Capitalism will eat democracy -- unless we speak up | Yanis Varoufakis

Translator: Levan Lashauri Reviewer: Tamta Makharadze

Democracy.

დემოკრატია.

In the West,

დასავლეთში,

we make a colossal mistake taking it for granted.

დიდ შეცდომას ვუშვებთ, როცა მას გარანტირებულ მოცემულობად ვიღებთ.

We see democracy

ჩვენ დემოკრატიას ვხედავთ,

not as the most fragile of flowers that it really is,

არა როგორც ფაქიზ ყვავილს, როგორიც ისაა სინამდვილეში,

but we see it as part of our society's furniture.

არამედ როგორც ჩვენი საზოგადოების განუყოფელ ნაწილს.

We tend to think of it as an intransigent given.

ჩვენ გვჩვევია მისი როგორც უცვლელი მოცემულობის აღქმა.

We mistakenly believe that capitalism begets inevitably democracy.

ჩვენ შეცდომით გვგონია, რომ კაპიტალიზმი თავისთავად შობს დემოკრატიას.

It doesn't.

ასე არ არის.

Singapore's Lee Kuan Yew and his great imitators in Beijing

სინგაპურელმა ლი კუან იუმ და მისმა დიდმა მიმდევრებმა პეკინიდან

have demonstrated beyond reasonable doubt

ამის უტყუარი დემონსრაცია გააკეთეს,

that it is perfectly possible to have a flourishing capitalism,

რომ სრულიად შესაძლებელია, კაპიტალიზმი ყვაოდეს,

spectacular growth,

იყოს არნახული ზრდა,

while politics remains democracy-free.

ამ დროს კი პოლიტიკა დაცლილი იყოს დემოკრატიისგან.

Indeed, democracy is receding in our neck of the woods,

მართლაც, დემოკრატია მცირდება ჩვენთან,

here in Europe.

აქ ევროპაში.

Earlier this year, while I was representing Greece --

წლის დასაწყისში, როცა საბერძნეთს წარმოვადგენდი...

the newly elected Greek government --

ახალ არჩეულ საბერძნეთის მთავრობას...

in the Eurogroup as its Finance Minister,

ევროჯგუში როგორც ფინანსთა მინისტრი,

I was told in no uncertain terms that our nation's democratic process --

ცალსახად მითხრეს, რომ ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიული პროცესი,

our elections --

ჩვენი არჩევნები

could not be allowed to interfere

ვერ იქონიებს გავლენას

with economic policies that were being implemented in Greece.

ეკონომიკურ პოლიტიკაზე, რომელიც საბერძნეთშია დანერგილი

At that moment,

ამ მომენტში.

I felt that there could be no greater vindication of Lee Kuan Yew,

მე ვიგრძენი, რომ შეუძლებელია არსებობდეს ლი კუან იუს

or the Chinese Communist Party,

და ჩინეთის კომუნისტური პარტიის ამაზე დიდი გამართლება,

indeed of some recalcitrant friends of mine who kept telling me

ზოგი ჩემი ჯიუტი მეგობრისაც, რომელიც მეუბნებოდა,

that democracy would be banned if it ever threatened to change anything.

რომ დემოკრატია აიკრძალება, თუ ის რამის შეცვლის საფრთხეს შექმნის

Tonight, here, I want to present to you

ამ საღამოს, აქ, მინდა წარმოგიდგინოთ

an economic case for an authentic democracy.

ეკონომიკური სისტემა ნამდვილი დემოკრატიისთვის.

I want to ask you to join me in believing again

მინდა გთხოვოთ შემომიერთდეთ იმის კვლავ დაჯერებაში,

that Lee Kuan Yew,

რომ ლი კუან იუ

the Chinese Communist Party

და ჩინეთის კომუნისტური პარტია

and indeed the Eurogroup

და ასევე ევროჯგუფი

are wrong in believing that we can dispense with democracy --

ცდებიან როცა ჰგონიათ, რომ ჩვენ შეგვიძლია უგულებელვყოთ დემოკრატია

that we need an authentic, boisterous democracy.

და იმაში, რომ ჩვენ გვჭირდება ნამდვილი, მძვინვარე დემოკრატია,

And without democracy,

და მის გარეშე,

our societies will be nastier,

ჩვენი საზოგადოება იქნება უფრო საშინელი,

our future bleak

მომავალი უფერული

and our great, new technologies wasted.

და ჩვენი დიდებული, ახალი ტექნოლოგიები დაკარგული.

Speaking of waste,

დანაკარგებს რაც შეეხება,

allow me to point out an interesting paradox

ნება მომეცით საინტერესო პარადოქსი აღვნიშნო,

that is threatening our economies as we speak.

რომელიც ჩვენს ეკონომიკებს უქმნის საფრთხეს.

I call it the twin peaks paradox.

მე ამას ტყუპი მწვერვალის პარადოქსს ვეძახი.

One peak you understand --

ერთ მწვერვალს ხვდებით...

you know it, you recognize it --

თქვენ იცით ის, ამჩნევთ მას...

is the mountain of debts that has been casting a long shadow

ეს ვალების მთაა,

რომელიც აშშ-ს, ევროპას და მთელს მსოფლიოს ჩრდილავს.

over the United States, Europe, the whole world.

We all recognize the mountain of debts.

ჩვენ ყველა ვამჩნევთ ვალების მთას,

But few people discern its twin.

მაგრამ ცოტა თუ ამოიცნობს ამას როგორც ტყუპ მწვერვალს.

A mountain of idle cash

უმოქმედო ფულის მთა,

belonging to rich savers and to corporations,

რომელიც მდიდარ დამზოგავებს და კორპორაციებს ეკუთვნის.

too terrified to invest it

ზედმეტად უფრთხიან

into the productive activities that can generate the incomes

წარმოებაში ინვესტირებას, რომელიც გამოიმუშავებს მოგებას,

from which you can extinguish the mountain of debts

რომელიც ვალების მთას აღმოფხვრის

and which can produce all those things that humanity desperately needs,

და რომელიც აწარმოებს ყველაფერ იმას, რაც კაცობრიობას ასე ძალიან ესაჭიროება,

like green energy.

როგორც "მწვანე" ენერგია.

Now let me give you two numbers.

ნება მომეცით ორი რიცხვი მოგაწოდოთ.

Over the last three months,

გასული სამი თვის მანძილზე

in the United States, in Britain and in the Eurozone,

აშშ-ში, ბრიტანეთში და ევროზონაში

we have invested, collectively, 3.4 trillion dollars

ერთად 3.4 ტრილიონი დოლარის ინვესტიცია გაკეთდა

on all the wealth-producing goods --

ყველა ისეთ დოვლათის შემქმნელ საქონელზე,

things like industrial plants, machinery,

როგორიცაა სამრეწველო საწარმოები, სამანქანო დანადგარები,

office blocks, schools,

საოფისე შენობები, სკოლები,

roads, railways, machinery, and so on and so forth.

გზები, რკინიგზები და ა.შ.

$3.4 trillion sounds like a lot of money

3.4 ტრილიონი დოლარი შთამბეჭდავად ჟღერს,

until you compare it to the $5.1 trillion

სანამ მას 5.1 ტრილიონს შეადარებთ,

that has been slushing around in the same countries,

რომელიც იმავე ქვეყნებში,

in our financial institutions,

ჩვენს ფინანსურ დაწესებულებებში,

doing absolutely nothing during the same period

საფონდო ბირჟებზე ინფლაციის და უძრავ ქონებაზე ფასების ზრდის გარდა,

except inflating stock exchanges and bidding up house prices.

ყველანაირი დანიშნულების გარეშე მოძრაობს, ამავე პერიოდში.

So a mountain of debt and a mountain of idle cash

მაშ, ვალების და უმოქმედო ფულის მთა,

form twin peaks, failing to cancel each other out

ისინი ტყუპ პიკს ქმნიან,

through the normal operation of the markets.

რომლებიც ნორმალური ფუქციონირების ბაზარით ერთმანეთს ვერ აბათილებენ.

The result is stagnant wages,

შედეგად გაყინული ხელფასები,

more than a quarter of 25- to 54-year-olds in America, in Japan and in Europe

25-დან 54 წლამდე ადამიანების მეოთხედზე მეტი უმუშევარი

out of work.

აშშ-ში, იაპონიაში და ევროპაში.

And consequently, low aggregate demand,

და შესაბამისად დაბალი ერთობლივი მოთხოვნა,

which in a never-ending cycle,

რაც ამ უწყვეტ წრეში

reinforces the pessimism of the investors,

ინვესტორების პესიმიზმს აძლიერებს,

who, fearing low demand, reproduce it by not investing --

რომლებსაც დაბალი მოთხოვნა აშინებთ და ინვესტირებას არ ახორციელებენ.

exactly like Oedipus' father,

ზუსტად ოიდიპოსის მამასავით,

who, terrified by the prophecy of the oracle

რომელსაც აშინებდა ორაკულის წინასწარმეტყველება,

that his son would grow up to kill him,

რომ მისი ვაჟი გაიზრდება და მოკლავს მას.

unwittingly engineered the conditions

ამით უნებლიედ შექმნა იმის პირობები,

that ensured that Oedipus, his son, would kill him.

რომ მის ვაჟს, ოიდიპოსს, იგი მოეკლა.

This is my quarrel with capitalism.

ეს არის კაპიტალიზმთან ჩემი უთანხმოება.

Its gross wastefulness,

მისი დიდი დანაკარგები,

all this idle cash,

მთელი ეს უმოქმედო ფული,

should be energized to improve lives,

ამოქმედებული უნდა იქნას ცხოვრების გასაუმჯობესებლად

to develop human talents,

და ადამიანური ნიჭის განსავითარებლად

and indeed to finance all these technologies,

და რა თქმა უნდა ყველა იმ ტექნოლოგიის დასაფინანსებლად,

green technologies,

როგორც "მწვანე" ტექნოლოგიაა,

which are absolutely essential for saving planet Earth.

რომელიც აბსოლუტურად აუცილებელია დედამიწის გადასარჩენად.

Am I right in believing that democracy might be the answer?

მართალი ვარ როცა მგონია, რომ დემოკრატია შეიძლება იყოს ამის პასუხი?

I believe so,

მე ასე მგონია,

but before we move on,

მაგრამ სანამ განვაგრძობთ,

what do we mean by democracy?

რას ვგულისხმობთ დემოკრატიაში?

Aristotle defined democracy

არისტოტელემ დემოკრატია განმარტა,

as the constitution in which the free and the poor,

როგორც კონსტიტუცია, სადაც უმრვლესობაში მყოფი

თავისუფალი და ღარიბი ხალხი, აკონტროლებს მთავრობას.

being in the majority, control government.

Now, of course Athenian democracy excluded too many.

რა თქმა უნდა ათენის დემოკრატია ბევრს გამორიცხავდა.

Women, migrants and, of course, the slaves.

ქალებს, მიგრანტებს და მონებს რა თქმა უნდა.

But it would be a mistake

მაგრამ შეცდომა იქნებოდა

to dismiss the significance of ancient Athenian democracy

ძველი ათენური დემოკრატიის მნიშვნელობის იგნორირება,

on the basis of whom it excluded.

იმის საფუძველზე თუ ვის გამორიცხავდა.

What was more pertinent,

რაც უფრო არსებითი იყო ძველი ათენის დემოკრატიაში

and continues to be so about ancient Athenian democracy,

და ახლაც არის,

was the inclusion of the working poor,

იყო მშრომელი ღარიბების ჩართულობა,

who not only acquired the right to free speech,

რომლებმაც არა მხოლოდ თავისუფალი სიტყვას უფლება მიიღეს,

but more importantly, crucially,

არამედ უფრო მნიშვნელოვანი და გადამწყვეტი,

they acquired the rights to political judgments

მათ მიიღეს პოლიტიკური შეფასების უფლება,

that were afforded equal weight

რაც თანაბარი საშუალება იყო მონაწილეობა მიეღოთ

in the decision-making concerning matters of state.

სახელმწიფო მნიშვნელობის გადაწყვეტილებების მიღებაში.

Now, of course, Athenian democracy didn't last long.

რა თქმა უნდა ათენის დემოკრატია დიდხანს არ გაგრძელებულა.

Like a candle that burns brightly, it burned out quickly.

როგორც კაშკაშა სანთელი, რომელიც სწრაფად ჩაიწვა

And indeed,

და რასაკვირველია,

our liberal democracies today do not have their roots in ancient Athens.

ჩვენი დღევანდელი ლიბერალური დემოკრატიების ფესვები ძველ ათენში არაა.

They have their roots in the Magna Carta,

მათი ფესვები "დიდ ქარტიაშია",

in the 1688 Glorious Revolution,

1688 წლის "დიად რევოლუციაში",

indeed in the American constitution.

და ამერიკის კონსტიტუციაში.

Whereas Athenian democracy was focusing on the masterless citizen

როცა ათენის დემოკრატია თავისუფალი მოქალაქეების და მშრომელი ღარიბების

and empowering the working poor,

უფლებებზე აკეთებდა აქცენტს,

our liberal democracies are founded on the Magna Carta tradition,

ჩვენი ლიბერალური დემოკრატიები "დიდი ქარტიის" ტრადიციას ეფუძნება,

which was, after all, a charter for masters.

რომელიც სინამდვილეში ბატონების ქარტია იყო.

And indeed, liberal democracy only surfaced when it was possible

და რა თქმა უნდა ლიბერალური დემოკრატია მხოლოდ მაშინ გაჩნდა როცა შესაძლებელი გახდა

to separate fully the political sphere from the economic sphere,

პოლიტიკური სფეროს და ეკონომიკური სფეროს სრული განცალკევება,

so as to confine the democratic process fully in the political sphere,

იმისთვის რომ დემოკრატიული პროცესი მთლიანად პოლიტიკურ სფეროთი შემოსაზღვრულიყო

leaving the economic sphere --

ეკონომიკური სფეროს...

the corporate world, if you want --

თუ გნებავთ, კორპორატიული მსოფლიოს...

as a democracy-free zone.

დემოკრატიისგან თავისუფალ ზონად დატოვებით.

Now, in our democracies today,

დღეს, ჩვენ დემოკრატიებში

this separation of the economic from the political sphere,

ეკონომიკური სფეროს პოლიტიკურიდან გამოყოფამ,

the moment it started happening,

იმ მომენტში როცა ეს დაიწყო,

it gave rise to an inexorable, epic struggle between the two,

უმოწყალო ბრძოლა წარმოშვა ამ ორს შორის.

with the economic sphere colonizing the political sphere,

ეკონომიკურმა სფერომ პოლიტიკურის კოლონიზება დაიწყო,

eating into its power.

მისი ძალაუფლების ჭამა.

Have you wondered why politicians are not what they used to be?

გიფიქრიათ რატომ აღარ არიან პოლიტიკოსები ისეთები როგორებიც ადრე იყვნენ?

It's not because their DNA has degenerated.

ეს იმიტომ არაა, რომ მათი დნმ გადაგვარდა.

(Laughter)

(სიცილი)

It is rather because one can be in government today and not in power,

არამედ იმიტომ რომ დღეს შეიძლება მთავრობაში იყო, მაგრამ არ გქონდეს ძალაუფლება,

because power has migrated from the political to the economic sphere,

რადგან ძალაუფლებამ პოლიტიკური სფეროდან ეკომონიკურში გადაინაცვლა,

which is separate.

რომელიც განცალკევებულია.

Indeed,

მართლაც,

I spoke about my quarrel with capitalism.

მე კაპიტალიზმთან ჩემ უთანხმოებაზე ვსაუბრობდი.

If you think about it,

რომ დაუფიქრდეთ,

it is a little bit like a population of predators,

ეს რაღაც მტაცებლების ჯგუფივითაა,

that are so successful in decimating the prey that they must feed on,

რომელიც ისეთი წარმატებით ანადგურებს საკვებ ნადავლს,

that in the end they starve.

რომ ბოლოს შიმშილობს.

Similarly,

ანალოგიურად,

the economic sphere has been colonizing and cannibalizing the political sphere

ეკონომიკური სფერო ისეთ დონეზე ახდენს პოლიტიკური სფეროს კოლონიზაციას

to such an extent that it is undermining itself,

და კანიბალიზაციას, რომ საკუთარ თავს უთხრის ძირს,

causing economic crisis.

რითიც ეკონომიკურ კრიზისს იწვევს.

Corporate power is increasing,

კორპორატიული ძალაუფლება იზრდება,

political goods are devaluing,

პოლიტიკური სიკეთეები უფასურდება,

inequality is rising,

უთანასწორობა იზრდება,

aggregate demand is falling

ერთობლივი მოთხოვნა ეცემა

and CEOs of corporations are too scared to invest the cash of their corporations.

და კორპორაციების მმართველები ზედმეტად შეშინებულები არიან ინვესტირებისთვის.

So the more capitalism succeeds in taking the demos out of democracy,

ანუ, რაც უფრო წარმატებულია კაპიტალიზმი "დემოს"(ხალხი) ამოგდებით დემოკრატიიდან,

the taller the twin peaks

მით უფრო მაღალია ტყუპი მწვერვალი

and the greater the waste of human resources

და უფრო დიდია ადამიანური რესურსის

and humanity's wealth.

და ადამიანთა კეთილდღეობის დანაკარგი.

Clearly, if this is right,

ცხადია, თუ ეს მართალია,

we must reunite the political and economic spheres

მაშინ ჩვენ პოლიტიკური და ეკონომიკური სფეროები კვლავ უნდა გავაერთიანოთ

and better do it with a demos being in control,

და უმჯობესია ეს "დემოს" კონტროლის ქვეშ გაკეთდეს,

like in ancient Athens except without the slaves

როგორც ძველ ათენში, იმ განსხვავებით რომ მონები,

or the exclusion of women and migrants.

ან ქალები და მიგრანყები არ გამოვრიცხოთ.

Now, this is not an original idea.

ეს იდეა ახალი არ არის.

The Marxist left had that idea 100 years ago

მემარცხენე მარქსისტებს ის 100 წლის წინ ჰქონდათ

and it didn't go very well, did it?

და ეს არც თუ ისე კარგად დამთავრდა, არა?

The lesson that we learned from the Soviet debacle

გაკვეთილი რაც საბჭოთა ჩავარდნიდან ვისწავლეთ არის ის,

is that only by a miracle will the working poor be reempowered,

რომ ახალი სახის სისასტიკის და დანაკარების გარეშე,

as they were in ancient Athens,

მხოლოდ სასწაული შესძენს

without creating new forms of brutality and waste.

მშრომელ ღარიბებს ისეთ უფლებებს როგორც ძველ ათენში.

But there is a solution:

მაგრამ არსებობს გამოსავალი:

eliminate the working poor.

მშრომელი ღარიბების გამორიცხვა.

Capitalism's doing it

კაპიტალიზმი ამას აკეთებს

by replacing low-wage workers with automata, androids, robots.

დაბალანაზღაურებადი მუშახელის ავტომატიკით, ანდროიდებით, რობოტებით ჩანაცვლებით.

The problem is

პრობლემა ისაა,

that as long as the economic and the political spheres are separate,

რომ სანამ ეკონომკური და პოლიტიკური სფეროები განცალკევებულია,

automation makes the twin peaks taller,

ავტომატიზაცია ტყუპ მწვერვალს უფრო ამაღლებს,

the waste loftier

დანაკარგებს უფრო ზრდის

and the social conflicts deeper,

და სოციალურ კონფლიქტს აღრმავებს.

including --

მალე, ვფიქრობ,

soon, I believe --

ისეთი ადგილების ჩათვლით,

in places like China.

როგორც ჩინეთია.

So we need to reconfigure,

ამიტომ გადაწყობა გვჭირდება.

we need to reunite the economic and the political spheres,

ეკონომიკური და პოლიტიკური სფეროები კვლავ უნდა გავაერთიანოთ,

but we'd better do it by democratizing the reunified sphere,

მაგრამ უმჯობესია გაერთიანებული სფეროს დემოკრატიზებით

lest we end up with a surveillance-mad hyperautocracy

თვალთვალზე ჩაციკლული ჰიპერავტოკრატია რომ არ მივიღოთ,

that makes The Matrix, the movie, look like a documentary.

რომელიც ფილმ "მატრიცას" დოკუმენტურად აქცევს.

(Laughter)

(სიცილი)

So the question is not whether capitalism will survive

კითხვა ის კი არაა, გადაურჩება თუ არა კაპიტალიზმი

the technological innovations it is spawning.

ტექნოლოგიურ სიახლეებს, რომლებსაც ის წარმოშობს,

The more interesting question

არამედ უფრო საინტერესოა კითხვაა,

is whether capitalism will be succeeded by something resembling a Matrix dystopia

გადაიზრდება თუ არა კაპიტალიზმი "მატრიცისნაირ" დისტოპიაში,

or something much closer to a Star Trek-like society,

თუ რაღაც "ვარსკვლავური გზის" მსგავს საზოგადოებაში,

where machines serve the humans

სადაც ადამიანებს მანქანები ემსახურება

and the humans expend their energies exploring the universe

და ადამიანი კი საკუთარ ენერგიას სამყაროს გამოკვლევას ახმარს

and indulging in long debates about the meaning of life

და ერთვება გრძელ საუბრებში ცხოვრების არსზე,

in some ancient, Athenian-like, high tech agora.

რომელიმე ძველ ათენისმაგვარ მაღალ ტექნოლოგიურ აგორაში(ქალაქის ცენტრი).

I think we can afford to be optimistic.

მგონი ოპტიმიზმის საფუძველი გვაქვს,

But what would it take,

მაგრამ რა დაგვჭირდება ამისთვის

what would it look like

როგორი იქნება

to have this Star Trek-like utopia, instead of the Matrix-like dystopia?

ეს "ვარსკვლავური გზის" მსგავსი უტოპია "მატრიცისნაირი" დისტოპიის ნაცვლად?

In practical terms,

ნება მომეცით,

allow me to share just briefly,

მოკლედ გაგიზიაროთ

a couple of examples.

რამდენიმე მაგალითი.

At the level of the enterprise,

საწარმოს დონეზე,

imagine a capital market,

წარმოიდგინეთ ბაზარი

where you earn capital as you work,

სადაც კაპიტალის დაგროვება მუშაობისას შეგიძლიათ

and where your capital follows you from one job to another,

და სადაც თქვენი კაპიტალი ერთი სამსახურიდან მეორეში გადაგყვებათ,

from one company to another,

ერთი კომპანიიდან მეორეში,

and the company --

და ის კომპანია

whichever one you happen to work at at that time --

რომელშიც იმ მომენტში მუშაობთ,

is solely owned by those who happen to work in it at that moment.

მთლიანად მათ ეკუთვნით, ვინც იქ მუშაობს მოცემულ მომენტში.

Then all income stems from capital, from profits,

მაშინ მთელი შემოსავალი კაპიტალიდან და მოგებიდან მოდის

and the very concept of wage labor becomes obsolete.

და ხელფასზე დაქირავებული მშრომელის ცნება გამოუსადეგარი ხდება.

No more separation between those who own but do not work in the company

აღარ იქნება განსხვავება მფლობელებს შორის, რომლებიც არ მუშაობენ კომპანიაში

and those who work but do not own the company;

და ვინც მუშაობს, მაგრამ არ ფლობს კომპანიას;

no more tug-of-war between capital and labor;

აღარ იქნება ბრძოლა კაპიტალსა და შრომას შორის;

no great gap between investment and saving;

აღარ იქნება უფსქკრული ინვესტირებასა და დანაზოგს შორის;

indeed, no towering twin peaks.

რა თქმა უნდა, არც ის მაღალი ტყუპი მწვერვალი იქნება.

At the level of the global political economy,

გლობალური პოლიტიკური ეკონომიკის დონეზე.

imagine for a moment

ერთი წამით წარმოიდგინეთ,

that our national currencies have a free-floating exchange rate,

რომ ჩვენს ეროვნულ ვალუტებს მცოცავი გაცვლითი კურსი აქვთ

with a universal, global, digital currency,

უნივერსალურ გლობალურ ციფრულ ვალუტასთან მიმართებაში,

one that is issued by the International Monetary Fund,

ისეთთან რომელსაც საერთაშორისო მონეტარული ფონდი

the G-20,

დიდი ოცეული(G-20) უშვებს

on behalf of all humanity.

მთელი კაცობირობის სახელით

And imagine further

და ასევე წარმოიდგინეთ,

that all international trade is denominated in this currency --

რომ მთელი საერთაშორისო ვაჭრობა ხორიცელდება ამ ვალუტაში

let's call it "the cosmos,"

მოდით მას "კოსმოსი" დავარქვათ

in units of cosmos --

კოსმოსის ერთეული

with every government agreeing to be paying into a common fund

ყოველი მთავრობა თანხმდება საერთო ფონდში გადაიხადოს

a sum of cosmos units proportional to the country's trade deficit,

მისი ქვეყნის სავაჭრო დეფიციტის პროპორციული კოსმოს ერთეულის ოდენობა,

or indeed to a country's trade surplus.

ან ქვეყნის სავაჭრო სიჭარბის.

And imagine that that fund is utilized to invest in green technologies,

წარმოიდგინეთ რომ ეს ფონდი გამოყენებულია "მწვანე" ტექნოლოგიებში ინვესტირებისთვის.

especially in parts of the world where investment funding is scarce.

განსაკუთრებით მსოფლიოს ისეთ ნაწილებში სადაც მწირი დაფინანსებაა.

This is not a new idea.

ეს არაა ახალი იდეა.

It's what, effectively, John Maynard Keynes proposed

ეს ის არის, რაც ჯონ მეინარდ კეინზის მიერ იქნა შეთავაზებული

in 1944 at the Bretton Woods Conference.

1944-ში ბრეტონ ვუდის კონფერენციაზე.

The problem is

პრობლემა ისაა,

that back then, they didn't have the technology to implement it.

რომ მაშინ ამის განხორციელების ტექნოლოგია არ არსებობდა.

Now we do,

ახლა ის გვაქვს.

especially in the context of a reunified political-economic sphere.

განსაკუთრებით გაერთიანებულ პოლიტ-ეკონომიკური სფეროს კონტექსტში.

The world that I am describing to you

მსოფლიო, რომელსაც მე აღგიწერთ,

is simultaneously libertarian,

ერთდროულად ლიბერტარიანულიცაა,

in that it prioritizes empowered individuals,

რადგან ის პრიორიტეტს უფლებამოსილ ინდივიდებს ანიჭებს,

Marxist,

მარქსისტულიც,

since it will have confined to the dustbin of history

რადგან ის ისტორიის სანაგვეზე მოისვრის

the division between capital and labor,

კაპიტალსა და შრომის გაყოფას

and Keynesian,

და კეინზიანურიც,

global Keynesian.

გლობალურად კეინზიანური.

But above all else,

მაგრამ ყველაზე მეტად,

it is a world in which we will be able to imagine an authentic democracy.

ეს არის მსოფლიო, რომელშიც ნამდვილი დემოკრატიის წარმოდგენა შეიძლება.

Will such a world dawn?

გაჩნდება ასეთი მსოფლიო,

Or shall we descend into a Matrix-like dystopia?

თუ დავეშვებით "მატრიცისნაირ" დისპტოპიაში?

The answer lies in the political choice that we shall be making collectively.

პასუხი პოლიტიკურ არჩევანშია, რომელიც ჩვენ ერთად უნდა გავაკეთოთ.

It is our choice,

ეს ჩვენი არჩევანია

and we'd better make it democratically.

და სჯობს ის დემოკრატიულად გავაკეთოთ.

Thank you.

მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

Bruno Giussani: Yanis ...

ბრუნო ჯუსანი: იანის...

It was you who described yourself in your bios as a libertarian Marxist.

თქვენ საკუთარი თავი ბიოგრაფიაში აღწერეთ როგორც ლიბერტარიანელი მარქსისტი.

What is the relevance of Marx's analysis today?

მარქსის ანალიზი რამდენად აქტუალური დღეს-დღეობით?

Yanis Varoufakis: Well, if there was any relevance in what I just said,

იანის ვარუფაკისი: რამე აქტუალობა თუა იმაში რაც მე ახლა ვთქვი,

then Marx is relevant.

მაშინ მარქსიც აქტუალურია.

Because the whole point of reunifying the political and economic is --

რადგან ეკონომიკური და პოლიტიკური სფეროს გაერთიანების მთელი აზრი იმაშია,

if we don't do it,

რომ ჩვენ თუ ამას არ გავაკეთებთ,

then technological innovation is going to create

მაშინ ტექნოლოგიური სიახლეები

such a massive fall in aggregate demand,

ერთობლივი მოთხოვნის დიდ ვარდნას გამოიწვევს,

what Larry Summers refers to as secular stagnation.

რასაც ლარი სამერსმა სეკულარული სტაგნაცია დაარქვა.

With this crisis migrating from one part of the world,

ეს კრიზისი, მსოფლიოს ერთი ნაწილიდან მეორეზე გადასვლით,

as it is now,

როგორც ახლაა,

it will destabilize not only our democracies,

არა მხოლოდ დემოკრატიების დესტაბილიზაციას გამოიწვევს,

but even the emerging world that is not that keen on liberal democracy.

არამედ მსოფლიოს ნაწილზე, რომელიც არც ისე მოხიბლულია ლიბერალური დემოკრატიით.

So if this analysis holds water, then Marx is absolutely relevant.

ამიტომ თუ ეს ანალიზი იტანს კრიტიკას, მაშინ მარქსი აბსოლუტურად აქტუალურია,

But so is Hayek,

მაგრამ ასევე ჰაიეკიც.

that's why I'm a libertarian Marxist,

ამიტომ ვარ მე ლიბერტარიანელი მარქსისტი

and so is Keynes,

და ასევეა კეინზიც,

so that's why I'm totally confused.

ამიტომაც ვარ სრულიად დაბნეული.

(Laughter)

(სიცილი)

BG: Indeed, and possibly we are too, now.

ბგ: მართლაც და ალბათ ახლა ჩვენც.

(Laughter)

(სიცილი)

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

YV: If you are not confused, you are not thinking, OK?

ი.ვ.: თუ დაბნეული არ ხართ, არ ფიქრობთ, არა?

BG: That's a very, very Greek philosopher kind of thing to say --

ბ.ჯ.: ეს ძალიან, ძალიან ბერძნულ-ფილოსოფიური სიბრძნეა...

YV: That was Einstein, actually --

ი.ვ.: ეს აინშტაინია, პრინციპში..

BG: During your talk you mentioned Singapore and China,

ბ.ჯ.: თქვენს საუბარში სინგაპური და ჩინეთი ახსენეთ

and last night at the speaker dinner,

და წინა ღამეს, გამომსვლელების სადილზე,

you expressed a pretty strong opinion about how the West looks at China.

საკმაოდ მკვეთრად მოიხსენიეთ ის, თუ როგორ უყურებს დასავლეთი ჩინეთს

Would you like to share that?

არ გინდათ ეს გაგვიზიაროთ?

YV: Well, there's a great degree of hypocrisy.

ი.ვ.: დიდ თვალთმაქცობას აქვს ადგილი.

In our liberal democracies, we have a semblance of democracy.

ჩვენ ლიბერალურ დემოკრატიებში, მოჩვენებითი დემოკრატია გვაქვს.

It's because we have confined, as I was saying in my talk,

ეს იმიტომ რომ, როგორც საუბარში აღვნიშნე,

democracy to the political sphere,

ჩვენ დემოკრატია ჩავკეტეთ პოლიტიკურ სფეროში,

while leaving the one sphere where all the action is --

რითიც სფერო, რომელშიც ყველაფერი ხდება...

the economic sphere --

ეკონომიკური სფერო...

a completely democracy-free zone.

სრულიად დემოკრატიისგან თავისუფალ ზონად დავტოვეთ.

In a sense,

რაღაც აზრით,

if I am allowed to be provocative,

თუ შეიძლება პროვოკაციული ვიყო,

China today is closer to Britain in the 19th century.

ჩინეთი დღეს მე-19 საუკუნის ბრიტანეთთან უფრო ახლოსაა.

Because remember,

რადგან გაიხსნეთ,

we tend to associate liberalism with democracy --

ჩვენ გვჩვევია ლიბერალიმზი დემოკრატიასთან დავაკავშიროთ.

that's a mistake, historically.

ეს ისტორიული ჩეცდომაა,

Liberalism, liberal, it's like John Stuart Mill.

ლიბერალიზმი, ლიბერალი, ეს როგორც ჯონ სტიუარტ მილია.

John Stuart Mill was particularly skeptical about the democratic process.

ჯონ სტიუარტ მილი სკეპტიკური იყო დემოკრატიის მიმართ.

So what you are seeing now in China is a very similar process

რასაც ახლა ჩინეთში ხედავთ ძალიან ჰგავს იმას,

to the one that we had in Britain during the Industrial Revolution,

რაც ბრიტანეთში ხდებოდა ინდუსტრიული რევოლუციისას.

especially the transition from the first to the second.

განსაკუთრებით პირველიდან მეორეზე გადასვლისას.

And to be castigating China

და ჩინეთის იმისთვის გაკრიტიკებას,

for doing that which the West did in the 19th century,

რაც დასავლეთმა მე-19 საუკუნეში გააკეთა,

smacks of hypocrisy.

თვალთმაქცობის სუნი უდის.

BG: I am sure that many people here are wondering about your experience

ბ.ჯ.: დარმწუნებული ვარ ბევრ დამსწრეთაგანს აინტერესებს თქვენი გამოცდილება,

as the Finance Minister of Greece earlier this year.

როგორც საბერძნეთის ფინანსთა მინისტრის წლის დასაწყისში.

YV: I knew this was coming.

ი.ვ.: ვიცოდი, რომ ვერ ავცდებოდი.

BG: Yes.

ბ.ჯ.: დიახ.

BG: Six months after,

ბ.ჯ.: 6 თვის შემდეგ,

how do you look back at the first half of the year?

როგორ შეაფასებდით წლის პირველ ნახევარს?

YV: Extremely exciting, from a personal point of view,

ი.ვ.: ძალიან საინტერესო პირადი თვალსაზრისით

and very disappointing,

და დიდი იმედგაცრუება,

because we had an opportunity to reboot the Eurozone.

რადგან ჩვენ გვქონდა შესაძლებლობა ევროზონა გადაგვეტვირთა,

Not just Greece, the Eurozone.

არა მხოლოდ საბერძნეთი, არამედ ევროზონა.

To move away from the complacency

გავთავისუფლებულიყავით თვითკმაყოფილებისგან

and the constant denial that there was a massive --

და იმის მუდმივი არაღიარებისგან, რომ იყო მასიური

and there is a massive architectural fault line

და არის მასიური არქიტექტურული ბზარი,

going through the Eurozone,

რომელიც ევროზონას გასდევს,

which is threatening, massively, the whole of the European Union process.

რაც დიდ საფრთხეს უქმნის მთელს ევროკავშირს.

We had an opportunity on the basis of the Greek program --

ჩვენ გქვონდა შესაძლებლობა საბერძნეთის პროგრამის ბაზაზე,

which by the way,

ეს გაგვემართა.

was the first program to manifest that denial --

რომელიც სხვათაშორის, პირველი პროგრამა იყო,

რომელმაც ბზარის არაღიარება გამოააშკარავა

to put it right.

And, unfortunately,

და სამწუხაროდ,

the powers in the Eurozone,

ევროზონის

in the Eurogroup,

და ევროჯგუფის მმართველებმა,

chose to maintain denial.

ამ არაღიარების გაგრძელება არჩიეს

But you know what happens.

და იცით რაც ხდება.

This is the experience of the Soviet Union.

ეს საბჭოთა კავშირის გამოცდილებაა.

When you try to keep alive

როცა პოლიტიკური ნებით და ავტორიტარიზმით ცდილობთ

an economic system that architecturally cannot survive,

ცოცხლად შეინარჩუნოთ ეკონომიკური სისტემა,

through political will and through authoritarianism,

რომელიც არქიტექტურულად ვერ გადარჩება,

you may succeed in prolonging it,

შეიძლება გახანგრძლივებას მიაღწყიოთ,

but when change happens

მაგრამ როცა ცვლილება მოხდება,

it happens very abruptly and catastrophically.

ეს მოხდება მოულოდნელად და კატასტროფულად.

BG: What kind of change are you foreseeing?

ბ.ჯ.: რა სახის ცვლილებას გულისხმოთ?

YV: Well, there's no doubt

ი.ვ.: ეჭვგარეშეა,

that if we don't change the architecture of the Eurozone,

რომ თუ არ შევცვლით ევროზონის არქიტექტურას

the Eurozone has no future.

ევროზონას მომავალი არ აქვს.

BG: Did you make any mistakes when you were Finance Minister?

ბ.ჯ.: უშვებდით რამე შეცდომას, ფინანსთა მინისტრობისას?

YV: Every day.

ი.ვ.: ყოველდღე.

BG: For example? YV: Anybody who looks back --

ბ.ჯ.: მაგალითად? ი.ვ.: ნებისმიერი, თუ უკან გაიხედავს...

(Applause)

(აპლოდისმენტები)

No, but seriously.

არა, სერიოზულად.

If there's any Minister of Finance, or of anything else for that matter,

თუ არსებობს რომელიმე ფინანსთა მინისტრი, ან ვინმე სხვა,

who tells you after six months in a job,

ვინც გეტყვით რომ 6 თვის მუშაობის შემდეგ,

especially in such a stressful situation,

განსაკუთრებით ასეთ სტრესულ სიტუაციაში,

that they have made no mistake, they're dangerous people.

რომ მათ შეცდომა არ დაუშვიათ, ეს საშიში ხალხია.

Of course I made mistakes.

რა თქმა უნდა შეცდომები დავუშვი.

The greatest mistake was to sign the application

უდიდესი შეცდომა იყო,

for the extension of a loan agreement

სესხის ხელშეკრულების გაგარძელებაზე ხელის მოწერა

in the end of February.

თებერვლის ბოლოს.

I was imagining

მე წარმომედგინა,

that there was a genuine interest on the side of the creditors

რომ კრედიტორებს გულწრფელი ინტერესი ჰქონდათ

to find common ground.

საერთო გამოგვენახა

And there wasn't.

და ეს ასე არ იყო.

They were simply interested in crushing our government,

ისინი უბრალოდ, ჩვენი მთავრობის განადგურებით იყვნენ დაინტერესბულნი,

just because they did not want

რადგან მათ არ სურდათ

to have to deal with the architectural fault lines

არქიტექტურულ ბზარზე მუშაობა,

that were running through the Eurozone.

რომელიც ევროზონას გასდევს

And because they didn't want to admit

და რადგან მათ არ სურდათ იმის აიღიარება,

that for five years they were implementing a catastrophic program in Greece.

რომ 5 წლის მანძილზე ისინი კატასტროფულ პროგრამას ახორციელებდნენ საბერძნეთში.

We lost one-third of our nominal GDP.

ჩვენ ჩვენი ნომინალური მშპ-ს მესამედი დავკარგეთ.

This is worse than the Great Depression.

ეს დიდ დეპრესიაზე უარესი იყო.

And no one has come clean

და არცერთი არ იყო

from the troika of lenders that have been imposing this policy

იმ კრედიტორების "ტროიკიდან", რომლებმაც ეს პოლიტიკა მოგვახვიეს.

to say, "This was a colossal mistake."

რომ ეთქვა: "ეს კოლოსალური შეცდომა იყო"

BG: Despite all this,

ბ.ჯ.: მიუხედავად ამ ყველაფერისა

and despite the aggressiveness of the discussion,

და მიუხედავად აგრესიული დისკურიისა,

you seem to be remaining quite pro-European.

თქვენ საკმაოდ პროევროპელი ჩანხართ.

YV: Absolutely.

ი.ვ.: აბსოლუტურად.

Look, my criticism of the European Union and the Eurozone

იცით, ჩემი კრიტიკა ევროზონის და ევროკავშირის მიმართ

comes from a person who lives and breathes Europe.

მოდის ადამიანისგან, ვინც ცხოვრობს და სუნთქვავს ევროპით.

My greatest fear is that the Eurozone will not survive.

ჩემი უდიდესი შიში ისაა, რომ ევროზონა ვერ გადარჩება.

Because if it doesn't,

რადგან თუ ასეც მოხდა,

the centrifugal forces that will be unleashed

ის ცენტრიფუგული ძალები რაც წამოვა,

will be demonic,

საშინელი იქნება

and they will destroy the European Union.

და ისინი ევროკავშირს დაანგრევს.

And that will be catastrophic not just for Europe

ეს კატასტროფა იქნება არა მხოლოდ ევროპისთვის,

but for the whole global economy.

არამედ მთელი გლობალური ეკონომიკისთვის

We are probably the largest economy in the world.

ჩვენ ალბათ უმსხვილესი ეკონომიკა ვართ მსოფლიოში

And if we allow ourselves

და თუ ჩვენ მივცემთ თავს უფლებას

to fall into a route of the postmodern 1930's,

1930 წლების პოსტმოდრენის გზას დავადგეთ.

which seems to me to be what we are doing,

რასაც მგონია რომ ვაკეთებთ,

then that will be detrimental

მაშინ ეს საზიანო იქნება

to the future of Europeans and non-Europeans alike.

ევროპელებისთვისაც და არაევროპელებისთვისაც.

ბ.ჯ.: ჩვენ ნამდვილად ვიმედოვნებთ, რომ თქვენ ცდებით ამაში.

BG: We definitely hope you are wrong on that point.

Yanis, thank you for coming to TED.

იანის, მადლობა TED-ში სტუმრობისთვის.

YV: Thank you.

ი.ვ.: მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)