The wars that inspired Game of Thrones - Alex Gendler

Translator: Bestjan Mamo Reviewer: Helena Bedalli

As far as we know,

Me sa dimë ne,

Medieval England was never invaded by ice zombies,

Anglia mesjetare nuk u pushtua kurrë nga zombit e akullt,

or terrorized by dragons,

apo terrorizua nga dragonjtë,

but it was shaken by a power struggle between two noble families

por ajo u trondit nga një luftë për pushtet midis dy familjeve fisnike

spanning generations

që përfshiu breza të tërë

and involving a massive cast of characters

dhe përmban një kast masiv personazhesh

with complex motives and shifting loyalties.

me motive komplekse dhe besnikëri të paqëndrueshme.

Nëse kjo tingëllon e njohur,

If that sounds familiar,

it's because the historical conflicts known as the Wars of the Roses

është për shkak se konfliktet historike të njohura si Luftërat e Trëndafilave

served as the basis for much of the drama in Game of Thrones.

shërbyen si bazë për pjesën më të madhe të dramës në Game of Thrones.

The real-life seeds of war were sewn by the death of King Edward III in 1377.

Farat realistike të luftës u korrën nga vdekja e mbretit

Eduard III në 1377. Djali i madh i Eduardit vdiq para babait të tij,

Edward's oldest son had died before his father,

but his ten-year-old son, Richard II,

por djali i tij dhjetëvjeçar, Richard II,

succeeded to the throne ahead of Edward's three surviving sons.

pasoi në fron përpara tre djemve të Eduardit që jetonin ende.

This skipping of an entire generation

Ky kapërcim i një brezi të tërë

left lingering claims to the throne among their various offspring,

la pretendime të vazhdueshme për fronin midis pasardhësve të tyre të ndryshëm,

particularly the Lancasters, descended from Edward's third son,

veçanërisht Lankastërt, pasardhës nga djali i tretë i Eduardit,

and the Yorks, descended from his fourth son.

dhe Jorkët, pasardhës nga djali i tij i katërt.

The name of the ensuing wars

Emri i luftërave që pasuan

comes from the symbols associated with the two families,

vjen nga simbolet korrespondentë të dy familjeve,

the white rose of York and the red rose of Lancaster.

trëndafili i bardhë i Jorkëve dhe trëndafili i kuq i Lankasterëve.

The Lancasters first gained the throne

Lankasterët e fituan për herë të parë fronin

when Richard II was deposed by his cousin Henry IV in 1399.

kur Riçard II u ndoq nga kushëriri i tij Henri i IV në 1399.

Despite sporadic unrest,

Pavarësisht trazirave sporadike,

their reign remained secure until 1422,

mbretërimi i tyre mbeti i sigurt deri në vitin 1422,

when Henry V's death in a military campaign

kur vdekja e Henry V në një fushatë ushtarake

left an infant Henry VI as king.

la foshnjën Henry VI si mbret.

Weak-willed and dominated by advisors,

Henri, i pavullnetshëm dhe i dominuar nga këshilluesit,

Henry was eventually convinced to marry Margaret of Anjou to gain French support.

u bind si përfundim të martohej me Margaretën e Anzhusë për të fituar

Margaret was beautiful, ambitious,

mbështetjen franceze. Margareta ishte e bukur, ambicioze,

and ruthless in persecuting any threat to her power,

dhe e pamëshirshme në persekutimin e çdo kërcënimi ndaj pushtetit të saj,

and she distrusted Richard of York, most of all.

dhe ajo nuk i besonte Riçardit të Jork-ut, mbi të gjitha.

York had been the King's close advisor and loyal General,

Jorku kishte qenë këshilltari i afërt dhe gjenerali besnik i Mbretit,

but was increasingly sidelined by the Queen,

por po mënjanohej gjithnjë e më shumë nga Mbretëresha, e cila

who promoted her favorite supporters, like the Earls of Suffolk and Somerset.

përkrahu mbështetësit e saj të preferuar, si Kontët e Sufolkut dhe Somërset.

York's criticism of their inept handling of the war against France

Kritikat e Jork-ut për menaxhinim e paaftë të luftës kundër Francës

led to his exclusion from court and transfer to Ireland.

çuan në përjashtimin e tij nga oborri dhe transferimin në Irlandë.

Meanwhile, mounting military failures,

Ndërkohë, dështimet ushtarake në rritje,

and corrupt rule by Margaret and her allies

dhe sundimi i korruptuar i Margaretës dhe aleatëtëve të saj

caused widespread discontent,

shkaktuan pakënaqësi gjithandej.

and in the midst of this chaos,

Dhe në mes të kaosit, Riçardi i Jork-ut

Richard of York returned with an army to arrest Somerset and reform the court.

u kthye me një ushtri për të arrestuar Somërset dhe për të reformuar gjykatën.

Initially unsuccessful, he soon got his chance

Fillimisht i pasuksesshëm, ai shpejt e gjeti shansin

when he was appointed Protector of the Realm

kur u emërua Mbrojtësi i Mbretërisë

after Henry suffered a mental breakdown.

pasi Henri pësoi një krizë mendore.

However, less than a year later,

Megjithatë, më pak se një vit më vonë,

Henry suddendly recovered

Henri papritmas u shërua

and the Queen convinced him to reverse York's reforms.

dhe Mbretëresha e bindi atë ti ndryshojë reformat e Jork-ut.

York fled and raised an army once more.

Jorku u nis dhe mblodhi një ushtri sërish.

Though he was unable to directly seize the throne,

Megjithëse ai nuk ishte i aftë të merrte drejtpërdrejt

he managed to be reinstated as Protector

fronin, ai arriti të rikthehej në rolin e tij si Mbrojtës

and have himself and his heirs designated to succeed Henry.

dhe të caktonte veten e trashëgimtarët e tij si pasues të Henrit.

But instead of a crown,

Por në vend të një kurore,

York's head acquired a pike

Koka e Jork-ut fitoi një shtizë

after he was killed in battle with the Queen's loyalists.

pasi u vra në betejë kundër besnikëve të Mbretëreshës.

His young son took up the claim and was crowned Edward IV.

Djali i tij i vogël mori iniciativën dhe u kurorëzua Eduard i IV.

Edward enjoyed great military success against the Lancasters.

Eduardi pati sukses të madh ushtarak kundër Lankasterëve.

Henry was captured,

Henri u kap,

while Margaret fled into exile

ndërsa Margaret ja mbathi në mërgim me

with their reportedly cruel son, Edward of Westminster.

djalin e tyre të njohur si mizor, Eduardi i Uestminsterit.

But the newly crowned King made a tragic political mistake

Por Mbreti i sapokurorëzuar bëri një gabim tragjik politik

by backing out of his arranged marriage with a French Princess

kur tërhoqi martesën e tij të caktuar me një princeshë franceze

to secretly marry the widow of a minor Noble.

për t’u martuar fshehurazi me të venë e një fisniku të mitur.

This alienated his most powerful ally, the Earl of Warwick.

Kjo largoi aleatin e tij më të fuqishëm, Kontin e Uoruik.

Warwick allied with the Lancasters,

Uoruik u bashkua me Lankasterët,

turned Edward's jealous younger brother, George, against him,

e ktheu vëllanë e vogël xheloz të Eduardit, Xhorxhin, kundër tij

and even briefly managed to restore Henry as King,

dhe madje për pak kohë arriti ta rivendoste Henrin Mbret,

but it didn't last.

por kjo nuk zgjati.

Edward recaptured the throne,

Eduardi rimori fronin,

the Lancaster Prince was killed in battle,

Princi Lankaster u vra në betejë,

and Henry himself died in captivity not long after.

dhe vetë Henri vdiq në robëri jo shumë kohë më pas.

The rest of Edward IV's reign was peaceful,

Pjesa e mbetur e mbretërimit të Eduardit IV ishte

but upon his death in 1483, the bloodshed resumed.

paqësore, por pas vdekjes së tij në 1483, rifilloi gjakderdhja.

Though his twelve-year-old son was due to succeed him,

Edhe pse i binte djalit të tij dymbëdhjetëvjeçar ta pasonte,

Edward's younger brother Richard III declared his nephews illegitimate

vëllai më i vogël i Eduardit, Riçard III i shpalli nipat e tij të paligjshëm

due to their father's secret marriage.

për shkak të martesës së fshehtë të babait të tyre.

He assumed the regency himself and threw the boys in prison.

Ai e mori për vete regjencën dhe i rrasi djemtë në burg.

Though no one knows what ultimately became of them,

Edhe pse askush s’e di ç’u bë përfundimisht me ta,

after a while, the Princes disappeared

pas ca kohësh, princat u zhdukën

and Richard's power seemed secure.

dhe fuqia e Riçardit dukej e sigurt.

But his downfall would come only two years later

Por fundi i tij do të vinte vetëm dy vite më vonë

from across the narrow sea of the English Channel.

nga përtej detit të ngushtë të Kanalit Anglez.

Henry Tudor was a direct descendant of the first Duke of Lancaster,

Henri Tudor ishte një pasardhës i drejtpërdrejtë i Dukës I të Lankasterit,

raised in exile after his father's death in a previous rebellion.

i rritur në mërgim pas vdekjes së babait të tij në një rebelim të mëparshëm.

Me marrjen e pushtetit nga Riçard III që solli një ndarje në territorin e Jork-ëve,

With Richard III's power grab causing a split in the York faction,

Henry won support for his royal claim.

Henri fitoi mbështetje për pretendimin e tij mbretëror.

Raising an army in France, he crossed the Channel in 1485

Duke mbledhur një ushtri në Francë, ai kaloi Kanalin në 1485

and quickly defeated Richard's forces.

dhe shpejt mundi forcat e Riçardit.

And by marrying Elizabeth of York, elder sister of the disappeared Princes,

Dhe duke u martuar me Elizabetën e Jorkut, motra e madhe e princave të zhdukur,

the newly crowned Henry VII joined the two roses,

Henri VII i sapokurorëzuar bashkoi dy trëndafilat,

finally ending nearly a century of war.

duke i dhënë fund përfundimisht gati një shekulli lufte.

We often think of historical wars as decisive conflicts

Ne shpesh mendojmë për luftërat historike si konflikte vendimtare

with clearly defined winners and losers.

me fitues dhe humbës të përcaktuar qartë.

But the Wars of the Roses, like the fiction they inspired,

Por Luftërat e Trëndafilave, si dhe vepra që ato frymëzuan,

show us that victories can be uncertain,

na tregojnë se fitoret mund të jenë të pasigurta,

alliances unstable,

aleancat e paqëndrueshme,

and even the power of Kings as fleeting as the seasons.

madje edhe fuqia e mbretërve kalimtare si stinët.