Joe Landolina: This gel can make you stop bleeding instantly

Translator: Rezhna Mhammed Reviewer: Shajwan Muhammad

I want you guys to imagine that you're a soldier

دەمەوێت وا خەیاڵ بکەن کە ئێوە سەربازن

running through the battlefield.

لە مەیدانی جەنگدا ڕادەکەیتز

Now, you're shot in the leg with a bullet,

ئێستا، فیشەکێک بەر لاقت کەوت،

which severs your femoral artery.

کە دەبێتە هۆی بڕینی خوێنبەری ڕانت.

Now, this bleed is extremely traumatic

بوو بە هۆی خوێنبەربوونێکی زۆری بە ئازار

and can kill you in less than three minutes.

کە دەتوانێ بە ماوەی کەمتر لە سێ خولەک بتکوژێت.

Unfortunately, by the time that a medic

بە داخەوە، تا ئەو کاتەی پزیشك

actually gets to you,

دەگاتە لات،

what the medic has on his or her belt

و پزیشک بە هۆی ئەو کەلوپەلانەی پێیەتی

can take five minutes or more,

پێنج خولەك یان زیاتری پێدەچێت تا دەگاتە لات،

with the application of pressure, to stop that type of bleed.

بە بەکارهێنانی پەستان بۆ وەستاندنی ئەو جۆرە لە خوێنبەربوونە.

Now, this problem is not only a huge problem

ئێستا، ئەو کێشەیە کێشە گەورەکە نییە

for the military, but it's also a huge problem

بۆ سوپا، بەڵام کێشەیەکی گەورەیە

that's epidemic throughout the entire medical field,

بۆ تەواوی نەخۆشیە باوەکانی بواری پزیشکی،

which is how do we actually look at wounds

کە لە ڕاستیدا ئێمە چۆن لە برینەکان دەڕوانین

and how do we stop them quickly

چۆن بتوانین بە خێرایی ڕایان بگرین

in a way that can work with the body?

بە شیوەیەک کە کار لەگەڵ لاشەدا بکات؟

So now, what I've been working on for the last four years

لە ئێستادا، ئەوەی کە بۆ ماوەی چوار ساڵە ئیشی لەسەر دەکەم

is to develop smart biomaterials,

بریتیە لە بەدەست هێنانی ماددەیەکی زیرەکی زیندەیی،

which are actually materials that will work

کە لە ڕاستیدا ئەو ماددانەن کە ئیش دەکەن

with the body, helping it to heal

لەگەڵ لاشە، یارمەتی دەدەن بۆ چاك بوونەوە

and helping it to allow the wounds to heal normally.

و یارمەتی برینەکە دەدات بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی ئاسایی چاک ببێتەوە.

So now, before we do this, we have to take a much closer look

لە ئێستادا، پێش ئەوەی ئەمە بکەین دەبێت لە نزیکەوە سەیر بکەین

at actually how does the body work.

تا بزانین لاشەی مرۆڤ چۆن ئیش دەکات.

So now, everybody here knows

هەموو ئەوانەی ئێرە دەزانن

that the body is made up of cells.

کە لەشی مرۆڤ لە خانە دروست بووە.

So the cell is the most basic unit of life.

کەواتە خانە بنچینەترین پێکهاتەی ژیانە.

But not many people know what else.

بەڵام زۆر خەڵکی ھەیە زیاتر نازانن.

But it actually turns out that your cells

بەڵام لە ڕاستیدا دەرکەوت کە خانەکانی تۆ

sit in this mesh of complicated fibers,

دانراون لەسەر تۆڕێکی ئاڵۆزی ڕیشاڵی،

proteins and sugars

پڕۆتین و شەکر

known as the extracellular matrix.

کە ناسراون وەک قاڵبی شانەی پڕ لە خانە.

So now, the ECM

ئێستا، ئی سی ئێم

is actually this mesh that holds the cells in place,

لە ڕاستیدا ئەو تۆڕەیە کە خانەکان بەیەکەوە ڕادەگرێت لە یەك شوێندا

provides structure for your tissues,

پێکهاتەیەك بۆ شانەکان دابین دەکات،

but it also gives the cells a home.

بەڵام ماڵێکیش بە خانەکان دەبەخشێت.

It allows them to feel what they're doing,

ڕێدەدات هەست بەو شتانە بکەن کە ئەنجامی دەدەن،

where they are, and tells them

لە کوێن، و پێیان دەڵێت

how to act and how to behave.

چۆن ڕەفتار بکەن.

And it actually turns out that the extracellular matrix

کە دەرکەوتووە قاڵبی شانە پڕ لە خانەکان

is different from every single part of the body.

جیاوازە لە هەر بەشێکی لەش.

So the ECM in my skin

ئی سی ئێم لەناو پێستم

is different than the ECM in my liver,

جیاوازە لە ئی سی ئێمی ناو جگەرم

and the ECM in different parts of the same organ

و ئی سی ئێم لە ناو بەشە جیاوازەکانی هەمان ئەندام

actually vary, so it's very difficult

لە ڕاستیدا دەگۆڕێن، لەبەر ئەوە زۆر زەحمەتە

to be able to have a product

بتوانیت بەرهەمێکت هەبێت

that will react to the local extracellular matrix,

کاردانەوەی ھەبێت بۆ قاڵبی شانەی خانە ناوخۆییەکان،

which is exactly what we're trying to do.

کە هەمان ئەو شتەیە کە ئێمە دەمانەوێت بیکەین

So now, for example, think of the rainforest.

ئێستا، بۆ نموونە، بیر لە دارستانی باراناوی بکەوە.

You have the canopy, you have the understory,

تۆ ساباتێکت هەیە، و بەشی ژێرەوە

and you have the forest floor.

و زەوی دارستانەکەش.

Now, all of these parts of the forest

ئێستا، هەموو ئەو بەشانەی دارستانەکە

are made up of different plants,

لە ڕووەکی جیاواز پێک دێن،

and different animals call them home.

و ئاژەڵی جیاواز کە بە ماڵی خۆیانیان دادەنێن.

So just like that, the extracellular matrix

بەم شێوەیە، قاڵبی شانە پڕ لە خانەکان

is incredibly diverse in three dimensions.

بە شێوەیەکی سەرسوڕ‌ھێنەر جۆراوجۆرە لە سێ دووریدا.

On top of that, the extracellular matrix

لەسەرەوەی ئەوە، قاڵبی شانە پڕ لە خانەکان

is responsible for all wound healing,

بەرپرسە لە چاکبوونەوەی گشت برینەکان،

so if you imagine cutting the body,

بۆیە ئەگەر وایدابنێیت بڕینی لاشە،

you actually have to rebuild

لە ڕاستیدا دەبێت قاڵبی شانەی

this very complex ECM

پڕ لە خانەی ئاڵۆز بنیاد بنێیتەوە

in order to get it to form again,

بۆ ئەوەی دووبارە دروستی بکاتەوە.

and a scar, in fact, is actually

کە لە ڕاستیدا برینێك

poorly formed extracellular matrix.

قاڵبی خانەی شێواوی پڕ خانەیە.

So now, behind me is an animation

ئێستا، لە دوای منەوە وێنەی جوڵاوی

of the extracellular matrix.

قاڵبی شانە پڕ لە خانەکانە.

So as you see, your cells sit in this complicated mesh

وەك دەیبینن، خانەکانتان لەسەر ئەو تۆڕە ئاڵۆزە دانراون

and as you move throughout the tissue,

کاتێک دەجوڵێی بەناو شانەکاندا،

the extracellular matrix changes.

قاڵبی شانە پڕ لە خانەکان دەگۆڕێن.

So now every other piece of technology on the market

ئێستا هەموو پارچەکانی تری تەکنەلۆژیا لە بازاڕەکاندا

can only manage a two- dimensional approximation

دەتوانن بە نزیکەیی تەنها دوو دووری بەڕێوە ببەن

of the extracellular matrix,

بۆ قاڵبی شانە پڕ لە خانەکان،

which means that it doesn't fit in

ئەمەش مانای وایە کە ناگونجێت

with the tissue itself.

لەگەڵ شانەکە خۆیدا.

So when I was a freshman at NYU,

کاتێک لە قۆناغی یەک بووم لە ئێن وای یو،

what I discovered was you could actually take

توانیم بگەمە ئەو ئەجامەی کە

small pieces of plant-derived polymers

پارچەیەکی بچوک لە پۆلیمەرێکی وەرگیراو لە ڕووەك

and reassemble them onto the wound.

و مامەڵە کردن لەگەڵی وەک برینێک.

So if you have a bleeding wound like the one behind me,

گەر خوێنبەربوونێکت هەبوو لە برینێک وەك لە دواوە دیارە،

you can actually put our material onto this,

بە تەواوی دەتوانی ئەو ماددەیەی ئێمەی لەسەر دابنێێت،

and just like Lego blocks,

بە هەمان شیوەی خشتی لێگۆ،

it'll reassemble into the local tissue.

دەبێت بە لێکچووی شانە ناوخۆییەکە.

So that means if you put it onto liver,

ئەوە دەگەیەنێت ئەگەر بیخەیتە سەر جگەر،

it turns into something that looks like liver,

دەگۆڕێت بۆ شتێک کە وەك جگەر بێت،

and if you put it onto skin,

و ئەگەر بیخەیتە سەر پێست،

it turns into something that looks just like skin.

دەگۆڕێت بۆ شتێک کە هەمان شێوەی پێست بێت.

So when you put the gel on,

کاتێك شلەکە دەخەیتە سەری،

it actually reassembles into this local tissue.

لە ڕاستیدا دەبێت بە لێکچووی شانە ناوخۆییەکە.

So now, this has a whole bunch of applications,

بۆیە ئێستا، ئەمە کۆمەڵێک بەکارهێنانی هەیە،

but basically the idea is, wherever you put this product,

بەڵام لەبنەڕەتدا بیرۆکەکە ئەوەیە، لە هەرجێیەك بەرهەمەکە دابنێیت،

you're able to reassemble into it immediately.

دەتوانێت دەست بەجێ ببێ بە لێکچووی شوێنەکە.

Now, this is a simulated arterial bleed —

ئێستا، ئەوە دەمارێکی خوێنبەربووی -وێنە کراوە

blood warning —

ئاگادارکردنەوەی خوێنبەربوون —

at twice human artery pressure.

دوو ئەوەندەی پەستانی دەماری مرۆڤە.

So now, this type of bleed is incredibly traumatic,

ئێستا، خوێنبەربوونی وا زۆر بە ئازارە،

and like I said before, would actually take

هەر وەك پێشتر وتم کە لە ڕاستدا

five minutes or more with pressure

پێنج خولەک یان زیاتری بە پەستانەوە

to be able to stop.

پێویستە بۆ وەستاندنی.

Now, in the time that it takes me to introduce the bleed itself,

ئێستا، ئەو کاتەی کە پێویستمە بۆ ناساندنی خوێنبەربوونەکە،

our material is able to stop that bleed,

ماددەکەمان دەتوانێت خوێنبەربوونەکە ڕابگرێت،

and it's because it actually goes on and works

لەبەر ئەوەی کە کار لەگەڵ جەستە دەکات

with the body to heal,

بۆ چارەسەر،

so it reassembles into this piece of meat,

بۆیە دەبێتە لێکچووی ئەم پارچە گۆشتە،

and then the blood actually recognizes

دوای ئەوە خوێنەکە بەتەواوی دەیناسێتەوە

that that's happening, and produces fibrin,

کە ئەمە ڕوودەدات، و فایبرین بەرھەم دێنێت،

producing a very fast clot in less than 10 seconds.

دەبێتە هۆی دروست بوونی مەیاندنی خوێن لە ماوەی کەمتر لە ١٠ چرکەدا.

So now this technology — Thank you.

ئێستا ئەم تەکنەلۆژیایە — سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە)

So now this technology, by January, will be in the hands of veterinarians,

ئەم تەکنەلۆژیایە، کانوونی دووەم بۆ پزیشکە ڤێتەرنەریەکان بەردەست دەبێت،

and we're working very diligently to try to get it into the hands of doctors,

زۆر بە پەرۆشەوە کار دەکەین بۆ ئەوەی بگاتە دەستی پزیشکەکانمان،

hopefully within the next year.

لە چەند ساڵی ئایندەدا.

But really, once again, I want you guys to imagine

بەڵام بەڕاستی، جاڕێکی تر، دەمەوێت ئێوە خەیاڵ بکەن

that you are a soldier running through a battlefield.

کە سەربازن لە مەیدانی جەنگدا ڕادەکەن.

Now, you get hit in the leg with a bullet,

ئێستا، فیشەكێك بەر لاقت کەوت،

and instead of bleeding out in three minutes,

لەجیاتی خوێنبەربوون بۆ ماوەی سێ خولەك،

you pull a small pack of gel out of your belt,

پارچەیەك لە شلە دەهێنیت لەناو پشتێنەکەتدا،

and with the press of a button,

بە دەست داگرتن بەسەریدا،

you're able to stop your own bleed

خوێنبەربوونی خۆت دەوەستێنیت

and you're on your way to recovery.

بەرەو چاکبونەوە هەنگاو دەنێیت.

Thank you very much.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە)