How New Technology Helps Blind People Explore the World | Chieko Asakawa | TED Talks

Аудармашы: Asqat Yerkimbay Редактор: Aqzharqyn Qydyrhanova

Менің көп нәрсеге шамам келмейді деп ойлайтын шығарсыз.

You might think there are many things that I can't do

because I cannot see.

Өйткені көзім көрмейді.

That's largely true.

Иә, бұл - шындық.

Actually, I just needed to have a bit of help

Тіпті дәл қазір менің сахнаға шығуыма да

to come up to the stage.

өзгенің көмегі қажет болды.

But there is also a lot that I can do.

Бірақ менің қолымнан келетін іс те көп.

This is me rock climbing for the first time.

Мына жерде: мен алғаш рет тауға шығып жатырмын.

Actually, I love sports and I can play many sports,

Шындығында, мен спортты сүйемін. Бірнеше түрімен айналысамын.

like swimming, skiing, skating, scuba diving, running and so on.

Мысалы: жүзу, коньки, шаңғы, су астында жүзу, жүгіру және т.б.

But there is one limitation:

Алайда бір қиындық бар:

somebody needs to help me.

маған әрдайым өзгенің көмегі қажет.

I want to be independent.

Мен тәуелсіз болғым келеді.

I lost my sight at the age of 14 in a swimming pool accident.

14 жасымда бассейнде қайғылы оқиғаға ұшырадым.

I was an active, independent teenager,

Ол кезде мен өте белсенді, тәуелсіз жасөпірім едім.

and suddenly I became blind.

Бірақ күтпеген жерден соқыр болдым.

The hardest thing for me was losing my independence.

Ең қиыны - тәуелсіздігімді жоғалттым.

Things that until then seemed simple became almost impossible to do alone.

Қарапайым әрекеттерді де өздігімнен атқара алмай қалдым.

For example, one of my challenges was textbooks.

Мысалы, маған арман болған әрекеттің бірі кітап оқу еді.

Back then, there were no personal computers,

Ол уақыттарда дербес компьютерлер,

no Internet, no smartphones.

интернет те, смартфондар да болған жоқ.

So I had to ask one of my two brothers to read me textbooks,

Осылайша, екі ағама маған кітап оқып беруді өтінуге, содан

and I had to create my own books in Braille.

өз кітаптарымды «брайль» жүйесінде жасауыма мәжбүр болдым.

Can you imagine?

Елестете аласыздар ма?

Of course, my brothers were not happy about it,

Әрине ағаларыма бұл ұнамағандықтан,

and later, I noticed they were not there whenever I needed them.

керек кезде оларды іздеп таба алмайтын болдым.

(Laughter)

(Күлкі)

I think they tried to stay away from me.

Олар менен қашуға тырысқан сияқты.

I don't blame them.

Мен оларды кінәләмаймын.

I really wanted to be freed from relying on someone.

Өзім де басқа адамдарға тәуелді болғым келмейді.

That became my strong desire to ignite innovation.

Бұл мендегі шабытты оятуға - инновацияны жетілдіруге әкелді.

Jump ahead to the mid-1980s.

1980 жылдардарға қайта оралайық.

I got to know cutting-edge technologies

Үздік технологиялармен танысқанда,

and I thought to myself,

мынадай ойға келдім:

how come there is no computer technology

"неге брайльмен кітап шығаратын

to create books in Braille?

компьютер технологиясы жоқ?

These amazing technologies must be able to also help people

Әрі мұндай технологиялар мен тәрізді

with limitations like myself.

мүмкіндігі шектеулілерге қолжетімді болуы тиіс".

That's the moment my innovation journey began.

Сөйтіп инновацияға алғашқы қадамымды бастым.

I started developing digital book technologies,

Алдымен, дижитал кітап технологияларын жасауды қолға алдым.

such as a digital Braille editor, digital Braille dictionary

Дижитал брайль редакторы, сөздік, кітапхана жүйесін дамыту

and a digital Braille library network.

тәрізді әрекеттерден бастадым.

Today, every student who is visually impaired can read textbooks,

Бүгін әр нашар көретін студент брайль немесе дауыс жүйесімен

by using personal computers and mobile devices,

дербес компьютер мен мобильді жабдығы арқылы

in Braille or in voice.

кітаптармен "достаса" алады.

This may not surprise you,

Сіздерді бұл таңдандырмайтын шығар.

since everyone now has digital books in their tablets in 2015.

2015 жыл. Электронды кітап кез келгенде бар.

But Braille went digital many years before digital books,

Бірақ брайль дижитал форматқа электронды кітаптан ерте көшті.

already in the late 1980s, almost 30 years ago.

Ол 1980 жылдар соңы еді. Шамамен 30 жыл бұрын.

Strong and specific needs of the blind people

Сол кездегі соқыр адамдардың қажеттілігін қанағаттандыру

made this opportunity to create digital books way back then.

электронды кітаптардың дүниеге келуіне үлкен түрткі болды.

And this is actually not the first time this happened,

Бірақ бұл - алғаш кездескен факт емес.

because history shows us accessibility ignites innovation.

Себебі тарих - куә: Қолжетімділік инновацияны жетілдіреді.

The telephone was invented while developing a communication tool

Телефон нашар естейтін адамдарға байланыс құралы ретінде

for hearing impaired people.

ойлап табылған еді.

Some keyboards were also invented to help people with disabilities.

Кейбір пернетақталар мүмкіндігі шектеулі жандарға көмектесу үшін шығарылды.

Now I'm going to give you another example from my own life.

Енді мен сіздерге өз өмірімде болған оқиғаны айтып берейін.

In the '90s, people around me started talking about the Internet

90-жылдары айналамдағы адамдар ғаламторды шолу

and web browsing.

жөнінде айта бастады.

I remember the first time I went on the web.

Алғаш ғаламтормен қалай танысқаным әлі есімде.

I was astonished.

Қатты таң қалдым.

I could access newspapers at any time and every day.

Мен жаңалықтарды керек кезде оқи алатын болдым.

I could even search for any information by myself.

Кез келген ақпаратты өзім іздеп таба алатын болдым.

I desperately wanted to help the blind people have access to the Internet,

Соқыр адамдар интернет қолдана алсын деген оймен

and I found ways to render the web into synthesized voice,

қолданушылардың интерфейсін өте жеңіл етіп, ғаламторды

which dramatically simplified the user interface.

синтезделген дауысқа айналдыру жолын таптым.

This led me to develop the Home Page Reader in 1997,

Бұл мені 1997 жылы жапон тілінде жасалған және кейін 11 тілге аударылған

first in Japanese and later, translated into 11 languages.

Home Page Reader дыбыстау бағдарламасын әзірлеуіме әкелді.

When I developed the Home Page Reader,

Home Page Reader-ді әзірлегеннен кейін,

I got many comments from users.

пайдаланушылар көптеген пікірлерімен бөлісті.

One that I strongly remember said,

Мына пікір есімде ерекше сақталды:

"For me, the Internet is a small window to the world."

«Мен үшін интернет - әлемге көз салатын кішкентай терезе».

It was a revolutionary moment for the blind.

Бұл соқыр адамдар үшін революциялық сәтке айналды.

The cyber world became accessible,

Виртуалды әлем қолжетімді болды,

and this technology that we created for the blind has many uses,

соқыр жандар үшін жасалған технология біз ойлағаннан да

way beyond what I imagined.

анағұрлым ауқымды пайдаланылды.

It can help drivers listen to their emails

Адамдар көліктің рөлінде отырып хабарламаларын немесе

or it can help you listen to a recipe while cooking.

тамақ даярлап жатып рецепті тыңдай алатын болды.

Today, I am more independent,

Бүгінгі таңда мен әлдеқайда тәуелсізбін,

but it is still not enough.

бірақ жеткілікті емес.

For example, when I approached the stage just now, I needed assistance.

Мысалы, сахнаға шығу үшін маған көмек керек болды.

My goal is to come up here independently.

Менің мақсатым - осы жерге тәуелсіз келу.

And not just here.

Осы жерге ғана емес.

My goal is to be able to travel and do things that are simple to you.

Сіздер тәрізді қарапайым істермен айналысқым, саяхаттағым келеді.

OK, now let me show you the latest technologies.

Сонымен, соңғы технологияларды көрсетуге рұқсат беріңіздер.

This is a smartphone app that we are working on.

Бұл - біз жұмыс жасап жатқан смартфонға арналған қосымша.

(Video) Electronic voice: 51 feet to the door, and keep straight.

(Бейне) Электронды дауыс: есікке дейін 51 фут (1,5 м), тіке жүріңіз.

EV: Take the two doors to go out. The door is on your right.

ЭД: Сыртқа шығу үшін екі есік арқылы шығасыз. Есік оң жағыңызда.

EV: Nick is approaching. Looks so happy.

ЭД: Ник келе жатыр. Қуанышты.

Chieko Asakawa: Hi, Nick!

Ч. Асакава: Сәлем, Ник!

(Laughter)

(Күлкі)

CA: Where are you going? You look so happy.

ЧА: Қайда бара жатырсың? Бақытты көрінесің.

Nick: Oh -- well, my paper just got accepted.

Ник: Иә. Жазбаша жұмысыды тапсырып шықтым.

CA: That's great! Congratulations.

ЧА: Тамаша! Құттықтаймын!

Nick: Thanks. Wait -- how'd you know it was me, and that I look happy?

Ник: Рахмет. Тоқта... менің қуанышты екенімді қайдан білдің?

(Chieko and Nick laugh)

(Чиеко мен Ник күліп жатыр)

Man: Hi.

Бейтаныс жігіт: Сәлем.

(Laughter)

(Күлкі)

CA: Oh ... hi.

ЧА: Оо... Сәлем.

EV: He is not talking to you, but on his phone.

ЭД: Ол саған емес, телефонмен сөйлесіп жатыр.

EV: Potato chips.

ЭД: Қытырлақ картоп.

EV: Dark chocolate with almonds.

ЭД: Бадам қосылған қара шоколад.

EV: You gained 5 pounds since yesterday; take apple instead of chocolate.

ЭД: Сіз кешеден 5 фунтқа салмақ қостыңыз; шоколад орнына алма алыңыз.

(Laughter)

(Күлкі)

EV: Approaching.

ЭД: Жақындап қалдыңыз.

EV: You arrived.

ЭД: Жеттіңіз.

CA: Now ...

ЧА: Ал енді ....

(Applause)

(Қол шапалақ)

Thank you.

Рахмет.

So now the app navigates me

Сонымен, мобильді қосымша

by analyzing beacon signals and smartphone sensors

мені жол белгілері мен смартфон сенсорлерін талдау арқылы бағыттайды

and permits me to move around indoor and outdoor environments

және сыртта, іште өздігімнен жүріп-тұруыма

all by myself.

мүмкіндік береді.

But the computer vision part that showed who is approaching,

Алайда, компьютердің адамды тануы, оның көңіл-күйін анықтауы

in which mood -- we are still working on that part.

бойынша жұмыстар жалғастырылуда.

And recognizing facial expressions is very important for me to be social.

Адамның көңіл-күйін анықтау қоғаммен араласуым үшін өте маңызды.

So now the fusions of technologies are ready to help me

Технологиялардың бірлесуі шынайы өмірді көруге

see the real world.

мүмкіндік жасауға дайын.

We call this cognitive assistance.

Біз оны "танымдық жәрдем" деп атаймыз.

It understands our surrounding world

Ол бізге қоршаған ортаны түсіндіреді,

and whispers to me in voice or sends a vibration to my fingers.

сыбырлайды немесе саусақтарыма сигнал жібереді.

Cognitive assistance will augment missing or weakened abilities --

Танымдық жәрдем жетіспейтін мүмкіншілікті,

in other words, our five senses.

басқаша айтқанда бес сезімді арттырады.

This technology is only in an early stage,

Бұл технология өзінің алғашқы кезеңінде,

but eventually, I'll be able to find a classroom on campus,

бірақ нәтижесі бойынша мен өзім сабаққа жол табамын,

enjoy window shopping

сөрелерді қарап шыға аламын

or find a nice restaurant while walking along a street.

немесе көшеде келе жатып, жолшыбай ресторанға кірсем де болады.

It will be amazing if I can find you on the street before you notice me.

Сіздер мені байқағанша, бірінші танып қойсам, қызық болар еді.

It will become my best buddy, and yours.

Бұл технология менің және сіздердің жақын достарыңызға айналады.

So, this really is a great challenge.

Бұл - өте ауқымды іс.

It is a challenge that needs collaboration,

Бірлесіп істейтін үлкен мәселе.

which is why we are creating an open community

Осыған байланысты біз зерделеу жұмыстарын жеделдету үшін

to accelerate research activities.

ашық қоғам құрдық.

Just this morning, we announced the open-source fundamental technologies

Осы таңертең ғана бейнежазбадан көргендей

you just saw in the video.

іргелі технологияны жарияладық.

The frontier is the real world.

Жаңа саланы зерделеуге мүмкіндігіміз бар.

The blind community is exploring this technical frontier

Соқыр жандар қауымдастығы осы техникалық

and the pathfinder.

жаңа саланы зерттеуде.

I hope to work with you to explore the new era,

Мен сіздермен жаңа дәуірді бірге зерттеп,

and the next time that I'm on this stage,

келесі көріскенде осы сахнаға

through technology and innovation,

технология және инновация арқылы

I will be able to walk up here

өзім дербес шыға аламын

all by myself.

деп үміттенемін.

Thank you so much.

Көп рахмет.

(Applause)

(Қол шапалақ)