The 4 a.m. mystery | Rives

Translator: Arpiné Grigoryan Reviewer: Gohar Khachatryan

This is a recent comic strip from the Los Angeles Times.

Սա Լոս Անջելես Թայմսի վերջին կոմիքսներից է:

The punch line?

Ինչո՞ւմն է բանը:

"On the other hand, I don't have to get up at four

«Մյուս կողմից, ես ստիպված չեմ արթնանալ

every single morning to milk my Labrador."

յուրաքանչյուր առավոտյան ժամը չորսին, որպեսզի կթեմ իմ լաբրադորին»:

This is a recent cover of New York Magazine.

Սա New York Magazine-ի վերջին շապիկներից է:

Best hospitals where doctors say they would go for cancer treatment,

Լավագույն հիվանդանոցները, որտեղ բժիշկներն ասում են, որ կգնային քաղցկեղ բուժելու, ծնունդներ ընդունելու,

births, strokes, heart disease, hip replacements, 4 a.m. emergencies.

փրկելու կաթվածներից, սրտային հիվանդություններից, ազդրերի փոխարինումների, առավոտյան 4-ի արտակարգ պատահարների համար:

And this is a song medley I put together --

Սա իմ կողմից արված երգերի մի ծաղկաքաղ է:

(Music)

(Երաժշտություն)

Did you ever notice that four in the morning has become

Դուք նկատեցի՞ք, որ առավոտյան ժամը 4-ը դարձել է

some sort of meme or shorthand?

շիֆրի, գաղտնագրի պես մի բան:

It means something like you are awake at the worst possible hour.

Դա նշանակում է, որ օրվա վատագույն ժամին եք արթնացել:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

A time for inconveniences, mishaps, yearnings.

Իսկական ժամանակն անհանգստությունների, պատահարների, կսկիծի,

A time for plotting to whack the chief of police,

ոստիկանութան պետին վերացնելու պլանի քննարկման համար,

like in this classic scene from "The Godfather."

ինչպես «Կնքահայրը» ֆիլմի դասական դրվագում:

Coppola's script describes these guys as, "exhausted in shirt sleeves.

Ֆորդ Կոպպոլայի սցենարը նկարագրում է այս տղաներին, որպես

It is four in the morning."

«առավոտյան 4-ին աշխատանքից ուժասպառ»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

A time for even grimmer stuff than that,

Իսկական ժամանակն է այնպիսի սարսափի համար, ինչպես

like autopsies and embalmings in Isabel Allende's

դիակների բալզամացում և հերձում, ինչպես Իզաբել Ալենդեի

"The House of the Spirits."

«Հոգիների տունը» ֆիլմում:

After the breathtaking green-haired Rosa is murdered,

Կանաչահեր Ռոզայի ապշեցուցիչ սպանությունից հետո

the doctors preserve her with unguents and morticians' paste.

բժիշկները բալզամացնում են նրան դագաղագործների մածուկներով:

They worked until four o'clock in the morning.

Եվ մինչ առավոտյան 4-ը աշխատում են:

A time for even grimmer stuff than that,

Իսկական ժամանակն է ամենամռայլ գործերի համար,

like in last April's New Yorker magazine.

ինչպես օրինակ New Yorker ամսագրի նախորդ ապրիլի համարում

This short fiction piece by Martin Amis

տպագրված Մարտին Էյմիսի կարճ պատմվածքում:

starts out, "On September 11, 2001, he opened his eyes

Այն այսպես է սկսում. «2011 թվականի սեպտեմբերի 11-ին նա արթնացավ

at 4 a.m. in Portland, Maine,

Մեյնի Պորտլենդ քացաքում, առավոտյան ժամը 4-ին:

and Mohamed Atta's last day began."

Այդպես սկսեց Մոհամեդ Ատտայի վերջին օրը»:

For a time that I find to be the most placid

Առավոտյան 4-ը, իմ կարծիքով, ամենախաղաղ ժամն է,

and uneventful hour of the day, four in the morning sure gets

որի ընթացքում ոչինչ տեղի չի ունենում, սակայն այն անարժան կերպով

an awful lot of bad press --

վատ անուն է հանել

(Laughter)

(Ծիծաղ)

across a lot of different media from a lot of big names.

շատ տարբեր լրատվամիջոցների և հայտնի մարդկանց շրջանակում:

And it made me suspicious.

Դա ինձ մոտ կասկածներ է առաջացնում:

I figured, surely some of the most creative artistic minds in the world, really,

Ես մտածում էի, աշխարհի որոշ իսկապես ստեղծարար ուղեղների մասին:

aren't all defaulting back to this one easy trope

Արդյո՞ք ամեն ինչ չի վերադառնում այդ պարզ հնարքին,

like they invented it, right?

որը նրանք են հնարել:

Could it be there is something more going on here?

Միգուցե, այստեղ ինչ-որ բա՞ն է կատարվում:

Something deliberate, something secret,

Գուցե, այստեղ ավելի շատ մտացածին, գաղտնի բան է,

and who got the four in the morning bad rap ball rolling anyway?

և, գրողը տանի, ո՞վ է սկսել այդ առավոտյան 4-ի թեման:

I say this guy -- Alberto Giacometti, shown here

Ասեմ ձեզ, այստեղ պատկերված է Ալբերտո Ջակոմետին

with some of his sculptures on the Swiss 100 franc note.

իր քանդակների հետ միասին, 100 ֆրանկանոց շվեյցարական թղթադրամի վրա:

He did it with this famous piece

Ամեն ինչ սկսվել է իր հայտնի ստեղծագործությունից,

from the New York Museum of Modern Art.

որը գտնվում է Նյու Յորքի Ժամանակակից արվեստի թանգարանում:

Its title -- "The Palace at Four in the Morning --

Դրա անվանումն է` «Ապարանքը առավոտյան ժամը 4-ին»

(Laughter)

(Ծիծաղ)

1932.

1932 թվական:

Not just the earliest cryptic reference

Սա ոչ միայն ամենավաղ խորհրդավոր հիշատակումն է

to four in the morning I can find.

այդ ժամի մասին, որը ես կարողացա գտնել:

I believe that this so-called first surrealist sculpture

Ես կարծում եմ, որ այսպես կոչված, սյուռեալիստական քանդակը

may provide an incredible key to virtually

կարող է բանալի հանդիսանալ այդ տարօրինակ ժամի մասին

every artistic depiction of four in the morning to follow it.

հետագայում արված բոլոր գեղարվեստական նկարագերի համար:

I call this The Giacometti Code, a TED exclusive.

Ես սա անվանում եմ Ջակոմետիի կոդ, TED-ի էքսկլյուզիվ:

No, feel free to follow along on your Blackberries

Ոչ, դուք կարող եք հետևել ինձ,

or your iPhones if you've got them.

եթե ձեզ մոտ Blackberry կամ iPhone է:

It works a little something like -- this is a recent Google search

Դա մոտավորապես այսպես է աշխատում: Սա վերջին Google որոնման արդյունք է

for four in the morning.

«առավոտյան ժամը 4»-ի արտահայտություններ:

Results vary, of course. This is pretty typical.

Արդյունքներն, իհարկե, տարբեր էն: Սա ամենատիպիկն է:

The top 10 results yield you

Առաջին տասնյակը տալիս է մեզ

four hits for Faron Young's song, "It's Four in the Morning,"

4 հղում Ֆարոն Յանգի «Հիմա առավոտյան 4-ն է» երգին:

three hits for Judi Dench's film, "Four in the Morning,"

3 հղում Ջուդի Դենչի «Առավոտյան ժամը 4-ը» ֆիլմին:

one hit for Wislawa Szymborska's poem, "Four in the Morning."

1 հղում Վիսլավա Շիմբորսկայի «Առավոտյան ժամը 4» բանաստեղծությանը:

But what, you may ask, do a Polish poet, a British Dame,

Դուք կհարցնեք, և ի՞նչ ընդհանուր բան ունեն լեհ բանաստեղծուհին, բրիտանացի տիկինը

a country music hall of famer all have in common

և քանթրի ոճի հայտնի երաժիշտը,

besides this totally excellent Google ranking?

բացի Google-ի լավ վարկանիշից:

Well, let's start with Faron Young -- who was born incidentally

Դե, սկսենք Ֆարոն Յանգից, ով, ի դեպ, ծնվել է

in 1932.

1932 թվականին:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

In 1996, he shot himself in the head on December ninth --

1996-ի դեկտեմբերի 9-ին նա ինքն իր գլխին կրակեց,

which incidentally is Judi Dench's birthday.

ինչպիսի զուգադիպություն, դա Ջուդի Դենչի ծննդյան օրն էր:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But he didn't die on Dench's birthday.

Սակայն Ֆարոնը չմահացավ այդ օրը:

He languished until the following afternoon when he finally succumbed

Նա արնաքամ էր լինում մինչ հաջորդ առավոտ, երբ վերջապես մահացավ

to a supposedly self-inflicted gunshot wound at the age of 64 --

հրազենային վնասվածքից 64 տարեկան հասակում:

which incidentally is how old Alberto Giacometti was when he died.

Տարօրինակ է, սակայն Ալբերտո Ջակոմետին էլ հենց նույն տարիքում է մահացել:

Where was Wislawa Szymborska during all this?

Իսկ որտե՞ղ էր այդ ժամանակ Վիսլավա Շիմբորսկան:

She has the world's most absolutely watertight alibi.

Նա աշխարհում ամենաանհերքելի ալիբին ունի:

On that very day, December 10, 1996 while Mr. Four in the Morning,

Այդ նույն օրը, 1996 թվականի դեկտեմբերի 10-ին, երբ «պարոն Առավոտյան 4»

Faron Young, was giving up the ghost in Nashville, Tennessee,

Ֆարոն Յանգը իր վերջին շունչն էր փչում Թեննեսսի նահանգի Նեշվիլ քաղաքում,

Ms. Four in the Morning -- or one of them anyway -- Wislawa Szymborska

«օրիորդ Առավոտյան 4»-ը, կամ Վիսլավա Շիմբորսկան

was in Stockholm, Sweden, accepting the Nobel Prize for Literature.

Շվեդիայում էր` Ստոքհոլմում, գրականության Նոբելյան մրցանակի հանձնմանը:

100 years to the day after the death of Alfred Nobel himself.

Ալֆրեդ Նոբելի մահվանից ուղիղ հարյուր տարի անց:

Coincidence? No, it's creepy.

Զուգադիպությո՞ւն է: Ոչ, սա սարսռիչ է:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Coincidence to me has a much simpler metric.

Զուգադիպությունն ինձ համար այդքան էլ անբնական չէ:

That's like me telling you,

Դա նույնն է, եթե ես ասեի, որ

"Hey, you know the Nobel Prize was established in 1901,

«Հեյ, գիտե՞ս որ Նոբելյան մրցանակը սահմանվել է 1901 թվականին,

which coincidentally is the same year Alberto Giacometti was born?"

այն տարի, երբ բոլորովին պատահմամբ ծնվել է Ալբերտո Ջակոմետին»:

No, not everything fits so tidily into the paradigm,

Ոչ, ոչ: Ամեն ինչ չէ, որ այդքան ճշգրտորեն տեղավորվում է ընդհանուր պատկերի մեջ:

but that does not mean there's not something going on

Սակայն դա չի նշանակում, որ ամենախորը մակարդակում

at the highest possible levels.

ոչինչ տեղի չի ունենում:

In fact there are people in this room

Իրականում, այս դահլիճում կան մարդիկ,

who may not want me to show you this clip we're about to see.

որոնք, հավանաբար, չեն ցանկանա, որպեսզի ես ցույց տամ այն վիդեոն, որ մենք հիմա կտեսնենք:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

Video: Homer Simpson: We have a tennis court, a swimming pool, a screening room --

Վիդեո. Մենք ունենք թենիսի կորտ, լողավազան, կինոսրահ...

You mean if I want pork chops, even in the middle of the night,

Դու նկատի ունես, որ եթե ես ցանկանամ խոզի կոտլետներ ուտել, նույնիսկ գիշերվա կեսին,

your guy will fry them up?

քո մարդը կպատրաստի՞ ինձ համար:

Herbert Powell: Sure, that's what he's paid for.

Իհարկե, չէ որ նրան վճարում են դրա համար:

Now do you need towels, laundry, maids?

Դե ինչ, քեզ հարկավո՞ր են սրբիչ, մաքուր սպիտակեղեն, սպասուհիներ:

HS: Wait, wait, wait, wait, wait, wait -- let me see if I got this straight.

Սպասի՜ր, սպասի՜ր: Ես ճի՞շտ հասկացա:

It is Christmas Day, 4 a.m.

Սուրբ Ծննդյան գիշերը, և առավոտյան ժամը 4-ին...

There's a rumble in my stomach.

Օյ, ստամոքսս ձայներ է հանում:

Marge Simpson: Homer, please.

Հոմեր, խնդրում եմ քեզ:

Rives: Wait, wait, wait, wait, wait, wait, wait.

Սպասի՜ր, սպասի՜ր, սպասի՜ր:

Let me see if I got this straight, Matt.

Ես քեզ ճի՞շտ հասկացա, Մեթ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

When Homer Simpson needs to imagine

Երբ Հոմեր Սիմփսոնը ցանկանում է պատկերացնել

the most remote possible moment of not just the clock,

տարվա ցանկացած օրվա ցանկացած ժամը,

but the whole freaking calendar, he comes up with 0400

ողջ օրացույցի միջից նա նշում է առավոտյան ժամը 4-ը

on the birthday of the Baby Jesus.

փոքրիկ Հիսուսի ծննդյան օրը:

And no, I don't know how it works

Եվ ոչ, ես չգիտեմ, թե ինչպես է սա ընգրկվում

into the whole puzzling scheme of things, but obviously

ընդհանուր մոզայիկայի մեջ, սակայն ակնհայտ է,

I know a coded message when I see one.

որ ես ունակ եմ ճանաչելու գաղտնագրված հաղորդագրությունը, երբ այն տեսնում եմ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I said, I know a coded message when I see one.

Ես ունակ եմ ճանաչելու գաղտնագրված հաղորդագրությունը, երբ այն տեսնում եմ:

And folks, you can buy a copy of Bill Clinton's "My Life"

Պարոնայք, դուք կարող եք գնել Բիլ Քլինտոնի «Իմ Կյանքը» գիրքը

from the bookstore here at TED.

այստեղ, TED-ում գտնվող գրախանութից:

Parse it cover to cover for whatever hidden references you want.

Դուք կարող եք այն ծայրից ծայր կարդալ ցանկալի թաքնված մեջբերումների համար:

Or you can go to the Random House website where there is this excerpt.

Կամ կարող եք այցելել www.randomhouse.com, որտեղ կգտնեք այս հատվածները:

And how far down into it you figure we'll have to scroll

Ի՞նչ եք կարծում, որքա՞ն մենք պետք է կարդանք,

to get to the golden ticket?

որպեսզի գտնենք այն, ինչ մեզ պետք է:

Would you believe about a dozen paragraphs?

Չեք հավատա, մոտ տաս պարբերություն:

This is page 474 on your paperbacks if you're following along:

Ձեր գրքերի մեջ 474 էջի վրա, եթե հետևում եք,

"Though it was getting better, I still wasn't satisfied

«Թեև այն ավելի ու ավելի լավն էր դառնում, ես միևնույն է,

with the inaugural address.

գոհ չէի պաշտոնը ստանձնելու հանդիսավոր ճառից:

My speechwriters must have been tearing their hair out

Իմ ելույթների գրողներն արդեն իրենց մազերն էին պոկում,

because as we worked between one and four in the morning

քանի որ, չնայած այն փաստին, որ մենք աշխատել էինք ճառի վրա մինչև առավոտյան 4-ը,

on Inauguration Day, I was still changing it."

պաշտոնի ստանձնման հանդիսավոր օրը, ես դեռևս խմբագրում էի այն»:

Sure you were, because you've prepared your entire life

Իհարկե, այդպես էլ արել ես: Չէ՞ որ դու քո ողջ կյանքը պատրաստվել ես

for this historic quadrennial event that just sort of sneaks up on you.

այդ պատմական պահին, որը լինում է 4 տարին մեկ, և հանկարծ այն աննկատ մոտեցավ:

And then --

Եվ հետո...

(Laughter)

(Ծիծաղ)

three paragraphs later we get this little beauty:

ևս երեք պարբերություն հետո մենք տեսնում ենք այս հրաշքը.

"We went back to Blair House to look at the speech for the last time.

«Մենք վերադարձանք Բլեր Հաուզ, տեսնելու հանդիսավոր ուղերձի վերջնական տարբերակը:

It had gotten a lot better since 4 a.m."

Առավոտյան 4-ից հետո այն զգալիորեն լավացել էր»:

Well, how could it have?

Դե, գրողը տանի, ինչպե՞ս կարող է դա լինել:

By his own writing, this man was either asleep,

Իր սեփական բառերով, կամ նա քնած էր,

at a prayer meeting with Al and Tipper or learning how to launch

Էլի և Տիպերի հետ աղոթքի հանդիպման ժամանակ, կամ ուսումնասիրում էր,

a nuclear missile out of a suitcase.

թե ինչպես պորտֆելի միջից միջուկային հրթիռ բաց թողել:

What happens to American presidents at 0400 on inauguration day?

Ի՞նչ է տեղի ունենում ԱՄՆ նախագահների հետ ինագուրացիայի օրվա առավոտյան ժամը 4-ին:

What happened to William Jefferson Clinton?

Ի՞նչ էր անում Ուիլիամ Ջեֆերսոն Քլինտոնն այդ ժամանակ:

We might not ever know.

Հավանաբար, մենք երբեք չենք իմանա դա:

And I noticed, he's not exactly around here today

Եվ տեսնում եմ, որ նա այսօր նույնիսկ չի էլ եկել,

to face any tough questions.

որպեսզի այդ տհաճ հարցերին պատասխանի:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

It could get awkward, right?

Մի քիչ անհարմար կլիներ, չէ՞:

I mean after all, this whole business happened on his watch.

Նկատի ունեմ, ամեն ինչ իր աչքերի առջև էր տեղի ունենում,

But if he were here --

սակայն եթե Քլինտոնն այստեղ լիներ,

(Laughter)

(Ծիծաղ)

he might remind us, as he does in the wrap-up to his fine autobiography,

նա կհիշեցներ մեզ, ինչպես արել է դա այս հրաշալի կենսագրության շապիկի վրա,

that on this day Bill Clinton began a journey --

որ այսօրվա դրությամբ Բիլ Քլինտոնը

a journey that saw him go on to become

հավերժ կմնա պատմության մեջ, որպես

the first Democrat president elected

առաջին դեմոկրատ նախագահը, ով վերջին տասնամյակների ընթացքում,

to two consecutive terms in decades.

ընտրվել է երկու հաջորդական ժամկետով։

In generations.

Այդքան սերունդների ընթացքում:

The first since this man, Franklin Delano Roosevelt,

Նա առաջինն էր` Ֆրանկլին Դելանո Ռուզվելտից հետո,

who began his own unprecedented journey

ում աննախադեպ պատմությունը սկսվել է

way back at his own first election,

շատ վաղուց, նրա առաջին ընտրությունների ժամանակ,

way back in a simpler time, way back in 1932 --

շատ պարզ ժամանակներում, հեռավոր... 1932 թվականին,

(Laughter)

(Ծիծաղ)

the year Alberto Giacometti

երբ Ալբերտո Ջակոմետին

(Laughter)

(Ծիծաղ)

made "The Palace at Four in the Morning."

ստեղծեց իր «Առանձնատունը առավոտյան 4-ին»

The year, let's remember, that this voice, now departed,

երբ, եկեք հիշենք, քանթրի երաժիշտը

first came a-cryin' into this big old crazy world of ours.

առաջին անգամ լացով եկավ այս խենթ աշխարհ:

(Music)

(Երաժշտություն)

(Applause)

(Ծափահարություններ)