The wars that inspired Game of Thrones - Alex Gendler

Wojna, która zainspirowała "Grę o Tron" - Alex Gendler

Tłumaczenie: Beata Wasylkiewicz-Jagoda Korekta: Marta Konieczna

As far as we know,

O ile wiadomo,

Medieval England was never invaded by ice zombies,

średniowieczna Anglia nie została najechana przez lodowe zombie,

or terrorized by dragons,

nie była też zagrożona przez smoki,

but it was shaken by a power struggle between two noble families

ale wstrząsnęła nią walka o władzę dwóch szlacheckich rodów,

spanning generations

rozciągnięta na kilka pokoleń,

and involving a massive cast of characters

angażująca ogromną ilość osób,

with complex motives and shifting loyalties.

kierowanych złożonymi motywami i zmieniającymi się lojalnościami.

If that sounds familiar,

Brzmi znajomo,

it's because the historical conflicts known as the Wars of the Roses

ponieważ historyczny konflikt znany jako Wojna Dwóch Róż

served as the basis for much of the drama in Game of Thrones.

posłużył jako inspiracja dla serii "Gra o Tron".

The real-life seeds of war were sewn by the death of King Edward III in 1377.

Ziarna wojny zostały zasiane w 1377 roku, gdy zmarł król Edward III.

Edward's oldest son had died before his father,

Najstarszy syn Edwarda zmarł przed nim,

but his ten-year-old son, Richard II,

ale to jego dziesięcioletni syn Ryszard II

succeeded to the throne ahead of Edward's three surviving sons.

zasiadł na tronie, nie bacząc na trzech żyjących synów Edwarda.

This skipping of an entire generation

Ten przeskok o jedno pokolenie

left lingering claims to the throne among their various offspring,

sprowokował roszczenia do tronu ich spadkobierców,

particularly the Lancasters, descended from Edward's third son,

szczególnie Lancasterów, potomków trzeciego syna Edwarda,

and the Yorks, descended from his fourth son.

i Yorków, pochodzących od jego czwartego syna.

The name of the ensuing wars

Nazwa wojny, która nastąpiła,

comes from the symbols associated with the two families,

pochodzi od symboli tych dwóch rodów,

the white rose of York and the red rose of Lancaster.

białej róży Yorków i czerwonej Lancasterów.

The Lancasters first gained the throne

Najpierw Lancasterom udało się przejąć tron,

when Richard II was deposed by his cousin Henry IV in 1399.

gdy Ryszard II został zdetronizowany przez swojego kuzyna, Henryka IV w 1399.

Despite sporadic unrest,

Pomimo sporadycznych zamieszek,

their reign remained secure until 1422,

ich rządy trwały aż do roku 1422,

when Henry V's death in a military campaign

kiedy po śmierci Henryka V w kampanii wojskowej,

left an infant Henry VI as king.

królem został Henryk VI, będący jeszcze niemowlęciem.

Weak-willed and dominated by advisors,

Zdominowany przez doradców król o słabej woli

Henry was eventually convinced to marry Margaret of Anjou to gain French support.

poślubił Małgorzatę Andegaweńską, aby zyskać poparcie Francji.

Margaret was beautiful, ambitious,

Małgorzata była piękna, ambitna

and ruthless in persecuting any threat to her power,

i bezwzględna dla wszystkich, którzy mogli zagrozić jej rządom,

and she distrusted Richard of York, most of all.

a najbardziej nie ufała Ryszardowi z Yorku.

York had been the King's close advisor and loyal General,

Ryszard był bliskim doradcą króla i lojalnym generałem,

but was increasingly sidelined by the Queen,

ale jego rola była stopniowo marginalizowana przez królową,

who promoted her favorite supporters, like the Earls of Suffolk and Somerset.

która wspierała swoich zwolenników: hrabiego Suffolk i Somerset.

York's criticism of their inept handling of the war against France

Gdy York skrytykował ich nieudolne podejście do wojny z Francją,

led to his exclusion from court and transfer to Ireland.

został wykluczony z dworu i przeniesiony do Irlandii.

Meanwhile, mounting military failures,

Tymczasem liczne porażki militarne

and corrupt rule by Margaret and her allies

oraz skorumpowane rządy Małgorzaty i jej sprzymierzeńców

caused widespread discontent,

spowodowały powszechne niezadowolenie.

and in the midst of this chaos,

W środku tego chaosu

Richard of York returned with an army to arrest Somerset and reform the court.

Ryszard z Yorku powrócił z armią, chcąc aresztować Somerseta i zreformować dwór.

Initially unsuccessful, he soon got his chance

Początkowo bez powodzenia, otrzymał wkrótce swą szansę,

when he was appointed Protector of the Realm

gdy został wskazany jako Lord Protektor Królestwa

after Henry suffered a mental breakdown.

po załamaniu nerwowym Henryka.

However, less than a year later,

Jednak w mniej niż rok później

Henry suddendly recovered

Henryk nagle wyzdrowiał,

and the Queen convinced him to reverse York's reforms.

a królowa przekonała go do cofnięcia reform wprowadzonych przez Yorka.

York fled and raised an army once more.

York uciekł i ponownie zebrał armię.

Though he was unable to directly seize the throne,

Mimo że nie mógł bezpośrednio objąć tronu,

he managed to be reinstated as Protector

udało mu się powrócić na stanowisko protektora

and have himself and his heirs designated to succeed Henry.

i wskazać siebie i swoich dziedziców jako następców Henryka.

But instead of a crown,

Ale zamiast być ukoronowana,

York's head acquired a pike

głowa Yorka została nabita na włócznię,

after he was killed in battle with the Queen's loyalists.

po tym, jak zginął w bitwie ze zwolennikami królowej.

His young son took up the claim and was crowned Edward IV.

Jego młody syn zasiadł na tronie jako Edward IV.

Edward enjoyed great military success against the Lancasters.

Edwardowi udało się pokonać Lancasterów.

Henry was captured,

Henryk został pojmany,

while Margaret fled into exile

a Małgorzata uciekła

with their reportedly cruel son, Edward of Westminster.

ze swoim ponoć okrutnym synem, Edwardem Westminsterem.

But the newly crowned King made a tragic political mistake

Ale nowo koronowany król popełnił tragiczny błąd.

by backing out of his arranged marriage with a French Princess

Wycofał się z zaaranżowanego małżeństwa z francuską księżniczką,

to secretly marry the widow of a minor Noble.

by w tajemnicy poślubić wdowę po mniej znaczącym szlachcicu.

This alienated his most powerful ally, the Earl of Warwick.

Zraził tym do siebie swojego najbardziej wpływowego sojusznika, hrabiego Warwick.

Warwick allied with the Lancasters,

Warwick sprzymierzył się z Lancasterami,

turned Edward's jealous younger brother, George, against him,

obrócił młodszego, zazdrosnego brata Edwarda, Grzegorza, przeciwko niemu.

and even briefly managed to restore Henry as King,

Przywrócił nawet Henryka na tron,

but it didn't last.

ale nie na długo.

Edward recaptured the throne,

Edward odzyskał tron,

the Lancaster Prince was killed in battle,

książę Lancaster zginął w bitwie,

and Henry himself died in captivity not long after.

a Henryk zmarł wkrótce w niewoli.

The rest of Edward IV's reign was peaceful,

Dalsza część rządów Edwarda IV była spokojna,

but upon his death in 1483, the bloodshed resumed.

ale po jego śmierci w 1483 roku rozlew krwi rozpoczął się na nowo.

Though his twelve-year-old son was due to succeed him,

Mimo że jego dwunastoletni syn miał zostać jego następcą,

Edward's younger brother Richard III declared his nephews illegitimate

młodszy brat Edwarda, Ryszard III uznał, że jego bratankowie są nieślubnymi dziećmi

due to their father's secret marriage.

z powodu sekretnego małżeństwa ich ojca.

He assumed the regency himself and threw the boys in prison.

Sam objął urząd regenta, a chłopców wtrącił do więzienia.

Though no one knows what ultimately became of them,

Nikt właściwie nie wiedział, co się z nimi stało,

after a while, the Princes disappeared

a po jakimś czasie książęta zniknęli

and Richard's power seemed secure.

i władza Ryszarda wydawała się zabezpieczona.

But his downfall would come only two years later

Ale jego upadek nadszedł w dwa lata później

from across the narrow sea of the English Channel.

zza wąskiego morza, przez kanał La Manche.

Henry Tudor was a direct descendant of the first Duke of Lancaster,

Henryk Tudor był w prostej linii potomkiem pierwszego księcia Lancaster,

raised in exile after his father's death in a previous rebellion.

wychowanym na wygnaniu po śmierci swego ojca w poprzednim buncie.

With Richard III's power grab causing a split in the York faction,

Kiedy Ryszard III sięgnął po władzę, spowodował rozłam wśród Yorków,

Henry won support for his royal claim.

dzięki temu Henryk zdobył poparcie dla swych roszczeń o tron.

Raising an army in France, he crossed the Channel in 1485

Po zebraniu armii we Francji, w 1485 roku przekroczył kanał La Manche

and quickly defeated Richard's forces.

i szybko pokonał wojska Ryszarda.

And by marrying Elizabeth of York, elder sister of the disappeared Princes,

Poślubiając Elżbietę z Yorku, starszą siostrę zaginionych książąt,

the newly crowned Henry VII joined the two roses,

nowo koronowany król, Henryk VII, połączył dwie róże,

finally ending nearly a century of war.

kończąc prawie stuletnią wojnę.

We often think of historical wars as decisive conflicts

Historyczne wojny postrzega się często jako decydujące starcia

with clearly defined winners and losers.

z jasno sprecyzowanymi zwycięzcami i przegranymi.

But the Wars of the Roses, like the fiction they inspired,

Ale Wojna Dwóch Róż, tak jak fikcyjna fabuła, którą zainspirowała,

show us that victories can be uncertain,

pokazuje, że zwycięstwa mogą być niepewne,

alliances unstable,

sojusze niestałe,

and even the power of Kings as fleeting as the seasons.

a władza królów przemijająca jak pory roku.