How do antidepressants work? - Neil R. Jeyasingam

3,915,428 views ・ 2021-03-18

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Jamiyanmaa P Reviewer: Marla Munkh-Achit
00:06
In the 1950s, the discovery of two new drugs
0
6746
3375
1950-иад онд хоёр шинэ эмийн нээлт
00:10
sparked what would become a multibillion dollar market for antidepressants.
1
10121
4792
олон тэрбум долларын сэтгэл гутралын эмийн зах зээлийг үүсгэсэн юм.
00:14
Neither drug was intended to treat depression at all—
2
14913
2916
Аль ч эм нь үнэндээ сэтгэл гутралыг эмчлэхэд зориулагдаагүй
00:17
in fact, at the time, many doctors and scientists believed psychotherapy
3
17829
4709
ба тухайн үед олон эмч, эрдэмтэд сэтгэл засал нь
00:22
was the only approach to treating depression.
4
22538
2708
сэтгэл гутралын эмчлэх цорын ганц арга гэж үздэг байсан.
00:25
The decades-long journey of discovery that followed
5
25246
2875
Хэдэн арван жилийн турш үргэлжилсэн нээлт нь
00:28
revolutionized our understanding of depression—
6
28121
2750
сэтгэл гутралын талаарх бидний ойлголтыг өөрчилж,
00:30
and raised questions we hadn’t considered before.
7
30871
3000
урьд өмнө нь бодож байгаагүй асуултуудыг сөхөн гаргасан.
00:34
One of those first two antidepressant drugs was ipronaizid,
8
34246
4250
Эдгээр эхний хоёр эмийн нэг нь
00:38
which was intended to treat tuberculosis.
9
38496
2625
сүрьеэг эмчлэх зорилготой ипрониазид байв.
00:41
In a 1952 trial, it not only treated tuberculosis,
10
41121
4083
1952 оны туршилтаар сүрьеэ өвчнийг эмчлээд зогсохгүй
00:45
it also improved the moods of patients
11
45204
2292
өмнө нь сэтгэл гутралтай гэж оношлогдсон
00:47
who had previously been diagnosed with depression.
12
47496
2916
өвчтөнүүдийн сэтгэл санааг дээшлүүлсэн.
00:50
In 1956, a Swiss clinician observed a similar effect when running a trial
13
50412
5792
1956 онд Швейцарь эмч харшлын урвалын эм болох
00:56
for imipramine, a drug for allergic reactions.
14
56204
3833
имипраминыг туршиж үзээд ижил төстэй үр дүн байгааг анзаарсан.
01:00
Both drugs affected a class of neurotransmitters called monoamines.
15
60037
4959
Хоёр эм хоёулаа моноамин хэмээх мэдрэл дамжуулагчид нөлөөлсөн.
01:04
The discovery of these antidepressant drugs
16
64996
2375
Эдгээр сэтгэл гутралын эмийг нээсэн нь
01:07
gave rise to the chemical imbalance theory,
17
67371
2625
химийн тэнцвэргүй байдлын онолыг хөгжүүлж сэтгэл гутрал
01:09
the idea that depression is caused by having insufficient monoamines
18
69996
4083
тархины мэдрэлийн холбоост моноамин хангалтгүйгээс үүсдэг
01:14
in the brain’s synapses.
19
74079
1625
гэсэн онолыг бий болгосон.
01:16
Ipronaizid, imipramine, and other drugs like them
20
76246
3458
Ипрониазид, имипрамин болон бусад эмүүд нь
01:19
were thought to restore that balance
21
79704
1959
тархинд моноаминуудын хүртээмжийг
01:21
by increasing the availability of monoamines in the brain.
22
81663
4000
нэмэгдүүлэх замаар тэнцвэрийг сэргээдэг гэж үздэг.
01:25
These drugs targeted several different monoamines,
23
85663
3125
Эдгээр эмүүд нь хэд хэдэн өөр моноаминуудад чиглэсэн бөгөөд
01:28
each of which acted on a wide range of receptors in the brain.
24
88788
3875
тус бүр нь тархины өргөн хүрээний хүлээн авагчид үйлчилдэг.
01:32
This often meant a lot of side effects,
25
92663
2166
Энэ нь ихэвчлэн толгой өвдөх,
01:34
including headaches, grogginess, and cognitive impairments
26
94829
3709
тэнцвэр алдагдах, ой санамж, бодох, эргэцүүлэхэд хүндрэл гарах
01:38
including difficulty with memory, thinking, and judgment.
27
98538
3500
зэрэг оюун ухаанд нөлөөлөх сөрөг нөлөө ихтэй.
01:42
Hoping to make the drugs more targeted and reduce side effects,
28
102663
3500
Эмийг илүү нарийвчилсан болгож гаж нөлөөг бууруулахын тулд
01:46
scientists began studying existing antidepressants
29
106163
3500
эрдэмтэд антидепрессантуудын ямар моноаминууд
01:49
to figure out which specific monoamines were most associated
30
109663
3833
сэтгэлийн хямралыг сайжруулахад хамгийн их хамааралтай
01:53
with improvements in depression.
31
113496
2292
болохыг мэдэхийн тулд судалж эхэлсэн.
01:55
In the 1970s, several different researchers converged on an answer:
32
115788
5000
1970-аад онд хэд хэдэн судлаачид хамгийн үр дүнтэй антидепрессантууд
02:00
the most effective antidepressants all seemed to act on one monoamine
33
120788
4791
серотонин хэмээх монамин дээр үйлчилж байна
02:05
called serotonin.
34
125579
1667
гэсэн ижил хариултад хүрсэн.
02:07
This discovery led to the production of fluoxetine, or Prozac, in 1988.
35
127913
6041
Энэ нээлт нь 1988 онд флуоксетин буюу Прозакийн үйлдвэрлэлд хөтөлсөн.
02:13
It was the first of a new class of drugs
36
133954
2375
Энэ нь нь серотонины дахин шингээлтийг зогсоож,
02:16
called Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, or SSRI’s,
37
136329
5750
тархинд хангалттай хэмжээгээр үлдээдэг Серотонины Нөхөн Сэргээлтийг Сонгон
02:22
which block the reabsorption of serotonin, leaving more available in the brain.
38
142079
5584
Дарангуйлагч буюу, СНССД гэх шинэ эмийн бүлгийн эхнийх нь байв.
02:27
Prozac worked well and had fewer side effects
39
147663
2625
Прозак бусад хуучны, ерөнхий
02:30
than older, less targeted antidepressants.
40
150288
3166
эмүүдээс гаж нөлөө багатайгаар илүү нөлөөлж байсан.
02:33
The makers of Prozac also worked to market the drug
41
153746
3375
Прозак үйлдвэрлэгчид олон нийт болон эрүүл мэндийн салбарынханд
02:37
by raising awareness of the dangers of depression
42
157121
2542
сэтгэл гутралын аюулын тухай мэдлэгийг
02:39
to both the public and the medical community.
43
159663
2583
дээшлүүлэх замаар эмийг сурталчилсан.
02:42
More people came to see depression as a disease
44
162246
2875
Олон хүмүүс сэтгэл гутралыг хувь хүний хяналтаас
02:45
caused by mechanisms beyond an individual’s control,
45
165121
3542
гадуурх шалтгаанаар үүсдэг өвчин гэж харах болж энэ нь
02:48
which reduced the culture of blame and stigmatization surrounding depression,
46
168663
4875
сэтгэл гутралыг тойрсон буруутгах, шившиглэх соёлыг багасгаж,
02:53
and more people sought help.
47
173538
2166
илүү олон хүмүүс тусламж эрэх болсон.
02:56
In the 1990s, the number of people being treated for depression skyrocketed.
48
176371
5042
1990-ээд онд сэтгэл хямралын эмчилгээнд хамрагдах хүмүүсийн тоо тэнгэрт хадсан.
03:01
Psychotherapy and other treatments fell by the wayside,
49
181413
3208
Ихэнх хүмүүс зөвхөн сэтгэл гутралын эсрэг эмээр эмчлүүлэх болж
03:04
and most people were treated solely with antidepressant drugs.
50
184621
4083
сэтгэл засал болон бусад эмчилгээнүүд багассан.
03:09
Since then, we’ve developed a more nuanced view of how to treat depression—
51
189538
4625
Түүнээс хойш бид сэтгэл гутралыг хэрхэн эмчлэх болон түүний шалтгааны талаар
03:14
and of what causes it.
52
194163
1916
илүү нарийн ойлголттой болсон.
03:16
Not everyone with depression responds to SSRIs like Prozac—
53
196079
4084
Сэтгэл хямралтай хүн бүрд Прозак шиг СНССД-үүд нөлөөлдөггүй ба
03:20
some respond better to drugs that act on other neurotransmitters,
54
200163
3875
заримд нь мэдрэлийн дамжуулагчид нөлөөлдөг өөр эмүүдэд үр дүн үзүүлж
03:24
or don't respond to medication at all.
55
204038
3208
эсвэл заримд нь эм огт нөлөөхгүй ч тохиолдол бий.
03:27
For many, a combination of psychotherapy and antidepressant drugs
56
207246
4500
Ихэнх хүмүүст сэтгэл засал, эм хосолсон эмчилгээ аль нэгийг нь
03:31
is more effective than either alone.
57
211746
2625
дангаар нь хэрэглэснээс илүү үр дүнтэй байдаг.
03:34
We’re also not sure why antidepressants work the way they do:
58
214371
3917
Бид мөн яагаад сэтгэл гутралын эсрэг эм
03:38
they change monoamine levels within a few hours of taking the medication,
59
218288
3916
эмийг ууснаас хойш хэдэн цагийн дотор монамины түвшнийг өөрчилдөг ч
03:42
but patients usually don’t feel the benefit until weeks later.
60
222204
3792
өвчтөнүүд ихэвчлэн хэдэн долоо өнгөртөл үр дүнг нь мэдэрдэггүйг мэдэхгүй
03:46
And after they stop taking antidepressants,
61
226288
2333
Мөн тэд сэтгэл гутралын эм уухаа болиход
03:48
some patients never experience depression again, while others relapse.
62
228621
4417
сэтгэл гутрал дахидаг байхад зарим нь ахиж сэтгэл гутралд ордоггүй.
03:54
We now recognize that we don’t know what causes depression,
63
234871
3583
Бид одоогоор антидепрессантууд яагаад үр дүнтэй эсвэл юу сэтгэл гутралд
03:58
or why anti-depressants work.
64
238454
2375
хүргэдгийг мэдэхгүй.
04:00
The chemical imbalance theory is at best an incomplete explanation.
65
240829
5084
Химийн тэнцвэргүй байдлын онол нь бүрэн бус тайлбар юм.
04:05
It can’t be a coincidence that almost all the antidepressants
66
245913
3375
Бараг бүх антидепрессантууд серотонинд нөлөөлдөг нь зүгээр л
04:09
happen to act on serotonin,
67
249288
2000
тохиолдол байх боломжгүй ч энэ нь
04:11
but that doesn’t mean serotonin deficiency is the cause of depression.
68
251288
4708
серотониний дутагдал сэтгэл гутралын шалтгаан гэсэн үг бас биш юм.
04:15
If that sounds odd, consider a more straightforward example:
69
255996
3708
Хэрвээ энэ хачин сонсогдож байвал илүү ойлгомжтой жишээ авья:
04:19
steroid creams can treat rashes caused by poison ivy—
70
259704
3750
стеройд тос нь хорт мөлхөө ургамлаас үүссэн тууралтыг эмчилдэг
04:23
the fact that they work doesn’t mean steroid deficiency
71
263454
3334
гэхдээ энэ нь тууралтын шалтгаан
04:26
was the cause of the rash.
72
266788
2166
стеройдын дутагдал гэсэн үг биш юм.
04:28
We still have a ways to go in terms of understanding this disease.
73
268954
4084
Энэ өвчнийг ойлгоход бидэнд одоо ч хугацаа хэрэгтэй.
04:33
Fortunately, in the meantime, we have effective tools to treat it.
74
273038
3916
Аз болоход тэр хүртэл бидэнд эмчлэх үр дүнтэй аргууд байна.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7