The best way to apologize (according to science)

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Over the years, people have come up with some truly awful apologies.

နှစ်တွေကြာလာတာနဲ့အမျှ လူတွေဟာ တကယ်ကို ဆိုးတဲ့ တောင်းပန်မှုအချို့နဲ့ ကြုံလာရတယ်။

From classic non-apologies to evasive excuses,

ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် မတောင်းပန်တာတွေကနေ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ် ဆင်ခြေတွေ၊

and flimsy corporate promises,

မခိုင်လုံတဲ့ လုပ်ငန်း ကတိတွေအထိ၊

it’s all too easy to give a bad apology.

ဆိုးရွားတဲ့ တောင်းပန်မှုတစ်ခုလုပ်ဖို့ လွယ်ကူလွန်းပါတယ်။

But researchers have found that good apologies generally share certain elements

ဒါပေမဲ့ ကောင်းတဲ့ တောင်းပန်တာတွေက ယေဘုယျ အနေနဲ့ အချို့အကြောင်းအရာတွေမှာ တူညီနေပြီး

and thoughtfully considering these factors can help you make amends

ဒီအချက်တွေကို ထည့်စဉ်းစားတာက အခြေအနေအမျိုးမျိုးမှာ ပြုပြင်ဖို့

in a wide variety of situations.

ကူညီနိုင်တာကို သုတေသီတွေ တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

Since public apologies have their own unique complications,

အများပြည်သူ တောင်းပန်မှုမှာ ထူးခြားတဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ရှိတာကြောင့်

we’re going to focus on some person-to-person examples.

လူတစ်ဦးချင်း ဥပမာ တချို့ကို အာရုံစိုက်မှာပါ။

So, picture this: your new office has free ice cream sandwiches

ဒါကြောင့် ဒါကို ပုံဖော်ကြည့်ပါ။ သင့်ရုံးခန်းအသစ်က အများသုံးရေခဲသေတ္တာထဲမှာ

in the communal fridge—

ရေခဲမုန့် အခမဲ့ပေးတယ်၊

or at least that’s what you thought.

သို့မဟုတ် အနည်းဆုံး သင် ထင်ထားတဲ့တိုင်းပါ။

But on Friday, when you’re helping your co-worker Terence

ဒါပေမဲ့ သောကြာနေ့မှာ သင့်လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် Terence က

set up another colleague's birthday party,

တခြားလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ရဲ့ မွေးနေ့ပွဲကို စီစဉ်ပေးတဲ့အခါ

he finds that half the ice cream he bought for the celebration is gone.

အခမ်းအနားအတွက် သူ ဝယ်ထားတဲ့ ရေခဲမုန့် တစ်ဝက်လောက မရှိတော့တာကို တွေ့လိုက်ရတယ်။

While this is obviously an embarrassing accident,

ဒါဟာ ရှက်စရာကောင်းတဲ့ မတော်တဆမှု တစ်ခုဆိုတာ သိသာပေမဲ့

coming forward and apologizing is still the right thing to do.

ရှေ့တိုးပြီး တောင်းပန်တာက လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့အရာ ဖြစ်နေတုန်းပါပဲ။

Understanding and accepting responsibility for your actions

ကိုယ့်လုပ်ရပ်တွေအတွက် တာဝန်ကို နားလည်၊လက်ခံတာက

is what some researchers call the “centerpiece of an apology.”

“တောင်းပန်တာရဲ့ဗဟိုချက်” လို့ တချို့သုတေသီတွေက ခေါ်ကြတယ်။

But it’s okay if this feels difficult and vulnerable— it’s supposed to be!

ဒါပေမဲ့ ဒါက ခက်ခဲပြီး ထိခိုက်လွယ်တယ်လို့ ခံစားရရင် ကောင်းပါတယ်၊ ဒါက ဖြစ်သင့်တယ်လေ။

The costly nature of apologies is part of what makes them meaningful.

တောင်းပန်တာရဲ့ တန်ဖိုးကြီးတဲ့ သဘာဝက ဒါတွေ ကို အဓိပ္ပာယ်ရှိစေတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပါ။

So while you might be tempted to defend your actions as accidental,

ဒါကြောင့် သင့်လုပ်ရပ်တွေကို မတော်တဆအဖြစ် ကာကွယ်ဖို့ သွေးဆောင်ခံရနိုင်ပေမဲ့

it’s important to remember that a good apology

ကောင်းတဲ့တောင်းပန်မှုတစ်ခုက သင့်ကို ပိုနေလို့ကောင်းစေတာ

isn’t about making you feel better.

မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို မှတ်သားဖို့ အရေးကြီးတယ်။

It’s about seeking to understand the perspective of the wronged party

မှားယွင်းတဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ အမြင်ကို နားလည်ဖို့နဲ့

and repair the damage to your relationship.

ဆက်ဆံရေးကို ပျက်စီးတာကို ပြန်ပြင်ဖို့ ကြိုးစားတာပါ။

This means that while clarifying your intentions non-defensively can be helpful,

ဆိုလိုတာက ရည်ရွယ်ရင်းတွေကို အကာအကွယ်မဲ့ ရှင်းလင်းပြတာက အထောက်အကူဖြစ်နိုင်ပေမဲ့

your mistake being an accident shouldn’t absolve you from offering

မတော်တဆဖြစ်တဲ့ သင့်အမှားက သင့်ကို စိတ်ရင်းမှန်နဲ့ တောင်းပန်တာကနေ

a sincere apology.

ဖြေမပေးသင့်ဘူး။

But what if your mistake wasn’t an accident?

ဒါပေမဲ့ အမှားက မတော်တဆမဟုတ်ရင်ရော။

Consider this:

ဒါကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ၊

you promised your friend Marie that you’ll attend her championship football match.

သင့်ရဲ့သူငယ်ချင်း မာရီကို တံခွန်စိုက် ဘောလုံးပွဲကို လာမယ်လို့ ကတိပေးထားတယ်။

But another friend just called to offer you an extra ticket

ဒါပေမဲ့ သင့်အကြိုက်ဆုံး ဂီတသမားရဲ့ နှုတ်ဆက်ခရီးစဉ်အတွက် အပို

for your favorite musician's farewell tour.

လက်မှတ်တစ်စောင် ပေးဖို့ အခြားသူငယ်ချင်းက ဖုန်းဆက်တယ်။

You know this is a once-in-a-lifetime chance,

ဒါက တစ်သက် တစ်ခါ အခွင့်အရေးဆိုတာကို သင် သိပြီး

and you can’t pass it up.

ဒါကို သင် လက်မလွှတ်နိုင်ဘူး။

Plus, you figure Marie wouldn’t mind if you miss the game—

ဒါ့အပြင် သင် ကစားပွဲကို လွဲချော်ရင် မာရီက စိတ်မဆိုးဘူးလို့ သင် ထင်တယ်၊

she always has plenty of fans supporting her.

သူ့ကို အမြဲ အားပေးတဲ့ ပရိသတ်က အများကြီးပါ။

But the next day, Marie tells you she was really hurt

ဒါပေမဲ့ နောက်နေ့မှာတော့ လူအုပ်ထဲမှာ သင့်ကို မတွေ့ရတာ

when she didn’t see you in the crowd.

စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတယ်လို့ မာရီ က ပြောတယ်။

You feel terrible for upsetting her and genuinely want to apologize.

သူ့ကို စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတဲ့အတွက် စိတ်မသက်မသာဖြစ်ပြိး တကယ်တောင်းပန်ချင်တယ်။

But while you regret hurting Marie,

ဒါပေမဲ့ မာရီကို နာကျင်စေတဲ့အတွက် နောင်တရပေမဲ့

you’re not actually sure if you made the wrong choice.

သင်ရွေးချယ်မှု မှားသွားသလားဆိုတာ သင် မသေချာဘူး။

So how can you reach beyond that terrible non-apology,

ဒါဆို “တောင်းပန်ပါတယ်၊ နင် ဒီလိုခံစားရတာ ငါ တောင်းပန်ပါတယ်” ဆိုတဲ့ ဆိုးရွားတဲ့

“I’m sorry YOU feel this way”?

တောင်းပန်မှုမဟုတ်တာကို သင် ဘယ်လို ကျော်လွန်နိုင်လဲ။

In situations like this, it can be easy to focus on rationalizing your actions

ဒီလိုအခြေအနေတွေမှာ တစ်ဖက်လူရဲ့အမြင်ကို နားလည်အောင် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့အခါ

when you should be working to understand the other person’s perspective.

သင့်လုပ်ရပ်တွေကို အကြောင်းရှာတာအပေါ် အာရုံစိုက်ဖို့ လွယ်ကူနိုင်ပါတယ်။

Consider asking Marie how you made them feel

သင့်အပြစ်ကို ပိုနားလည်လာစေဖို့ သင် သူ့ကို သင်ခံစားရစေပုံအကြောင်း

to better understand your offense.

မာရီကို မေးကြည့်တာကို တွေးကြည့်ပါ။

In this case, Marie might explain that she was disappointed

ဒီအဖြစ်မှာ သင် ကတိဖျက်တာကို စိတ်ပျက်မိတယ်လို့

you broke your promise,

မာရီက ရှင်းပြနိုင်ပြီး

and she was really counting on your support.

သူက သင်ံပံ့ပိုးမှုကို တကယ် အားကိုးနေတာပါ။

This kind of clarity can help you recognize your wrongdoing

ဒီရှင်းလင်းချက်မျိုးက သင့်အမှားကို အသိအမှတ်ပြုဖို့နဲ့ သင့်လုပ်ရပ်တွေက

and honestly accept how your actions caused harm.

ထိခိုက်စေပုံကို ရိုးသားစွာလက်ခံဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

Then you can frame your apology around addressing her concerns,

ဒီနောက် ကတိ ဖျက်တာခဲ့တာကို မှားတယ်လို့ ဝန်ခံကာ သူ့အတွက် မရှိခဲ့တာကို

perhaps by admitting that it was wrong of you to break your promise,

စိတ်မကောင်းဖြစ်မိတယ်လို ဝန်ခံရင်း သူ့ရဲ့စိုးရိမ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ

and you're sorry you weren't there for her.

တောင်းပန်တာကို ဘောင်ခတ်နိုင်တယ်။

Clearly acknowledging wrongdoing indicates that you know

အမှားလုပ်တာကို ရှင်းရှင်း အသိအမှတ်ပြုတာက သင် ရှုပ်ထွေးနေပုံကို

exactly how you messed up,

အသေအချာ သိတာကို ဖော်ပြပြီး

and it can give Marie faith that you’ll behave differently moving forward.

ဒါက ရှေ့ဆက်လှမ်းရာမှာ သင် ကွဲပြားစွာ ပြမူမယ်ဆိုတာကို မာရီ ယုံကြည်စေနိုင်တယ်။

But it’s always helpful to indicate exactly how you’ll change

ဒါပေမဲ့ ဘယ်လို ပြောင်းလဲမယ်ဆိုတာနဲ့ သင့်အပြစ်ကြောင့်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပျက်စီးမှုကို

and what you’ll do to repair the damage caused by your offense.

ပြန်ပြင်ဖို့ သင် လုပ်ဆောင်မှာကို အတိအကျ ဖော်ပြတာက အမြဲ အထောက်အကူဖြစ်စေတယ်။

Researchers call this the “offer of repair,”

သုတေသီတွေက ဒါကို “ပြုပြင်ရေး ကမ်းလှမ်းမှု” လို့ ခေါ်ကြပြီး

and it's often rated as one of the most critical parts of an apology.

တောင်းပန်မှုရဲ့ အရေးကြီးဆုံးအစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ် အဆင့်သတ်မှတ်ခံရလေ့ရှိတယ်။

In some cases, these gestures are straightforward,

တချို့အဖြစ်တွေမှာ သင် စားလိုက်တဲ့ ရေခဲမုန့်ကို အစားထိုးဖို့

like offering to replace the ice cream you eat.

ကမ်းလှမ်းတာလို ဒီအမူအရာတွေက ရိုးရှင်းပါတယ်။

However, with less tangible transgressions,

ဒါပေမဲ့ မြင်သာတဲ့ ဖောက်ဖျက်မှုတွေနဲ့ဆို

this might need to be more symbolic,

သင် အမှားလုပ်ခဲ့တဲ့ တစ်စုံတစ်ဦးကို

like expressing your love and respect for someone you wronged.

သင်ံချစ်မေတ္တာနဲ့ လေးစားမှုကို ဖော်ပြသလို ပိုသင်္ကေတဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

One common offer of repair is a verbal commitment

ပြုပြင်ရေး ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုဟာ အလားတူ အမှားကို ထပ်မလုပ်ဖို့

not to make the same mistake again,

နှုတ် ကတိကဝတ်တစ်ခုဖြစ်ပေမဲ့

but promising to do better only works if you actually do better.

တကယ် ပိုကောင်းအောင် လုပ်မှသာ ပိုကောင်း အောင် လုပ်မယ်လို့ ကတိပေးတာက အလုပ်ဖြစ်တာပါ။

Taking the victim’s perspective, accepting responsibility,

ကျူးလွန်ခံရသူရဲ့ အမြင်ကို ခံယူတာ၊ တာဝန်ယူမှုကို လက်ခံတာနဲ့

and making concrete offers of repair

ပြုပြင်မှုရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုတွေကို လုပ်တာက

are just a few of the elements of a good apology.

ကောင်းမွန်တဲ့ တောင်းပန်မှုရဲ အစိတ်အပိုင်းတချို့သာပါ။

But remember, apologies aren’t about getting forgiveness and moving on;

ဒါပေမဲ့ တောင်းပန်တာတွေကက ခွင့်လွှတ်မှု ရတာနဲ့ ရှေ့ဆက်တာနဲ့ မဆိုင်တာကို သတိရပါ။

they’re about expressing remorse and accepting accountability.

ဒါတွေက နောင်တကိုဖော်ပြတာနဲ့ တာဝန်ခံမှုကို လက်ခံတာနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။

And the best apologies are just the first step

အကောင်းဆုံး တောင်းပန်မှုတွေက ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆီ

on the road to reconciliation.

ပထမဆုံးခြေလှမ်းသာဖြစ်ပါတယ်။