What a driverless world could look like | Wanis Kabbaj

2,438,709 views ・ 2016-11-15

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: mabbast chato
00:12
Some people are obsessed by French wines.
0
12836
2957
هەندێك خەڵك خویان بە شەڕابی فەڕەنسی گرتووە.
00:16
Others love playing golf
1
16302
2222
هەندێكى تر حەز به يارى گۆڵف دەكەن
00:18
or devouring literature.
2
18548
1639
يان تينونی ئەدەبن.
00:20
One of my greatest pleasures in life is, I have to admit,
3
20729
3575
يەكێك لەو شتانەى زۆر دڵخۆشم دەكەن، دەبێت دانی پێدا بنێم،
00:24
a bit special.
4
24328
1206
كەمێك جياوازه،
00:25
I cannot tell you how much I enjoy watching cities from the sky,
5
25946
4968
ناتوانم دڵخۆشی خۆم پێناسە بکەم کاتێک سەیری شارەکان لە ئاسمانەوە یان
00:30
from an airplane window.
6
30938
1381
له پەنجەررى فڕۆكەيەكەوه دەکەم.
00:32
Some cities are calmly industrious,
7
32916
2995
هەندێك له شارەكان به هێمنى پيشەسازين.
00:35
like Dusseldorf
8
35935
1540
وەك دوسێڵدۆرف
00:37
or Louisville.
9
37499
1641
يان لويسڤيڵ.
00:39
Others project an energy that they can hardly contain,
10
39780
3633
هەندێكى تريان وزەيەكى زۆريان هەيه به ئەستەم دەتوانن بيگرنه خۆيان،
00:43
like New York
11
43437
1317
وەك نيويۆرك
00:44
or Hong Kong.
12
44778
1225
يان هۆنگ كۆنگ.
00:46
And then you have Paris
13
46524
2282
پاشان پاريسمان هەيه
00:49
or Istanbul,
14
49492
1712
يان ئيستەنبوڵ،
00:51
and their patina full of history.
15
51228
1973
كه بەرگێكى پڕ له مێژوويان هەیە.
00:54
I see cities as living beings.
16
54108
2050
من شارەكان وەك بوونەوەرێکی زيندوو دەبينم.
00:56
And when I discover them from far above,
17
56514
2468
ئينجا له بەرزايى ئاسمانەوه سەيريان دەكەم،
00:59
I like to find those main streets and highways that structure their space.
18
59006
4425
حەزدەكەم شەقام و ڕێگا سەرەكييەكانى بدۆزمەوه كه بۆشايى شارەكان پێكدێنن.
01:04
Especially at night,
19
64019
1476
به تايبەتى له شەواندا،
01:05
when commuters make these arteries look dramatically red and golden:
20
65519
4823
كاتێك ئۆتۆمبێلەكان وا دەكەن به ڕەنگى سوور و ئاڵتونى دەركەون:
01:10
the city's vascular system performing its vital function
21
70908
4287
دەمارەكانى شارەكه ڕاستەوخۆ له پێش چاوەكانتدا
01:15
right before your eyes.
22
75219
1210
خەريكى كاره سەرەكييەكەيانن.
01:17
But when I'm sitting in my car
23
77569
2840
بەڵام کاتێک هەموو ڕۆژێك له ناو ئوتومبێلەكەم دادەنيشم
01:21
after an hour and a half of commute every day,
24
81020
3292
پاش يەك کاتژمێر و نيو هاتووچۆ كردن،
01:24
that reality looks very different.
25
84336
1877
ڕاستييەكان زۆر جياوازتر دەردەكەون.
01:26
(Laughter)
26
86237
1054
(پێكەنين)
01:27
Nothing --
27
87315
1158
هيچ شتێک
01:28
not public radio,
28
88497
1690
نە ڕادێۆ، نە بەرنامە
01:30
no podcast --
29
90211
1159
دەنگييەكانى ئينتەرنێت
01:31
(Laughter)
30
91394
1028
(پێكەنين)
01:32
Not even mindfulness meditation
31
92446
2009
(تەنانەت كۆڕەكانى تێڕوانينيش (یۆگا
01:34
makes this time worth living.
32
94479
1615
ناتوانێت وا بكات ئەم ساتە بەکەڵکی ژيان بێت.
01:36
(Laughter)
33
96118
1609
(پێكەنين)
ئایا ئەمە گاڵتەجاڕى نييه
01:38
Isn't it absurd
34
98072
1154
01:39
that we created cars that can reach 130 miles per hour
35
99250
4457
ئۆتۆمبيلمان دروست كردووه خێراييەكەى دەگاتە ١٣٠ ميل له كاژێرێكدا
01:43
and we now drive them at the same speed as 19th-century horse carriages?
36
103731
5622
بەڵام ئێستا به هەمان خێرايى ئەسپ و گاليسكەكانى سەدەى 19 لێيان دەخوڕين؟
01:49
(Laughter)
37
109377
1259
(پێكەنين)
01:50
In the US alone,
38
110660
1742
به تەنها له ئەمريكادا،
01:52
we spent 29.6 billion hours commuting in 2014.
39
112426
5394
تەنها له ساڵى ٢٠١٤ دا ٢٩.٦ مليار كاژێرمان له هاتووچۆدا به فيڕۆداوە.
01:58
With that amount of time,
40
118281
1618
بەو کات کەمییەش،
01:59
ancient Egyptians could have built 26 Pyramids of Giza.
41
119923
4291
ميسڕييه كۆنەكان دەيانتوانی ٢٦ هەڕەمی ديكه بنيادبنێن.
02:04
(Laughter)
42
124238
1046
(پێكەنين)
02:05
We do that in one year.
43
125308
1398
ئەمە له تەنها ساڵێكدا دەکەین.
02:06
A monumental waste of time, energy and human potential.
44
126730
4376
به فيڕۆدانێكى زۆرى كات، و ووزه و تواناى مرۆيی.
بۆ دەيان ساڵ، چارەسەرمان
02:12
For decades,
45
132154
1177
02:13
our remedy for congestion was simple:
46
133355
2308
بۆ قەرەباڵغى شەقامەكان بۆ نموونە: دروست کردنی
02:15
build new roads or enlarge existing ones.
47
135687
3041
شەقامى نوێ يان گەوره كردنى شەقامەكان كۆنەكان سادە بوون.
ئەمە سەركەوتوو بوو.
02:19
And it worked.
48
139198
1150
02:20
It worked admirably for Paris,
49
140372
2458
بۆ پاريس به شێوەيەكى ديار سەركەوتوو بوو،
02:22
when the city tore down hundreds of historical buildings
50
142854
3090
كاتێك شارەكه سەدان باڵەخانەى شوێنەواريى
02:25
to create 85 miles
51
145968
1647
بۆ دروستكردنى ٨٥ ميل
02:27
of transportation-friendly boulevards.
52
147639
2281
شەقام بۆ هاتووچۆ كردن و گواستنەوە ڕووخاند.
02:30
And it still works today in fast-growing emerging cities.
53
150879
3220
هەتا ئەمڕۆش له شاره تازەكاندا كه بەخێرايى سەرکەوتووە.
02:34
But in more established urban centers,
54
154549
2396
بەڵام له ناوەندى شاره هاوچەرخه دامەزراوەكاندا،
02:36
significant network expansions are almost impossible:
55
156969
3930
فراوان كردنى شەقامەكان به شێوەيەكى بەرچاو كارێكى ئەستەمە:
02:40
habitat is just too dense,
56
160923
1920
شوێنەكه زۆر چڕە،
02:42
real estate, too expensive
57
162867
1973
نرخى خاوەندارێتييەكان، زۆر گرانه
02:44
and public finances, too fragile.
58
164864
2060
داهاته گشتييەكانيش، زۆر هەستيارە.
02:47
Our city's vascular system is getting clogged, it's getting sick,
59
167780
3605
سيستەمى دەماريى شارەكانمان خەريكه تووشى گيران دەبێت و نەخۆش دەكەوێت،
02:51
and we should pay attention.
60
171409
1607
دەبێت ئاگاداری ئەمە بين.
02:53
Our current way of thinking is not working.
61
173040
2703
ئەمە شێوەى بيركردنەوەى ئێستامان سەركەوتوو نييە.
بۆ ئەوەى هاتووچۆمان له جووڵه كردن بەردەوام،
02:56
For our transportation to flow,
62
176172
1921
02:58
we need a new source of inspiration.
63
178117
2351
بێت سەرچاوەيەكى نوێى بيركردنەوەمان پێویستە.
03:02
So after 16 years working in transportation,
64
182187
2692
بۆيه پاش ١٦ ساڵ کاركردن له بوارى گواستنهوە
03:05
my "aha moment" happened when speaking with a biotech customer.
65
185437
3546
کاتی گفتوگۆم لەگەڵ بەكارهێنەرێكى زينده-تەكنەلۆجيا توشی سەرسوورمان بووم.
03:09
She was telling me how her treatment
66
189622
2028
ئەو بۆى باسكردم چۆن چارەسەرەكەى
03:11
was leveraging specific properties of our vascular system.
67
191674
3243
هەندێك تايبەتمەندى ديارى كراوى دەمارە سیستەمان چارەسەر دەکات.
03:15
"Wow," I thought, "Our vascular system --
68
195582
2468
واو" بيرمكردەوه " دەماره سيستەمى ئێمه"
03:18
all the veins and arteries in our body
69
198074
3076
ئەو هەموو خوێنبەر و خوێن هێنەرانە له لەشماندا هەموو ڕۆژێک
03:21
making miracles of logistics every day."
70
201174
3207
بە گواستنەوەی پێداویستیەکانی لەش موعجیزە دروست دەکەن."
03:25
This is the moment I realized
71
205112
2158
ئەمە ئەو ساتەیە کە بۆ ڕوون بۆتەوە
03:27
that biology has been in the transportation business
72
207294
2983
زيندەزانى بە ملیاران ساڵ له ناو كارى
03:30
for billions of years.
73
210301
1511
گواستنەوه دا بووە.
03:32
It has been testing countless solutions
74
212364
2364
چەندين ڕێگە چارەى
03:34
to move nutrients, gases and proteins.
75
214752
3299
،بۆ گواستنەوەى خۆراك، گازەكان و پڕۆتينەكان تاقی کردووەتەوە.
03:38
It really is the world's most sophisticated transportation laboratory.
76
218532
4361
بەڕاستى ئەمە ئاڵۆزترين تاقيگەى گواستنەوەيه له جيهاندا.
03:43
So, what if the solution to our traffic challenges was inside us?
77
223326
5503
كەوابێ، چۆنه ئەگەر چارەسەرى كێشەكانى هاتووچۆ لەناو خۆماندا بێت؟
03:49
I wanted to know:
78
229895
1265
دەمويست بزانم:
03:51
Why is it that blood flows in our veins most of our lives,
79
231184
3796
بۆچى خوێن له دەمارەكانماندا له زۆربەى تەمەنماندا هاتووچۆ دەكات،
03:55
when our big cities get clogged on a daily basis?
80
235004
3592
له كاتێكدا شاره گەورەكانمان ڕۆژانه کۆسپ دێتە بەردەمیان؟
03:58
And the reality is that you're looking at two very different networks.
81
238990
4564
ڕاستييەكە ئەمەيه كه سەيرى دوو تۆڕى زۆر جياواز دەكەيت.
04:04
I don't know if you realize,
82
244013
1819
نازانم ئەگەر بزانيت،
04:06
but each of us has 60,000 miles of blood vessels in our bodies --
83
246223
4697
بەڵام هەريەك له ئێمه ٦٠,٠٠٠ ميل -- دەمارى خوێن له لەشماندا هەيه
04:10
60,000 miles.
84
250944
1294
٦٠,٠٠٠ ميل.
04:12
That's two-and-a-half times the Earth's circumference,
85
252262
2592
ئەوه يەكسانه به دوو-ئەوهەنده- و-نيوى چێوەى زەوی،
04:14
inside you.
86
254878
1253
له ناو لەشى تۆدا. ئەمه واتا
04:16
What it means is that blood vessels are everywhere inside us,
87
256860
3319
دەمارى خوێن نەك تەنها له ژێر ڕووى،
04:20
not just under the surface of our skin.
88
260203
2027
پێستماندا بەڵکو لە هەموو شوێنێكى لەشماندا هەيە.
04:22
But if you look at our cities,
89
262610
2209
بەڵام ئەگەر له شارەكانمان بڕوانيت،
04:24
yes, we have some underground subway systems
90
264843
3098
بەڵێ، ئێمه هەندێك سيستەمى شەقامى ژێر زەمينيمان
04:27
and some tunnels and bridges,
91
267965
2416
لەگەڵ هەندێك پرد و تونێلدا،
04:30
and also some helicopters in the sky.
92
270405
2280
هەروەها هەليكۆپتەر له ئاسماندا هەیە.
04:32
But the vast majority of our traffic is focused on the ground,
93
272709
4059
بەڵام زۆربەى هەره زۆرى هاتووچۆكانمان لەسەر زەوييە،
04:36
on the surface.
94
276792
1177
لەسەر ڕووى زەوی.
04:38
So in other words,
95
278450
1355
به واتايەكى دیکە،
04:39
while our vascular system uses the three dimensions inside us,
96
279829
4379
كاتێكدا دەماره سيستەمى ئێمه هەر سێ دوورييەكانى ناو لەشمان بەكاردەهێنێت،
04:44
our urban transportation is mostly two-dimensional.
97
284232
2764
بەڵام هاتووچۆى شارەكانى خۆمان زياتر دوو-دوورييە.
04:47
And so what we need is to embrace that verticality.
98
287881
3033
بۆيه پێويستیمان به ئەوەيه كار لەسەر ڕەهەندى ستوونى بكەين.
04:51
If our surface grid is saturated,
99
291290
2565
ئەگەر ڕووى سەرەوه تێر بووە،
04:53
well, let's elevate our traffic.
100
293879
1898
باشه، با هاتووچۆكەمان بەرزبكەينەوە.
ئەم بيرۆكه چينييەى لەبارەی پاسێك تواناى تێپەربوونی لە قەرەباڵغی هاتووچۆدا هەیە
04:56
This Chinese concept of a bus that can straddle traffic jams --
101
296174
3884
05:00
that was an eye-opener on new ways to think about space and movement
102
300694
4385
ئەمه چاو كرانەوەيەك بوو لە شێوازی نوێ بۆ بيركردنەوه لەبارەى بۆشايى و
05:05
inside our cities.
103
305103
1286
هاتووچۆ لەناو شارەكانماندا.
05:06
And we can go higher,
104
306863
1812
دەتوانين بەرزتر بڕۆين،
05:08
and suspend our transportation like we did with our electrical grid.
105
308699
4292
شەقام و هاتووچۆكانمان وەك هێڵى كارەباكەمان هەڵبواسين.
05:13
Tel Aviv and Abu Dhabi are talking about testing
106
313968
3017
تەل ئەبيب و ئەبو زەبى ئێستا باس له تاقيكردنەوەى
05:17
these futuristic networks of suspended magnetic pods.
107
317009
3832
ئەم تۆڕى پارچه موگناتیسیانه هەڵواسراوانەى داهاتوو دەكەن.
05:21
And we can keep climbing, and fly.
108
321465
2896
ئێمه دەتوانين بەردەوام سەربكەوين، و بفڕين.
کۆمپانيايەكى وەك ئەيەر بەس
05:25
The fact that a company like Airbus
109
325263
1927
05:27
is now seriously working on flying urban taxis
110
327214
3308
له ئيستادا كار لەسەر توانای فڕیین تەکسی دەکات
05:30
is telling us something.
111
330546
1373
شتێكمان پێدەڵێت.
05:32
Flying cars are finally moving from science-fiction déjà vu
112
332633
4868
له كۆتاييدا ئوتومبێلى فڕيوو خەريكه له خەياڵى-زانستييەوه دەچێته
05:37
to attractive business-case territory.
113
337525
2689
بوارێكى سەرنجڕاكێشى بازرگانی.
05:40
And that's an exciting moment.
114
340238
1610
ئەمەش ساتێكى خۆشە.
05:42
So building this 3-D transportation network
115
342415
2629
بۆيه بنيادنانى ئەم سيستەمه سێ-دوورييەى هاتووچۆ
ڕێگایەکە دەتوانين كێشەكانى هاتووچۆى پێ كەم بكەينەوه و چارەسەريان بكەين.
05:45
is one of the ways we can mitigate and solve traffic jams.
116
345068
5318
05:50
But it's not the only one.
117
350410
1410
بەڵام ئەمە تاكه ڕێگاش نییە.
05:52
We have to question
118
352257
1618
ئێمه دەبێ بپرسين هەڵبژارده
05:53
other fundamental choices that we made, like the vehicles we use.
119
353899
3767
بنەڕەتىەکانی تری وەك ئەو ئۆتۆمبيلانەى بەكاريان دێنين، دروستمان كردوون.
05:58
Just imagine a very familiar scene:
120
358278
2340
تەنها بير له ديمەنێكى ئاشنا بكەرەوە.
06:00
You've been driving for 42 minutes.
121
360983
2133
ماوەى ٤٢خولەكه تۆ شۆفێرى دەكەیت.
06:03
The two kids behind you are getting restless.
122
363656
2723
ئەو دوو منداڵەى دواوەت خەريكه ماندوو دەبن.
06:06
And you're late.
123
366899
1205
درەنگيش كەوتوويت.
06:08
Do you see that slow car in front of you?
124
368754
2265
ئەو ئۆتۆمبيله خاوه دەبينيت له پێشتەوەيه؟
هەمیشە کە تۆ درەنگ دەكەويت پەيدا دەبێت، وايه؟
06:11
Always comes when you're late, right?
125
371474
1818
06:13
(Laughter)
126
373316
1135
(پێكەنين)
06:14
That driver is looking for parking.
127
374475
2163
ئەم شۆفێره بۆ شوێنى وەستان دەگەڕێت.
06:17
There is no parking spot available in the area,
128
377193
2217
شوێنى وەستانی ئۆتۆمبیل لەم ناوچەيەدا نییە،
06:19
but how would he know?
129
379434
1343
بەس ئەم شوفێرە چۆن بزانێت؟
06:21
It is estimated that up to 30 percent of urban traffic is generated
130
381552
4916
مەزەندەكراوه كه نزيكەى ٣٠ لە سەدی جەنجاڵی شارەكان
06:26
by drivers looking for parking.
131
386492
1725
ئەو شوفێرانەن کە بۆ شوێنی وەستان دەگەڕێن.
06:29
Do you see the 100 cars around you?
132
389091
1874
ئەو ١٠٠ ئوتومبێله له چواردەورت دەبينى؟
06:31
Eighty-five of them only have one passenger.
133
391549
2611
لەمانه ٨٥ يان تەنها يەك سەرنشينى تێدايە.
06:34
Those 85 drivers could all fit in one Londonian red bus.
134
394571
4220
ئەم ٨٥ شۆفێره له يەكێك له پاسه سوورەكانى لەندەندا شوێنيان دەبێتەوە.
بۆيه پرسيارەكه ئەمەیە:
06:39
So the question is:
135
399339
1151
بۆچى ئێمه بۆشاييەكى زۆر بەفيڕۆ دەدەين کە زۆرترين پێويستيمان پێى هەيه؟
06:40
Why are we wasting so much space if it is what we need the most?
136
400514
3060
06:43
Why are we doing this to ourselves?
137
403598
1762
بۆچى ئێمه ئەوها به خۆمان دەكەين؟
06:45
Biology would never do this.
138
405746
1954
زيندەزانى هەرگيز ئەوهاى نەدەكرد.
06:48
Space inside our arteries is fully utilized.
139
408189
3047
بۆشايى ناو دەمارەكانمان بەتەواوەتى بەكارهێنراوە.
06:51
At every heartbeat,
140
411722
1524
له هەر لێدانێكى دڵدا،
06:53
a higher blood pressure literally compacts millions of red blood cells
141
413270
4013
پەستانێكى بەهێزترى خوێن مليۆنان خڕۆكەى سوور ڕێك دەخات
06:57
into massive trains of oxygen
142
417307
2118
دەيانكات به تەوژمی گەورەی ئۆكسجين
06:59
that quickly flow throughout our body.
143
419449
1889
بەخێرايى بەنێو جەستەماندا تێپەر دەبێت.
07:01
And the tiny space inside our red blood cells is not wasted, either.
144
421771
3930
تەنانەت، بۆشاييه زۆر بچووکەکەی نێو خڕۆكه سوورەكانيشمان بەفيڕۆ نەدراوە.
07:06
In healthy conditions,
145
426357
1717
له كاتى تەندروستيیدا،
07:08
more than 95 percent of their oxygen capacity is utilized.
146
428098
4038
زياد لە ٩٥ لە سەدى تواناى هەڵگرتنى ئۆكسجينيان بەكاردههێنرێت.
07:12
Can you imagine if the vehicles we used in our cities
147
432494
2861
دەتوانن بیربکەنەوە ئەگەر ئەم ئوتومبێلانه له شارەكانماندا
07:15
were 95 percent full,
148
435379
1684
بەكاريان دێنين له سەدا ٩٥ پڕ بووینایە،
07:17
all the additional space you would have to walk, to bike
149
437087
3384
ئەو هەموو بۆشاييەى زيادەى دەمايەوه پياسه بكەيت، پاسكيل سوارى بكەيت
07:20
and to enjoy our cities?
150
440495
1538
و دڵيشمان به شارەكانمان خۆشبێت؟
07:22
The reason blood is so incredibly efficient
151
442616
3513
هۆكارى ئەوەى كه خوێن زۆر به توانايه
07:26
is that our red blood cells are not dedicated
152
446153
3101
ئەوەيه كه خڕۆكه سوورەكانمان نەبەخشراوه به
07:29
to specific organs or tissues;
153
449278
1854
ئەندام يان شانەى دياريكراو،
07:31
otherwise, we would probably have traffic jams in our veins.
154
451497
3111
ئەگەرنا، لەناو دەمارەكانماندا ئەستەمى هاتووچۆ ڕووى دەدا.
07:34
No, they're shared.
155
454632
1232
نەخێر، ئەوان هاوبەشن.
07:35
They're shared by all the cells of our body.
156
455888
2376
ئەوان لە لایەن هەموو خانەكانى لەشمانەوە هاوبەش کراون.
07:38
And because our network is so extensive,
157
458737
2653
جا لەبەر ئەوەى تۆڕەكەى خۆمان زۆر بڵاوبووەتەوە،
07:41
each one of our 37 trillion cells gets its own deliveries of oxygen
158
461414
4760
هەر يەك لەو ٣٧ تريليۆن خانەمان ئۆكسجينى تايبەت به خۆيى پێدەگات
07:46
precisely when it needs them.
159
466198
1529
هەركاتێك پێويستى بێت.
07:48
Blood is both a collective and individual form of transportation.
160
468253
4590
خوێن هەردوو جۆرى گوێزەرەوەی تاك و كۆیه له هەمان كاتدا.
07:53
But for our cities,
161
473513
1544
بەڵام سەبارەت به شارەكانمان،
07:55
we've been stuck.
162
475081
1284
ئێمه گيرمان خواردووە.
07:56
We've been stuck in an endless debate
163
476389
2045
گیرمان لە مشتومڕيكى بێ كۆتادا لە نێوان دروستکردنی
07:58
between creating a car-centric society or extensive mass-transit systems.
164
478458
5217
كۆمەڵگەيەك پشت به ئۆتۆمبێل دەبەستێت و سيستەمى گواستنەوەى گشتی.
08:04
I think we should transcend this.
165
484295
1615
پێم وايه دەبێ ئەمە تێپەڕێنين.
08:05
I think we can create vehicles that combine the convenience of cars
166
485934
4319
پێم وايه كه دەبێ شتێكى وەها درووست بكەين كه گونجاوی ئوتومبێلەكان
08:10
and the efficiencies of trains and buses.
167
490277
2317
و چوستی پاس وشەمەندەفەرەكانيش تيادا بوونى هەبێت.
08:13
Just imagine.
168
493459
1405
تەنها بيربكەرەوە.
08:14
You're comfortably sitting in a fast and smooth urban train,
169
494888
4248
تۆ له شەمەندەفەرێكى خێرا و به توانادا به ئارامى،
08:19
along with 1,200 passengers.
170
499160
2111
لەگەڵ ١٢٠٠ سەرنيشينى ديكە دانیشتوویت.
08:21
The problem with urban trains
171
501950
1687
كێشەى شەمەندەفەرەكانى ناو شار
08:23
is that sometimes you have to stop five, ten, fifteen times
172
503661
4395
ئەوەیە هەندێك كات دەبێت پێنج، ده، پانزه جار
08:28
before your final destination.
173
508080
1541
پێش گەشتن به شوێنى مەبەست بوەستيت.
08:30
What if in this train you didn't have to stop?
174
510421
2911
چى ئەگەر لەم شەمەندەفەرەدا پێويست نەكات بوەستيت؟
08:33
In this train,
175
513929
1269
ئەگەر لەم شەمەندەفەرەدا،
08:35
wagons can detach dynamically while you're moving
176
515222
3229
فارگۆكانى شەمەندەفەرەكه بتوانن خۆيان جياببنەوه له كاتێكدا تۆ دەجوڵێيت
08:39
and become express, driverless buses
177
519012
2482
ئينجا ببن به پاسى خێراى بێ شۆفێر
08:41
that move on a secondary road network.
178
521518
2053
لەسەر تۆڕێكى شەقامى لاوەكى هاتووچۆ دەكات.
08:44
And so without a single stop,
179
524024
1901
بەم شێوەيه و بەبێ هيچ وەستانێک،
08:45
nor a lengthy transfer,
180
525949
1587
بێ گواستنەوەيەكى دوور و درێژ،
08:47
you are now sitting in a bus that is headed toward your suburb.
181
527560
3409
تۆ ئێستا له پاسێكدا دانيشتوويت بەرەو ناوچەكەى تۆ دەڕوات.
08:51
And when you get close,
182
531647
1926
کاتێک نزيك دەبيتەوە،
08:53
the section you're sitting in detaches
183
533597
3307
ئەو بەشەى تۆ تێيدا دانيشتوويت جيا دەبێتەوه
08:56
and self-drives you right to your doorstep.
184
536928
2950
و بەشێوەيەكى خود-ڕەوى دەتگەيەنێته بەردەم دەرگاكەت.
09:00
It is collective and individual at the same time.
185
540523
2661
ئەمە گشتييه و تاكه كەسيشه له هەمان كاتدا.
09:03
This could be one of the shared, modular, driverless vehicles of tomorrow.
186
543922
4877
له داهاتوودا دەكرێ ئەمە يەكێك له هۆكاره گشتييەكانى گواستنەوه بێت.
09:09
Now ...
187
549681
1161
... ئێستا
وەك ئەوەى پياسه كردن به ناو شارێك كه جمەى دێ له فڕۆكەى بێ فڕۆكەوان،
09:11
as if walking in a city buzzing with drones,
188
551217
3158
09:14
flying taxis, modular buses and suspended magnetic pods
189
554399
4287
تەكسى فڕيوو، پاسى پێشکەوتوو و پارچەى موگناتيسى هەڵواسراو
09:18
was not exotic enough,
190
558710
1451
هێنده سەرنجڕاكێش نەبێت،
09:21
I think there is another force in action
191
561062
1937
هەست دەكەم هێزێكى ترى كارا هەيه
09:23
that will make urban traffic mesmerizing.
192
563023
2581
وادەكات هاتووچۆى شارەكان سەرنجڕاكێش بێت.
09:26
If you think about it,
193
566541
1589
ئەگەر بيرى لێ بكەيتەوە،
09:28
the current generation of driverless cars is just trying to earn its way
194
568154
5006
نەوەى ئێستاى ئوتومبێلى بێ شۆفێر تەنها له هەوڵى كردنەوەى ڕێگاكەيەتى
09:33
into a traffic grid made by and for humans.
195
573184
3030
بۆ ناو تۆڕێكى هاتووچۆ که مرۆڤ خۆى بۆ خۆيى بنيادناوە.
09:36
They're trying to learn traffic rules, which is relatively simple,
196
576626
3413
ئروان هەوڵى فێربوونى ياساكانى هاتووچۆ دەدەن، كه به شێوەيەكى ڕێژەيى سادەيە،
09:40
and coping with human unpredictability,
197
580551
1909
و خۆ گونجاندن لەگەڵ گۆڕانه هەرەمیەکانی هەڵسوکەوتی مڕۆڤ
09:42
which is more challenging.
198
582484
1612
كارێكى زۆر گرانە.
09:45
But what would happen when whole cities become driverless?
199
585063
3427
بەڵام چى دەبوو کاتێک تەواوى ئوتومبێلى شارەكان ببوایە به بێ شۆفێر؟
09:48
Would we need traffic lights?
200
588999
1828
ئايا پێويستمان به ترافيك دەبوو؟
09:50
Would we need lanes?
201
590851
1596
پێويستمان به ئاڕاستەكانى هاتووچۆ دەبوو؟
09:52
How about speed limits?
202
592471
1499
ئەى چى سەبارەت به خێرايى دياريكراو؟
09:54
Red blood cells are not flowing in lanes.
203
594563
2289
خڕۆكه سوورەكان بەسەر ئاڕاستەكانى هاتووچۆدا تێپەڕ نابن.
09:57
They never stop at red lights.
204
597402
1961
هەرگيز له ڕەنگى سوورى ترافيكدا ناوەستن.
09:59
In the first driverless cities,
205
599387
1976
له يەكەم شارى ئوتومبێله بێ شۆفێرەكاندا،
10:01
you would have no red lights and no lanes.
206
601387
2117
هيچ ترافيك و ئاڕاستەيەكى هاتووچۆت نابێت.
و كاتێك هەموو ئۆتۆمبێلەكان بێ شۆفێرن و پەيوەنديان بەيەكەوه هەيە،
10:04
And when all the cars are driverless and connected,
207
604014
3073
10:07
everything is predictable and reaction time, minimum.
208
607630
3565
هەموو شتێك پێشبينی كراوه ماوەى پەرچەكرداريش، كەمترينە.
10:11
They can drive much faster
209
611219
1914
دەتوانن خێراتر شۆفێرى بكەن
10:13
and can take any rational initiative that can speed them up
210
613157
2937
و دەتوانن هەر پێشنيارێكى بەسوود بتوانێت خێرايى خۆيان
10:16
or the cars around them.
211
616118
1357
يان ئوتومبێلەكانى چواردەوريان زياد بكات وەربگرن.
10:18
So instead of rigid traffic rules,
212
618600
2675
بۆيه لەبرى ياسا قورسەكانى هاتووچۆ،
10:22
flow will be regulated
213
622203
1332
هاتووچۆكردن ڕێكخراو دەبێت
10:23
by a mesh of dynamic and constantly self-improving algorithms.
214
623559
4827
لەلايەن تۆڕێكى لۆگاريتمى دايناميكييەوه كه بەردەوام له خۆپێشخستن دايە.
10:30
The result: a strange traffic
215
630468
2727
ئەنجامەكەى: هاتووچۆيەكى نامۆ
10:33
that mixes the fast and smooth rigor of German autobahns
216
633219
3511
كه تێكەڵەيەك دەێت له خێرايى و سانايى ئۆتۆبانه ئەڵمانييەكان
10:36
and the creative vitality of the intersections of Mumbai.
217
636754
3300
و چالاكيى داهێنەرانه يەكتربڕەكانى مۆمباى.
10:40
(Laughter)
218
640695
1559
(پێكەنين)
10:42
Traffic will be functionally exuberant.
219
642278
1955
هاتووچۆ بەشێوەيەكى كارا بەردەوام دەبێت.
10:44
It will be liquid like our blood.
220
644257
2441
وەك خوێنمان له دۆخى شليدا دەبێت.
10:46
And by a strange paradox,
221
646722
1756
به شێوەيەكى دژيەكى نامۆ،
10:48
the more robotized our traffic grid will be,
222
648502
2811
هەتا تۆڕى هاتووچۆى ئێمه زياتر خودكار بێت،
10:51
the more organic and alive its movement will feel.
223
651337
2756
ئەوا جووڵەكەى سروشتيتر و زيندەتر دەبێت.
10:55
So yes,
224
655075
1777
بۆيه بەڵێ،
10:56
biology has all the attributes of a transportation genius today.
225
656876
3698
زيندەزانى ئەمڕۆ هەموو تايبەتمەنديیە بليمەتەکانی گواستنەوەى هەيه.
11:00
But this process has taken billions of years,
226
660598
2809
بەڵام ئەم پڕۆسەيه ملياران ساڵى پێچووە،
11:03
and went through all sorts of iterations and mutations.
227
663431
3002
و به هەموو جۆرەكانى دووبارەبوونەوه و بازداندا تێپەڕبووە.
11:06
We can't wait billions of years to evolve our transportation system.
228
666892
3428
ئێمه ناتوانين مليارەها ساڵ بۆ پێشخستنى سيستەمى هاتووچۆمان چاوەڕوانبين.
11:10
We now have the dreams,
229
670979
1828
له ئێستادا ئێمه خەون،
11:12
the concepts
230
672831
1292
بيرۆكەكان و
11:14
and the technology
231
674147
2306
تەكنەلۆژياشمان
11:16
to create 3-D transportation networks,
232
676477
2850
بۆ دروستكردن تۆڕى گواستنەوهى سێ-ڕهههندی،
11:19
invent new vehicles
233
679351
1715
داهێنانى ئوتومبێلى نوێ
11:21
and change the flow in our cities.
234
681090
1624
و گۆڕينى جووڵه له شارەكانماندا هەیە.
11:23
Let's do it.
235
683109
1155
با ئەم كاره بكەين.
11:24
Thank you.
236
684288
1164
سوپاس.
11:25
(Applause)
237
685476
2833
(چهپڵەڕێزان)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7