How do you know what's true? - Sheila Marie Orfano

Translator: puthachad Kuthong Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant

A samurai is found dead in a quiet bamboo grove.

ซามูไรผู้หนึ่งถูกพบเป็นศพ อยู่ในป่าไผ่เงียบสงัด

One by one, the crime’s only known witnesses recount their version

พยานทุกคนที่รู้เห็นเหตุร้ายนั้น เล่าเรื่องราวตามที่พวกเขาจำได้

of the events that transpired.

ว่าเกิดอะไรขึ้น

But as they each tell their tale,

แต่เมื่อทุกคนเล่าเรื่องของตนออกมาแล้ว

it becomes clear that every testimony is plausible, yet different.

ปรากฏว่าคำให้การของทุกคนมีเหตุผล ทว่าแตกต่างกัน

And each witness implicates themselves.

และพยายานทุกคนผูกตัวเองเข้ากับเรื่องราว

This is the premise of “In a Grove,” a short story published in the early 1920s

นี่คือสมมติฐานจาก “ในป่าละเมาะ” เรื่องสั้นที่ตีพิมพ์ในต้นทศวรรษที่ 20

by Japanese author Ryūnosuke Akutagawa.

โดยนักประพันธ์ ริวโนะสุเกะ อาคุตากาวะ

Though many know this tale of warring perspectives by a different name:

แม้ว่าหลายคนจะรู้จักเรื่องสั้นเรื่องนี้ จากเรื่องการสู้รบ ในชื่อที่ต่างออกไป

“Rashomon.”

“ราโชมอน”

In 1950, Japanese filmmaker Akira Kurosawa adapted two of Akutagawa’s stories

ในปี 1950 นักสร้างภาพยนตร์ชาวญี่ปุ่น อากิระ คุโรซาวะ

นำงานเขียนสองเรื่องของอาคุตากาวะมาดัดแปลง

into one film.

เป็นภาพยนตร์หนึ่งเรื่อง

This movie introduced the world to an enduring cultural metaphor

ภาพยนตร์เรื่องนี้ทำให้โลกได้รู้จัก การอุปมาทางวัฒนธรรมที่มีมาช้านาน

that has transformed our understanding of truth, justice and human memory.

ซึ่งเปลี่ยนความเข้าใจของเรา ในเรื่องความจริง

ความยุติธรรม และความทรงจำมนุษย์

The Rashomon effect describes a situation

ปรากฏการณ์ราโชมอนอธิบายสถานการณ์

in which individuals give significantly different but equally conceivable accounts

ที่แต่ละคนมีการรับรู้ ที่แตกต่างแต่เสมอภาคกัน

of the same event.

ต่อเหตุการณ์เดียวกัน

Often used to highlight the unreliability of eyewitnesses,

มักจะใช้เพื่อเน้นย้ำถึงความไม่น่าเชื่อถือ ของพยานผู้เห็นเหตุการณ์

the Rashomon effect usually occurs under two specific conditions.

ตามปกติ ปรากฏการณ์ราโชมอน จะเกิดขึ้นภายใต้สองเงื่อนไขจำเพาะ

The first: there’s no evidence to verify what really happened.

เงื่อนไขแรก ไม่มีหลักฐานยืนยันว่า แท้จริงแล้วเกิดอะไรขึ้น

And the second: there’s pressure to achieve closure,

เงื่อนไขที่สอง ถูกกดดันให้หาข้อสรุป

often provided by an authority figure trying to identify the definitive truth.

บ่อยครั้งเกิดจากผู้มีอำนาจทางกฎหมาย ที่พยายามระบุความจริงตายตัว

But the Rashomon effect undermines the very idea of a singular, objective truth.

แต่ปรากฏการณ์ราโชมอนด้อยค่าแนวคิด เรื่องความจริงแท้เพียงหนึ่งเดียว

In the source material,

ในแหล่งข้อมูล

Akutagawa and Kurosawa use the tools of their media

อาคุตากาวะและคุโรซาวะ ใช้สื่อของพวกเขาเป็นเครื่องมือ

to give each character’s testimony equal weight,

ในการให้น้ำหนักคำให้การ ตัวละครทุกตัวอย่างเท่าเทียมกัน

transforming each witness into an unreliable narrator.

เปลี่ยนพยานแต่ละคน ให้กลายเป็นผู้บรรยายที่ไม่น่าเชื่อถือ

Without any hints on who’s sharing the most accurate account,

โดยไม่บอกใบ้ว่าใครให้ข้อมูลที่แม่นยำที่สุด

the audience can’t tell which character to trust.

คนดูจึงบอกไม่ได้ว่าควรเชื่อถือตัวละครใด

Instead, each testimony takes on a truthful quality,

ในทางกลับกัน คำให้การของแต่ละคน พูดถึงความซื่อสัตย์

and the audience is left doubting their convictions

และทิ้งให้ผู้ชมเคลือบแคลง การตัดสินโทษของตัวเอง

as they guess who ended the samurai’s life.

ในขณะที่พวกเขาคาดเดาว่า ใครเป็นคนปลิดชีพซามูไรคนนั้น

Some might find this frustrating because the plot subverts expectations

บางคนหัวเสียกับเรื่องนี้ เพราะคาดเดาโครงเรื่องผิด

of how mysteries usually end.

ว่าปริศนาควรคลี่คลายอย่างไร

But by refusing to provide a clear answer,

แต่การปฏิเสธ การนำเสนอคำตอบที่ชัดเจน

these two artists capture the messiness and complexity of truth and human memory.

ช่วยให้ศิลปินหยิบความยุ่งเหยิงซับซ้อน ของความจริงและความทรงจำมนุษย์มาถ่ายทอด

Neuroscientists have found that when we form a memory,

นักประสาทวิทยาพบว่า เมื่อเราสร้างความทรงจำขึ้น

our interpretation of visual information is influenced

การตีความข้อมูลที่มองเห็นของเรา ได้รับอิทธิพล

by our previous experiences and internal biases.

มาจากประสบการณ์ก่อนหน้า และอคติภายใน

Some of these biases are unique to individuals,

อคติบางเรื่องมีเอกลักษณ์ และเป็นเรื่องเฉพาะบุคคล

but others are more universal.

แต่อคติส่วนใหญ่เป็นสากลมากกว่า

For example, egocentric bias can influence people

ยกตัวอย่างเช่น อคติจากการยึดตนเอง เป็นศูนย์กลางอาจส่งผลให้เรา

to subconsciously reshape their memories

เปลี่ยนความทรงจำของตัวเองโดยไม่รู้ตัว

in ways that cast a positive light on their actions.

ให้เราเป็นพระเอกในการกระทำนั้นๆ

Even if we were able to encode a memory accurately,

ถึงแม้ว่าเราจะสามารถ ใส่ความทรงจำลงไปได้อย่างแม่นยำ

recalling it incorporates new information that changes the memory.

การเรียกความทรงจำกลับมา ต้องใช้ข้อมูลใหม่ที่เปลี่ยนความทรงจำ

And when we later recall that event,

และเมื่อเรานึกถึงเหตุการณ์นั้นอีกครั้ง

we typically remember the embellished memory instead of the original experience.

เรามักจะจำความทรงจำที่สร้างขึ้นมา มากกว่าประสบการณ์ที่แท้จริง

These underlying psychological phenomena mean that the Rashomon effect

ปรากฏการณ์ทางจิตที่ซ่อนอยู่นี้ หมายความว่าปรากฏการณ์ราโชมอน

can pop up anywhere.

สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่

In biology, scientists starting from the same dataset

ในทางชีววิทยา นักวิทยาศาสตร์ ที่เริ่มใช้ชุดข้อมูลเดียวกัน

and applying the same analytical methods, frequently publish different results.

และใช้วิธีการวิเคราะห์แบบเดียวกัน ตีพิมพ์ผลลัพธ์แตกต่างกันอยู่บ่อยครั้ง

Anthropologists regularly grapple with the impact personal backgrounds can have

นักมานุษยวิทยามักต้องต่อกร กับผลกระทบของภูมิหลังส่วนตัว

on an expert's perception.

ที่มีต่อมุมมองอย่างผู้เชี่ยวชาญ

In one famous case, two anthropologists visited the Mexican village of Tepoztlan.

กรณีหนึ่งที่มีชื่อเสียงคือ นักมานุษยวิทยา เดินทางไปหมู่บ้านชาวเม็กซิโกในเตโปซต์ลัน

The first researcher described life in the town as happy and contented,

นักวิจัยคนแรกอธิบายชีวิต คนในเมืองนั้นว่ามีความสุขและอิ่มเอมใจ

while the second recorded residents as paranoid and disgruntled.

ในขณะที่คนที่สองบันทึกเอาไว้ว่า ผู้คนที่นั่นหวาดระแวงและขุ่นเคืองใจ

Experts aside, the Rashomon effect can also impact the general public,

นอกจากผู้เชี่ยวชาญแล้ว ปรากฏการณ์ราโชมอน ยังสามารถส่งผลต่อคนทั่วไปได้ด้วย

particularly when it comes to the perception of complicated world events.

โดยเฉพาะเมื่อพูดถึง มุมมองต่อความเป็นไปที่ซับซ้อนของโลก

For example, following a 2015 security summit

ตัวอย่างเช่น หลังการประชุมสุดยอด ด้านความมั่นคงปี 2015

between the United States and leaders from the Arab States,

ระหว่างสหรัฐอเมริกาและผู้นำจากรัฐอาหรับ

media reports about the summit varied enormously.

สื่อรายงานการประชุม แตกต่างกันออกไปราวฟ้ากับเหว

Some stated that it had gone smoothly, while others called it a complete failure.

บ้างบอกว่าดำเนินไปอย่างราบรื่น ในขณะที่สื่ออื่นๆ บอกว่าเป็นหายนะครั้งใหญ่

It's tempting to fixate on why we have competing perceptions,

การหมกมุ่นกับการหาคำตอบว่า ทำไมเราจึงมีมุมมองที่แข่งขันกันก็น่าสนใจ

but perhaps the more important question the Rashomon effect raises is,

แต่คำถามที่สำคัญกว่า ของปรากฏการณ์ราโชมอนอาจจะเป็น

what is truth anyway?

ความจริงคืออะไรกันแน่

Are there situations when an “objective truth” doesn’t exist?

มีสถานการณ์ ที่ไม่มีความจริงตายตัวอยู่หรือเปล่า

What can different versions of the same event tell us

แง่มุมอื่นๆ ในเหตุการณ์เดียวกันบอกอะไรเราได้

about the time, place and people involved?

ในเรื่องของเวลา สถานที่ และคนที่เกี่ยวข้อง

And how can we make group decisions if we’re all working

และเราจะสามารถตัดสินใจเป็นกลุ่มได้อย่างไร ถ้าเราทุกคนไตร่ตรอง

with different information, backgrounds, and biases?

ด้วยข้อมูล ภูมิหลัง และอคติที่แตกต่างกัน

Like most questions, these don’t have a definitive answer.

เช่นเดียวกับคำถามส่วนใหญ่ มันไม่มีคำตอบตายตัว

But the enduring importance of Akutagawa’s story

แต่สาระสำคัญที่มีมาช้านาน ของเรื่องราวจากอาคุตากาวะ

suggests there may be value in embracing the ambiguity.

ชี้ว่าการน้อมรับความคลุมเครือ ก็อาจจะมีคุณค่า