The 4 a.m. mystery | Rives

Translator: Novica Nakov Reviewer: Zvezdana Moneva

This is a recent comic strip from the Los Angeles Times.

Ова е скорашен стрип од Лос Анџелес Тајмс.

The punch line?

Поентата?

"On the other hand, I don't have to get up at four

„Од дргута страна, не мора да станувам во четири

every single morning to milk my Labrador."

наутро секој ден за да го молзам мојот лабрадор.“

This is a recent cover of New York Magazine.

Ова е скорашна насловна на магазинот Њу Јорк.

Best hospitals where doctors say they would go for cancer treatment,

Најдобрите болници каде докторите велат дека ќе одат за лекување за рак,

births, strokes, heart disease, hip replacements, 4 a.m. emergencies.

пораѓање, удари, срцеви болести, замена на колк, итни случаи во 4 наутро.

And this is a song medley I put together --

А ова е микс од песни што го составив --

(Music)

(Музика)

Did you ever notice that four in the morning has become

Забележувате дека четири наутро е станат

some sort of meme or shorthand?

некаков вид на меме, кратенка?

It means something like you are awake at the worst possible hour.

Значи дека сте будни во најлошиот можен час.

(Laughter)

(Смеа)

A time for inconveniences, mishaps, yearnings.

Време за незгодни, несреќни случки, копнежи.

A time for plotting to whack the chief of police,

Време за заговарање на убиство на шефот на полицијата,

like in this classic scene from "The Godfather."

како во оваа класична сцена од „Кум“.

Coppola's script describes these guys as, "exhausted in shirt sleeves.

Сценариото на Копола ги опишува овие момци како „Изморени, во кошули.

It is four in the morning."

Во четири часот наутро.“

(Laughter)

(Смеа).

A time for even grimmer stuff than that,

Време за уште погрозни работи од тоа,

like autopsies and embalmings in Isabel Allende's

како аутопсии и балсамирање во книгата на Изабел Аљенде

"The House of the Spirits."

„Куќа на духовите“.

After the breathtaking green-haired Rosa is murdered,

Откако убавата зеленокоса Роза е убиена,

the doctors preserve her with unguents and morticians' paste.

докторите ја премачкуваат со масло и мртовечка паста.

They worked until four o'clock in the morning.

Работеа до четири наутро.

A time for even grimmer stuff than that,

Време за уште погрозни работи од тоа,

like in last April's New Yorker magazine.

како во бројот на Њу Јоркер од минатиот април,

This short fiction piece by Martin Amis

овој краток расказ од Мартин Амис

starts out, "On September 11, 2001, he opened his eyes

започнува со, „На 11 септември 2001, ги отвори очите

at 4 a.m. in Portland, Maine,

во четири наутро, во Портланд, Мејн,

and Mohamed Atta's last day began."

и последниот ден на Мохамед Ата започна“.

For a time that I find to be the most placid

За време кое го сметам за најмирно

and uneventful hour of the day, four in the morning sure gets

и без настани, четири наутро добива прилично

an awful lot of bad press --

лош публицитет --

(Laughter)

(Смеа)

across a lot of different media from a lot of big names.

низ многу различни медиуми и од многу звучни имиња.

And it made me suspicious.

Тоа ме направи сомничав.

I figured, surely some of the most creative artistic minds in the world, really,

Си мислам, секако некои од најкреативните уметници во светот сигурно

aren't all defaulting back to this one easy trope

не се навраќаат на ова едноставно клише

like they invented it, right?

како ти е да го измислиле?

Could it be there is something more going on here?

Можно ли е нешто друго да се крие тука?

Something deliberate, something secret,

Нешто намерно, нешто тајно,

and who got the four in the morning bad rap ball rolling anyway?

и кој го започна овој лош глас за четири наутро, на крајот на краиштата?

I say this guy -- Alberto Giacometti, shown here

Велам, тоа е овој човек -- Алберто Џакомети, прикажан тука

with some of his sculptures on the Swiss 100 franc note.

со некои свои склуптури на банкнотата од 100 швајцарски франци.

He did it with this famous piece

Тој го започна ова со неговото познато дело

from the New York Museum of Modern Art.

од Музејот на современа уметнсот во Њу Јорк.

Its title -- "The Palace at Four in the Morning --

Неговото име -- „Палатата во четири наутро --

(Laughter)

(Смеа)

1932.

1932.

Not just the earliest cryptic reference

Ова не е само најраната шифрирана референца

to four in the morning I can find.

за четири наутро што може да се најде.

I believe that this so-called first surrealist sculpture

Верувам дека оваа т.н. прва надреална склуптура

may provide an incredible key to virtually

може да даде неверојатено значење за речиси

every artistic depiction of four in the morning to follow it.

секоја артистичка интерпретација за четири наутро што следи.

I call this The Giacometti Code, a TED exclusive.

Го нарекувам ова кодот на Џакомети, екслузивно на TED.

No, feel free to follow along on your Blackberries

Слободно следете со вашите мобилни телефони

or your iPhones if you've got them.

ако ги имате.

It works a little something like -- this is a recent Google search

Оди отприлика вака. Ова е скорешно пребарување на Гугл

for four in the morning.

за четири наутро.

Results vary, of course. This is pretty typical.

Резултатите вариират, секако. Тоа е доста типично.

The top 10 results yield you

Во првите 10 резултати

four hits for Faron Young's song, "It's Four in the Morning,"

четири се за песната на Фарон Јанг „Четири наутро е“,

three hits for Judi Dench's film, "Four in the Morning,"

три се за филмот на Џуди Денч „Четири наутро“,

one hit for Wislawa Szymborska's poem, "Four in the Morning."

еден е за поемата „Четири наутро“ на Вислава Сцимборска.

But what, you may ask, do a Polish poet, a British Dame,

Но што имаат заедничко полски поет, британска дама

a country music hall of famer all have in common

и музичар од салата на славните

besides this totally excellent Google ranking?

освен овој супер ранк на Гугл?

Well, let's start with Faron Young -- who was born incidentally

Па, да започнеме со Фарон Јанг, кој инцидентно е роден

in 1932.

во 1932.

(Laughter)

(Смеа)

In 1996, he shot himself in the head on December ninth --

Во 1996, се застрела на 9 декември --

which incidentally is Judi Dench's birthday.

што инцидентно е роденденот на Џуди Денч.

(Laughter)

(Смеа)

But he didn't die on Dench's birthday.

Но не умре на нејзиниот роденден.

He languished until the following afternoon when he finally succumbed

Живееше до следното попланде кога конечно подлегна на

to a supposedly self-inflicted gunshot wound at the age of 64 --

наводно само-предизвиканата рана од пиштол на 64 години --

which incidentally is how old Alberto Giacometti was when he died.

што, инцидентно, е доживеаната возраст на Алберто Џакомети.

Where was Wislawa Szymborska during all this?

Каде беше Вислава Сцимборска за време на сето ова?

She has the world's most absolutely watertight alibi.

Таа го има најсилното алиби на светот.

On that very day, December 10, 1996 while Mr. Four in the Morning,

На тој ист ден, 10 декември 1996 додека г-дин Четири наутро,

Faron Young, was giving up the ghost in Nashville, Tennessee,

Фарон Јанг, умираше во Нешвил, Тенеси,

Ms. Four in the Morning -- or one of them anyway -- Wislawa Szymborska

г-ца Четири наутро - или барем една од нив - Вислава Сцимборска

was in Stockholm, Sweden, accepting the Nobel Prize for Literature.

беше во Стокхолм, Шведска на врачувањето на Нобеловата награда за литература.

100 years to the day after the death of Alfred Nobel himself.

100 години до денот на смртта на Алфред Нобел.

Coincidence? No, it's creepy.

Случајност? Не. Морничаво е.

(Laughter)

(Смеа)

Coincidence to me has a much simpler metric.

Случајност за мене е многу попроста магија.

That's like me telling you,

Тоа е како да Ви велам,

"Hey, you know the Nobel Prize was established in 1901,

„Еј, знаете дека Нобеловата награда е воспоставена во 1901,

which coincidentally is the same year Alberto Giacometti was born?"

истата година кога е роден Алберто Џакомети?“

No, not everything fits so tidily into the paradigm,

Не, сѐ се вклопува елегантно во парадигмата,

but that does not mean there's not something going on

но тоа не значи дека нема нешто сомнително

at the highest possible levels.

на највисоките можни нивоа.

In fact there are people in this room

Всушност има луѓе во собава

who may not want me to show you this clip we're about to see.

кои можеби не сакаат да Ви го покажам клипов што ќе го видиме.

(Laughter)

(Смеа)

Video: Homer Simpson: We have a tennis court, a swimming pool, a screening room --

Видео: Имаме тениско игралиште, базен, кино --

You mean if I want pork chops, even in the middle of the night,

Сакате да речете дека ако сакам кременадли, дури и во ниедно време,

your guy will fry them up?

Вашиот човек ќе ги зготви?

Herbert Powell: Sure, that's what he's paid for.

Да, затоа е платен.

Now do you need towels, laundry, maids?

Сега, дали Ви требаат крпи, облека, служавки?

HS: Wait, wait, wait, wait, wait, wait -- let me see if I got this straight.

Чекај, чекај, чекај, чекај, чекај, чекај - да расчистиме.

It is Christmas Day, 4 a.m.

Божиќ е, четири наутро

There's a rumble in my stomach.

Стомакот ме гребе.

Marge Simpson: Homer, please.

Хомер, те молам.

Rives: Wait, wait, wait, wait, wait, wait, wait.

Чекај, чекај, чекај, чекај, чекај, чекај.

Let me see if I got this straight, Matt.

Да видам дали го сфаќам ова Мет.

(Laughter)

(Смеа)

When Homer Simpson needs to imagine

Кога Хомер Симпсон мора да го замисли

the most remote possible moment of not just the clock,

најоддалечениот момент не само на часот,

but the whole freaking calendar, he comes up with 0400

туку од целиот календар, тој го смислува 0400

on the birthday of the Baby Jesus.

на денот на раѓањето на бебето Исус.

And no, I don't know how it works

И не, не знам како работи ова

into the whole puzzling scheme of things, but obviously

во сета загадочна шема на нешта, но очигледно,

I know a coded message when I see one.

можам да препознаам кодирана порака кога ќе ја видам.

(Laughter)

(Смеа)

I said, I know a coded message when I see one.

Велам, знам да препознаам кодирана порака кога ќе ја видам.

And folks, you can buy a copy of Bill Clinton's "My Life"

И друштво, можете да купите копија од книгата на Бил Клинтон „Мојот живот“

from the bookstore here at TED.

од книжарницата овде на TED.

Parse it cover to cover for whatever hidden references you want.

Разгледајте ја од корица до корица за какви и да сакате скриени пораки.

Or you can go to the Random House website where there is this excerpt.

Или одете на страницата на Рандом хаус за овој извадок.

And how far down into it you figure we'll have to scroll

И колку надолу во текстот мислите дека треба да се бара

to get to the golden ticket?

за да се дојде до џек-пот?

Would you believe about a dozen paragraphs?

Верувате ли, само дузина пасуси?

This is page 474 on your paperbacks if you're following along:

Ова е стр. 474 од книгите ако следите:

"Though it was getting better, I still wasn't satisfied

„Иако стануваше подобар, сѐ уште не бев задоволен

with the inaugural address.

со инагурациониот говор.

My speechwriters must have been tearing their hair out

Моите пишувачи на говорот мора да си ја кубат косата

because as we worked between one and four in the morning

бидејќи додека работевме помеѓу еден и четири наутро

on Inauguration Day, I was still changing it."

на денот на инагурацијата јас сѐ уште го менував говорот."

Sure you were, because you've prepared your entire life

Секако, секако. Затоа што се подготвувавте цел живот

for this historic quadrennial event that just sort of sneaks up on you.

за овој историски четворогодишен настан што Ве фати изненадно.

And then --

И потоа --

(Laughter)

(Смеа)

three paragraphs later we get this little beauty:

три пасуси надоле, следи овој бисер:

"We went back to Blair House to look at the speech for the last time.

„Отидовме во куќата Блер за да го видиме говорот за последен пат.

It had gotten a lot better since 4 a.m."

Беше многу подобрен од четири наутро"

Well, how could it have?

Но како би можел да биде?

By his own writing, this man was either asleep,

По сопственото пишување, овој човек или спиел,

at a prayer meeting with Al and Tipper or learning how to launch

или бил на молитвен состанок со Ал и Типер, или учел како да лансира

a nuclear missile out of a suitcase.

нуклеарен проектил од актовка.

What happens to American presidents at 0400 on inauguration day?

Што им се случува на американските претседатели во 4 наутро на денот на инагурацијата?

What happened to William Jefferson Clinton?

Што му се случи на Вилијам Џеферсон Клинтон?

We might not ever know.

Тоа можеби никогаш нема да го знаеме.

And I noticed, he's not exactly around here today

И забележувам, тој не е тука денес

to face any tough questions.

за да се соочи со овие тешки прашања.

(Laughter)

(Смеа)

It could get awkward, right?

Може да стане незгодно, нели?

I mean after all, this whole business happened on his watch.

Мислам, сето ова се случи додека тој беше главен.

But if he were here --

Но, да беше тука --

(Laughter)

(Смеа)

he might remind us, as he does in the wrap-up to his fine autobiography,

можеше да не потсети, како што го прави тоа на крајот на својата автобиографија,

that on this day Bill Clinton began a journey --

дека на овој ден, Бил Клинтон започна патување --

a journey that saw him go on to become

патување кое го однесе до тоа да биде

the first Democrat president elected

првиот претседател од демократите избран

to two consecutive terms in decades.

во два последователни мандати по неколку декади.

In generations.

Во генерации.

The first since this man, Franklin Delano Roosevelt,

Првиот по овој човек, Френклин Делано Рузвелт,

who began his own unprecedented journey

кој пак своето патување го започна

way back at his own first election,

назад во минатото на неговите први избори,

way back in a simpler time, way back in 1932 --

назад во поедноставно време, назад во 1932 --

(Laughter)

(Смеа)

the year Alberto Giacometti

годината кога Алберто Џакомети

(Laughter)

(Смеа)

made "The Palace at Four in the Morning."

ја нправи „Палатата во четири наутро“.

The year, let's remember, that this voice, now departed,

Годината, да запаметиме, кога овој глас, сега починат,

first came a-cryin' into this big old crazy world of ours.

прв пат дојде плачејќи во овој наш стар и луд свет.

(Music)

(Музика)

(Applause)

(Аплауз)