How reliable is your memory? | Elizabeth Loftus

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Charlie Psy

I'd like to tell you about a legal case that I worked on

Сакам да ви зборувам за еден судски случај на кој работев,

involving a man named Steve Titus.

во кој беше инволвиран маж по име Стив Тајтус.

Titus was a restaurant manager.

Тајтус беше менаџер на ресторант.

He was 31 years old, he lived in Seattle, Washington,

Имаше 31 година, живееше во Сиетл, Вашингтон,

he was engaged to Gretchen,

беше верен за Гречен,

about to be married, she was the love of his life.

требаше да се ожени, таа му беше животна љубов.

And one night, the couple went out

Една ноќ, парот отишол

for a romantic restaurant meal.

во ресторант на романтична вечера.

They were on their way home,

Враќајќи се дома

and they were pulled over by a police officer.

биле сопрени од страна на полицаец.

You see, Titus' car sort of resembled

Видете, колата на Тајтус наликувала

a car that was driven earlier in the evening

на колата, возена истата таа ноќ,

by a man who raped a female hitchhiker,

од страна на маж кој силувал автостоперка,

and Titus kind of resembled that rapist.

а Тајтус донекаде личел на силувачот.

So the police took a picture of Titus,

Полицијата го фотографирала Тајтус,

they put it in a photo lineup,

составиле листа на фотографии,

they later showed it to the victim,

ѝ ги покажале на жртвата,

and she pointed to Titus' photo.

а таа ја посочила фотографијата на Тајтус.

She said, "That one's the closest."

Рекла, ,,Оваа е најблиску.''

The police and the prosecution proceeded with a trial,

Полицијата и обвинителството поднесоа кривична пријава,

and when Steve Titus was put on trial for rape,

а за време на судењето на Стив Тајтус,

the rape victim got on the stand

жртвата од говорницата

and said, "I'm absolutely positive that's the man."

рече, ''Апсолутно сум сигурна дека тој е мажот.''

And Titus was convicted.

И Тајтус беше осуден.

He proclaimed his innocence,

Тој се изјасни како невин,

his family screamed at the jury,

неговото семејство врескаше кон поротата,

his fiancée collapsed on the floor sobbing,

неговата вереница падна на подот липајќи,

and Titus is taken away to jail.

а Тајтус го однесоа во затвор.

So what would you do at this point?

И што би направиле вие во ваков момент?

What would you do?

Како ќе постапите?

Well, Titus lost complete faith in the legal system,

Тајтус ја изгуби сета доверба во правниот систем,

and yet he got an idea.

но сепак се сети на нешто.

He called up the local newspaper,

Тој се јави во локалниот весник,

he got the interest of an investigative journalist,

го привлече вниманието на еден истражувачки новинар,

and that journalist actually found the real rapist,

и новинарот всушност го најде вистинскиот силувач,

a man who ultimately confessed to this rape,

еден маж кој на крај го призна силувањето,

a man who was thought to have committed 50 rapes

маж за кој се сметаше дека извршил 50 силувања

in that area,

во таа област.

and when this information was given to the judge,

Кога му беше дадена оваа информација на судијата,

the judge set Titus free.

Тајтус беше ослободен.

And really, that's where this case should have ended.

И навистина, во тој момент случајот требаше да заврши.

It should have been over.

Требаше да биде крај.

Titus should have thought of this as a horrible year,

Тајтус на ова требаше да гледа како на ужасна година,

a year of accusation and trial, but over.

година со обвинувања и судење, но која е завршена.

It didn't end that way.

Не заврши така.

Titus was so bitter.

Тајтус беше толку огорчен.

He'd lost his job. He couldn't get it back.

Ја изгуби работата. Не можеше да си ја врати.

He lost his fiancée.

Ја изгуби вереницата.

She couldn't put up with his persistent anger.

Таа не можеше да го трпи неговиот постојан гнев.

He lost his entire savings,

Тој ја изгуби сета заштеда,

and so he decided to file a lawsuit

и одлучи да ја тужи

against the police and others whom he felt

полицијата и другите за кои сметаше

were responsible for his suffering.

дека се одговорни за неговото страдање.

And that's when I really started working on this case,

И токму тогаш почнав да работам на овој случај,

trying to figure out

обидувајќи се да сфатам

how did that victim go from

како жртвата го смени мислењето од

"That one's the closest"

,,Оваа е најблиску''

to "I'm absolutely positive that's the guy."

во ,,Апсолутно сум сигурна дека тој е мажот.''

Well, Titus was consumed with his civil case.

Тајтус беше обземен со неговиот случај.

He spent every waking moment thinking about it,

Цело време мислеше на него,

and just days before he was to have his day in court,

и неколку дена пред да оди на суд,

he woke up in the morning,

се разбудил утрото

doubled over in pain,

оптоварен со болка

and died of a stress-related heart attack.

и умре од срцев удар како резултат на стресот.

He was 35 years old.

Имаше 35 години.

So I was asked to work on Titus' case

Од мене побараа да работам на неговиот случај

because I'm a psychological scientist.

бидејќи сум доктор по психологија.

I study memory. I've studied memory for decades.

Ја проучувам меморијата. Ја проучував меморијата со децении.

And if I meet somebody on an airplane --

И ако сретнев некого во авион --

this happened on the way over to Scotland --

ова се случи за време на лет кон Шкотска --

if I meet somebody on an airplane,

ако сретнев некого во авион,

and we ask each other, "What do you do? What do you do?"

и кога ќе се прашавме, ,,Што работиш? Што работиш?''

and I say "I study memory,"

јас им велам ,,Ја проучувам меморијата,''

they usually want to tell me how they have trouble remembering names,

луѓето обично ми кажуваат дека имаат проблеми со памтење на имиња,

or they've got a relative who's got Alzheimer's

или имаат роднина со Алцхајмер

or some kind of memory problem,

или некаков проблем со меморијата.

but I have to tell them

Јас тогаш морам да им објаснам

I don't study when people forget.

дека јас не го проучувам заборавањето.

I study the opposite: when they remember,

Го проучувам спротивното: присеќавањето,

when they remember things that didn't happen

кога луѓето се сеќаваат на работи кои не се случиле

or remember things that were different

или пак кога сеќавањето го искривува

from the way they really were.

вистинскиот настан.

I study false memories.

Јас ги изучувам лажните сеќавања.

Unhappily, Steve Titus is not the only person

За жал, Стив Тајтус не е единствениот

to be convicted based on somebody's false memory.

кој бил осуден врз база на нечие лажно сеќавање.

In one project in the United States,

Во рамки на еден проект во САД,

information has been gathered

беа собрани информации

on 300 innocent people,

за 300 невини луѓе,

300 defendants who were convicted of crimes they didn't do.

300 обвинети кои биле осудени за злосторства што не ги сториле.

They spent 10, 20, 30 years in prison for these crimes,

Поминале 10, 20, 30 години во затвор поради овие злосторства,

and now DNA testing has proven

и сега ДНК тестирањето докажало

that they are actually innocent.

дека се всушност невини.

And when those cases have been analyzed,

Кога овие случаи беа анализирани,

three quarters of them

излезе дека три четвртини од нив

are due to faulty memory, faulty eyewitness memory.

се должат на погрешните сеќавања на сведоците.

Well, why?

И, зошто?

Like the jurors who convicted those innocent people

Исто како и поротниците кои ги осудиле овие невини луѓе

and the jurors who convicted Titus,

и поротниците кои го осудија Тајтус,

many people believe that memory

многу луѓе веруваат дека меморијата

works like a recording device.

работи како направа за снимање.

You just record the information,

Едноставно ги снимаш информациите,

then you call it up and play it back

потоа се повикуваш на нив

when you want to answer questions or identify images.

за да одговориш на прашања или да идентификуваш слики.

But decades of work in psychology

Но децениските истражувања во психологијата

has shown that this just isn't true.

покажаа дека ова не е точно.

Our memories are constructive.

Нашите сеќавања се менливи.

They're reconstructive.

Тие се променливи.

Memory works a little bit more like a Wikipedia page:

Меморијата функционира донекаде како страна на ,,Википедија.''

You can go in there and change it, but so can other people.

Можеш самиот да ја промениш, но можат и другите да ја променат.

I first started studying this constructive memory process

Променливоста на меморијата за првпат почнав да ја изучувам

in the 1970s.

во 70-тите.

I did my experiments that involved showing people

Експериментите ги правев така што на луѓето им покажував

simulated crimes and accidents

симулирани злосторства и несреќи

and asking them questions about what they remember.

и ги прашував што запамтиле.

In one study, we showed people a simulated accident

Во една студија, на луѓето им покажавме симулирана несреќа

and we asked people,

и ги прашавме,

how fast were the cars going when they hit each other?

колку брзо возеле колите во моментот кога се удриле една во друга?

And we asked other people,

А други луѓе ги прашавме,

how fast were the cars going when they smashed into each other?

колку брзо возеле колите во моментот кога се забиле една во друга?

And if we asked the leading "smashed" question,

Кога ќе им го поставевме наведувачкото прашање ,,се забиле,''

the witnesses told us the cars were going faster,

сведоците ни кажуваа дека колите возеле побрзо,

and moreover, that leading "smashed" question

и уште повеќе, наведувачкото прашање ,,се забиле''

caused people to be more likely to tell us

ги наведе луѓето да ни кажат

that they saw broken glass in the accident scene

дека на местото на несреќата виделе скршено стакло,

when there wasn't any broken glass at all.

а всушност скршено стакло воопшто и немаше.

In another study, we showed a simulated accident

Во друга студија, имавме симулирана несреќа

where a car went through an intersection with a stop sign,

во која кола поминува на раскрсница со знак стоп,

and if we asked a question that insinuated it was a yield sign,

и ако поставевме прашање кое инсинуира присуство на знак за предимство,

many witnesses told us they remember seeing a yield sign

многу сведоци ни кажаа дека се сеќаваат дека на раскрсницата

at the intersection, not a stop sign.

виделе знак за предимство, а не знак стоп.

And you might be thinking, well, you know,

Можеби си мислите, па добро,

these are filmed events,

ова се снимени настани,

they are not particularly stressful.

не се особено стресни.

Would the same kind of mistakes be made

Дали истиот вид на грешка ќе се јави

with a really stressful event?

и кај многу стресен настан?

In a study we published just a few months ago,

Студијата која ја објавивме пред неколку месеци,

we have an answer to this question,

ни даде одговор на ова прашање,

because what was unusual about this study

оти оваа студија беше карактеристична по тоа

is we arranged for people to have a very stressful experience.

што на луѓето им исцениравме едно многу стресно доживување.

The subjects in this study

Субјектите во оваа студија

were members of the U.S. military

беа членови на американската армија

who were undergoing a harrowing training exercise

кои во тој момент минуваа низ тешка обука

to teach them what it's going to be like for them

која требаше да им покаже како би им било

if they are ever captured as prisoners of war.

доколку некогаш бидат заробени за време на војна.

And as part of this training exercise,

И како дел од оваа обука,

these soldiers are interrogated in an aggressive,

војниците беа испрашувани на агресивен начин,

hostile, physically abusive fashion for 30 minutes

кој вклучуваше и физичко малтретирање во рок од 30 минути,

and later on they have to try to identify

а подоцна требаше да ја идентификуваат

the person who conducted that interrogation.

личноста која го спровела испрашувањето.

And when we feed them suggestive information

И кога им дадовме сугестивни информации

that insinuates it's a different person,

кои ги наведуваа на друга личност,

many of them misidentify their interrogator,

многу од нив погрешно го идентификуваа испрашувачот,

often identifying someone who doesn't even remotely

честопати идентификуваа личност која дури ни оддалеку

resemble the real interrogator.

не наликува на вистинскиот испрашувач.

And so what these studies are showing

Овие студии покажуваат дека

is that when you feed people misinformation

кога ќе им дадете на луѓето дезинформации

about some experience that they may have had,

за некој настан кој го доживеале,

you can distort or contaminate or change their memory.

тогаш можете да ја искривите, да ја смените, т.е. да ја контаминирате нивната меморија.

Well out there in the real world,

А во реалниот свет,

misinformation is everywhere.

дезинформации има насекаде.

We get misinformation

Голтаме дезинформации

not only if we're questioned in a leading way,

не само преку тенденциозно испрашување,

but if we talk to other witnesses

туку и ако зборуваме со други сведоци

who might consciously or inadvertently feed us

кои намерно или ненамерно ни даваат

some erroneous information,

погрешни информации,

or if we see media coverage about some event we might have experienced,

или пак ако видиме медиумска сторија за некој настан во кој сме учествувале,

all of these provide the opportunity

сите овие работи

for this kind of contamination of our memory.

можат да ни ја загадат меморијата.

In the 1990s, we began to see

Во 90-тите, станавме сведоци

an even more extreme kind of memory problem.

на еден уште поекстремен мемориски проблем.

Some patients were going into therapy with one problem --

Некои пациенти одеа на терапија со еден проблем --

maybe they had depression, an eating disorder --

можеби имале депресија, нарушување на исхрана --

and they were coming out of therapy

а од терапијата излегуваа

with a different problem.

со поинаков проблем.

Extreme memories for horrific brutalizations,

Екстремни сеќавања за ужасни малтретирања,

sometimes in satanic rituals,

понекогаш сатански ритуали,

sometimes involving really bizarre and unusual elements.

а некогаш вклучуваа навистина бизарни и невообичаени елементи.

One woman came out of psychotherapy

Една жена излезе од психотерапија

believing that she'd endured years

верувајќи дека со години трпела

of ritualistic abuse, where she was forced into a pregnancy

ритуалистичко малтретирање, при што била насилно забременета

and that the baby was cut from her belly.

и дека бебето ѝ било отсечено од утробата.

But there were no physical scars

Но немаше никакви физички лузни

or any kind of physical evidence

или било каков физички доказ

that could have supported her story.

кој би одел во прилог на нејзината приказна.

And when I began looking into these cases,

И кога почнав да ги разгледувам овие случаи,

I was wondering,

се прашував,

where do these bizarre memories come from?

од каде доаѓаат ваквите бизарни сеќавања?

And what I found is that most of these situations

И открив дека повеќето вакви ситуации

involved some particular form of psychotherapy.

се поврзани со одреден вид на психотерапија.

And so I asked,

И се прашав,

were some of the things going on in this psychotherapy --

дали некои од работите кои се одвиваат во психотерапијата --

like the imagination exercises

како вежбите со фантазирање

or dream interpretation,

интерпретацијата на соништа,

or in some cases hypnosis,

во некои случаи хипноза,

or in some cases exposure to false information --

или пак во некои случаи давање погрешни информации --

were these leading these patients

дали овие активности доведуваат

to develop these very bizarre,

до ваквите бизарни и неверојатни

unlikely memories?

сеќавања кај пациентите?

And I designed some experiments

Така направив неколку експерименти

to try to study the processes that were being used

за да ги проучувам процесите кои се користат

in this psychotherapy so I could study

во ваквата психотерапија и за да го проучам

the development of these very rich false memories.

развојот на овие богати и лажни сеќавања.

In one of the first studies we did,

Во една од првите студии,

we used suggestion,

користевме сугестија,

a method inspired by the psychotherapy we saw in these cases,

методот го зедовме од психотерапијата што ја сретнавме во овие случаи.

we used this kind of suggestion

Користевме сугестија

and planted a false memory

со која всадивме лажно сеќавање

that when you were a kid, five or six years old,

дека кога сте биле дете, пет или шест години,

you were lost in a shopping mall.

сте се изгубиле во трговски центар.

You were frightened. You were crying.

Сте биле исплашени. Сте плачеле.

You were ultimately rescued by an elderly person

На крај ве спасила некоја постара личност

and reunited with the family.

и пак сте биле со семејството.

And we succeeded in planting this memory

Ваквите сеќавања успеавме да ги всадиме

in the minds of about a quarter of our subjects.

во умот на три четвртини од нашите субјекти.

And you might be thinking, well,

Можеби си мислите, па добро,

that's not particularly stressful.

тоа и не е баш стресно.

But we and other investigators have planted

Но ние и другите истражувачи имаме всадено

rich false memories of things that were

богати лажни сеќавања за нешта кои

much more unusual and much more stressful.

се многу поневообичаени и многу постресни.

So in a study done in Tennessee,

Во една студија спроведена во Тенеси,

researchers planted the false memory

истражувачите всадија лажно сеќавање

that when you were a kid, you nearly drowned

дека кога сте биле дете, речиси сте се удавиле

and had to be rescued by a life guard.

и дека чуварот морал да ве спасува.

And in a study done in Canada,

Во студија спроведена во Канада,

researchers planted the false memory

истражувачите всадија лажно сеќавање

that when you were a kid,

дека кога сте биле дете,

something as awful as being attacked by a vicious animal

ви се случило нешто ужасно, на пример ве нападнало

happened to you,

опасно животно.

succeeding with about half of their subjects.

Ова им успеа кај половина од субјектите.

And in a study done in Italy,

И во студија спроведена во Италија,

researchers planted the false memory,

истражувачите всадија лажно сеќавање,

when you were a kid, you witnessed demonic possession.

дека како дете сте биле сведок на демонска опседнатост.

I do want to add that it might seem

Можеби сето ова ви изгледа

like we are traumatizing these experimental subjects

како трауматизирање на експерименталните субјекти

in the name of science,

во име на науката,

but our studies have gone through thorough evaluation

но нашите студии имаат поминато низ темелна проверка

by research ethics boards

од страна на комисијата за научна етика.

that have made the decision

Комисијата одлучи

that the temporary discomfort that some

дека привремената нелагодност што некои

of these subjects might experience in these studies

од субјектите ја доживуваат во овие студии

is outweighed by the importance of this problem

е помала од важноста што ја носи овој проблем,

for understanding memory processes

односно разбирањето на мемориските процеси

and the abuse of memory that is going on

и злоупотребата на меморијата која се јавува

in some places in the world.

на некои места во светот.

Well, to my surprise,

Но, на мое изненадување,

when I published this work and began to speak out

кога ја објавив студијата и кога започнав да зборувам

against this particular brand of psychotherapy,

против ваквиот вид на психотерапија,

it created some pretty bad problems for me:

ми се јавија прилично големи проблеми:

hostilities, primarily from the repressed memory therapists,

непријателства, пред сè од терапевтите кои работат на потиснати сеќавања,

who felt under attack,

и кои се почувствуваа нападнати,

and by the patients whom they had influenced.

но и од пациентите кои беа под нивно влијание.

I had sometimes armed guards at speeches

Понекогаш, кога ќе ме поканеа да одржам говор

that I was invited to give,

со мене си носев вооружено обезбедување,

people trying to drum up letter-writing campaigns to get me fired.

луѓето пишуваа писма и покренуваа кампањи за да ме избркаат од работа.

But probably the worst

Но веројатно најлошото беше

was I suspected that a woman

кога се посомневав во приказната

was innocent of abuse

на една возрасна ќерка

that was being claimed by her grown daughter.

која тврдеше дека била злоставувана од својата мајка.

She accused her mother of sexual abuse

Врз основа на потиснатите сеќавања, таа ја

based on a repressed memory.

обвини својата мајка за сексуална злоупотреба.

And this accusing daughter had actually allowed her story

Всушност оваа ќерка дозволи нејзината приказна да биде

to be filmed and presented in public places.

снимена и да биде прикажувана на јавни места.

I was suspicious of this story,

Се посомневав во оваа приказна,

and so I started to investigate,

и почнав да истражувам,

and eventually found information that convinced me

и најпосле дојдов до информации кои ме убедија

that this mother was innocent.

дека мајката е невина.

I published an exposé on the case,

Објавив критика за овој случај,

and a little while later, the accusing daughter

и некое време подоцна, ќерката

filed a lawsuit.

поднесе тужба.

Even though I'd never mentioned her name,

Иако никогаш не ѝ го спомнав името,

she sued me for defamation and invasion of privacy.

таа ме тужеше за клевета и за нарушување на приватноста.

And I went through nearly five years

И поминав речиси пет години

of dealing with this messy, unpleasant litigation,

занимавајќи се со збунувачки и непријатни судски постапки,

but finally, finally, it was over and I could really

но конечно, конечно, сè се заврши и можев навистина

get back to my work.

да ѝ се вратам на работата.

In the process, however, I became part

Во процесот, сепак, станав дел

of a disturbing trend in America

од вознемирувачкиот тренд во Америка

where scientists are being sued

каде научниците се тужени

for simply speaking out on matters of great public controversy.

само поради тоа што зборуваат за работи кои се контраверзни во јавноста.

When I got back to my work, I asked this question:

Кога се вратив на работа, си го поставив ова прашање:

if I plant a false memory in your mind,

ако всадам лажно сеќавање во твојот ум,

does it have repercussions?

дали тоа ќе има реперкусии?

Does it affect your later thoughts,

Дали ќе влијае врз твоите подоцнежни мисли,

your later behaviors?

твоите подоцнежни однесувања?

Our first study planted a false memory

Во нашата прва студија всадивме лажно сеќавање

that you got sick as a child eating certain foods:

дека како дете ви се слошило јадејќи одредена храна:

hard-boiled eggs, dill pickles, strawberry ice cream.

тврдо-варени јајца, кисели краставички, сладолед од јагода.

And we found that once we planted this false memory,

И увидовме дека откако ги всадивме овие лажни сеќавања,

people didn't want to eat the foods as much

луѓето повеќе не сакаа да ја јадат оваа храна

at an outdoor picnic.

за време на излет.

The false memories aren't necessarily bad or unpleasant.

Лажните сеќавања не се секогаш лоши или непријатни.

If we planted a warm, fuzzy memory

Ако всадиме пријатно сеќавање

involving a healthy food like asparagus,

кое вклучува здрава храна како аспарагусот,

we could get people to want to eat asparagus more.

можеме да ги натераме луѓето да јадат повеќе аспарагус.

And so what these studies are showing

Овие истражувања ни покажуваат

is that you can plant false memories

дека можете да всадите лажни сеќавања

and they have repercussions

кои имаат реперкусии, односно

that affect behavior long after the memories take hold.

кои имаат многу подолго влијание врз однесувањето.

Well, along with this ability

Но, со оваа способност

to plant memories and control behavior

за всадување на сеќавања и контролирање на однесувањето,

obviously come some important ethical issues,

очигледно се поврзани и важни етички прашања,

like, when should we use this mind technology?

како, кога треба да ја користиме оваа умствена технологија?

And should we ever ban its use?

И дали некогаш треба да ја забраниме?

Therapists can't ethically plant false memories

Не е етички терапевтите да всадуваат лажни сеќавања

in the mind of their patients

во умот на своите пациенти

even if it would help the patient,

дури и кога тоа му помага на пациентот,

but there's nothing to stop a parent

но ништо не може да го спречи родителот

from trying this out on their overweight or obese teenager.

да го испроба ова на својот тинејџер кој е дебел и има прекумерна тежина.

And when I suggested this publicly,

Кога го предложив ова јавно,

it created an outcry again.

повторно се јави негодување.

"There she goes. She's advocating that parents lie to their children."

,,Еве ја пак. Ги убедува родителите да ги лажат своите деца.''

Hello, Santa Claus. (Laughter)

Ало, Дедо Мраз. (Смеа)

I mean, another way to think about this is,

Мислам, можете поинаку да гледате на ова,

which would you rather have,

што повеќе сакате,

a kid with obesity, diabetes, shortened lifespan,

дете со дебелина, дијабетис, намален животен век,

all the things that go with it,

и сè што оди со тоа,

or a kid with one little extra bit of false memory?

или пак дете кое има уште едно малечко лажно сеќавање?

I know what I would choose for a kid of mine.

Јас знам што би избрала за моето дете.

But maybe my work has made me different from most people.

Но можеби мојата работа ме направи поразлична од повеќето луѓе.

Most people cherish their memories,

Повеќето луѓе си ги негуваат сеќавањата,

know that they represent their identity,

знаат дека тие го претставуваат нивниот идентитет,

who they are, where they came from.

кои се тие, од каде доаѓаат.

And I appreciate that. I feel that way too.

И го ценам тоа. Се согласувам со тоа.

But I know from my work

Но од мојата работа знам

how much fiction is already in there.

колку многу фикција веќе има таму.

If I've learned anything from these decades

Ако научив нешто од сите овие децении

of working on these problems, it's this:

работејќи на овие проблеми, тогаш тоа е ова:

just because somebody tells you something

само затоа што некој ви кажува нешто

and they say it with confidence,

и ви го кажува со самодоверба,

just because they say it with lots of detail,

само затоа што ви го кажуваат со многу детали,

just because they express emotion when they say it,

само затоа што се емотивни додека ви го кажуваат,

it doesn't mean that it really happened.

тоа не значи дека и навистина се случило.

We can't reliably distinguish true memories from false memories.

Не можете со сигурност да ги разликувате вистинските од лажните сеќавања.

We need independent corroboration.

Ни треба потврда од независен извор.

Such a discovery has made me more tolerant

Ваквото откритие ме направи потолерантна

of the everyday memory mistakes

на секојдневните мемориски грешки

that my friends and family members make.

кои ги прават моите пријатели и членовите на семејството.

Such a discovery might have saved Steve Titus,

Ваквото откритие можеби ќе го спасеше Стив Тајтус,

the man whose whole future was snatched away

човекот на кого цела иднина му беше збришана

by a false memory.

од едно лажно сеќавање.

But meanwhile, we should all keep in mind,

Но во меѓувреме, сите ние треба да имаме на ум,

we'd do well to,

за наше добро,

that memory, like liberty,

дека меморијата, како и слободата,

is a fragile thing.

е кревка ствар.

Thank you. Thank you.

Ви благодарам. Ви благодарам.

Thank you. (Applause)

Ви благодарам. (Аплауз)

Thanks very much. (Applause)

Ви благодарам многу. (Аплауз)