Capitalism will eat democracy -- unless we speak up | Yanis Varoufakis

Μετάφραση: Miriela Patrikiadou Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi

Democracy.

Δημοκρατία.

In the West,

Στη Δύση κάνουμε το κολοσσιαίο λάθος

we make a colossal mistake taking it for granted.

να τη θεωρούμε δεδομένη.

We see democracy

Δεν βλέπουμε τη δημοκρατία

not as the most fragile of flowers that it really is,

ως το πιο εύθραυστο από τα λουλούδια, που πραγματικά είναι,

but we see it as part of our society's furniture.

αλλά τη βλέπουμε ως μέρος της επίπλωσης της κοινωνίας.

We tend to think of it as an intransigent given.

Έχουμε την τάση να τη θεωρούμε δεδομένη και αναπόσπαστη.

We mistakenly believe that capitalism begets inevitably democracy.

Κάνουμε το λάθος να πιστεύουμε

ότι ο καπιταλισμός γεννά αναπόφευκτα τη δημοκρατία.

It doesn't.

Δεν είναι έτσι.

Singapore's Lee Kuan Yew and his great imitators in Beijing

Ο Λι Κουάν Γιού της Σιγκαπούρης

και οι μεγάλοι μιμητές του στο Πεκίνο

have demonstrated beyond reasonable doubt

έχουν αποδείξει, πέραν πάσης αμφιβολίας,

that it is perfectly possible to have a flourishing capitalism,

ότι είναι απολύτως δυνατόν να έχεις καπιταλισμό που ανθεί,

spectacular growth,

να έχεις εντυπωσιακή ανάπτυξη,

while politics remains democracy-free.

χωρίς να έχεις δημοκρατία στην πολιτική.

Indeed, democracy is receding in our neck of the woods,

Η δημοκρατία απομακρύνεται και από τη γειτονιά μας,

εδώ στην Ευρώπη.

here in Europe.

Νωρίτερα αυτή τη χρονιά, ενώ εκπροσωπούσα την Ελλάδα,

Earlier this year, while I was representing Greece --

the newly elected Greek government --

την νεοεκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση,

in the Eurogroup as its Finance Minister,

ως Υπουργός Οικονομικών στο Γιούρογκρουπ,

I was told in no uncertain terms that our nation's democratic process --

μου είπαν ξεκάθαρα,

ότι στη δημοκρατική διαδικασία της χώρας μας,

our elections --

στις εκλογές μας,

could not be allowed to interfere

δεν θα της επιτραπεί να παρέμβει στην οικονομική πολιτική

with economic policies that were being implemented in Greece.

που εφαρμόζονταν στην Ελλάδα.

At that moment,

Εκείνη τη στιγμή, ένιωσα ότι αυτή ήταν η μεγαλύτερη δικαίωση του Λι Κουάν Γιού,

I felt that there could be no greater vindication of Lee Kuan Yew,

or the Chinese Communist Party,

του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος,

indeed of some recalcitrant friends of mine who kept telling me

και κάποιοι απείθαρχοι φίλοι μου που μου έλεγαν

ότι η δημοκρατία θα απαγορευτεί αν ποτέ απειλήσει πως θα επιφέρει αλλαγές.

that democracy would be banned if it ever threatened to change anything.

Tonight, here, I want to present to you

Απόψε, εδώ, θέλω να σας παρουσιάσω

an economic case for an authentic democracy.

την οικονομική περίπτωση μιας αυθεντικής δημοκρατίας.

I want to ask you to join me in believing again

Θέλω να ζητήσω, εσείς όπως κι εγώ, να πιστέψετε ξανά,

that Lee Kuan Yew,

ότι ο Λι Κουάν Γιού,

the Chinese Communist Party

το Κινέζικο Κομμουνιστικό Κόμμα και το Γιούρογκρουπ

and indeed the Eurogroup

are wrong in believing that we can dispense with democracy --

κάνουν λάθος που πιστεύουν

ότι μπορούμε να βάλουμε στην άκρη τη δημοκρατία.

that we need an authentic, boisterous democracy.

Ότι χρειαζόμαστε μια αυθεντική, θορυβώδη δημοκρατία

And without democracy,

και ότι χωρίς τη δημοκρατία,

our societies will be nastier,

οι κοινωνίες μας θα χειροτερέψουν,

our future bleak

το μέλλον μας θα είναι ζοφερό,

and our great, new technologies wasted.

και οι σπουδαίες, νέες τεχνολογίες μας θα είναι άχρηστες.

Speaking of waste,

Λέγοντας άχρηστες,

allow me to point out an interesting paradox

επιτρέψτε μου να σημειώσω ένα ενδιαφέρον παράδοξο

that is threatening our economies as we speak.

που απειλεί τις οικονομίες μας καθώς μιλάμε.

I call it the twin peaks paradox.

Tο αποκαλώ το παράδοξο των δίδυμων κορυφών.

One peak you understand --

Τη μία κορυφή την καταλαβαίνετε, την ξέρετε, την αναγνωρίζετε.

you know it, you recognize it --

is the mountain of debts that has been casting a long shadow

Eίναι το βουνό των χρεών που σκεπάζει με τη σκιά του

over the United States, Europe, the whole world.

τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, ολόκληρο τον κόσμο.

We all recognize the mountain of debts.

Όλοι αναγνωρίζουμε το βουνό των χρεών.

But few people discern its twin.

Όμως λίγοι άνθρωποι διακρίνουν το δίδυμό του.

A mountain of idle cash

Ένα βουνό μετρητών σε αχρηστία,

belonging to rich savers and to corporations,

που ανήκει σε πλούσιους αποταμιευτές και σε επιχειρήσεις,

που φοβούνται πολύ να το επενδύσουν

too terrified to invest it

into the productive activities that can generate the incomes

σε παραγωγικές διαδικασίες που μπορούν να παράγουν τα εισοδήματα

from which you can extinguish the mountain of debts

μέσω των οποίων μπορεί να διαγραφεί το βουνό των χρεών

and which can produce all those things that humanity desperately needs,

και που μπορεί να παράγει όλα αυτά που απεγνωσμένα χρειάζεται η ανθρωπότητα,

like green energy.

όπως την πράσινη ενέργεια.

Now let me give you two numbers.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω δύο αριθμούς.

Over the last three months,

Τους τελευταίους τρεις μήνες,

in the United States, in Britain and in the Eurozone,

στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βρετανία και στην Ευρωζώνη,

we have invested, collectively, 3.4 trillion dollars

έχουμε επενδύσει συλλογικά, 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια

on all the wealth-producing goods --

σε όλα τα πλουτοπαραγωγικά αγαθά.

things like industrial plants, machinery,

Πράγματα όπως βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μηχανήματα, κτίρια γραφείων, σχολεία,

office blocks, schools,

roads, railways, machinery, and so on and so forth.

δρόμους, σιδηροδρόμους, μηχανήματα και τα λοιπά.

$3.4 trillion sounds like a lot of money

Τα 3,4 τρισεκατομμύρια ακούγονται πολλά,

until you compare it to the $5.1 trillion

μέχρι να τα συγκρίνει κανείς με τα 5,1 τρισεκατομμύρια

that has been slushing around in the same countries,

που περιφέρονται σε αυτές τις χώρες,

in our financial institutions,

στα χρηματοοικονομικά μας ιδρύματα,

doing absolutely nothing during the same period

χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα στο διάστημα αυτό,

except inflating stock exchanges and bidding up house prices.

εκτός από το να διογκώνουν τις τιμές στα χρηματιστήρια

και να αυξάνουν τις τιμές των ακινήτων.

So a mountain of debt and a mountain of idle cash

Έτσι, ένα βουνό χρέους κι ένα βουνό μετρητών σε αχρηστία,

form twin peaks, failing to cancel each other out

σχηματίζουν δίδυμες κορυφές, που η μία δεν μπορεί να ακυρώσει την άλλη

through the normal operation of the markets.

μέσω της φυσιολογικής λειτουργίας των αγορών.

The result is stagnant wages,

Το αποτέλεσμα είναι στάσιμοι μισθοί,

more than a quarter of 25- to 54-year-olds in America, in Japan and in Europe

ανεργία σε πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού στις ηλικίες 25 έως 54

στην Αμερική, την Ιαπωνία και την Ευρώπη,

out of work.

And consequently, low aggregate demand,

και συνεπώς, χαμηλή συνολική ζήτηση,

which in a never-ending cycle,

που μέσα σε έναν ατέρμονα φαύλο κύκλο,

reinforces the pessimism of the investors,

ενισχύει την απαισιοδοξία των επενδυτών

who, fearing low demand, reproduce it by not investing --

που φοβούμενοι τη χαμηλή ζήτηση, την αναπαράγουν με το να μην επενδύουν.

exactly like Oedipus' father,

Ακριβώς όπως ο πατέρας του Οιδίποδα,

who, terrified by the prophecy of the oracle

που τρομοκρατημένος από την προφητεία του μαντείου,

that his son would grow up to kill him,

ότι ο γιος του θα τον σκότωνε όταν θα μεγάλωνε,

unwittingly engineered the conditions

άθελά του προετοίμασε τις συνθήκες

that ensured that Oedipus, his son, would kill him.

που εξασφάλισαν ότι ο Οιδίποδας, ο γιος του, θα τον σκότωνε.

This is my quarrel with capitalism.

Αυτή είναι η διαφωνία μου με τον καπιταλισμό.

Its gross wastefulness,

Η γενική σπατάλη,

all this idle cash,

όλα αυτά τα μετρητά σε αχρηστία,

should be energized to improve lives,

θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουν ζωές,

για να αναπτύξουν τα ταλέντα των ανθρώπων,

to develop human talents,

and indeed to finance all these technologies,

και για να χρηματοδοτήσουν όλες αυτές τις τεχνολογίες,

green technologies,

τις πράσινες τεχνολογίες,

which are absolutely essential for saving planet Earth.

που είναι απολύτως απαραίτητες για να σωθεί ο πλανήτης Γη.

Am I right in believing that democracy might be the answer?

Έχω δίκιο που πιστεύω ότι η δημοκρατία μπορεί να είναι η απάντηση;

I believe so,

Πιστεύω πως ναι,

but before we move on,

αλλά προτού προχωρήσουμε,

what do we mean by democracy?

τι εννοούμε με τον όρο δημοκρατία;

Aristotle defined democracy

Ο Αριστοτέλης όρισε τη δημοκρατία

as the constitution in which the free and the poor,

ως το πολίτευμα στο οποίο οι ελεύθεροι και οι φτωχοί,

being in the majority, control government.

καθώς είναι η πλειοψηφία, ελέγχουν την κυβέρνηση.

Now, of course Athenian democracy excluded too many.

Φυσικά, η αθηναϊκή δημοκρατία απέκλειε πάρα πολλούς.

Women, migrants and, of course, the slaves.

Τις γυναίκες, τους μετανάστες και φυσικά τους σκλάβους.

But it would be a mistake

Όμως θα ήταν λάθος να απορρίψουμε

to dismiss the significance of ancient Athenian democracy

τη σημασία της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας

on the basis of whom it excluded.

λόγω εκείνων που απέκλειε.

What was more pertinent,

Αυτό που ήταν πιο σημαντικό, και συνεχίζει να είναι,

and continues to be so about ancient Athenian democracy,

σε σχέση με την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία,

was the inclusion of the working poor,

είναι ότι συμπεριλάμβανε τους φτωχούς εργαζόμενους,

who not only acquired the right to free speech,

οι οποίοι δεν είχαν μόνο το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου,

but more importantly, crucially,

αλλά το πιο σημαντικό και πιο κρίσιμο,

they acquired the rights to political judgments

είχαν το δικαίωμα να παίρνουν πολιτικές αποφάσεις

that were afforded equal weight

που είχαν ίση βαρύτητα

in the decision-making concerning matters of state.

στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για θέματα του κράτους.

Now, of course, Athenian democracy didn't last long.

Φυσικά, η αθηναϊκή δημοκρατία δεν κράτησε πολύ.

Like a candle that burns brightly, it burned out quickly.

Σαν ένα φωτεινό κερί, κάηκε γρήγορα.

And indeed,

Και πράγματι, οι φιλελεύθερες δημοκρατίες μας σήμερα,

our liberal democracies today do not have their roots in ancient Athens.

δεν έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία Αθήνα.

They have their roots in the Magna Carta,

Τις έχουν στη Μάγκνα Κάρτα,

in the 1688 Glorious Revolution,

στην Ένδοξη Επανάσταση του 1688,

indeed in the American constitution.

και στο Σύνταγμα της Αμερικής.

Whereas Athenian democracy was focusing on the masterless citizen

Ενώ η Αθηναϊκή Δημοκρατία εστίαζε στον ελεύθερο πολίτη

και έδινε εξουσία στον εργαζόμενο φτωχό,

and empowering the working poor,

οι φιλελεύθερες δημοκρατίες μας ιδρύθηκαν πάνω στην παράδοση της Μάγκνα Κάρτα,

our liberal democracies are founded on the Magna Carta tradition,

which was, after all, a charter for masters.

που ήταν στην ουσία, ένα καταστατικό αφεντικών.

And indeed, liberal democracy only surfaced when it was possible

Η φιλελεύθερη δημοκρατία εμφανίστηκε

μόνο όταν η πολιτική σφαίρα μπόρεσε να διαχωριστεί πλήρως

to separate fully the political sphere from the economic sphere,

από την οικονομική σφαίρα,

so as to confine the democratic process fully in the political sphere,

έτσι ώστε οι δημοκρατικές διαδικασίες να περιοριστούν μόνο στην πολιτική σφαίρα,

leaving the economic sphere --

αφήνοντας την οικονομική σφαίρα,

the corporate world, if you want --

τον κόσμο των επιχειρήσεων,

as a democracy-free zone.

ως μια ζώνη χωρίς δημοκρατία.

Now, in our democracies today,

Στις δημοκρατίες μας σήμερα,

this separation of the economic from the political sphere,

ο διαχωρισμός της οικονομικής από την πολιτική σφαίρα,

the moment it started happening,

από τη στιγμή που ξεκίνησε,

it gave rise to an inexorable, epic struggle between the two,

οδήγησε σε μια ανένδοτη επική διαμάχη μεταξύ τους,

with the economic sphere colonizing the political sphere,

με την οικονομική σφαίρα να αποικεί στην πολιτική σφαίρα

και να της αφαιρεί τη δύναμή της.

eating into its power.

Have you wondered why politicians are not what they used to be?

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι πολιτικοί δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε;

It's not because their DNA has degenerated.

Δεν είναι επειδή έχει εκφυλιστεί το DNA τους.

(Laughter)

(Γέλια)

It is rather because one can be in government today and not in power,

Είναι επειδή κάποιος σήμερα μπορεί να είναι στην κυβέρνηση,

αλλά να μην έχει εξουσία,

because power has migrated from the political to the economic sphere,

επειδή η εξουσία έχει μεταναστεύσει από την πολιτική στην οικονομική σφαίρα,

which is separate.

που είναι ξεχωριστή.

Indeed,

Μίλησα για τη διαμάχη μου με τον καπιταλισμό.

I spoke about my quarrel with capitalism.

Αν το σκεφτείτε,

If you think about it,

it is a little bit like a population of predators,

είναι σαν ένας πληθυσμός αρπακτικών,

που κατάφερε να αποδεκατίσει τα θηράματα που τον θρέφουν

that are so successful in decimating the prey that they must feed on,

that in the end they starve.

και τελικά θα λιμοκτονήσει.

Similarly,

Παρόμοια,

the economic sphere has been colonizing and cannibalizing the political sphere

η οικονομική σφαίρα έχει αποικίσει και κανιβαλίσει την πολιτική σφαίρα

to such an extent that it is undermining itself,

σε τέτοιο βαθμό, που να υπονομεύει τον εαυτό της

causing economic crisis.

και να προκαλεί οικονομική κρίση.

Corporate power is increasing,

Η δύναμη των επιχειρήσεων αυξάνεται,

political goods are devaluing,

τα πολιτικά αγαθά υποτιμούνται,

inequality is rising,

η ανισότητα αυξάνεται,

aggregate demand is falling

η συνολική ζήτηση μειώνεται,

and CEOs of corporations are too scared to invest the cash of their corporations.

και οι διευθυντές των επιχειρήσεων

φοβούνται να επενδύσουν τα μετρητά των επιχειρήσεών τους.

So the more capitalism succeeds in taking the demos out of democracy,

Όσο ο καπιταλισμός αποκλείει τον δήμο από τη δημοκρατία,

the taller the twin peaks

τόσο περισσότερο ανυψώνονται οι δίδυμες κορυφές

and the greater the waste of human resources

και τόσο μεγαλύτερη είναι η σπατάλη του ανθρώπινου δυναμικού

and humanity's wealth.

και του πλούτου της ανθρωπότητας.

Clearly, if this is right,

Φυσικά, αν ισχύει αυτό,

we must reunite the political and economic spheres

πρέπει να ενώσουμε ξανά την πολιτική με την οικονομική σφαίρα,

and better do it with a demos being in control,

και είναι καλύτερο να το κάνουμε με τον δήμο να έχει τον έλεγχο,

like in ancient Athens except without the slaves

όπως στην αρχαία Αθήνα, όμως χωρίς τους σκλάβους

και χωρίς να εξαιρούνται οι γυναίκες και οι μετανάστες.

or the exclusion of women and migrants.

Now, this is not an original idea.

Αυτή δεν είναι μια πρωτότυπη ιδέα.

The Marxist left had that idea 100 years ago

Οι μαρξιστές είχαν αυτή την ιδέα πριν από 100 χρόνια

and it didn't go very well, did it?

και δεν πήγε πολύ καλά, έτσι δεν είναι;

The lesson that we learned from the Soviet debacle

Το μάθημα που πήραμε από τη Σοβιετική κατάρρευση,

is that only by a miracle will the working poor be reempowered,

είναι ότι μόνο με ένα θαύμα θα αποκτήσουν οι εργαζόμενοι φτωχοί

τη δύναμη που είχαν στην αρχαία Αθήνα,

as they were in ancient Athens,

without creating new forms of brutality and waste.

χωρίς να δημιουργηθούν νέες μορφές βαναυσότητας και σπατάλης.

But there is a solution:

Όμως υπάρχει λύση:

eliminate the working poor.

Να βγει από τη μέση ο εργαζόμενος φτωχός.

Capitalism's doing it

Ο καπιταλισμός το κάνει αυτό αντικαθιστώντας τους χαμηλόμισθους

by replacing low-wage workers with automata, androids, robots.

με αυτόματα μηχανήματα, ανδροειδή, ρομπότ.

The problem is

Το πρόβλημα είναι ότι όσο η οικονομική σφαίρα

that as long as the economic and the political spheres are separate,

παραμένει διαχωρισμένη από την πολιτική,

automation makes the twin peaks taller,

ο αυτοματισμός ψηλώνει κι άλλο τις δίδυμες κορυφές,

the waste loftier

αυξάνει τα ελλείμματα,

and the social conflicts deeper,

και βαθαίνει τις κοινωνικές συγκρούσεις,

including --

και σ' αυτό συμπεριλαμβάνονται -σύντομα πιστεύω-

soon, I believe --

in places like China.

μέρη όπως η Κίνα.

So we need to reconfigure,

Πρέπει λοιπόν να κάνουμε επανασχεδιασμό,

we need to reunite the economic and the political spheres,

πρέπει να ενώσουμε την οικονομική με την πολιτική σφαίρα,

but we'd better do it by democratizing the reunified sphere,

όμως είναι καλύτερα να το κάνουμε αυτό

εκδημοκρατίζοντας την ενοποιημένη σφαίρα,

lest we end up with a surveillance-mad hyperautocracy

αλλιώς θα καταλήξουμε με μια αυστηρά ελεγκτική υπερ-αυταρχία

that makes The Matrix, the movie, look like a documentary.

που θα κάνει την ταινία Μάτριξ να μοιάζει με ντοκιμαντέρ.

(Γέλια)

(Laughter)

So the question is not whether capitalism will survive

Οπότε το ερώτημα δεν είναι αν θα επιβιώσει ο καπιταλισμός

the technological innovations it is spawning.

με τις τεχνολογικές καινοτομίες που γεννά.

The more interesting question

Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα είναι αν θα διαδεχθεί τον καπιταλισμό

is whether capitalism will be succeeded by something resembling a Matrix dystopia

κάτι που θα μοιάζει με μια δυστοπία του Μάτριξ,

or something much closer to a Star Trek-like society,

ή κάτι που θα μοιάζει περισσότερο με την κοινωνία του Σταρ Τρεκ,

where machines serve the humans

όπου τα μηχανήματα είναι στην υπηρεσία των ανθρώπων

and the humans expend their energies exploring the universe

και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την ενέργειά τους

για να εξερευνήσουν το διάστημα

and indulging in long debates about the meaning of life

και για να κάνουν μακροσκελείς συζητήσεις για το νόημα της ζωής,

in some ancient, Athenian-like, high tech agora.

σε μια Αγορά υψηλής τεχνολογίας που μοιάζει με την αρχαία αθηναϊκή.

I think we can afford to be optimistic.

Νομίζω πως μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

But what would it take,

Όμως τι χρειάζεται,

what would it look like

to have this Star Trek-like utopia, instead of the Matrix-like dystopia?

πώς θα ήταν να έχουμε την ουτοπία του Σταρ Τρεκ

αντί της δυστοπίας του Μάτριξ;

In practical terms,

Με πρακτικούς όρους,

allow me to share just briefly,

επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας μερικά παραδείγματα.

a couple of examples.

Στο επίπεδο των επιχειρήσεων,

At the level of the enterprise,

imagine a capital market,

φανταστείτε μια κεφαλαιαγορά,

where you earn capital as you work,

όπου θα μπορείτε να αποκτήσετε κεφάλαια καθώς εργάζεστε,

and where your capital follows you from one job to another,

και όπου τα κεφάλαιά σας

θα σας ακολουθούν από τη μία εργασία στην άλλη,

from one company to another,

από τη μία εταιρία στην άλλη,

and the company --

και όπου η εταιρία

whichever one you happen to work at at that time --

-όποια κι αν είναι εκείνη όπου εργάζεστε εκείνη την περίοδο-

is solely owned by those who happen to work in it at that moment.

θα ανήκει μόνο σε εκείνους που εργάζονται εκεί εκείνη την περίοδο.

Then all income stems from capital, from profits,

Έτσι, όλα τα εισοδήματα θα προέρχονται από το κεφάλαιο,

από τα κέρδη,

and the very concept of wage labor becomes obsolete.

και η έννοια της μισθωτής εργασίας θα είναι πλέον παρωχημένη.

No more separation between those who own but do not work in the company

Δεν θα υπάρχει πλέον διαχωρισμός

ανάμεσα σε όσους τους ανήκει η εταιρία αλλά δεν εργάζονται σ' αυτήν,

και σε όσους εργάζονται εκεί αλλά δεν τους ανήκει η εταιρία.

and those who work but do not own the company;

no more tug-of-war between capital and labor;

Δεν θα υπάρχουν πλέον διαμάχες

μεταξύ του κεφαλαίου και του εργατικού δυναμικού.

no great gap between investment and saving;

Δεν θα υπάρχει πλέον μεγάλο κενό

μεταξύ των επενδύσεων και των αποταμιεύσεων.

indeed, no towering twin peaks.

Για την ακρίβεια, δεν θα υπάρχουν πια πανύψηλες δίδυμες κορυφές.

At the level of the global political economy,

Στο επίπεδο της παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας,

imagine for a moment

φανταστείτε για μια στιγμή,

that our national currencies have a free-floating exchange rate,

να είχαν τα εθνικά μας νομίσματα μια ελεύθερα κυμαινόμενη ισοτιμία

with a universal, global, digital currency,

με ένα παγκόσμιο ψηφιακό νόμισμα,

one that is issued by the International Monetary Fund,

που θα εκδίδεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο,

the G-20,

την G-20,

εκ μέρους ολόκληρης της ανθρωπότητας.

on behalf of all humanity.

And imagine further

Και φανταστείτε επίσης,

that all international trade is denominated in this currency --

πως όλο το διεθνές εμπόριο θα γίνεται με αυτό το νόμισμα

let's call it "the cosmos,"

-ας το αποκαλέσουμε «κόσμο»-

in units of cosmos --

σε μονάδες «κόσμου»,

with every government agreeing to be paying into a common fund

όπου κάθε κυβέρνηση θα συμφωνεί να καταθέτει σε ένα κοινό ταμείο

ένα πόσο από μονάδες «κόσμου»,

a sum of cosmos units proportional to the country's trade deficit,

ανάλογο με το εμπορικό έλλειμμα της χώρας,

or indeed to a country's trade surplus.

ή με το εμπορικό πλεόνασμα της χώρας.

And imagine that that fund is utilized to invest in green technologies,

Φανταστείτε επίσης, ότι το ταμείο αυτό

θα χρησιμοποιείται για επενδύσεις στην πράσινη τεχνολογία,

especially in parts of the world where investment funding is scarce.

ιδιαίτερα στα μέρη του κόσμου όπου σπανίζουν οι επενδύσεις.

This is not a new idea.

Αυτή δεν είναι μια καινούργια ιδέα.

It's what, effectively, John Maynard Keynes proposed

Την είχε προτείνει ο Τζον Μέιναρντ Κέινς το 1944,

in 1944 at the Bretton Woods Conference.

στη Σύνοδο του Μπρέτον Γουντς.

Το πρόβλημα είναι ότι τότε

The problem is

that back then, they didn't have the technology to implement it.

δεν είχαν την τεχνολογία για να την εφαρμόσουν.

Now we do,

Τώρα την έχουμε,

especially in the context of a reunified political-economic sphere.

ιδιαίτερα στο πλαίσιο μιας επανενωμένης πολιτικοοικονομικής σφαίρας.

The world that I am describing to you

Ο κόσμος που σας περιγράφω,

is simultaneously libertarian,

είναι ταυτόχρονα φιλελεύθερος,

in that it prioritizes empowered individuals,

υπό την έννοια ότι δίνει προτεραιότητα στη δύναμη του ατόμου,

Marxist,

μαρξιστικός,

since it will have confined to the dustbin of history

δεδομένου ότι θα έχει κλείσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας

the division between capital and labor,

τoν διαχωρισμό του κεφαλαίου από το εργατικό δυναμικό,

and Keynesian,

και κεϋνσιανός,

παγκοσμίως κεϋνσιανός.

global Keynesian.

But above all else,

Όμως πάνω απ' όλα,

it is a world in which we will be able to imagine an authentic democracy.

θα είναι ένας κόσμος στον οποίο όλοι θα μπορούμε να φανταστούμε

την αυθεντική δημοκρατία.

Will such a world dawn?

Θα ξημερώσει ένας τέτοιος κόσμος

Or shall we descend into a Matrix-like dystopia?

ή θα βυθιστούμε σε μια δυστοπία όπως αυτή του Μάτριξ;

The answer lies in the political choice that we shall be making collectively.

Η απάντηση βρίσκεται στην πολιτική επιλογή

που θα κάνουμε συλλογικά.

It is our choice,

Είναι δική μας η επιλογή,

and we'd better make it democratically.

και καλύτερα να την κάνουμε δημοκρατικά.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Bruno Giussani: Yanis ...

Μπρούνο Τζιουσάνι: Γιάνη,

It was you who described yourself in your bios as a libertarian Marxist.

στο βιογραφικό σου περιέγραψες τον εαυτό σου ως φιλελεύθερο μαρξιστή.

What is the relevance of Marx's analysis today?

Ποια σχέση έχει η μαρξιστική ανάλυση με το σήμερα;

Yanis Varoufakis: Well, if there was any relevance in what I just said,

Γιάνης Βαρουφάκης: Αν κάτι έχει σχέση με όσα μόλις είπα,

then Marx is relevant.

τότε αυτό είναι ο Μαρξ,

Because the whole point of reunifying the political and economic is --

επειδή ο στόχος της επανένωσης της πολιτικής με την οικονομία

if we don't do it,

είναι πως αν δεν το κάνουμε αυτό, οι τεχνολογικές καινοτομίες

then technological innovation is going to create

such a massive fall in aggregate demand,

θα δημιουργήσουν μια τεράστια πτώση της συνολικής ζήτησης.

what Larry Summers refers to as secular stagnation.

Αυτό που ο Λάρι Σάμερς αναφέρει ως μόνιμη στασιμότητα,

With this crisis migrating from one part of the world,

όπου η κρίση που μεταναστεύει από το ένα μέρος του κόσμου,

as it is now,

όπως γίνεται τώρα,

it will destabilize not only our democracies,

θα αποσταθεροποιήσει όχι μόνο τις δημοκρατίες μας,

but even the emerging world that is not that keen on liberal democracy.

αλλά ακόμα και τον αναπτυσσόμενο κόσμο

που δεν ενθουσιάζεται ιδιαίτερα με τη φιλελεύθερη δημοκρατία.

So if this analysis holds water, then Marx is absolutely relevant.

Οπότε αν αυτή η ανάλυση είναι σωστή, τότε ο Μαρξ είναι απολύτως σχετικός.

But so is Hayek,

Αλλά το ίδιο και ο Χάγιεκ, και γι' αυτό είμαι φιλελεύθερος μαρξιστής,

that's why I'm a libertarian Marxist,

and so is Keynes,

και το ίδιο και ο Κέινς, και γι' αυτό είμαι εντελώς μπερδεμένος.

so that's why I'm totally confused.

(Laughter)

(Γέλια)

BG: Indeed, and possibly we are too, now.

ΜΤ: Πράγματι. Και πιθανώς τώρα να είμαστε κι εμείς.

(Laughter)

(Applause)

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

YV: If you are not confused, you are not thinking, OK?

ΓΒ: Αν δεν μπερδεύεσαι, δεν σκέφτεσαι.

BG: That's a very, very Greek philosopher kind of thing to say --

ΜΤ: Ακούγεται σαν κάτι που θα έλεγε ένας Έλληνας φιλόσοφος.

YV: That was Einstein, actually --

ΓΒ: Για την ακρίβεια, το είπε ο Αϊνστάιν.

BG: During your talk you mentioned Singapore and China,

ΜΤ: Στην ομιλία σου αναφέρθηκες στη Σιγκαπούρη και την Κίνα,

and last night at the speaker dinner,

και χτες το βράδυ, στο δείπνο των ομιλητών,

you expressed a pretty strong opinion about how the West looks at China.

έξεφρασες μια πολύ έντονη άποψη για το πώς βλέπει η Δύση την Κίνα.

Would you like to share that?

Θα ήθελες να το μοιραστείς αυτό;

YV: Well, there's a great degree of hypocrisy.

ΓΒ: Υπάρχει μεγάλη υποκρισία.

In our liberal democracies, we have a semblance of democracy.

Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες μας έχουμε κάτι που μοιάζει με δημοκρατία.

It's because we have confined, as I was saying in my talk,

Επειδή, όπως είπα και στην ομιλία μου,

έχουμε περιορίσει τη δημοκρατία στην πολιτική σφαίρα,

democracy to the political sphere,

while leaving the one sphere where all the action is --

και έχουμε αφήσει τη σφαίρα όπου γίνεται όλη η δράση,

the economic sphere --

την οικονομική σφαίρα,

a completely democracy-free zone.

να είναι μια ζώνη χωρίς δημοκρατία.

In a sense,

Με μια έννοια,

if I am allowed to be provocative,

αν μου επιτρέπεται να γίνω προκλητικός,

China today is closer to Britain in the 19th century.

η σημερινή Κίνα μοιάζει περισσότερο με τη Βρετανία του 19ου αιώνα.

Because remember,

Θυμηθείτε ότι έχουμε την τάση

we tend to associate liberalism with democracy --

να συνδέουμε τον φιλελευθερισμό με τη δημοκρατία.

that's a mistake, historically.

Αυτό ιστορικά είναι λάθος.

Liberalism, liberal, it's like John Stuart Mill.

Οι φιλελεύθεροι είναι σαν τον Τζον Στιούαρτ Μιλ,

John Stuart Mill was particularly skeptical about the democratic process.

ο οποίος ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός για τη δημοκρατική διαδικασία.

So what you are seeing now in China is a very similar process

Οπότε, αυτό που βλέπετε τώρα στην Κίνα

είναι μια παρόμοια διαδικασία με αυτή της Βρετανίας

to the one that we had in Britain during the Industrial Revolution,

κατά τη βιομηχανική επανάσταση,

especially the transition from the first to the second.

ειδικά στη μετάβαση από την πρώτη στη δεύτερη.

And to be castigating China

Και να επιπλήττουμε την Κίνα,

for doing that which the West did in the 19th century,

επειδή κάνει αυτό που έκανε η Δύση τον 19ο αιώνα,

smacks of hypocrisy.

είναι τουλάχιστον υποκριτικό.

BG: I am sure that many people here are wondering about your experience

ΜΤ: Είμαι σίγουρος ότι πολλοί εδώ αναρωτιούνται για τις εμπειρίες σου

ως Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, νωρίτερα φέτος.

as the Finance Minister of Greece earlier this year.

YV: I knew this was coming.

ΓΒ: Το περίμενα αυτό.

ΜΤ: Ναι.

BG: Yes.

BG: Six months after,

(Γέλια)

ΜΤ: Έξι μήνες μετά, πώς βλέπεις το πρώτο μισό της χρονιάς;

how do you look back at the first half of the year?

YV: Extremely exciting, from a personal point of view,

ΓΒ: Ως εξαιρετικά ενδιαφέρον, από προσωπική άποψη,

and very disappointing,

και εξαιρετικά απογοητευτικό,

because we had an opportunity to reboot the Eurozone.

επειδή είχαμε μια ευκαιρία να επανεκκινήσουμε την Ευρωζώνη.

Not just Greece, the Eurozone.

Όχι μόνο την Ελλάδα, την Ευρωζώνη.

To move away from the complacency

Να απομακρυνθούμε από τον εφησυχασμό

and the constant denial that there was a massive --

και τη διαρκή άρνηση πως υπήρχε και υπάρχει

and there is a massive architectural fault line

ένα τεράστιο σχεδιαστικό λάθος που διαπερνά την Ευρωζώνη

going through the Eurozone,

which is threatening, massively, the whole of the European Union process.

και απειλεί ολόκληρη τη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

We had an opportunity on the basis of the Greek program --

Είχαμε μια ευκαιρία, με βάση το ελληνικό πρόγραμμα-

το οποίο παρεμπιπτόντως, ήταν το πρώτο πρόγραμμα

which by the way,

was the first program to manifest that denial --

στο οποίο εκδηλώθηκε αυτή η άρνηση-

to put it right.

να το κάνουμε σωστά.

And, unfortunately,

Και δυστυχώς, οι δυνάμεις στην Ευρωζώνη,

the powers in the Eurozone,

στο Γιούρογκρουπ,

in the Eurogroup,

επέλεξαν να παραμείνουν στην άρνηση.

chose to maintain denial.

But you know what happens.

Όμως ξέρετε τι γίνεται;

This is the experience of the Soviet Union.

Αυτή είναι η εμπειρία μας από τη Σοβιετική Ένωση.

When you try to keep alive

Όταν προσπαθείς να κρατήσεις ζωντανό ένα οικονομικό σύστημα

an economic system that architecturally cannot survive,

το οποίο σχεδιαστικά δεν μπορεί να επιβιώσει,

through political will and through authoritarianism,

μέσω της πολιτικής βούλησης και μέσω της απολυταρχίας,

you may succeed in prolonging it,

μπορεί να κατορθώσεις να το παρατείνεις,

but when change happens

αλλά όταν θα γίνει η αλλαγή,

it happens very abruptly and catastrophically.

θα γίνει απότομα και καταστροφικά.

BG: What kind of change are you foreseeing?

ΜΤ: Τι είδους αλλαγή προβλέπεις;

YV: Well, there's no doubt

ΓΒ: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία,

that if we don't change the architecture of the Eurozone,

πως αν δεν αλλάξουμε τον σχεδιασμό της Ευρωζώνης,

the Eurozone has no future.

η Ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.

BG: Did you make any mistakes when you were Finance Minister?

ΜΓ: Έκανες λάθη ως Υπουργός Οικονομικών;

YV: Every day.

ΓΒ: Καθημερινά.

BG: For example? YV: Anybody who looks back --

ΜΤ: Για παράδειγμα;

ΓΒ: Όποιος κοιτάξει πίσω --

(Applause)

(Χειροκρότημα)

No, but seriously.

ΓΒ: Σοβαρά τώρα.

If there's any Minister of Finance, or of anything else for that matter,

Αν υπάρξει κάποιος υπουργός οικονομικών ή οποιοσδήποτε άλλος υπουργός,

who tells you after six months in a job,

που θα σας πει μετά από έξι μήνες σε μια θέση,

especially in such a stressful situation,

ειδικά σε μια τόσο έντονη κατάσταση, ότι δεν έχει κάνει λάθη,

that they have made no mistake, they're dangerous people.

τότε ο άνθρωπος αυτός είναι επικίνδυνος.

Of course I made mistakes.

Φυσικά και έχω κάνει λάθη.

Το μεγαλύτερο απ' όλα ήταν που υπέγραψα την αίτηση

The greatest mistake was to sign the application

for the extension of a loan agreement

για την επιμήκυνση της συμφωνίας δανεισμού

in the end of February.

στα τέλη του Φεβρουαρίου.

I was imagining

that there was a genuine interest on the side of the creditors

Φανταζόμουν πως από την πλευρά των δανειστών

υπήρχε πραγματικό ενδιαφέρον να βρεθεί κοινό έδαφος.

to find common ground.

And there wasn't.

Και δεν υπήρχε.

They were simply interested in crushing our government,

Τους ενδιέφερε απλά να διαλύσουν την κυβέρνησή μας,

μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελαν να αντιμετωπίσουν τα σχεδιαστικά λάθη

just because they did not want

to have to deal with the architectural fault lines

that were running through the Eurozone.

που υπάρχουν στην Ευρωζώνη

And because they didn't want to admit

και επειδή δεν ήθελαν να παραδεχτούν πως επί πέντε χρόνια

that for five years they were implementing a catastrophic program in Greece.

εφάρμοζαν ένα καταστροφικό πρόγραμμα στην Ελλάδα.

Χάσαμε το ένα τρίτο του Α.Ε.Π.

We lost one-third of our nominal GDP.

This is worse than the Great Depression.

Αυτό είναι χειρότερο και από τη Μεγάλη Ύφεση.

And no one has come clean

Και κανείς από την τρόικα των δανειστών που επέβαλαν αυτή την πολιτική,

from the troika of lenders that have been imposing this policy

to say, "This was a colossal mistake."

δεν έχει παραδεχτεί ότι αυτό ήταν ένα κολοσσιαίο σφάλμα.

BG: Despite all this,

ΜΤ: Πέρα απ' όλα αυτά, και πέρα από την ένταση της συζήτησης,

and despite the aggressiveness of the discussion,

φαίνεται πως παραμένεις υπέρ της Ευρώπης.

you seem to be remaining quite pro-European.

YV: Absolutely.

ΓΒ: Απολύτως.

Look, my criticism of the European Union and the Eurozone

Κοίτα, η κριτική που κάνω στην Ευρωπαική Ένωση και στην Ευρωζώνη,

comes from a person who lives and breathes Europe.

προέρχεται από έναν άνθρωπο που ζει και αναπνέει για την Ευρώπη.

My greatest fear is that the Eurozone will not survive.

Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ότι δεν θα επιβιώσει η Ευρωζώνη.

Because if it doesn't,

Κι αν δεν επιβιώσει,

the centrifugal forces that will be unleashed

οι φυγόκεντρες δυνάμεις που θα ελευθερωθούν,

will be demonic,

θα είναι δαιμονικές και θα καταστρέψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

and they will destroy the European Union.

And that will be catastrophic not just for Europe

Και αυτό δεν θα είναι καταστροφικό μόνο για την Ευρώπη,

but for the whole global economy.

αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.

We are probably the largest economy in the world.

Είμαστε, μάλλον, η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο,

And if we allow ourselves

κι αν επιτρέψουμε να πάμε σε μια μεταμοντέρνα δεκαετία του 1930,

to fall into a route of the postmodern 1930's,

which seems to me to be what we are doing,

που αυτό μου φαίνεται πως κάνουμε,

then that will be detrimental

τότε αυτό θα είναι καταστροφικό για το μέλλον των Ευρωπαίων,

to the future of Europeans and non-Europeans alike.

αλλά και των μη Ευρωπαίων.

BG: We definitely hope you are wrong on that point.

ΜΤ: Ελπίζουμε πως κάνεις λάθος σ' αυτό.

Yanis, thank you for coming to TED.

Γιάνη, σ' ευχαριστώ που ήρθες στο TED.

YV: Thank you.

ΓΒ: Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)