Falling in love is the easy part | Mandy Len Catron

Tłumaczenie: Agata Lipowska Korekta: Ania Marchwiak

I published this article

W styczniu tego roku opublikowałam artykuł

in the New York Times Modern Love column in January of this year.

w New York Times w kolumnie "Współczesna miłość".

"To Fall in Love With Anyone, Do This."

"Żeby zakochać się w kimkolwiek, zrób to".

And the article is about a psychological study

Ten artykuł jest o badaniu psychologicznym,

designed to create romantic love in the laboratory,

które ma na celu stworzenie romantycznej miłości w laboratorium,

and my own experience trying the study myself

oraz o tym jak sama wypróbowałam to badanie

one night last summer.

pewnej nocy ostatniego lata.

So the procedure is fairly simple:

Sposób postępowania jest dość prosty:

two strangers take turns asking each other 36 increasingly personal questions

dwoje nieznajomych zadaje sobie na zmianę 36 coraz bardziej osobistych pytań.

and then they stare into each other's eyes

Potem przez cztery minuty patrzą się sobie w oczy

without speaking for four minutes.

nic nie mówiąc.

So here are a couple of sample questions.

Oto kilka z przykładowych pytań.

Number 12: If you could wake up tomorrow having gained any one quality or ability,

Numer 12: Jeśli mógłbyś się jutro obudzić z jakąkolwiek cechą lub umiejętnością,

what would it be?

co by to było?

Number 28: When did you last cry in front of another person?

Numer 28: Kiedy ostatni raz płakałeś przed drugą osobą?

By yourself?

Albo samemu?

As you can see, they really do get more personal as they go along.

Jak widać stopień "osobistości" pytań rośnie w miarę ich zadawania.

Number 30, I really like this one:

Numer 30, naprawdę lubię to pytanie:

Tell your partner what you like about them;

Powiedz swojemu partnerowi, co w nim lubisz;

be very honest this time,

tym razem bądź bardzo szczery,

saying things you might not say to someone you just met.

powiedz coś czego nie powiedziałbyś komuś, kogo dopiero co poznałeś.

So when I first came across this study a few years earlier,

Kiedy kilka lat temu pierwszy raz natknęłam się na to badanie,

one detail really stuck out to me,

to jedna rzecz zapadła mi w pamięć,

and that was the rumor that two of the participants

była to plotka, że dwójka z uczestników badania

had gotten married six months later,

pobrała się sześć miesięcy później,

and they'd invited the entire lab to the ceremony.

podobno na uroczystość zaprosili całe laboratorium.

So I was of course very skeptical

Oczywiście byłam bardzo sceptyczna,

about this process of just manufacturing romantic love,

wobec tego procesu wytwarzania romantycznej miłości,

but of course I was intrigued.

ale też i zaintrygowana.

And when I got the chance to try this study myself,

A kiedy miałam możliwość sama wypróbować to badanie,

with someone I knew but not particularly well,

z kimś kogo znałam, ale niezbyt dobrze,

I wasn't expecting to fall in love.

nie spodziewałam się, że się zakocham.

But then we did, and --

Ale tak się właśnie stało i...

(Laughter)

(Śmiech)

And I thought it made a good story, so I sent it to the Modern Love column

Wydawało mi się, że to dobry temat, więc kilka miesięcy później

a few months later.

wysłałam go do kolumny "Współczesna miłość".

Now, this was published in January,

Opublikowano go w styczniu,

and now it is August,

teraz mamy sierpień,

so I'm guessing that some of you are probably wondering,

więc podejrzewam, że niektórzy z was zastanawiają się,

are we still together?

czy dalej jesteśmy razem.

And the reason I think you might be wondering this

A podejrzewam, że to wam chodzi po głowie,

is because I have been asked this question

bo zadawano mi to pytanie

again and again and again for the past seven months.

raz za razem przez ostatnie siedem miesięcy.

And this question is really what I want to talk about today.

To pytanie jest tym, o czym chciałabym dziś porozmawiać.

But let's come back to it.

Wrócimy do tego.

(Laughter)

(Śmiech)

So the week before the article came out,

Otóż na tydzień przed publikacją artykułu

I was very nervous.

byłam bardzo zdenerwowana.

I had been working on a book about love stories

Przez ostatnich kilka lat pracowałam nad książką

for the past few years,

o historiach miłosnych,

so I had gotten used to writing about my own experiences

więc przyzwyczaiłam się do pisania blogu o moich doświadczeniach

with romantic love on my blog.

z romantyczną miłością.

But a blog post might get a couple hundred views at the most,

Tylko że wpis na blogu przeczyta maksymalnie kilkaset osób,

and those were usually just my Facebook friends,

zazwyczaj byli to moi znajomi z Facebooka,

and I figured my article in the New York Times

zrozumiałam, że mój artykuł w New York Times

would probably get a few thousand views.

przeczyta prawdopodobnie parę tysięcy osób.

And that felt like a lot of attention

To trochę dużo zainteresowania

on a relatively new relationship.

dla relatywnie nowego związku.

But as it turned out, I had no idea.

Ale nie miałam najmniejszego pojęcia, jak to będzie naprawdę.

So the article was published online

Artykuł opublikowano online

on a Friday evening,

w piątek wieczorem,

and by Saturday, this had happened to the traffic on my blog.

a już w sobotę ruch na blogu wyglądał tak.

And by Sunday, both the Today Show and Good Morning America had called.

Przed niedzielą dzwonili już do mnie z Today Show i Good Morning America.

Within a month, the article would receive over 8 million views,

W ciągu miesiąca artykuł wyświetlono 8 milionów razy,

and I was, to say the least,

a ja, delikatnie mówiąc,

underprepared for this sort of attention.

byłam kompletnie nie przygotowana na takie zainteresowanie.

It's one thing to work up the confidence to write honestly

Wypracowanie sobie pewności, żeby pisać szczerze,

about your experiences with love,

o doświadczeniach w miłości, to jedno,

but it is another thing to discover

ale zupełnie czym innym jest odkrycie,

that your love life has made international news --

że twoje życie miłosne trafiło do międzynarodowych wiadomości -

(Laughter)

(Śmiech)

and to realize that people across the world

i zdanie sobie sprawy z tego, że ludzie na całym świecie

are genuinely invested in the status of your new relationship.

są autentycznie zainteresowani twoim nowym związkiem.

(Laughter)

(Śmiech)

And when people called or emailed, which they did every day for weeks,

Kiedy ludzie dzwonili albo pisali e-maile, a tygodniami robili to codziennie,

they always asked the same question first:

zawsze na początku zadawali to samo pytanie:

are you guys still together?

jesteście dalej razem?

In fact, as I was preparing this talk,

Właściwie przygotowując się do tej prelekcji,

I did a quick search of my email inbox

sprawdziłam szybko moją skrzynkę,

for the phrase "Are you still together?"

wyszukując "Czy dalej jesteście razem?"

and several messages popped up immediately.

i kilka wiadomości od razu się pokazało.

They were from students and journalists

Od studentów i dziennikarzy

and friendly strangers like this one.

i od życzliwych nieznajomych takich jak ten.

I did radio interviews and they asked.

Przeprowadzano ze mną wywiady radiowe, a oni pytali.

I even gave a talk, and one woman shouted up to the stage,

Miałam nawet wykład, a jedna z kobiet krzyknęła w stronę sceny

"Hey Mandy, where's your boyfriend?"

"Hej Mandy, gdzie jest twój chłopak?"

And I promptly turned bright red.

Natychmiast zrobiłam się czerwona.

I understand that this is part of the deal.

Rozumiem, że tak to już jest.

If you write about your relationship in an international newspaper,

Kiedy napiszesz o swoim związku w międzynarodowej gazecie,

you should expect people to feel comfortable asking about it.

powinieneś spodziewać się, że ludzie będą bez skrupułów o to pytać.

But I just wasn't prepared for the scope of the response.

Tylko że ja nie byłam przygotowana na wielkość odzewu.

The 36 questions seem to have taken on a life of their own.

36 pytań zaczęło trochę żyć własnym życiem.

In fact, the New York Times published a follow-up article

New York Times opublikował ciąg dalszy artykułu

for Valentine's Day,

na walentynki,

which featured readers' experiences of trying the study themselves,

czytelnicy opisywali swoje doświadczenia po tym jak sami wypróbowali eksperyment,

with varying degrees of success.

poziom sukcesu był zróżnicowany.

So my first impulse in the face of all of this attention

Pierwszym moim odruchem w obliczu tego całego zainteresowania,

was to become very protective of my own relationship.

była ochrona mojego związku.

I said no to every request for the two of us

Odmawiałam wszystkim zaproszeniom dla naszej dwójki,

to do a media appearance together.

do wspólnego wystąpienia w mediach.

I turned down TV interviews,

Odmawiałam wywiadów telewizyjnych,

and I said no to every request for photos of the two us.

i nie zgadzałam się na fotografowanie nas razem.

I think I was afraid that we would become

Myślę, że bałam się, że staniemy się

inadvertent icons for the process of falling in love,

niezamierzonymi ikonami procesu zakochiwania się.

a position I did not at all feel qualified for.

Kompletnie nie czuję się wykwalifikowana, żeby zająć taką pozycję.

And I get it:

I rozumiem:

people didn't just want to know if the study worked,

ludzie nie chcieli wiedzieć, czy badanie zadziałało,

they wanted to know if it really worked:

chcieli wiedzieć, czy to naprawdę zadziałało:

that is, if it was capable of producing love that would last,

to znaczy czy można wyprodukować miłość, która będzie trwała,

not just a fling, but real love, sustainable love.

nie zauroczenie, ale prawdziwą, trwałą miłość.

But this was a question I didn't feel capable of answering.

Nie czułam się kompetentna, żeby odpowiedzieć na to pytanie.

My own relationship was only a few months old,

Mój własny związek miał tylko kilka miesięcy,

and I felt like people were asking the wrong question in the first place.

i wydawało mi się, że ludzie zadają niewłaściwe pytanie.

What would knowing whether or not we were still together really tell them?

Czego dowiedzieliby się z tego, czy jesteśmy dalej razem czy nie?

If the answer was no,

Jeśli odpowiedź brzmiałaby nie,

would it make the experience of doing these 36 questions

to czy doświadczenie, które płynęło z tych 36 pytań

any less worthwhile?

byłoby mniej wartościowe?

Dr. Arthur Aron first wrote about these questions

Dr Arthur Aron wspomniał o tych pytaniach

in this study here in 1997,

pierwszy raz w badaniu z 1997 roku.

and here, the researcher's goal was not to produce romantic love.

Celem badacza nie było wytworzenie romantycznej miłości.

Instead, they wanted to foster

Zamiast tego chcieli oni wspierać

interpersonal closeness among college students,

bliskość międzyludzką wśród studentów,

by using what Aron called

poprzez użycie czegoś co Aron nazywał

"sustained, escalating, reciprocal, personalistic self-disclosure."

"długotrwałym, potęgującym, wzajemnym, personalistycznym samoodsłanianiem".

Sounds romantic, doesn't it?

Brzmi romantycznie, czyż nie?

But the study did work.

Ale badanie odniosło sukces.

The participants did feel closer after doing it,

Uczestnicy czuli się po nim sobie bliżsi,

and several subsequent studies have also used Aron's fast friends protocol

kilka późniejszych badań też posłużyło się protokołem szybkich przyjaciół Arona,

as a way to quickly create trust and intimacy between strangers.

jako sposobu szybkiego tworzenia zaufania i intymności między nieznajomymi.

They've used it between members of the police and members of community,

Użyto go wobec funkcjonariuszy policji i członków społeczności,

and they've used it between people of opposing political ideologies.

a nawet wobec osób o przeciwnych poglądach politycznych.

The original version of the story,

Oryginalna wersja historii,

the one that I tried last summer,

tej którą wypróbowałam zeszłego lata,

that pairs the personal questions with four minutes of eye contact,

która paruje osobiste pytania z czterominutowym kontaktem wzrokowym,

was referenced in this article,

była wzmiankowana w tym artykule,

but unfortunately it was never published.

niestety nigdy go nie opublikowano.

So a few months ago, I was giving a talk

Kilka miesięcy temu miałam tę prelekcję

at a small liberal arts college,

na małym uniwersytecie nauk humanistycznych,

and a student came up to me afterwards

Po wykładzie podszedł do mnie student

and he said, kind of shyly,

i trochę nieśmiało powiedział:

"So, I tried your study, and it didn't work."

"No próbowałem tego eksperymentu i nie zadziałał."

He seemed a little mystified by this.

Wydawał się tym zakłopotany.

"You mean, you didn't fall in love with the person you did it with?" I asked.

"Czyli że nie zakochałeś się w osobie, z którą przeprowadziłeś badanie?"

"Well..." He paused.

"No więc..." zająknął się.

"I think she just wants to be friends."

"Ona chyba chce się tylko przyjaźnić."

"But did you become better friends?" I asked.

"Ale czy staliście się lepszymi przyjaciółmi?" zapytałam.

"Did you feel like you got to really know each other after doing the study?"

"Czy po eksperymencie czujesz, jakbyście się naprawdę poznali?"

He nodded.

Kiwnął głową.

"So, then it worked," I said.

"No to poskutkowało." odpowiedziałam.

I don't think this is the answer he was looking for.

Nie wydaje mi się, żeby to była odpowiedź, której oczekiwał.

In fact, I don't think this is the answer that any of us are looking for

W zasadzie, to chyba nie jest odpowiedź, której ktokolwiek z nas oczekuje,

when it comes to love.

kiedy chodzi o miłość.

I first came across this study

Pierwszy raz natknęłam się na to badanie

when I was 29

kiedy miałam 29 lat,

and I was going through a really difficult breakup.

przechodziłam wtedy bardzo trudne rozstanie.

I had been in the relationship since I was 20,

Byłam w związku odkąd skończyłam 20 lat,

which was basically my entire adult life,

co oznaczało w zasadzie całe moje dorosłe życie,

and he was my first real love,

i on był moją pierwszą prawdziwą miłością,

and I had no idea how or if I could make a life without him.

i nie miałam pojęcia jak i czy poradzę sobie w życiu bez niego.

So I turned to science.

Więc zwróciłam się ku nauce.

I researched everything I could find about the science of romantic love,

Wyszukałam wszystko, co dało się znaleźć na temat nauki o romantycznej miłości.

and I think I was hoping that it might somehow inoculate me from heartache.

Chyba liczyłam na to, że jakoś uodpornię się na cierpienie.

I don't know if I realized this at the time --

Nie wiem czy zdawałam sobie wtedy z tego sprawę -

I thought I was just doing research for this book I was writing --

sądziłam, że prowadzę tylko badania do tej książki, którą pisałam -

but it seems really obvious in retrospect.

ale teraz wydaje mi się to dość oczywiste.

I hoped that if I armed myself with the knowledge of romantic love,

Miałam nadzieję, że jeśli uzbroję się w wiedzę na temat romantycznej miłości,

I might never have to feel as terrible and lonely as I did then.

to już nigdy nie będę czuła się tak okropnie i samotnie jak wtedy.

And all this knowledge has been useful in some ways.

Cała ta wiedza była przydatna w pewnych kwestiach.

I am more patient with love. I am more relaxed.

Jestem bardziej cierpliwa w miłości. Bardziej wyluzowana.

I am more confident about asking for what I want.

Jestem pewniejsza, umiem poprosić o to, czego chcę.

But I can also see myself more clearly,

Ale widzę też siebie bardziej wyraźnie,

and I can see that what I want is sometimes more

i widzę, że to czego chcę to czasem coś więcej,

than can reasonably be asked for.

niż to czego można rozsądnie żądać.

What I want from love is a guarantee,

To czego chcę od miłości to gwarancja,

not just that I am loved today

nie tylko tego, że jestem kochana dzisiaj

and that I will be loved tomorrow,

i że będę kochana jutro,

but that I will continue to be loved by the person I love indefinitely.

a tego, że osoba, którą kocham bezgranicznie, będzie kochała mnie dalej.

Maybe it's this possibility of a guarantee

Może to o tą możliwość gwarancji

that people were really asking about

tak naprawdę pytali ludzie,

when they wanted to know if we were still together.

kiedy pytali czy dalej jesteśmy razem.

So the story that the media told about the 36 questions

Historia, którą media opowiedziały o 36 pytaniach,

was that there might be a shortcut to falling in love.

była o tym, że może istnieć skrót do zakochania.

There might be a way to somehow mitigate some of the risk involved,

Może istnieć sposób, żeby jakoś złagodzić nieodłączne ryzyko.

and this is a very appealing story,

To bardzo kusząca teoria,

because falling in love feels amazing,

bo zakochiwanie się jest wspaniałe,

but it's also terrifying.

ale również przerażające.

The moment you admit to loving someone,

Kiedy przyznajesz, że kogoś kochasz,

you admit to having a lot to lose,

to przyznajesz, że masz dużo do stracenia.

and it's true that these questions do provide a mechanism

To prawda, że te pytania zapewniają mechanizm

for getting to know someone quickly,

do szybkiego poznania kogoś,

which is also a mechanism for being known,

który jest również mechanizmem do bycia poznanym.

and I think this is the thing that most of us really want from love:

Moim zdaniem to jest to, czego większość z nas oczekuje od miłości:

to be known, to be seen, to be understood.

bycia poznanym, widzianym, zrozumianym.

But I think when it comes to love,

Ale kiedy chodzi o miłość,

we are too willing to accept the short version of the story.

zbyt chętnie przyjmujemy krótką wersję historii.

The version of the story that asks, "Are you still together?"

Wersję, która pyta "Czy dalej jesteście razem?"

and is content with a yes or no answer.

i która zadowala się odpowiedzią tak lub nie.

So rather than that question,

Zamiast zadawać to pytanie,

I would propose we ask some more difficult questions,

proponuję zadać kilka trudniejszych,

questions like:

na przykład:

How do you decide who deserves your love

jak decyduje się o tym, kto zasługuje na twoją miłość

and who does not?

a kto nie?

How do you stay in love when things get difficult,

Jak pozostaje się w miłości, kiedy robi się ciężko,

and how do you know when to just cut and run?

a skąd wie się, że należy przestać i uciekać?

How do you live with the doubt

Jak żyje się z wątpliwościami,

that inevitably creeps into every relationship,

które są nieuniknione w każdym związku,

or even harder,

albo gorzej,

how do you live with your partner's doubt?

jak żyć z wątpliwościami swojego partnera?

I don't necessarily know the answers to these questions,

Wcale nie znam odpowiedzi na te pytania,

but I think they're an important start at having a more thoughtful conversation

ale moim zdaniem są ważnym początkiem bardziej przemyślanej rozmowy,

about what it means to love someone.

o tym co to znaczy kogoś kochać.

So, if you want it,

Więc jeśli chcecie,

the short version of the story of my relationship is this:

krótka wersja historii mojego związku brzmi tak:

a year ago, an acquaintance and I did a study

rok temu, przeprowadziłam eksperyment z moim znajomym,

designed to create romantic love,

jego celem było stworzenie romantycznej miłości,

and we fell in love,

i zakochaliśmy się w sobie,

and we are still together,

dalej jesteśmy razem,

and I am so glad.

i jestem bardzo szczęśliwa.

But falling in love is not the same thing as staying in love.

Ale zakochanie się nie jest tym samym, co pozostanie w miłości.

Falling in love is the easy part.

Zakochanie się jest proste.

So at the end of my article, I wrote, "Love didn't happen to us.

Więc na koniec mojego artykułu napisałam "Miłość się nam nie przydarzyła.

We're in love because we each made the choice to be."

Jesteśmy zakochani, bo każde z nas tak postanowiło."

And I cringe a little when I read that now,

Trochę się wzdrygam, kiedy teraz to czytam,

not because it isn't true,

nie dlatego, że to nie jest prawda,

but because at the time, I really hadn't considered

ale dlatego, że nie przemyślałam wszystkiego,

everything that was contained in that choice.

co złożyło się na ten wybór.

I didn't consider how many times we would each have to make that choice,

Nie rozważyłam ile razy, każde z nas musiało podjąć tę decyzję,

and how many times I will continue to have to make that choice

i ile razy jeszcze ją podejmę

without knowing whether or not he will always choose me.

bez wiedzy o tym, czy on zawsze wybierze mnie.

I want it to be enough to have asked and answered 36 questions,

Chciałabym, żeby wystarczyło zadać i odpowiedzieć na 36 pytań,

and to have chosen to love someone so generous and kind and fun

żeby wystarczyło wybrać, żeby kochać kogoś tak wspaniałego, ciepłego i fajnego

and to have broadcast that choice in the biggest newspaper in America.

i żeby wystarczyło ogłosić ten wybór w największej gazecie w Ameryce.

But what I have done instead is turn my relationship

Ale zamiast tego zamieniłam mój związek

into the kind of myth I don't quite believe in.

w pewnego rodzaju mit, w który nie do końca wierzę.

And what I want, what perhaps I will spend my life wanting,

A to czego chcę, i pewnie będę chciała przez resztę mojego życia,

is for that myth to be true.

to żeby ten mit był prawdą.

I want the happy ending implied by the title to my article,

Chcę szczęśliwego zakończenia, tak jak w tytule mojego artykułu,

which is, incidentally,

który jest, przypadkowo,

the only part of the article that I didn't actually write.

jedyną częścią artykułu, której ja nie napisałam.

(Laughter)

(Śmiech)

But what I have instead is the chance to make the choice to love someone,

Ale zamiast tego mam szansę wybrać, że kogoś kocham

and the hope that he will choose to love me back,

i mam nadzieję, że on wybierze, żeby kochać mnie,

and it is terrifying,

i to jest przerażające,

but that's the deal with love.

ale tak to jest z miłością.

Thank you.

Dziękuję.