How do antidepressants work? - Neil R. Jeyasingam

Translator: lavin Azwar omar Reviewer: Daban Q. Jaff

In the 1950s, the discovery of two new drugs

لە ساڵی ١٩٥٠دا، داهێنانی دوو جۆڕی نوێی دەرمان

sparked what would become a multibillion dollar market for antidepressants.

بووە جێ باس و خواست کە ئایا کامیان دەبنە پڕ فڕۆشترین بەرهەمی دژە خەمۆکی لە بازاڕدا.

Neither drug was intended to treat depression at all—

هیچ دەرمانێک نەبوو بۆ چارەسەرکردنی خەمۆکی

in fact, at the time, many doctors and scientists believed psychotherapy

لەڕاستدا، لەم سەردەمەدا دکتۆر و زاناکان پێیان وابووە کە چارەسەری دەروونی

was the only approach to treating depression.

تاکە ڕێگەیە بۆ چارەسەرکردنی خەمۆکی.

The decades-long journey of discovery that followed

دوای چەندەها ساڵ لە داھێنان

revolutionized our understanding of depression—

توانیان لە مانای تەواوی خەمۆکی تێبگەین

and raised questions we hadn’t considered before.

و کۆمەڵە پرسیارێکی هێنایە کایەوە کە پێشتر بیرمان ڵێنەکردۆتەوە.

One of those first two antidepressant drugs was ipronaizid,

یەکێک لەو دوو دەرمانە دژە خەمۆکیانە بریتی بوو لە ( ئایپرۆنایزد)،

which was intended to treat tuberculosis.

کە بۆ چارەسەری نەخۆشی سیل بەکارهێندڕاوە سەرەتا.

In a 1952 trial, it not only treated tuberculosis,

لە تاقیکردنەوەی ساڵی ١٩٥٢ دا، ئەو دەرمانە تەنها نەخۆشی سیلی چارەسەرنەکردووە،

it also improved the moods of patients

هەروەها بۆتە هۆی بەرەوپێش بردنی لایەنی دەروونی ئەو نەخۆشانەش

who had previously been diagnosed with depression.

کە حاڵەتی خەمۆکیان لەگەڵ دابووە.

In 1956, a Swiss clinician observed a similar effect when running a trial

لە ساڵی١٩٥٦، تاقیگەی سویدی هەمان ئەنجامیان دۆزیوەتەوە لەسەر

for imipramine, a drug for allergic reactions.

دەرمانی (ئیپرامن) کە چارەسەرکردنی هەستیاری بەکارهاتووە.

Both drugs affected a class of neurotransmitters called monoamines.

هەردووکیشیان کاریگەریان بەسەر کۆمەڵێک لە دەمارە گەێنەرەکانەوە هەیە ئەویش مۆنۆماینە.

The discovery of these antidepressant drugs

دۆزینەوەی ئەو دوو دەرمانە دژە خەمۆکیەش

gave rise to the chemical imbalance theory,

ئەوەش بووە هۆی پەیدابوونی بیردۆزی ناهاوسەنگی کیمیایی،

the idea that depression is caused by having insufficient monoamines

بیڕۆکەکە ئەوە بوو کە خەمۆکی بە هۆی بڕێکی زۆڕ لە (مۆنۆمین)

in the brain’s synapses.

لە ڕەگە دەماری مێشک ڕوودەدات.

Ipronaizid, imipramine, and other drugs like them

ئایپرۆنایز، ئیمپریمین، دەرمانەکانی تری جۆڕێ وەکو ئەوان

were thought to restore that balance

بڕوا وابووە کە دەبێتە هۆی بە دەستهێنانی هاوسەنگیه

by increasing the availability of monoamines in the brain.

ئەویش بە زیادکردنی بڕی مۆنۆمانەکان لە مێشکدا.

These drugs targeted several different monoamines,

ئەو دەرمانانەش کاریگەریان لەسەر جۆڕی جیاوزی (مۆنۆماینەکان) هەبووە،

each of which acted on a wide range of receptors in the brain.

کە هەریەکەیان وەکو زنجیرەیەک لە وەرگڕەکان کاریان کردووە لە مێشکدا.

This often meant a lot of side effects,

کە هەندێکجار تەنانەت کاریگەری لاوەکیشیان هەبووە،

including headaches, grogginess, and cognitive impairments

وەکو ژانە سەر، سەرگێژ خواردن و دڕەنگ فێڕبوونی شتەکان

including difficulty with memory, thinking, and judgment.

وەکو زەحمەتی لە یادکردنەوە، بیرکردنەوە و بڕیاردان.

Hoping to make the drugs more targeted and reduce side effects,

هیوادارین دەرمانێکی زۆڕ کاریگەرتر و بە زیانی کەمترەوە بەرهەم بهێندرێت،

scientists began studying existing antidepressants

زاناکان دەستیان کردووە بە ڵێکۆلینەوە لەسەر دەرمانەکانی دژە خەمۆکی

to figure out which specific monoamines were most associated

بۆ ئەوەی بزانن چ مۆنۆماینێک زیاتر بەرپرسە

with improvements in depression.

لە پەرەسەندنی خەمۆکی.

In the 1970s, several different researchers converged on an answer:

لە ساڵی ١٩٧٠ دا، هەندێک لە ڵێکۆرەوەکان توانیوەتیان بە وەڵامەک بگەن:

the most effective antidepressants all seemed to act on one monoamine

بەدیارکەوتووە کە هەموو دژە خەمۆکییەکان تەنها کاریان لەسەر یەک (مۆنۆماین) کردووە

called serotonin.

ئەویش ( سێرۆتۆنین) بووە.

This discovery led to the production of fluoxetine, or Prozac, in 1988.

ئەم داهێنان بووە هۆی بەرهەم هێنانی فلواکستین، یان پرۆزاک، لە ساڵی ١٩٨٨دا.

It was the first of a new class of drugs

ئەوەش کۆمەلەی یەکەمی دەرمانەکان بوو

called Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, or SSRI’s,

کە پێ ووتراوە (selective serotonin reuptake) یان ( SSRI’s)،

which block the reabsorption of serotonin, leaving more available in the brain.

کە ئەوەش دەبێتە هۆی کەمتر هەڵمژینی سێرۆتۆنین و مانەوەی بڕێکی زیاتری لە مێشکدا

Prozac worked well and had fewer side effects

(پرۆزاک) کاریگەرترە و زیانەکانی کەمترە

than older, less targeted antidepressants.

لە دژە خەمۆکیەکانی پێشتر.

The makers of Prozac also worked to market the drug

بەرهەم هێنەرەکانی پرۆزاک هەوڵی بە بازاڕ خستنی ئەم دەرمانەیان دەداوە

by raising awareness of the dangers of depression

ئەویش بە بەڵاوکردنەوەی هۆشیاری دەربارەی زیانەکانی خەمۆکی

to both the public and the medical community.

بۆ هەردوو کۆمەڵگای گشتی و تەندروستی.

More people came to see depression as a disease

زۆڕینەی خەڵک خەمۆکی بە نەخۆشی تێگەیشت بوون

caused by mechanisms beyond an individual’s control,

پێیان وابوو لە ئەنجامی کردارێکەوە دروست دەبێت کە لە دەسەڵاتی مڕۆڤدا نییە،

which reduced the culture of blame and stigmatization surrounding depression,

کە ئەمەش بووە هۆی کەمکردنەوەی لەکەی کەلتووری و ناوزاندنی خەمۆکی،

and more people sought help.

و وایکرد خەڵکێکی زۆڕ بەدوای چارەسەرا بگەڕێن.

In the 1990s, the number of people being treated for depression skyrocketed.

لە ساڵی ١٩٩٠، کۆمەڵێک خەڵک توانیان چارەسەری خەمۆکی وەربگڕن.

Psychotherapy and other treatments fell by the wayside,

بەمەش چارەسەرە دەروونییەکان و چارەسەکانی تر باویان نەما،

and most people were treated solely with antidepressant drugs.

و بەڵکو زۆڕینەی خەڵک چارەسەرکران لە ڕێگەی دەرمانە دژە خەمۆکییەکانەوە.

Since then, we’ve developed a more nuanced view of how to treat depression—

لە ئێستادا، ڕوونکردنەوەی زیاتر هەیە لەسەر چۆنیەتی چارەسەرکردنی خەمۆکی

and of what causes it.

و هۆکارەکانی.

Not everyone with depression responds to SSRIs like Prozac—

هەموو کەسێک وەڵامی (SSRIs) وەکو پرۆزاک نادانەوە

some respond better to drugs that act on other neurotransmitters,

هەندێکیان بەو دەرمانانە زیاتلرگاریگەر دەبن کە کار لە دەمارە گەێنەرەکانیان دەکات،

or don't respond to medication at all.

یاخود کاردانەوەیان بۆ هیچ دەرمانێک نییە.

For many, a combination of psychotherapy and antidepressant drugs

بۆ زۆڕینەیان، وەرگڕتنی هەردوو چارەسەری دەروونی و دەرمانە دژە خەمۆکییەکان

is more effective than either alone.

زۆڕ کاریگەرتر دەبێت لە وەرگڕتنی یەکێکیان بە تەنها.

We’re also not sure why antidepressants work the way they do:

هەروەها دڵنیاش نین کە ئایا بۆچی دەرمانە دژە خەمۆکیەکان بەم شێوەیە کار دەکەن:

they change monoamine levels within a few hours of taking the medication,

دوای ماوەیەکی کەم لە دوای وەرگڕتنیان ڕێژەی و بڕی (مۆنۆماینەکان) دەگۆڕن،

but patients usually don’t feel the benefit until weeks later.

بەڵام نەخۆشەکە هەست بە باش بوون ناکات هەتا هەفتەیەک.

And after they stop taking antidepressants,

دوای ئەوەی دەوەستن لە بەکارهێنانی دژە خەمۆکییەکە،

some patients never experience depression again, while others relapse.

هەندێکیان هەرگیز تووشی خەمۆکی نابنەوە دووبارە، بەڵام هەندێکیان تووشی دەبنەوە.

We now recognize that we don’t know what causes depression,

ئێستا زانیمان کە ئێمە نازانین هۆکارە سەرەکییەکانی خەمۆکی چیین،

or why anti-depressants work.

یان بۆچی دەرمانە دژە خەمۆکییەکان کاریگەریان هەیە.

The chemical imbalance theory is at best an incomplete explanation.

بیردۆی لاسەنگە کیمیایی نموونەیەکی تەواو نەکراوی ئەم بابەتەیە.

It can’t be a coincidence that almost all the antidepressants

ئەوە ناکڕێت ڕێکەوت بێت کە زۆڕینەی دەرمانە دژە خەمۆکییەکان،

happen to act on serotonin,

وەکو (سێرۆتۆنین) کاردەکەن،

but that doesn’t mean serotonin deficiency is the cause of depression.

بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، ئەوە مانای ئەوە نییە کە کەمی (سێرۆتۆنین) دەبێتە هۆی خەمۆکی.

If that sounds odd, consider a more straightforward example:

ئەگەر ئەوە سەیرە بە لاتەوە، ئەوە نموونەی ئاسان تر دەهێنینەوە:

steroid creams can treat rashes caused by poison ivy—

بۆ نموونە مەرهەمی سترۆید چارەسەری هەوکردنی ژەهری گوڵی ژاڵە دەکات

the fact that they work doesn’t mean steroid deficiency

هەر لەبەرئەوەی چارەسەری دەکات مانای ئەوە نییە بەهۆی کەمی سترۆیدەوە

was the cause of the rash.

هەوکردن و سوربوونەوەکە ڕوویداوە.

We still have a ways to go in terms of understanding this disease.

هێشتاش چەندین ڕێگا چارەمان هەیە بۆ زیاتر ڕوونکردنەوەی ئەم نەخۆشیە.

Fortunately, in the meantime, we have effective tools to treat it.

خۆشبەختانە، ئامێڕی زۆڕ کاریگەرمان هەیە بۆ چارەسەرکردنی ئەم نەخۆشیە.