The 4 a.m. mystery | Rives

Rives sabahın dördü hakkında konuşuyor

Çeviri: yasin alp aluç Gözden geçirme: Sancak Gülgen

This is a recent comic strip from the Los Angeles Times.

Los Angeles Times'da son zamanlarda yayınlanmış bir karikatür.

The punch line?

Esprili cümlesi?

"On the other hand, I don't have to get up at four

"Diğer yandan, her sabah saat dörtte

every single morning to milk my Labrador."

Labrador'umu sağmak için kalkmam gerekmiyor."

This is a recent cover of New York Magazine.

Bu, New York Magazine'in son zamanlardaki bir sayısının kapağı.

Best hospitals where doctors say they would go for cancer treatment,

En iyi hastane, doktorlarının kanser, doğum, felç, kalp hastalığı,

births, strokes, heart disease, hip replacements, 4 a.m. emergencies.

bel yerleştirme tedavisi yaptığı, sabah saat 4'te acil servisi açık olandır.

And this is a song medley I put together --

Bu da benim bir araya getirdiğim şarkılar --

(Music)

(Müzik)

Did you ever notice that four in the morning has become

Daha önce sabah saat dördün

some sort of meme or shorthand?

farklı bir anlam taşıdğını fark etmiş miydiniz?

It means something like you are awake at the worst possible hour.

Mümkün olan en kötü saatte uyanık olduğunuz anlamına geliyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

A time for inconveniences, mishaps, yearnings.

Uygunsuzluklar, aksilikler, özlemler için uygun bir zaman.

A time for plotting to whack the chief of police,

"Baba" filminin bu klasik sahnesinde olduğu gibi,

like in this classic scene from "The Godfather."

polis müdürünü öldürmek için plan yapılacak bir saat.

Coppola's script describes these guys as, "exhausted in shirt sleeves.

Coppola'nın senaryosu bu adamları şöyle tanımlıyor " gömlekli, tükenmiş bir halde."

It is four in the morning."

Saat sabahın dördüdür."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

A time for even grimmer stuff than that,

Bundan da daha zalim şeyler için,

like autopsies and embalmings in Isabel Allende's

Isabel Allende'nin "Ruhlar Evi" kitabındaki gibi

"The House of the Spirits."

otopsiler ve mumyalama için bir zaman.

After the breathtaking green-haired Rosa is murdered,

Olağanüstü sarı saçlı Rosa'nın öldürülmesinin ardından,

the doctors preserve her with unguents and morticians' paste.

doktorlar onu merhem ve ölüler için özel madde ile korudular.

They worked until four o'clock in the morning.

Saat dörde kadar çalıştılar.

A time for even grimmer stuff than that,

Bundan da daha zalim şeyler için bir zaman,

like in last April's New Yorker magazine.

geçen nisan ayı New Yorker dergisindeki gibi,

This short fiction piece by Martin Amis

Martin Amis'in bu kısa kurgu hikayesi

starts out, "On September 11, 2001, he opened his eyes

şöyle başlıyor, "11 Eylül 2001'de, gözlerini

at 4 a.m. in Portland, Maine,

Portland, Maine'de saat sabahın dördünde açtı

and Mohamed Atta's last day began."

ve Mohammed Atta'nın son günü başladı."

For a time that I find to be the most placid

Benim günün en sessiz ve aktivitesiz olarak

and uneventful hour of the day, four in the morning sure gets

gördüğüm saat, sabahın dördü çok fazla sayıda

an awful lot of bad press --

korkunç olayı tanımlamış --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

across a lot of different media from a lot of big names.

bir çok haberleşme aracında bir çok büyük isim tarafından.

And it made me suspicious.

Ve de bu beni şüphelendirdi.

I figured, surely some of the most creative artistic minds in the world, really,

Fark ettim ki dünyadaki kimi en yaratıcı artistik beyinler

aren't all defaulting back to this one easy trope

sanki bu benzetmeyi kendileri icat etmiş gibi

like they invented it, right?

varsaymıyorlar değil mi?

Could it be there is something more going on here?

Bu işin arkasında başka bir şeyler olabilir mi?

Something deliberate, something secret,

Kasti, gizli şeyler, ayrıca

and who got the four in the morning bad rap ball rolling anyway?

bu sabahın dördü tanımlamasını kim buldu?

I say this guy -- Alberto Giacometti, shown here

Bence bu kişi -- Alberto Giacometti, burada

with some of his sculptures on the Swiss 100 franc note.

100 İsviçre frankı üzerindeki bazı çalışmaları da gözüküyor.

He did it with this famous piece

Her şeyi bu New York Modern Sanat

from the New York Museum of Modern Art.

Müzesindeki bu ünlü esri ile yaptı.

Its title -- "The Palace at Four in the Morning --

Eserin adı -- "Sabahın dördünde Saray"--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

1932.

1932.

Not just the earliest cryptic reference

Sabahın dördüne dair bulduğum

to four in the morning I can find.

sadece en eski, gizli

I believe that this so-called first surrealist sculpture

atıf değil. Bana göre, bu ilk sürrealist heykel çalışması,

may provide an incredible key to virtually

sonraki tüm sanatsal çalışmalara sabahın dördü betimlemesini

every artistic depiction of four in the morning to follow it.

kullanmaları için müthiş bir kılavuz oldu.

I call this The Giacometti Code, a TED exclusive.

Ben buna "Giacometti'nin Şifresi" dedim, TED'e özel.

No, feel free to follow along on your Blackberries

Eğer Blackberry'niz veya iPhone'ununuz

or your iPhones if you've got them.

varsa onunla takip etmekte özgürsünüz.

It works a little something like -- this is a recent Google search

Sistem şöyle -- bu sabahın dördü ile Google'da

for four in the morning.

geçenlerde yaptığım arama.

Results vary, of course. This is pretty typical.

Sonuçlar değişiyor tabi ki. Bu çok normal.

The top 10 results yield you

İlk 10 sonucun dördü

four hits for Faron Young's song, "It's Four in the Morning,"

Faron Young'ın şarkısı "It' Four in the Morning" (Saat sabahın dördü)

three hits for Judi Dench's film, "Four in the Morning,"

Judi Dench'in "Four in the Morning" (sabahın dördü) filmi için üç sonuç,

one hit for Wislawa Szymborska's poem, "Four in the Morning."

bir tane de Wislawa Szymborska'nın şiiri için, "Four in the Morning." (sabahın dördü)

But what, you may ask, do a Polish poet, a British Dame,

Ama bir polonyalı şairin, bir ingiliz aktrisinin,

a country music hall of famer all have in common

bir country müzik şarkıcısının bu Google sıralaması

besides this totally excellent Google ranking?

dışında ortak ne yanları olabilir diye sorabilirsiniz?

Well, let's start with Faron Young -- who was born incidentally

Pekala, Faron Young ile başlayalım, tesadüfen 1932

in 1932.

yılında doğan kişiden.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

In 1996, he shot himself in the head on December ninth --

1996 yılında, aralıkın dokuzunda kendini başından vurdu --

which incidentally is Judi Dench's birthday.

ki bu da tesadüfen Judi Dench'in doğum günü.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But he didn't die on Dench's birthday.

Ama Dench'in doğum gününde ölmedi.

He languished until the following afternoon when he finally succumbed

Ertesi öğleden sonra, güya kendi sebep olduğu

to a supposedly self-inflicted gunshot wound at the age of 64 --

yaranın acısına dayanamayacak duruma geldiğinde 64 yaşındaydı --

which incidentally is how old Alberto Giacometti was when he died.

bu da, şansa bakın ki, Alberto Giacometti'nin hayatını kaybettiği yaş.

Where was Wislawa Szymborska during all this?

Tüm bunlar olurken Wislawa Szymborska neredeydi?

She has the world's most absolutely watertight alibi.

Dünyanın en su götürmez mazeretine sahipti.

On that very day, December 10, 1996 while Mr. Four in the Morning,

O gün, 10 Aralık 1996'da, bay Sabahın Dördü Faron Young

Faron Young, was giving up the ghost in Nashville, Tennessee,

Tennessee Nashville'de hayata gözlerini yumarken,

Ms. Four in the Morning -- or one of them anyway -- Wislawa Szymborska

bayan Sabahın Dördü -- ya da en azından onlardan biri -- Wislawa Szymborska

was in Stockholm, Sweden, accepting the Nobel Prize for Literature.

İsveç Stockholm'da Nobel Edebiyat ödülünü alıyordu.

100 years to the day after the death of Alfred Nobel himself.

Alfred Nobel'in ölümünden yüz yıl sonra.

Coincidence? No, it's creepy.

Rastlantı mı? Hayır, korkutucu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Coincidence to me has a much simpler metric.

Bana göre rastlantı çok daha basit bir sihre denir.

That's like me telling you,

Şöyle dememe benzer,

"Hey, you know the Nobel Prize was established in 1901,

"Hey, biliyorsunuz ki Nobel ödülü 1901 yılında başlatıldı,

which coincidentally is the same year Alberto Giacometti was born?"

ki bu da şans eseri Alberto Giacometti'nin doğduğu yıl?"

No, not everything fits so tidily into the paradigm,

Hayır, her şey mükemmel bir şekilde oturmuyor,

but that does not mean there's not something going on

ama bu çok büyük bir ihtimalle burada bir şeyler

at the highest possible levels.

olmadığı anlamına gelmez.

In fact there are people in this room

Aslında, şu anda bu odada

who may not want me to show you this clip we're about to see.

bu klibi sizlere göstermemi istemeyenler olabilir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Video: Homer Simpson: We have a tennis court, a swimming pool, a screening room --

Video: Tenis kortumuz, yüzme havuzumuz, sinema salonumuz var --

You mean if I want pork chops, even in the middle of the night,

Yani, gecenin bir yarısı bile canım domuz pirzolası çekse

your guy will fry them up?

adamlarınız hemen kızartacaklar mı?

Herbert Powell: Sure, that's what he's paid for.

Tabi ki, onlara bunun için para ödeniyor.

Now do you need towels, laundry, maids?

Havlu, çamaşırhane, hizmetçi gibi ihtiyaçlarınız var mı?

HS: Wait, wait, wait, wait, wait, wait -- let me see if I got this straight.

Dur, dur, dur, dur, dur--- bakalım doğru anlamış mıyım?

It is Christmas Day, 4 a.m.

Noel günü, saat sabahın dördü.

There's a rumble in my stomach.

Karnım gurulduyor.

Marge Simpson: Homer, please.

Homer, lütfen.

Rives: Wait, wait, wait, wait, wait, wait, wait.

Bir saniye, bir saniye, bir saniye.

Let me see if I got this straight, Matt.

Bakalım doğru anlamış mıyım, Matt Groening (Simpsons'ın yaratıcısı).

(Laughter)

(Gülüşmeler)

When Homer Simpson needs to imagine

Homer Simpson'ın sadece saat olarak değil

the most remote possible moment of not just the clock,

tüm sene içinde mümkün olan en kötü saati seçmesi

but the whole freaking calendar, he comes up with 0400

gerektiğinde, bebek İsa'nın doğum gününde

on the birthday of the Baby Jesus.

saat dördü seçiyor.

And no, I don't know how it works

Ve hayır, ben tüm bunların nasıl

into the whole puzzling scheme of things, but obviously

işlediğini bilmiyorum, ama belli ki

I know a coded message when I see one.

bunlardan birini gördüğümde bir gizli mesaj olduğunu anlıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I said, I know a coded message when I see one.

Birini gördüğümde gizli mesaj olduğunu anladığımı söyledim.

And folks, you can buy a copy of Bill Clinton's "My Life"

Ve millet, Bill Clinton'un "Hayatım" adlı kitabını

from the bookstore here at TED.

burada kitapçıdan alabilirsiniz.

Parse it cover to cover for whatever hidden references you want.

İstediğiniz her hangi bir gizli referansı aramak için baştan aşağı okuyabilirsiniz.

Or you can go to the Random House website where there is this excerpt.

Ya da Random House sitesine gidip kitaptan bu parçayı bulabilirsiniz.

And how far down into it you figure we'll have to scroll

Ve ne kadar okursanız okuyun, en önemli kısmı

to get to the golden ticket?

için aşağıya gelmeniz gerektiğini fark edeceksiniz.

Would you believe about a dozen paragraphs?

O düzinelerce paragrafa inanabiliyor musunuz?

This is page 474 on your paperbacks if you're following along:

Kitaplarınızın 474. sayfasında, eğer takip ediyorsanız:

"Though it was getting better, I still wasn't satisfied

"Daha iyiye gitmesine rağmen, hala

with the inaugural address.

açılış konuşmasından memnun değildim.

My speechwriters must have been tearing their hair out

Konuşma yazarlarım saçlarını yoluyor olmalıydılar

because as we worked between one and four in the morning

çünkü göreve başlama gününde gece 1'den sabah 4'e kadar

on Inauguration Day, I was still changing it."

çalışmıştık, ve hala da konuşmayı değiştiriyordum."

Sure you were, because you've prepared your entire life

Tabi ki değişirsin, çünkü tüm hayatını bu dört yılda bir

for this historic quadrennial event that just sort of sneaks up on you.

olan olay için hazırlamıştın, ki o da sinsice sana yaklaşıyordu.

And then --

Ve sonra --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

three paragraphs later we get this little beauty:

üç paragraf sonra bu güzellikle karşılaşıyoruz:

"We went back to Blair House to look at the speech for the last time.

"Yazıya son bir kez bakmak için Blair'lerin evine gittik.

It had gotten a lot better since 4 a.m."

Gece 4'ten bu yana çok daha iyi bir hale gelmişti."

Well, how could it have?

Bu nasıl olabilir?

By his own writing, this man was either asleep,

Kendi yazısıyla, bu adam ya uyuyordu,

at a prayer meeting with Al and Tipper or learning how to launch

Al ve Tipper ile bir dua buluşmasında ya da bir çanta ile

a nuclear missile out of a suitcase.

nasıl bir nükleer misilleme başlatılabileceğini öğreniyordu.

What happens to American presidents at 0400 on inauguration day?

Amerika'nın başkanının başına başkanlığının ilk gününde ne gelmişti?

What happened to William Jefferson Clinton?

William Jefferson Clinton'ın başına neler geldi?

We might not ever know.

Asla bilemeyeceğiz.

And I noticed, he's not exactly around here today

Ve gördüğüm kadarıyla, bugün herhangi bir zor

to face any tough questions.

soruyu cevaplamak üzere mevcut değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It could get awkward, right?

İlginç olabilirdi, değil mi?

I mean after all, this whole business happened on his watch.

Yani, her şeyden önemlisi, tüm bu işler onun döneminde oldu.

But if he were here --

Ama burada olsaydı--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

he might remind us, as he does in the wrap-up to his fine autobiography,

bize şunu hatırlatabilirdi, otobiyografisinde güzelce özetlediği gibi,

that on this day Bill Clinton began a journey --

o gün Bill Clinton bir yolculuğa başladı--

a journey that saw him go on to become

on yıllardır bir Demokrat adayın

the first Democrat president elected

ilk kez üst üste iki dönem

to two consecutive terms in decades.

başkan seçildiğinin görüldüğü bir yolculuk.

In generations.

Nesillerdir.

The first since this man, Franklin Delano Roosevelt,

Ondan önceki son kişi, Franklin Delano Roosevelt,

who began his own unprecedented journey

daha önce eşi görülmemiş yolculuğuna

way back at his own first election,

ilk seçimi ile başlamıştı,

way back in a simpler time, way back in 1932 --

bilindik bir zamana denk gelen bir seçim, 1932--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

the year Alberto Giacometti

Alberto Giacometti'nin

(Laughter)

(Gülüşmeler)

made "The Palace at Four in the Morning."

"Sabahın Dördünde Saray"ı yaptığı yıl.

The year, let's remember, that this voice, now departed,

Aramızdan ayrılan bu sesin bu çılgın dünyamıza

first came a-cryin' into this big old crazy world of ours.

ağlayan bir bebek olarak geldiği yıl.

(Music)

(Müzik)

(Applause)

(Alkışlar)