Leather and meat without killing animals | Andras Forgacs

Translator: Zaruhi Sargsyan Reviewer: Varduhi Apoyan

When my father and I started a company

Երբ ես և հայրս հիմնեցինք մեր ընկերությունը,

to 3D print human tissues and organs,

որը պետք է զբաղվեր մարդու հյուսվածքների և օրգանների եռաչափ տպագրությամբ,

some people initially thought we were a little crazy.

սկզբում մարդիկ կարծում էին, որ մենք փոքր-ինչ խելքներս թռցրել ենք:

But since then, much progress has been made,

Սակայն, այդ ժամանակից ի վեր զգալի առաջընթաց է գրանցվել

both in our lab and other labs around the world.

թե՛ մեր լաբորատորիայում, և թե՛ աշխարհի մյուս լաբորատորիաներում:

And given this, we started getting questions like,

Հաշվի առնելով այս ամենը` մեզ սկսեցին հարցեր տալ.

"If you can grow human body parts,

«Եթե կարողանում եք ստեղծել մարդկային մարմնի մասեր,

can you also grow animal products like meat and leather?"

կարո՞ղ եք արդյոք ստեղծել նաև միս և մորթի»:

When someone first suggested this to me,

Երբ առաջին անգամ ինձ նման առաջարկ արեցին,

quite frankly I thought they were a little crazy,

անկեղծ ասած, այս անգամ էլ ես մտածեցի, որ փոքր-ինչ խելքները թռցրել են,

but what I soon came to realize

բայց շուտով գիտակցեցի,

was that this is not so crazy after all.

որ ի վերջո, բոլորովին էլ խելագար միտք չէ:

What's crazy is what we do today.

Խելագարությունը մեր այսօրվա արածն է:

I'm convinced that in 30 years,

Հավատացած եմ, որ 30 տարի անց,

when we look back on today

երբ հետ նայենք մեր այօրվա կյանքին և

and on how we raise and slaughter billions of animals

թե ինչպես ենք բուծում և սպանում միլիարդավոր կենդանիների,

to make our hamburgers and our handbags,

որպեսզի պատրաստենք մեր համբուրգերներն ու պայուսակները,

we'll see this as being wasteful

կհասկանանք, թե ինչքան անիմաստ

and indeed crazy.

և իսկապես, խելագար գաղափար է սա:

Did you know that today we maintain

Արդյոք գիտե՞ք, որ այսօր աշխարհում

a global herd of 60 billion animals

բուծում են 60 միլիարդ կենդանիներ,

to provide our meat, dairy, eggs and leather goods?

որոնք մեզ ապահովում են մսամթեքով, կաթնամթերքով, ձվով և կաշվե իրերով:

And over the next few decades,

Իսկ մի քանի տասնամյակ անց,

as the world's population expands to 10 billion,

երբ աշխարհի բնակչության թիվը հասնի 10 միլիարդի,

this will need to nearly double

այս թիվն անհրաժեշտ կլինի կրկնապատկել`

to 100 billion animals.

հասցնելով 100 միլիարդ կենդանու:

But maintaining this herd

Այս քանակությամբ նախիր պահելը

takes a major toll on our planet.

վատ հետևանքներ կունենա մեր մոլորակի համար:

Animals are not just raw materials.

Կենդանիները պարզապես հումքի աղբյուր չեն:

They're living beings,

Նրանք կենդանի էակներ են,

and already our livestock

որոնք այսօր

is one of the largest users of land,

զգալի տարածք են զբաղեցնում մայրցամաքի վրա,

fresh water,

սպառում ջրի պաշարները.

and one of the biggest producers of greenhouse gases

նրանք արտադրում են ջերմոցային գազեր,

which drive climate change.

որոնք էլ իրենց հերթին բերում է կլիմայի փոփոխմանը:

On top of this,

Բացի դրանից,

when you get so many animals so close together,

երբ այդքան շատ կենդանիների են պահում փոքր տարածքում,

it creates a breeding ground for disease

նպաստալից պայմաններ են ստեղծվում հիվանդությունների տարածման,

and opportunities for harm and abuse.

ինչպես նաև վնասներ հասցնելու և դաժան վերաբերմունքի համար:

Clearly, we cannot continue on this path

Պարզ է, որ չենք կարող շարունակել գնալ այս ճանապարհով,

which puts the environment, public health,

որը վտանգի է ենթարկում շրջակա միջավայրը, հանրային առողջությունը

and food security at risk.

և սննդի ապահովությունը:

There is another way, because essentially,

Կա մեկ այլ ճանապարհ, քանի որ ըստ էության

animal products are just collections of tissues,

կենդանական մթերքներն իրենցից ներկայացնում են պարզապես հյուսվածքների մի խումբ,

and right now we breed and raise

և մենք բուծում, աճեցնում ենք

highly complex animals

այս բարդ կազմությամբ արարածներին,

only to create products

որպեսզի արդյունքում ստանանք արտադրանք,

that are made of relatively simple tissues.

որոնք կազմված են անհամեմատ ավելի պարզ հյուսվածքներից:

What if, instead of starting with a complex

Իսկ եթե բարդ և զգայունակ կենդանիներից

and sentient animal,

սկսելու փոխարեն

we started with what the tissues are made of,

մենք սկսենք նրանից, ինչից բաղկացած են հյուսվածքնե՞րը.

the basic unit of life,

կյանքի տարրական միավորից`

the cell?

բջջից:

This is biofabrication, where cells themselves

Սա կենսամասերի հավաքում է, որը հնարավորություն է տալիս բջիջների օգնությամբ

can be used to grow biological products

ստանալ կենսաբանական արտադրանք,

like tissues and organs.

օրինակ` հյուսվածքներ կամ օրգաններ:

Already in medicine,

Բժշկության մեջ արդեն իսկ կիրառվում է

biofabrication techniques have been used

կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան,

to grow sophisticated body parts,

որոնց միջոցով ստանում են մարմնի բարդ մասեր,

like ears, windpipes, skin, blood vessels and bone,

ինչպիսիք են` ականջը, շնչափողը, մաշկը, արյունատար անոթները և ոսկորը:

that have been successfully implanted into patients.

Այս ամենը հաջողությամբ փոխպատվաստվել է հիվանդներին:

And beyond medicine, biofabrication can be

Բժշկությունից զատ, Կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան կարող է լինել

a humane, sustainable and scalable new industry.

մարդասիրական, կայուն և զարգացման մեծ հեռանկարներ ունեցող մի նոր արտադրական ճյուղ:

And we should begin by reimagining leather.

Մենք պետք է սկսենք` վերապատկերացնելով մորթին:

I emphasize leather because it is so widely used.

Մատնանշում եմ հենց մորթին, քանի որ այն լայն կիրառություն ունի:

It is beautiful, and it has long been a part of our history.

Այն գեղեցիկ է և վաղուց ի վեր մեր պատմության մի մասն է կազմում:

Growing leather is also technically simpler

Բացի այդ, մորթի ստանալը տեխնիկապես համեմատաբար ավելի հեշտ է,

than growing other animal products like meat.

քան կենդանական այլ ապրանքատեսակները, ինչպիսին է օրինակ` միսը:

It mainly uses one cell type,

Դրա համար պահաջվում է միայն մեկ բջջի տեսակ,

and it is largely two-dimensional.

և այն հիմնականում երկչափ տարածական է:

It is also less polarizing for consumers and regulators.

Այն նաև սպառողների և վերահսկիչ մարմինների տեսանկյունից այնքան էլ խնդրահարույց չէ:

Until biofabrication is better understood,

Քանի դեռ կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան բավականաչափ լավ չի ընկալվել հասարակության կողմից,

it is clear that, initially at least,

բնական է, որ սկզբնական շրջանում

more people would be willing to wear novel materials

մարդիկ առավել հակված կլինեն կրելու նորարարական նյութեր,

than would be willing to eat novel foods,

քան ուտելու նորարարական սնունդ,

no matter how delicious.

որքան էլ որ այն համեղ լինի:

In this sense, leather is a gateway material,

Այդ առումով, մորթին բեկումնային նյութ կարող է հանդիսանալ

a beginning for the mainstream biofabrication industry.

և սկիզբ դնել կենսամասերի հավաքման արդյունաբերությանը:

If we can succeed here,

Եթե այս հարցում կարողանանք հասնել հաջողության,

it brings our other consumer bioproducts like meat

հաջորդ քայլը կլինի այն, որ մեր մյուս կենսաբանական ապրանքները, ինչպիսին մսամթերքն է,

closer on the horizon.

նույնպես կհայտնվեն հորիզոնում:

Now how do we do it?

Իսկ ինչպե՞ս կարելի է դա անել:

To grow leather, we begin by taking cells

Մորթի ստանալու համար պետք է

from an animal, through a simple biopsy.

կենդանուց ստանանք բջիջը` պարզ բիոպսիայի միջոցով:

The animal could be a cow,

Դա կարող է լինել կով,

lamb, or even something more exotic.

գառ կամ առավել էկզոտիկ մեկ այլ կենդանի:

This process does no harm,

Այս պրոցեսը վնաս չի հասցնում,

and Daisy the cow can live a happy life.

և Դեյզի անունով կովը կարող է շարունակել երջանիկ ապրել:

We then isolate the skin cells

Ապա առանձնացնում ենք մաշկի բջիջները

and multiply them in a cell culture medium.

և բազմացնում դրանք բջջի աճեցման միջավայրում:

This takes millions of cells

Միլիոնավոր բջիջները

and expands them into billions.

դառնում են միլիարդավոր:

And we then coax these cells to produce collagen,

Այնուհետև օգնում ենք, որպեսզի այս բջիջները սկսեն արտադրել կոլագեն,

as they would naturally.

ինչպես դա տեղի կունենար բնական միջավայրում:

This collagen is the stuff between cells.

Կոլագենը բջիջների արանքում եղած նյութն է:

It's natural connective tissue.

Այն բնական շարակցական հյուսվածք է:

It's the extracellular matrix,

Կոլագենը միջբջջային զանգվածն է,

but in leather, it's the main building block.

որը կաշվի դեպքում հանդիսանում է որպես հիմնական կառուցվածքային նյութ:

And what we next do is we take the cells and their collagen

Այնուհետև, վերցնում ենք բջիջներն իրենց կոլագենի հետ միասին

and we spread them out to form sheets,

և փռում ենք թերթի տեսքով,

and then we layer these thin sheets on top of one another,

որից հետո այս շերտերը շարում ենք մեկը մյուսի վրա`

like phyllo pastry, to form thicker sheets,

բազմաշերտ թխվածքի նման, որպեսզի ստանանք ավելի հաստ թերթիկներ,

which we then let mature.

և թողնում ենք, որպեսզի հասունանա:

And finally, we take this multilayered skin

Եվ ահա վերջում վերցնում ենք այս բազմաշերտ մաշկը

and through a shorter and much less chemical tanning process,

և շատ ավելի քիչ ժամանակ և քիմիական մշակում պահանջող գործընթացի արդյունքում

we create leather.

ստանում ենք մորթի:

And so I'm very excited to show you,

Եվ հիմա, շատ հուզված եմ, քանի որ

for the first time,

առաջին անգամ ցուցադրում եմ

the first batch of our cultured leather,

մեր կողմից ստեղծված և մշակված կաշվի առաջին նմուշները,

fresh from the lab.

որոնք հենց նոր ենք ստացել լաբորատորիայից:

This is real, genuine leather,

Սա իսկական, մաքուր կաշի է,

without the animal sacrifice.

որի համար որևէ կենդանի չի զոհաբերվել:

It can have all the characteristics of leather

Այն կարող է ունենալ կաշվի բոլոր հատկանիշները,

because it is made of the same cells,

քանի որ ստեղծված է նույն բջիջներից,

and better yet,

և դեռ ավելին,

there is no hair to remove,

կարիք չկա մազեր հեռացնել,

no scars or insect's bites,

բացակայում են սպիների կամ միջատների խայթոցների հետքերը,

and no waste.

և չկա թափոն:

This leather can be grown in the shape of a wallet,

Այս կաշին կարելի է աճեցնել դրամապանակի,

a handbag or a car seat.

պայուսակի կամ ավտոմեքենայի նստատեղի չափսերով:

It is not limited to the irregular shape of a cow

Այն սահմանափակված չէ կովի

or an alligator.

կամ կոկորդիլոսի անկանոն չափսերով:

And because we make this material,

Եվ քանի որ մենք ենք ստանում այս նյութը

we grow this leather from the ground up,

և ստանում ենք այն հենց հիմքից,

we can control its properties in very interesting ways.

մենք կարող ենք ստանալ զանազան հետաքրքիր տարբերակներ:

This piece of leather

Կաշվի այս կտորը

is a mere seven tissue layers thick,

ունի ընդամենը 7 հյուսվածքային շերտ,

and as you can see, it is nearly transparent.

և ինչպես կարող եք տեսնել, այն գրեթե թափանցիկ է:

And this leather is 21 layers thick and quite opaque.

Իսկ այս մյուս կտորն ունի 21 շերտ և բոլորովին թափանցիկ չէ:

You don't have that kind of fine control

Հնարավոր չէ ունենալ այսպիսի կատարյալ վերահսկողություն

with conventional leather.

կաշվի ավանդական արտադրության պայմաններում:

And we can tune this leather for other desirable qualities,

Ըստ մեր ցանկության, այս կաշին կարող է ունենալ նաև այլ հատկանիշներ,

like softness, breathability,

օրինակ` փափկություն, օդաթափանցություն,

durability, elasticity and even things like pattern.

դիմացկունություն, էլաստիկություն կամ նույնիսկ` նախշեր:

We can mimic nature,

Կարող ենք կրկնօրինակել բնությանը,

but in some ways also improve upon it.

իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ կատարելագործել:

This type of leather can do what today's leather does,

Այս տիպի կաշին կարելի է օգտագործել այն նույն նպատակներով, որով օգտագործվում է այսօր սովորական կաշին,

but with imagination, probably much more.

իսկ որոշակի երևակայության դեպքում` միգուցե այն կարող է անել շատ ավելին:

What could the future of animal products look like?

Ինչպիսի՞ն կարող է լինել կենդանական ապրանքների ապագան:

It need not look like this,

Պետք չէ, որ այն լինի այսպիսին,

which is actually the state of the art today.

որը մեր այսօրվա իրականությունն է:

Rather, it could be much more like this.

Այն կարող է լինել այսպիսին:

Already, we have been manufacturing with cell cultures

Մենք արդեն իսկ հազարամյակներ ի վեր

for thousands of years, beginning with products

արտադրում ենք բջիջների աճեցմամբ ստացված ապրանքներ,

like wine, beer and yogurt.

ինչպիսիք են գինին, գարեջուրը և յոգուրտը:

And speaking of food, our cultured food has evolved,

Եթե խոսելու լինենք սննդի մասին, կուլտիվացված սննդատեսակները զարգացել են,

and today we prepare cultured food

և այսօր մենք պատրաստում ենք կուլտիվացված սնունդ

in beautiful, sterile facilities like this.

գեղեցիկ, ստերիլ տարածքներում, ինչպիսին սա է:

A brewery is essentially a bioreactor.

Գարեջրի գործարանն ըստ էության բիոռեակտոր է:

It is where cell culture takes place.

Հենց այստեղ է տեղի ունենում կուլտիվացումը:

Imagine that in this facility,

Պատկերացրեք, եթե այս տարածքում

instead of brewing beer,

գարեջուր պատրաստելու փոխարեն

we were brewing leather

կաշի պատրաստեինք

or meat.

կամ միս:

Imagine touring this facility,

Պատկերացրեք այս տարածքում շրջայց կատարելը`

learning about how the leather or meat is cultured,

ծանոթանալով կաշվի կամ մսի կուլտիվացման պրոցեսին

seeing the process from beginning to end,

սկզբից մինչև վերջ,

and even trying some.

կամ նույնիսկ փորձելով դրանք:

It's clean, open and educational,

Այն մաքուր է, բաց և ուսուցողական,

and this is in contrast to the hidden,

որը թաքցված, հեռավոր վայրերում տեղակայված

guarded and remote factories

և հսկվող տարածքների ճիշտ հակառակն է,

where leather and meat is produced today.

այն տարածքների, որտեղ այսօր արտադրվում է կաշին և միսը:

Perhaps biofabrication

Թերևս, կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան

is a natural evolution of manufacturing for mankind.

մարդկության համար արտադրության բնական էվոլյուցիայի արդյունքէ:

It's environmentally responsible,

Այն շրջակա միջավայրի նկատմամբ պատասխանատու,

efficient and humane.

արդյունավետ և մարդասիրական վերաբերմունք է:

It allows us to be creative.

Այն մեզ օգնում է ստեղծարար լինել:

We can design new materials, new products,

Կարող ենք ստանալ նոր նյութեր, ապրանքատեսակներ և

and new facilities.

նոր շինություններ:

We need to move past just killing animals

Մենք պետք է քայլ առաջ կատարենք` կենդանիներին որպես ռեսուրս

as a resource

օգտագործելուց և սպանելուց

to something more civilized and evolved.

անցնելով ավելի զարգացած և քաղաքակիրթ տարբերակի:

Perhaps we are ready for something

Թերևս արդեն պատրաստ ենք

literally and figuratively more cultured.

կուլտուրային ավելի մոտ կանգնել` ուղիղ և անուղղակի իմաստներով:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)