Capitalism will eat democracy -- unless we speak up | Yanis Varoufakis

Translator: Nga Nguyễn Reviewer: Linh Phan

Democracy.

Nền dân chủ.

In the West,

Tại phương Tây,

we make a colossal mistake taking it for granted.

chúng ta đang mắc phải một sai lầm lớn vì xem thường nó.

We see democracy

Chúng ta cho rằng dân chủ

not as the most fragile of flowers that it really is,

không giống như những bông hoa vốn mỏng manh yếu ớt,

but we see it as part of our society's furniture.

mà chỉ coi nó như là một vật trang trí cho xã hội.

We tend to think of it as an intransigent given.

Chúng ta có khuynh hướng nghĩ đến nó như là 1 người k khoan nhượng (về chính trị).

We mistakenly believe that capitalism begets inevitably democracy.

Chúng ta mù quáng tin rằng chủ nghĩa tư bản dĩ nhiên sinh ra nền dân chủ.

It doesn't.

Nhưng không phải vậy.

Singapore's Lee Kuan Yew and his great imitators in Beijing

Tổng thống Singapore Lý Quang Diệu và những bản sao lớn của ông ở Bắc Kinh

have demonstrated beyond reasonable doubt

đã cho thấy sự nghi ngờ vô lý

that it is perfectly possible to have a flourishing capitalism,

về sự khả thi của một nền tư bản thịnh vượng,

spectacular growth,

tăng trưởng ngoạn mục,

while politics remains democracy-free.

trong khi hệ thống chính trị còn duy trì nền dân chủ tự do.

Indeed, democracy is receding in our neck of the woods,

Thật sự, nền dân chủ đang bị kìm hãm tại chính quê hương của nó,

here in Europe.

tại châu Âu này.

Earlier this year, while I was representing Greece --

Đầu năm nay, khi tôi còn đang đại diện cho Hy Lạp --

the newly elected Greek government --

chính phủ Hy Lạp mới được bầu --

in the Eurogroup as its Finance Minister,

tại cộng đồng châu Âu với tư cách Bộ trưởng Tài chính,

I was told in no uncertain terms that our nation's democratic process --

tôi được lệnh không chính thức rằng tiến trình dân chủ của quốc gia mình --

our elections --

các cuộc bầu cử --

could not be allowed to interfere

không được phép can thiệp

with economic policies that were being implemented in Greece.

đến các chính sách kinh tế đang được thi hành ở Hy Lạp.

At that moment,

Lúc đó,

I felt that there could be no greater vindication of Lee Kuan Yew,

tôi thấy rằng không có chứng minh nào chính đáng hơn của Lý Quang Diệu,

or the Chinese Communist Party,

hay Đảng Cộng sản Trung Hoa,

indeed of some recalcitrant friends of mine who kept telling me

thật sự là 1 vài người bạn cứng đầu của tôi cứ luôn nói với tôi

that democracy would be banned if it ever threatened to change anything.

rằng nền dân chủ sẽ bị cấm cản nếu nó lăm le thay đổi điều gì.

Tonight, here, I want to present to you

Tối nay, tại đây, tôi muốn cho mọi người thấy

an economic case for an authentic democracy.

một nền kinh tế vì dân chủ thực sự.

I want to ask you to join me in believing again

Tôi muốn mọi người cùng tôi tin rằng

that Lee Kuan Yew,

Lý Quang Diệu,

the Chinese Communist Party

Đảng Cộng sản Trung Quốc

and indeed the Eurogroup

và cộng đồng châu Âu

are wrong in believing that we can dispense with democracy --

đã sai khi tin rằng chúng ta có thể không cần đến dân chủ nữa --

that we need an authentic, boisterous democracy.

mà là chúng ta cần một nền dân chủ nhiệt huyết và chính thống.

And without democracy,

Và không có dân chủ,

our societies will be nastier,

xã hội này sẽ thật tồi tệ,

our future bleak

tương lai mù mịt

and our great, new technologies wasted.

và những phát minh kỹ thuật mới, vĩ đại sẽ bị lãng phí.

Speaking of waste,

Nói về lãng phí,

allow me to point out an interesting paradox

cho phép tôi chỉ ra một nghịch lý thú vị

that is threatening our economies as we speak.

đang đe dọa nền kinh tế ta đang nhắc tới.

I call it the twin peaks paradox.

Tôi gọi nó là nghịch lý song đỉnh.

One peak you understand --

Một đỉnh mà bạn hiểu --

you know it, you recognize it --

bạn biết nó, bạn nhận diện được nó--

is the mountain of debts that has been casting a long shadow

đó là núi nợ đang bao phủ

over the United States, Europe, the whole world.

khắp nước Mỹ, châu Âu và toàn bộ thế giới.

We all recognize the mountain of debts.

Chúng ta đều nhận ra núi nợ này.

But few people discern its twin.

Nhưng ít người thấy rõ được đỉnh còn lại.

A mountain of idle cash

Một núi tiền nhàn rỗi

belonging to rich savers and to corporations,

nằm trong tay những người tiết kiệm giàu có và các tập đoàn,

too terrified to invest it

vì quá sợ hãi nên không dám đầu tư tiền

into the productive activities that can generate the incomes

vào những hoạt động béo bở có thể tạo ra các nguồn thu nhập

from which you can extinguish the mountain of debts

mà từ đó bạn có thể dẹp bỏ núi nợ

and which can produce all those things that humanity desperately needs,

và tạo ra những thứ mà loài người thật cần,

like green energy.

như năng lượng xanh.

Now let me give you two numbers.

Giờ để tôi cung cấp cho mọi người hai con số.

Over the last three months,

Hơn ba tháng trước,

in the United States, in Britain and in the Eurozone,

tại Mỹ, Anh và châu Âu,

we have invested, collectively, 3.4 trillion dollars

chúng tôi đã đầu tư, tổng cộng, 3.4 nghìn tỉ đô

on all the wealth-producing goods --

vào các mặt hàng làm giàu --

things like industrial plants, machinery,

như các nhà máy công nghiệp, máy móc thiết bị,

office blocks, schools,

các khối văn phòng, trường học,

roads, railways, machinery, and so on and so forth.

đường bộ, đường sắt, máy móc, vân vân và vân vân.

$3.4 trillion sounds like a lot of money

3.4 nghìn tỉ đô nghe có vẻ rất nhiều tiền

until you compare it to the $5.1 trillion

cho đến khi bạn so sánh nó với 5.1 nghìn tỉ đô

that has been slushing around in the same countries,

mà được rải khắp nơi trong các nước có cùng điều kiện,

in our financial institutions,

trong các tổ chức tài chính,

doing absolutely nothing during the same period

mà toàn không làm được gì lúc đó cả

except inflating stock exchanges and bidding up house prices.

ngoại trừ lạm phát thị trường chứng khoán và đặt giá thầu lên giá nhà.

So a mountain of debt and a mountain of idle cash

Cho nên núi nợ và núi tiền nhàn rỗi

form twin peaks, failing to cancel each other out

tạo thành núi song đỉnh, không triệt tiêu lẫn nhau

through the normal operation of the markets.

thông qua sự vận hành bình thường của các thị trường.

The result is stagnant wages,

Kết quả là nợ lương,

more than a quarter of 25- to 54-year-olds in America, in Japan and in Europe

hơn một phần tư người ở độ tuổi 25 đến 54 ở Mỹ, Nhật và châu Âu

out of work.

mất việc.

And consequently, low aggregate demand,

Và kéo theo đó, tổng cầu thấp,

which in a never-ending cycle,

mà trong cái vòng xoáy không đáy

reinforces the pessimism of the investors,

càng tăng thêm sự bi quan ở các nhà đầu tư,

who, fearing low demand, reproduce it by not investing --

những người, sợ cầu thấp, tái tạo nó bằng cách không đầu tư --

exactly like Oedipus' father,

giống y hệt cha đẻ của Oedipus,

who, terrified by the prophecy of the oracle

là người, vì sợ hãi bởi lời tiên tri của nhà tiên tri

that his son would grow up to kill him,

cho rằng con trai mình khi lớn lên sẽ giết chết mình,

unwittingly engineered the conditions

đã vô tình thiết kế thêm những mầm mống

that ensured that Oedipus, his son, would kill him.

đảm bảo rằng Oedipus, con trai ông, sẽ giết ông.

This is my quarrel with capitalism.

Đây chính là sự bất mãn của tôi với chủ nghĩa tư bản.

Its gross wastefulness,

Sự lãng phí gộp,

all this idle cash,

toàn bộ số tiền nhàn rỗi này,

should be energized to improve lives,

nên được dành vào mục đích cải thiện chất lượng đời sống,

to develop human talents,

cũng như phát triển nhân tài,

and indeed to finance all these technologies,

và thực sự tài trợ vào công nghệ kỹ thuật

green technologies,

như công nghệ xanh,

which are absolutely essential for saving planet Earth.

mà là hoàn toàn cần thiết để bảo tồn Địa Cầu.

Am I right in believing that democracy might be the answer?

Liệu tôi có đúng không khi tin rằng dân chủ chính là lời giải đáp?

I believe so,

Tôi tin là như thế,

but before we move on,

nhưng trước khi ta tiếp tục,

what do we mean by democracy?

hãy thử nghĩ xem vậy thế nào là dân chủ?

Aristotle defined democracy

Nhà bác học Aristotle đã định nghĩa dân chủ

as the constitution in which the free and the poor,

như một thể chế mà ở đó người tự do và người nghèo,

being in the majority, control government.

chiếm đa số, kiểm soát chính phủ.

Now, of course Athenian democracy excluded too many.

Bây giờ, dĩ nhiên nền dân chủ người A-ten đã loại trừ quá nhiều người.

Women, migrants and, of course, the slaves.

Phụ nữ, người nhập cư và đương nhiên, những người nô lệ.

But it would be a mistake

Nhưng sẽ là một sai lầm

to dismiss the significance of ancient Athenian democracy

nếu ta loại bỏ tầm quan trọng của nền dân chủ Athen cổ đại ấy

on the basis of whom it excluded.

trên cơ sở những người mà nó loại trừ.

What was more pertinent,

Điều còn xác đáng hơn,

and continues to be so about ancient Athenian democracy,

và vẫn còn tiếp diễn như thế về nền dân chủ Athen,

was the inclusion of the working poor,

đó là sự bao gồm cả những người lao động nghèo,

who not only acquired the right to free speech,

những người không những đã giành được quyền tự do ngôn luận,

but more importantly, crucially,

mà quan trọng hơn cả,

they acquired the rights to political judgments

họ đã giành được quyền ý kiến về chính trị

that were afforded equal weight

giúp họ có được vai vế ngang hàng

in the decision-making concerning matters of state.

trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến đất nước.

Now, of course, Athenian democracy didn't last long.

Giờ, dĩ nhiên, nền dân chủ Athen đã không tồn tại lâu dài được.

Like a candle that burns brightly, it burned out quickly.

Giống như ngọn nến cháy sáng rực rỡ nhưng nhanh lụi tàn.

And indeed,

Và quả thực là,

our liberal democracies today do not have their roots in ancient Athens.

dân chủ tự do của chúng ta ngày nay không bắt nguồn từ Aten cổ đại.

They have their roots in the Magna Carta,

Chúng bắt nguồn từ Magna Carta,

in the 1688 Glorious Revolution,

trong cuộc Cách mạng Vinh Quang năm 1688,

indeed in the American constitution.

mà thực ra là trong hiến pháp nước Mỹ.

Whereas Athenian democracy was focusing on the masterless citizen

Trong khi nền dân chủ Athen tập trung vào những công dân vô chủ

and empowering the working poor,

và trao quyền cho người lao động nghèo,

our liberal democracies are founded on the Magna Carta tradition,

nền dân chủ tự do của ta được sáng lập dựa trên truyền thuyết Magna Carta,

which was, after all, a charter for masters.

cái mà, sau tất cả, là một đặc quyền cho những kẻ làm chủ.

And indeed, liberal democracy only surfaced when it was possible

Và sự thực là, dân chủ tự do chỉ nổi lên khi nó có thể

to separate fully the political sphere from the economic sphere,

tách biệt hoàn toàn lĩnh vực chính trị ra khỏi lĩnh vực kinh tế,

so as to confine the democratic process fully in the political sphere,

để hạn chế hoàn toàn tiến trình dân chủ trong lĩnh vực chính trị,

leaving the economic sphere --

rời khỏi lĩnh vực kinh tế --

the corporate world, if you want --

thế giới đoàn thể, nếu bạn muốn --

as a democracy-free zone.

là một khu vực phi dân chủ.

Now, in our democracies today,

Bây giờ, trong những nền dân chủ ngày nay,

this separation of the economic from the political sphere,

sự tách biệt kinh tế với chính trị,

the moment it started happening,

khoảnh khắc nó bắt đầu diễn ra,

it gave rise to an inexorable, epic struggle between the two,

đã dẫn đến một cuộc đấu tranh sử thi không lay chuyển được giữa cả hai,

with the economic sphere colonizing the political sphere,

với một nền kinh tế chiếm thế thượng phong so với nền chính trị,

eating into its power.

ăn sâu vào sức mạnh của nền chính trị ấy.

Have you wondered why politicians are not what they used to be?

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao các chính trị gia không còn như xưa?

It's not because their DNA has degenerated.

Không phải vì DNA của họ thoái hóa.

(Laughter)

(Cười)

It is rather because one can be in government today and not in power,

Là bởi vì một người có thể ở trong chính phủ nhưng không có quyền lực,

because power has migrated from the political to the economic sphere,

là bởi vì quyền lực đã chuyển từ chính trị sang kinh tế,

which is separate.

hai mảng tách biệt nhau.

Indeed,

Thực ra,

I spoke about my quarrel with capitalism.

tôi đã nói về sự bất mãn của mình với chủ nghĩa tư bản.

If you think about it,

Nếu bạn nghĩ về nó,

it is a little bit like a population of predators,

nó hơi có phần giống như loài thú ăn mồi sống vậy,

that are so successful in decimating the prey that they must feed on,

mà rất thành công khi giết chết loại con mồi nó phải ăn để sống

that in the end they starve.

nhưng cuối cùng lại chết đói.

Similarly,

Tương tự,

the economic sphere has been colonizing and cannibalizing the political sphere

nền kinh tế đã xâm chiếm và chiếm ưu thế so với chính trị

to such an extent that it is undermining itself,

đến mức nó đang tự phá hoại nó,

causing economic crisis.

gây ra cuộc khủng hoảng kinh tế.

Corporate power is increasing,

Sức mạnh đoàn thể đang gia tăng,

political goods are devaluing,

hàng hóa chính trị đang mất giá,

inequality is rising,

sự bất bình đẳng đang gia tăng,

aggregate demand is falling

tổng cầu đang giảm

and CEOs of corporations are too scared to invest the cash of their corporations.

và các lãnh đạo tập đoàn không đủ dũng cảm để đầu tư tiền mặt của họ.

So the more capitalism succeeds in taking the demos out of democracy,

Vậy nên tư bản chủ nghĩa càng thành công khi tách quần chúng ra khỏi nền dân chủ,

the taller the twin peaks

song đỉnh càng cao hơn

and the greater the waste of human resources

và sự lãng phí càng nhiều về nguồn nhân lực

and humanity's wealth.

và sự giàu có của nhân loại.

Clearly, if this is right,

Rõ ràng là, nếu điều này là đúng,

we must reunite the political and economic spheres

chúng ta phải thống nhất lĩnh vực kinh tế và chính trị lại

and better do it with a demos being in control,

và tốt hơn là nên kiểm soát quần chúng,

like in ancient Athens except without the slaves

giống như ở Athen cổ đại ngoại trừ là không có nô lệ

or the exclusion of women and migrants.

hoặc sự loai trừ phụ nữ và người nhập cư.

Now, this is not an original idea.

Giờ này, ý tưởng này không còn là mới.

The Marxist left had that idea 100 years ago

Những người theo chủ nghĩa Mác đã có ý tưởng này cách đây 100 năm

and it didn't go very well, did it?

và nó đã không được thuận lợi, đúng chứ?

The lesson that we learned from the Soviet debacle

Bài học chúng ta hoc được từ sự sụp đổ của Liên Xô cũ

is that only by a miracle will the working poor be reempowered,

là chỉ có phép màu thì dân nghèo mới được lại trao quyền,

as they were in ancient Athens,

như họ đã từng ở thời Athen cổ đại,

without creating new forms of brutality and waste.

mà không phải tạo ra những hình thức tàn bạo và lãng phí mới.

But there is a solution:

Nhưng có một giải pháp:

eliminate the working poor.

loại bỏ tầng lớp lao động nghèo.

Capitalism's doing it

Chủ nghĩa tư bản đang làm thế

by replacing low-wage workers with automata, androids, robots.

bằng cách thay thế nhân công giá rẻ bằng máy móc tự động, người máy, robot.

The problem is

Vấn đề nằm ở chỗ

that as long as the economic and the political spheres are separate,

miễn là nền kinh tế và chính trị còn tách biệt nhau,

automation makes the twin peaks taller,

sự tự động hóa càng làm song đỉnh cao hơn,

the waste loftier

sự lãng phí

and the social conflicts deeper,

và mâu thuẫn xã hội càng sâu sắc hơn,

including --

bao gồm --

soon, I believe --

sớm thôi, tôi tin rằng --

in places like China.

ở những nơi như Trung Quốc.

So we need to reconfigure,

Vậy nên chúng ta cần phải cấu hình lại,

we need to reunite the economic and the political spheres,

chúng ta cần tái hợp nền kinh tế với lĩnh vực chính trị,

but we'd better do it by democratizing the reunified sphere,

nhưng chúng ta nên làm điều đó bằng cách dân chủ hóa lĩnh vực được hợp nhất,

lest we end up with a surveillance-mad hyperautocracy

e rằng chúng ta sẽ đến hồi kết với một chế độ chuyên quyền giám sát điên cuồng

that makes The Matrix, the movie, look like a documentary.

khiến cho bộ phim Ma trận trông giống như một cuốn phim tài liệu.

(Laughter)

(Cười)

So the question is not whether capitalism will survive

Vậy nên vấn đề ở đây không là chủ nghĩa tư bản có tồn tại hay không

the technological innovations it is spawning.

những đổi mới công nghệ đang được sinh ra

The more interesting question

Mà còn thú vị hơn là

is whether capitalism will be succeeded by something resembling a Matrix dystopia

liệu chủ nghĩa tư bản sẽ được kế tục bởi cái gì đó giống như Ma trận

or something much closer to a Star Trek-like society,

hay một thứ gì đó gần gũi hơn với một xã hội như Star Trek,

where machines serve the humans

nơi mà những loại máy móc phục vụ con người

and the humans expend their energies exploring the universe

và con người dành nhiều sức lực để khám phá vũ trụ

and indulging in long debates about the meaning of life

và hòa mình vào những cuộc tranh luận về ý nghĩa cuộc đời

in some ancient, Athenian-like, high tech agora.

ở các cuộc họp chính trị cổ đại, như thành A-ten (Hy Lạp cổ), có công nghệ cao.

I think we can afford to be optimistic.

Tôi cho rằng chúng ta có đủ khả năng để lạc quan.

But what would it take,

Nhưng sẽ mất những gì

what would it look like

sẽ như thế nào

to have this Star Trek-like utopia, instead of the Matrix-like dystopia?

để có được một nơi lý tưởng như Star Trek, thay vì một nơi tồi tệ như Matrix?

In practical terms,

Trong giới hạn thực tế,

allow me to share just briefly,

cho phép tôi chia sẻ ngắn gọn,

a couple of examples.

về một vài ví dụ.

At the level of the enterprise,

Ở cấp độ doanh nghiệp,

imagine a capital market,

tưởng tượng một thị trưởng vốn,

where you earn capital as you work,

nơi bạn có thể làm việc để kiếm vốn,

and where your capital follows you from one job to another,

và là nơi nguồn vốn của bạn theo bạn từ công việc này sang công việc khác,

from one company to another,

từ công ty này sang công ty khác,

and the company --

và công ty --

whichever one you happen to work at at that time --

bất kỳ công ty nào bạn đang làm việc tại thời điểm đó --

is solely owned by those who happen to work in it at that moment.

được sở hữu duy nhất bởi những người đang làm việc tại đó vào lúc ấy.

Then all income stems from capital, from profits,

Rồi mọi thu nhập bắt nguồn từ vốn, từ lợi nhuận,

and the very concept of wage labor becomes obsolete.

và khái niệm về lao động trả lương sẽ không còn được dùng nữa.

No more separation between those who own but do not work in the company

Sẽ không còn sự tách biệt giữa những người sở hữu nhưng không làm việc trong công ty

and those who work but do not own the company;

và những người làm việc nhưng không sở hữu công ty;

no more tug-of-war between capital and labor;

sẽ không còn chiến tranh giữa tư bản và người lao động;

no great gap between investment and saving;

không còn khoảng cách lớn giữa đầu tư và tiết kiệm;

indeed, no towering twin peaks.

thật sự, không còn song đỉnh cao chót vót nữa.

At the level of the global political economy,

Ở cấp độ kinh tế chính trị toàn cầu

imagine for a moment

hãy tưởng tượng về thời điểm

that our national currencies have a free-floating exchange rate,

mà đồng tiền quốc gia có tỷ giá hối đoái trôi tự do,

with a universal, global, digital currency,

với loại tiền tệ kỹ thuật số, mang tính toàn cầu, phổ quát

one that is issued by the International Monetary Fund,

là loại được Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế ban hành,

the G-20,

G-20,

on behalf of all humanity.

thay mặt cho toàn thể nhân loại.

And imagine further

Và hãy tưởng tượng xa hơn

that all international trade is denominated in this currency --

khi mà toàn bộ thương mại quốc tế được tính bằng đồng tiền này--

let's call it "the cosmos,"

chúng ta hãy gọi nó là "cosmos-vũ trụ"

in units of cosmos --

trong các đơn vị cosmos --

with every government agreeing to be paying into a common fund

mà mỗi chính phủ đồng ý trả tiền vào một quỹ chung

a sum of cosmos units proportional to the country's trade deficit,

một khoảng tiền các đơn vị cosmos tỷ lệ với thâm hụt thương mại.

or indeed to a country's trade surplus.

hoặc với thặng dư thương mại của nước họ.

And imagine that that fund is utilized to invest in green technologies,

Và hãy tưởng tượng rằng quỹ đó được sử dụng để đầu tư vào công nghệ xanh,

especially in parts of the world where investment funding is scarce.

đặc biệt là ở những nơi trên thế giới mà quỹ đầu tư bị khan hiếm.

This is not a new idea.

Đây không phải là một ý tưởng mới.

It's what, effectively, John Maynard Keynes proposed

Đây là ý tưởng, một cách hiệu quả, John Maynard Keynes đã đề ra

in 1944 at the Bretton Woods Conference.

vào năm 1944 tại Hội nghị Bretton Woods.

The problem is

Vấn đề là

that back then, they didn't have the technology to implement it.

vào thời điểm đó, họ không có công nghệ để thực hiện điều đó.

Now we do,

Giờ chúng ta có,

especially in the context of a reunified political-economic sphere.

đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế chính trị được thống nhất.

The world that I am describing to you

Thế giới mà tôi đang mô tả với các bạn

is simultaneously libertarian,

là có đồng thời chủ nghĩa tự do,

in that it prioritizes empowered individuals,

trong đó ưu tiên các cá nhân được trao quyền,

Marxist,

Chủ nghĩa Mac,

since it will have confined to the dustbin of history

vì nó sẽ

the division between capital and labor,

sự phân chia giữa tư bản và lao động,

and Keynesian,

và nền kinh tế vĩ mô Kê-nơ,

global Keynesian.

kinh tế vĩ mô toàn cầu.

But above all else,

Nhưng trên hết,

it is a world in which we will be able to imagine an authentic democracy.

nó là 1 thế giới nơi mà chúng ta có thể nghĩ đến 1 nền dân chủ đích thực.

Will such a world dawn?

Một thế giới như thế sẽ xuất hiện?

Or shall we descend into a Matrix-like dystopia?

Hay chúng ta sẽ rơi vào cảnh tồi tệ của 1 nơi như Matrix?

The answer lies in the political choice that we shall be making collectively.

Câu trả lời nằm ở sự lựa chọn chúng ta sẽ cùng quyết định.

It is our choice,

Đó là sự lựa chọn của chúng ta,

and we'd better make it democratically.

và chúng ta nên thực hiện một cách dân chủ.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Bruno Giussani: Yanis ...

Bruno Giussani: Yanis ...

It was you who described yourself in your bios as a libertarian Marxist.

Bạn đã tự mô tả bản thân mình trong bios như là 1 người theo chủ nghĩa Mác tự do.

What is the relevance of Marx's analysis today?

Vậy có liên quan gì về phân tích CN Mác hôm nay?

Yanis Varoufakis: Well, if there was any relevance in what I just said,

Yanis Varoufakis: À, nếu có bất kì sự liên quan nào có trong bài nói,

then Marx is relevant.

thì đó là CN Mác

Because the whole point of reunifying the political and economic is --

Bởi vì toàn bộ quan điểm về sự tái thống nhất chính trị và kinh tế là--

if we don't do it,

nếu chúng ta không làm,

then technological innovation is going to create

thì sự đổi mới công nghệ sẽ tạo ra

such a massive fall in aggregate demand,

một sự giảm mạnh trong tổng cầu,

what Larry Summers refers to as secular stagnation.

là những gì mà Larry Summers đề cập đến như là 1 sự đình trệ có trăm năm 1 lần.

With this crisis migrating from one part of the world,

Với sự khủng hoảng này việc di cư từ một nơi trên thế giới,

as it is now,

như là bây giờ,

it will destabilize not only our democracies,

không những làm mất ổn định nền dân chủ của chúng ta

but even the emerging world that is not that keen on liberal democracy.

mà thế giới thậm chí còn đang lộ ra sự không quan tâm đến tự do dân chủ.

So if this analysis holds water, then Marx is absolutely relevant.

Vậy nên nếu phân tích này đứng vững được thì Mác tất nhiên là có liên quan.

But so is Hayek,

Nhưng Hayek cũng vậy,

that's why I'm a libertarian Marxist,

đó là lý do tôi là 1 người theo CN tự do Mác,

and so is Keynes,

mà Keynes cũng giống vậy,

so that's why I'm totally confused.

vậy nên tôi vô cùng bối rối.

(Laughter)

(Cười)

BG: Indeed, and possibly we are too, now.

BG: Thật ra, có lẽ chúng tôi cũng như vậy.

(Laughter)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

YV: If you are not confused, you are not thinking, OK?

YV: Nếu anh không bối rối, anh không phải suy nghĩ, đúng k?

BG: That's a very, very Greek philosopher kind of thing to say --

BG: Đó là 1 cách nói triết lý rất, rất là Hy Lạp --

YV: That was Einstein, actually --

YV: Đó là Einstein, thật ra --

BG: During your talk you mentioned Singapore and China,

BG: Trong bài nói anh có đề cập đến Singapore và Trung Quốc,

and last night at the speaker dinner,

và tối qua trong bữa ăn dành cho người diễn thuyết,

you expressed a pretty strong opinion about how the West looks at China.

bạn đã bày tỏ 1 quan điểm khá mạnh về cách phương Tây nhìn vào Trung Quốc,

Would you like to share that?

Bạn có muốn chia sẻ về nó không?

YV: Well, there's a great degree of hypocrisy.

YV: Thật ra, có một sự đạo đức giả rất lớn.

In our liberal democracies, we have a semblance of democracy.

Trong nền tự do dân chủ, chúng ta đang cố làm ra vẻ dân chủ.

It's because we have confined, as I was saying in my talk,

cũng bởi vì chúng ta hạn chế phạm vi, như tôi đã nói,

democracy to the political sphere,

dân chủ với lĩnh vực chính trị,

while leaving the one sphere where all the action is --

trong khi lại để một lĩnh vực khác nơi mà mọi hành động --

the economic sphere --

lĩnh vực kinh tế --

a completely democracy-free zone.

hoàn toàn không có tính dân chủ.

In a sense,

Trong

if I am allowed to be provocative,

nếu tôi được phép kích động

China today is closer to Britain in the 19th century.

Trung Quốc ngày nay thân với Anh Quốc hơn nhiều so với thế kỷ 19.

Because remember,

Bởi vì còn nhớ,

we tend to associate liberalism with democracy --

chúng ta có xu hướng liên kết CN tự do với dân chủ

that's a mistake, historically.

đó là sai lầm, theo lịch sử.

Liberalism, liberal, it's like John Stuart Mill.

CN tự do, tự do, như John Stuart Mill.

John Stuart Mill was particularly skeptical about the democratic process.

John Stuart Mill đã từng đặc biệt hoài nghi về quá trình dân chủ.

So what you are seeing now in China is a very similar process

Vậy nên những gì bạn đang thấy ở TQ là một quá trình rất tương tự

to the one that we had in Britain during the Industrial Revolution,

với những gì đã xảy ra ở Anh trong suốt cuộc CM Nông nghiệp,

especially the transition from the first to the second.

đặc biệt là quá trình chuyển đổi từ GĐ1 sang GĐ2.

And to be castigating China

Và để trừng phạt Trung Quốc

for doing that which the West did in the 19th century,

vì làm những việc mà các nước phương Tây đã từng trong thế kỷ 19,

smacks of hypocrisy.

thái độ đạo đức giả.

BG: I am sure that many people here are wondering about your experience

BG: Tôi dám chắc rằng nhiều người ở đây đang thắc mắc về trải nghiệm của bạn

as the Finance Minister of Greece earlier this year.

khi là Bộ trưởng Tài chính Hy lạp năm nay.

YV: I knew this was coming.

YV: Tôi đã biết nó sẽ tới.

BG: Yes.

BG: Vâng.

BG: Six months after,

BG: 6 tháng sau,

how do you look back at the first half of the year?

bạn thấy thế nào khi nhìn lại nửa năm đầu đó?

YV: Extremely exciting, from a personal point of view,

YV: Cực kỳ phấn khích, từ quan điểm cá nhân.

and very disappointing,

và cũng rất thất vọng,

because we had an opportunity to reboot the Eurozone.

vì chúng ta đã từng có cơ hội khôi phục lại Châu Âu.

Not just Greece, the Eurozone.

Không riêng gì Hy lạp, mà là toàn Châu Âu.

To move away from the complacency

Để thoát khỏi sự tự mãn

and the constant denial that there was a massive --

và sự phủ nhận liên tục rằng đã có --

and there is a massive architectural fault line

và đang có đường lối xây dựng sai lầm lớn

going through the Eurozone,

khắp khu vực Châu Âu,

which is threatening, massively, the whole of the European Union process.

mà đang đe dọa, 1 cách to lớn, đến toàn bộ tiến trình Liên Minh Châu Âu.

We had an opportunity on the basis of the Greek program --

Chúng ta đã từng có cơ hội dựa trên cơ sở chương trình Hy Lạp --

which by the way,

mà tiện thể,

was the first program to manifest that denial --

là chương trình đầu tiên để bày bỏ sự phủ nhận đó --

to put it right.

để đặt vào vị trí đúng.

And, unfortunately,

Và, không may,

the powers in the Eurozone,

các thế lực trong khu vực Châu Âu,

in the Eurogroup,

trong cộng đồng Châu Âu,

chose to maintain denial.

được lựa chọn để duy trì sự phủ nhận ấy.

But you know what happens.

Nhưng bạn biết việc gì xảy ra.

This is the experience of the Soviet Union.

Đây là kinh nghiệm của Liên Xô.

When you try to keep alive

Khi bạn cố gắng duy trì sống sót

an economic system that architecturally cannot survive,

1 hệ thống kinh tế mà không thể tồn tại được,

through political will and through authoritarianism,

thông qua quyết định chính trị và chủ nghĩa độc đoán,

you may succeed in prolonging it,

bạn có lẽ thành công trong việc kéo dài nó,

but when change happens

nhưng khi sự biến đổi xảy ra

it happens very abruptly and catastrophically.

nó xảy ra rất đột ngột và rất thê thảm.

BG: What kind of change are you foreseeing?

BG: Bạn nhìn thấy trước biến đổi nào?

YV: Well, there's no doubt

YV: Vâng, không nghi ngờ rằng

that if we don't change the architecture of the Eurozone,

nếu chúng ta không thay đổi lối xây dựng của Châu Âu,

the Eurozone has no future.

thì Châu Âu sẽ không có tương lai.

BG: Did you make any mistakes when you were Finance Minister?

BG: Bạn có mắc sai lầm nào khi còn là Bộ trưởng Tài chính?

YV: Every day.

YV: Mỗi ngày.

BG: For example? YV: Anybody who looks back --

BG: Ví dụ như? YV: Bất cứ ai khi nhìn lại --

(Applause)

(Vỗ tay)

No, but seriously.

Không, nhưng nghiêm trọng.

If there's any Minister of Finance, or of anything else for that matter,

Nếu có Bộ trưởng Tài chính nào hay ai khác về lĩnh vực đó,

who tells you after six months in a job,

kể cho bạn sau 6 tháng làm việc,

especially in such a stressful situation,

đặc biệt là trong vị trí áp lực như thế

that they have made no mistake, they're dangerous people.

mà không mắc lỗi gì cả, thì họ là những người lợi hại.

Of course I made mistakes.

Dĩ nhiên tôi đã mắc lỗi.

The greatest mistake was to sign the application

Lỗi lầm lớn nhất là khi kí đơn

for the extension of a loan agreement

gia hạn hợp đồng vay nợ

in the end of February.

cuối tháng 2.

I was imagining

Tôi đã tưởng rằng

that there was a genuine interest on the side of the creditors

có sự quan tâm thật bên phía các chủ nợ

to find common ground.

để tìm thấy điểm chung.

And there wasn't.

Và đã không phải

They were simply interested in crushing our government,

Họ chỉ đơn thuần chú trọng vào việc đè nát chính phủ,

just because they did not want

chỉ vì họ không muốn

to have to deal with the architectural fault lines

phải giải quyết những đường lối xây dựng sai lầm

that were running through the Eurozone.

đang hoạt động khắp khu vực Châu Âu.

And because they didn't want to admit

Và vì họ không muốn thừa nhận

that for five years they were implementing a catastrophic program in Greece.

rằng 5 năm qua họ đã thực hiện 1 chương trình thảm khốc ở Hy Lạp.

We lost one-third of our nominal GDP.

Chúng ta đã làm mất 1/3 GDP danh nghĩa

This is worse than the Great Depression.

Điều này còn tồi tệ hơn so với Cuộc Đại Suy Thoái.

And no one has come clean

Và không ai đã ra dọn dẹp

from the troika of lenders that have been imposing this policy

những người cho vay mà đã áp đặt chính sách này

to say, "This was a colossal mistake."

để nói,"Đây là một sai lầm to lớn"

BG: Despite all this,

BG: Mặc dù tất cả,

and despite the aggressiveness of the discussion,

mặc dù tính chất công kích của cuộc thảo luận này,

you seem to be remaining quite pro-European.

bạn vẫn còn duy trì Châu Âu khá chuyên nghiệp.

YV: Absolutely.

YV: Tất nhiên rồi.

Look, my criticism of the European Union and the Eurozone

Nhìn này, những lời chỉ trích của tôi về EU và khu vực Châu Âu

comes from a person who lives and breathes Europe.

là đến từ 1 người đang sinh sống tại Châu Âu.

My greatest fear is that the Eurozone will not survive.

Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là Châu Âu sẽ không còn tồn tại.

Because if it doesn't,

Bởi vì nếu nó không tồn tại,

the centrifugal forces that will be unleashed

các lực lượng ly tâm sẽ được giải phóng

will be demonic,

sẽ điên cuồng,

and they will destroy the European Union.

và họ sẽ tiêu diệt Liên Minh Châu Âu.

And that will be catastrophic not just for Europe

Và đó sẽ là thảm họa không chỉ đối với Châu Âu

but for the whole global economy.

mà còn đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.

We are probably the largest economy in the world.

Chúng ta có lẽ có nền kinh tế lớn nhất thế giới.

And if we allow ourselves

Và nếu chúng ta tự cho phép mình

to fall into a route of the postmodern 1930's,

rơi vào con đường hậu hiện đại của những năm 30,

which seems to me to be what we are doing,

mà có vẻ đối với tôi là những gì chúng ta đang làm,

then that will be detrimental

rồi đó sẽ bất lợi

to the future of Europeans and non-Europeans alike.

như nhau tới tương lai các nước Châu Âu và không thuộc Châu Âu.

BG: We definitely hope you are wrong on that point.

BG: Chúng tôi rất hy vọng anh đã sai lầm.

Yanis, thank you for coming to TED.

Yanis, cảm ơn đã đến với TED.

YV: Thank you.

YV: Cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)