What a driverless world could look like | Wanis Kabbaj

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

Some people are obsessed by French wines.

Kimileri Fransız şaraplarına düşkündür.

Others love playing golf

Kimileri ise golf oynamaya

or devouring literature.

ya da edebiyat hatmetmeye bayılır.

One of my greatest pleasures in life is, I have to admit,

İtiraf etmeliyim ki, hayattaki

en büyük zevklerimden biri biraz farklı.

a bit special.

I cannot tell you how much I enjoy watching cities from the sky,

Bir uçak camından aşağıdaki şehirleri

izlemekten ne kadar keyif aldığımı size anlatamam.

from an airplane window.

Some cities are calmly industrious,

Bazı şehirler sakin ve çalışkandır,

like Dusseldorf

Düsseldorf

or Louisville.

veya Louisville gibi.

Others project an energy that they can hardly contain,

Ötekiler zar zor bastırabildikleri bir enerjiye sahiptirler,

like New York

tıpkı New York

or Hong Kong.

ya da Hong Kong gibi.

And then you have Paris

Ve bir de Paris

or Istanbul,

ya da İstanbul gibi

and their patina full of history.

tarihi izlerle dolu şehirler var.

Şehirleri yaşayan canlılar olarak görüyorum.

I see cities as living beings.

And when I discover them from far above,

Ve onları çok yükseklerden keşfettiğimde,

şehri biçimlendiren o ana yolları ve otoyolları bulmayı seviyorum.

I like to find those main streets and highways that structure their space.

Özellikle geceleri

Especially at night,

when commuters make these arteries look dramatically red and golden:

işten dönenler ana yolları kırmızı ve altın sarısına boyadığında,

the city's vascular system performing its vital function

şehrin damar sistemi tam da gözlerinizin önünde

o hayati fonksiyonunu gerçekleştiriyor.

right before your eyes.

But when I'm sitting in my car

Ama her sabah işe giderken

bir buçuk saati arabada geçirdikten sonra

after an hour and a half of commute every day,

that reality looks very different.

gerçekler çok daha farklı görünüyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Nothing --

Hiçbir şey --

not public radio,

ne halk radyosu,

no podcast --

ne de yayın akışı--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Not even mindfulness meditation

ne de farkındalık meditasyonu,

makes this time worth living.

bu zamanı yaşamaya değer kılıyor.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Garip değil mi,

Isn't it absurd

that we created cars that can reach 130 miles per hour

saatte 200 km hız yapabilen arabalar ürettik

and we now drive them at the same speed as 19th-century horse carriages?

ama şu an onları 19. yy at arabalarıyla aynı hızda kullanıyoruz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

In the US alone,

Sadece ABD'de

we spent 29.6 billion hours commuting in 2014.

2014 yılında evle iş arası yolda 29,6 milyar saat harcadık.

With that amount of time,

Bu kadar zamanla

ancient Egyptians could have built 26 Pyramids of Giza.

antik Mısırlılar 26 tane Giza Piramiti inşa edebilirlerdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We do that in one year.

Biz bunu bir senede yapıyoruz.

A monumental waste of time, energy and human potential.

Muazzam derecede bir zaman, enerji ve insan potansiyeli kaybı.

Onlarca yıldır,

For decades,

our remedy for congestion was simple:

trafik tıkanıklığının çözümü basitti:

build new roads or enlarge existing ones.

Yeni yollar inşa edin ya da olanları büyütün.

And it worked.

Ve işe yaradı.

It worked admirably for Paris,

Paris'te yüzlerce tarihi bina

when the city tore down hundreds of historical buildings

136 km'lik ulaşıma elverişli

to create 85 miles

bulvar yapmak için yıkıldığında

of transportation-friendly boulevards.

hayranlık verici şekilde işe yaradı.

And it still works today in fast-growing emerging cities.

Ve hâlâ bugün de gelişen, hızlı büyüyen şehirlerde bu devam ediyor.

But in more established urban centers,

Ama daha yerleşmiş kentlerde

significant network expansions are almost impossible:

kayda değer ulaşım ağı genişlemeleri neredeyse imkânsızdır:

habitat is just too dense,

Yerleşim çok yoğun,

real estate, too expensive

emlak çok pahalı

and public finances, too fragile.

ve kamusal finans ise çok hassastır.

Our city's vascular system is getting clogged, it's getting sick,

Şehirlerimizin damar sistemi tıkanıyor, hastalanıyor

and we should pay attention.

ve bu durumla ilgilenmeliyiz.

Var olan düşünme şeklimiz işlemiyor.

Our current way of thinking is not working.

Ulaşımımızın aksamadan devam etmesi için

For our transportation to flow,

yeni bir ilhama ihtiyacımız var.

we need a new source of inspiration.

So after 16 years working in transportation,

16 yıl taşımacılık sektöründe çalıştıktan sonra 'işte bu' dediğim an

my "aha moment" happened when speaking with a biotech customer.

biyoteknoloji uzmanı bir müşterimle konuştuğum sırada oldu.

She was telling me how her treatment

Bana, uyguladığı tedavi yönteminin damar sistemimizdeki

was leveraging specific properties of our vascular system.

bazı kısımlarda nasıl bazı özellikleri arttırdığını anlatıyordu.

"Wow," I thought, "Our vascular system --

"Vay canına!" dedim, "Damar sistemimiz --

vücudumuzdaki onca damar ve arter

all the veins and arteries in our body

her gün taşımada mucizeler yaratıyor."

making miracles of logistics every day."

İşte o an fark ettim ki

This is the moment I realized

that biology has been in the transportation business

biyoloji milyarlarca yıldır taşımacılık

for billions of years.

sektörünün içindeydi.

It has been testing countless solutions

Besin, gaz ve proteinleri taşımak için

to move nutrients, gases and proteins.

sayısız testler yapmaktaydı.

It really is the world's most sophisticated transportation laboratory.

Bu gerçekten de dünyanın en gelişmiş taşımacılık laboratuvarı.

So, what if the solution to our traffic challenges was inside us?

Öyleyse, ya trafik sorunlarımızın çözümü içimizdeyse?

I wanted to know:

Bilmek istiyordum:

Why is it that blood flows in our veins most of our lives,

Nasıl oluyordu da hayatımız boyunca damarlarımızda kan durmadan akarken,

koca şehirlerimiz her gün tıkanıyordu?

when our big cities get clogged on a daily basis?

And the reality is that you're looking at two very different networks.

Ve gerçek şu ki iki çok farklı ağa bakıyorsunuz.

Fark ettiniz mi bilmiyorum

I don't know if you realize,

but each of us has 60,000 miles of blood vessels in our bodies --

ama her birimizin vücudunda 96.560 km damar var --

60,000 miles.

96.560 km.

That's two-and-a-half times the Earth's circumference,

Bu dünyanın çevresinin iki buçuk katının

inside you.

içinizde olması demek.

What it means is that blood vessels are everywhere inside us,

Bu demektir ki kan damarları içimizde her yere yayılmış,

not just under the surface of our skin.

sadece derimizin altına değil.

But if you look at our cities,

Ama şehirlerimize bakarsanız,

yes, we have some underground subway systems

evet, yer altı metro sistemlerimiz var,

and some tunnels and bridges,

bazı tünel ve köprüler

and also some helicopters in the sky.

ve bir de havada uçan helikopterler.

But the vast majority of our traffic is focused on the ground,

Ancak trafiğimizin muazzam bir çoğunluğu yere, yüzeye

on the surface.

toplanmış vaziyette.

So in other words,

Yani bir başka deyişle,

while our vascular system uses the three dimensions inside us,

damar sistemimiz içimizde üç boyutu kullanırken

our urban transportation is mostly two-dimensional.

kent taşımacılığımız genelde iki boyutlu.

And so what we need is to embrace that verticality.

Ve yapmamız gereken şey, bu düşeyselliği benimsemek.

If our surface grid is saturated,

Eğer yüzey ağımız kapasitesini doldurmuşsa,

well, let's elevate our traffic.

o zaman trafiği bir üst seviyeye taşıyalım.

Sıkışık trafiğin üzerinden geçebilen bu Çin yapımı otobüs --

This Chinese concept of a bus that can straddle traffic jams --

that was an eye-opener on new ways to think about space and movement

şehirlerimizdeki alan ve hareket üzerine yeni yollar

düşünme noktasında ufuk açıcıydı.

inside our cities.

And we can go higher,

Bunu daha da yukarıya taşıyabilir

and suspend our transportation like we did with our electrical grid.

ve elektrik ağımızda olduğu gibi ulaşımımızı da

bir nevi asılı hâle getirebiliriz.

Tel Aviv and Abu Dhabi are talking about testing

Tel Aviv ve Abu Dabi'de bu gördüğünüz

manyetik kapsül ağları gündeme gelmeye başladı.

these futuristic networks of suspended magnetic pods.

And we can keep climbing, and fly.

Daha da yükselelim, hatta uçalım.

The fact that a company like Airbus

Şu an Airbus gibi şirketlerin

is now seriously working on flying urban taxis

uçan taksiler üzerinde ciddi bir şekilde çalışıyor olmaları

is telling us something.

bize bir şey söylüyor.

Flying cars are finally moving from science-fiction déjà vu

Uçan arabalar sonunda bilim kurgu filmlerinden çıkıp

çekici bir iş hâline geliyor.

to attractive business-case territory.

And that's an exciting moment.

Bu oldukça heyecan verici bir an.

So building this 3-D transportation network

Bu 3 boyutlu taşıma ağını inşa ederek

trafik sorununu azaltabilir, çözebiliriz.

is one of the ways we can mitigate and solve traffic jams.

But it's not the only one.

Fakat tek yol bu değil.

We have to question

Kullandığımız araçlar gibi,

other fundamental choices that we made, like the vehicles we use.

yaptığımız diğer temel seçimleri de sorgulamalıyız.

Just imagine a very familiar scene:

Çok tanıdık bir sahne hayal edin:

You've been driving for 42 minutes.

42 dakikadır araç kullanıyorsunuz.

The two kids behind you are getting restless.

Arkadaki iki çocuk iyice huzursuzlaşıyor.

And you're late.

Ve geç kaldınız.

Do you see that slow car in front of you?

Önünüzdeki yavaş arabayı görüyor musunuz?

Always comes when you're late, right?

Ne zaman geç kalsanız sizi bulur değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

That driver is looking for parking.

Bu sürücü park yeri arıyor.

There is no parking spot available in the area,

Park alanında boş yer yok,

but how would he know?

ama sürücü bunu nasıl bilsin?

It is estimated that up to 30 percent of urban traffic is generated

Tahminlere göre, trafiği oluşturanların %30'unu

park yeri arayan sürücüler oluşturuyor.

by drivers looking for parking.

Çevrenizdeki 100 aracı görüyor musunuz?

Do you see the 100 cars around you?

Eighty-five of them only have one passenger.

Bunların 85'i sadece tek yolcu taşıyor.

Those 85 drivers could all fit in one Londonian red bus.

Oysa bu 85 sürücünün hepsini Londra'da kırmızı bir otobüse sığdırabiliriz.

So the question is:

O zaman soruyorum:

Why are we wasting so much space if it is what we need the most?

Çok ihtiyacımız olmasına rağmen neden bu kadar yer israf ediyoruz?

Why are we doing this to ourselves?

Neden kendimize bunu yapıyoruz?

Biology would never do this.

Biyoloji bunu asla yapmaz.

Space inside our arteries is fully utilized.

Damarlarımızın içindeki alanlar tamamen değerlendirilmiş.

At every heartbeat,

Her kalp atışında,

a higher blood pressure literally compacts millions of red blood cells

yüksek kan basıncı, milyonlarca alyuvarı,

into massive trains of oxygen

vücudumuzda hızla dolaşan

that quickly flow throughout our body.

büyük bir oksijen zincirine sıkıştırır.

And the tiny space inside our red blood cells is not wasted, either.

Alyuvarlardaki küçücük alanlar bile israf edilmemiş.

In healthy conditions,

Sağlıklı durumlarda,

oksijen kapasitelerinin %95'i değerlendirilir.

more than 95 percent of their oxygen capacity is utilized.

Can you imagine if the vehicles we used in our cities

Şehirlerimizde kullandığımız araçların

were 95 percent full,

%95'inin dolu olduğunu,

all the additional space you would have to walk, to bike

geriye kalan tüm yollarda yürüyüp, bisiklet sürüp

şehrin tadını çıkarabileceğinizi hayal edebiliyor musunuz?

and to enjoy our cities?

The reason blood is so incredibly efficient

Kanın bu kadar randımanlı olmasının sebebi

alyuvarlarımızın belirli organ

is that our red blood cells are not dedicated

ya da dokulara tahsis edilmemesi;

to specific organs or tissues;

otherwise, we would probably have traffic jams in our veins.

yoksa damarlarımızda trafik olurdu.

No, they're shared.

Hayır, paylaştırılmışlar.

They're shared by all the cells of our body.

Vücudun tüm hücrelerine paylaştırılmışlar.

And because our network is so extensive,

Ve yapı ağımız o kadar geniş ki,

each one of our 37 trillion cells gets its own deliveries of oxygen

37 trilyon hücrenin her biri ihtiyaç anında

precisely when it needs them.

kendi oksijen dağılımına sahip.

Blood is both a collective and individual form of transportation.

Kan, taşımacılığın hem toplu, hem de bireysel şeklidir.

But for our cities,

Fakat şehirlerimizi düşünürsek

sıkışıp kalmışız.

we've been stuck.

We've been stuck in an endless debate

Araba merkezli bir toplum ya da yaygın toplu taşıma

between creating a car-centric society or extensive mass-transit systems.

sistemi oluşturma arasındaki sonsuz tartışmada sıkışıp kalmışız.

Bunu aşmamız gerektiğini düşünüyorum.

I think we should transcend this.

I think we can create vehicles that combine the convenience of cars

Arabaların elverişliliği ile tren ve otobüslerin etkinliğini

and the efficiencies of trains and buses.

birleştiren araçlar yapabiliriz.

Just imagine.

Hayal edin.

You're comfortably sitting in a fast and smooth urban train,

1200 yolcuyla birlikte hızlı ve düzgün bir şehir treninde

rahatça oturuyorsunuz.

along with 1,200 passengers.

The problem with urban trains

Şehir trenlerinin sorunu şu ki

is that sometimes you have to stop five, ten, fifteen times

ineceğiniz yere gelmeden önce

beş, on ve hatta on beş kez durmak zorundasınız.

before your final destination.

What if in this train you didn't have to stop?

Peki ya bu trende durmak zorunda olmasaydınız?

In this train,

Bu trende

wagons can detach dynamically while you're moving

vagonlar hareket hâlindeyken ayrılabiliyor

ve ayrı bir yol ağında hareket eden

and become express, driverless buses

that move on a secondary road network.

ekspres, sürücüsüz otobüsler olabiliyor.

Böylece siz de hem duraksamadan,

And so without a single stop,

nor a lengthy transfer,

hem de yolu uzatmadan,

you are now sitting in a bus that is headed toward your suburb.

mahallenize giden otobüste oturuyorsunuz.

And when you get close,

Mahallenize yaklaştıkça,

the section you're sitting in detaches

oturduğunuz bölüm ayrılıyor

and self-drives you right to your doorstep.

ve sizi doğrudan kapınızın önüne getiriyor.

It is collective and individual at the same time.

Aynı anda hem toplu, hem de bireysel.

This could be one of the shared, modular, driverless vehicles of tomorrow.

Bu, yarının ortak, modüler ve sürücüsüz araçlarından biri olabilir.

Now ...

Şimdi...

as if walking in a city buzzing with drones,

Eğer dronlar, uçan taksiler, modüler otobüs

flying taxis, modular buses and suspended magnetic pods

ve asılı manyetik kapsüllerle dolu bir şehirde yürümek

was not exotic enough,

yeterince egzotik değilse,

şehir trafiğini büyüleyici bir hâle getirmek için

I think there is another force in action

that will make urban traffic mesmerizing.

yapabileceğimiz başka bir güç daha var.

If you think about it,

Düşünürseniz,

sürücüsüz arabaların şu anki oluşumu,

the current generation of driverless cars is just trying to earn its way

insanlar için, insanların oluşturduğu trafikte sadece yer edinmeye çalışıyor.

into a traffic grid made by and for humans.

They're trying to learn traffic rules, which is relatively simple,

Oldukça basit olan trafik kurallarını öğrenmeye

ve insanların tahmin edilemezliğiyle baş etmeye çalışıyorlar

and coping with human unpredictability,

which is more challenging.

ki bu daha da zor.

Peki tüm şehir sürücüsüz araçlardan oluşsaydı ne olurdu?

But what would happen when whole cities become driverless?

Would we need traffic lights?

Trafik ışıklarına gerek duyar mıydık?

Would we need lanes?

Şeritlere ihtiyacımız olur muydu?

How about speed limits?

Peki ya hız limitleri?

Red blood cells are not flowing in lanes.

Alyuvar hücreleri şeritlerde akmaz.

They never stop at red lights.

Kırmızı ışıklarda asla durmazlar.

In the first driverless cities,

İlk sürücüsüz araçlı şehirlerde,

you would have no red lights and no lanes.

ne kırmızı ışıklar, ne de şeritler olurdu.

Ve bütün araçlar sürücüsüz ve birbirlerine bağlı olduğunda,

And when all the cars are driverless and connected,

everything is predictable and reaction time, minimum.

her şey tahmin edilebilir ve tepki süresi en aza indirilirdi.

They can drive much faster

Çok daha hızlı sürüp

kendi hızlarını ya da diğer araçların

and can take any rational initiative that can speed them up

hızlarını arttıracak makul girişimlerde bulunabilirler.

or the cars around them.

So instead of rigid traffic rules,

Sabit trafik kurallarından ziyade akış,

dinamik ve kendini sürekli geliştiren bir algoritmalar ağı tarafından düzenlenecek.

flow will be regulated

by a mesh of dynamic and constantly self-improving algorithms.

The result: a strange traffic

Sonuç: Alman otoyollarının hızlı ve düzenli akışıyla,

that mixes the fast and smooth rigor of German autobahns

Bombay kavşaklarının yaratıcı canlılığını karıştıran

and the creative vitality of the intersections of Mumbai.

garip bir trafik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Traffic will be functionally exuberant.

Trafik işlevsel olarak hareketli olacak.

It will be liquid like our blood.

Tıpkı kanımız gibi akışkan olacak.

And by a strange paradox,

Garip bir paradoks tarafından

the more robotized our traffic grid will be,

trafik akışımız robotik hâle geldikçe,

the more organic and alive its movement will feel.

devinimi de o kadar organik ve canlı olacak.

Yani, evet,

So yes,

biology has all the attributes of a transportation genius today.

biyoloji bugün taşımacılık dehasının tüm özelliklerine sahip.

But this process has taken billions of years,

Fakat bu süreç milyarlarca yıl aldı

and went through all sorts of iterations and mutations.

ve türlü yenileme ve mutasyona uğradı.

We can't wait billions of years to evolve our transportation system.

Kendi taşıma sistemimizi geliştirmek için milyarlarca yıl bekleyemeyiz.

We now have the dreams,

Şimdi 3 boyutlu taşıma ağları oluşturacak,

the concepts

yeni araçlar icat edecek

and the technology

ve şehirlerimizdeki akışı değiştirecek

to create 3-D transportation networks,

hayallere,

invent new vehicles

fikirlere

ve teknolojiye sahibiz.

and change the flow in our cities.

Hadi yapalım şunu.

Let's do it.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)