Dayananda Saraswati: The profound journey of compassion

Translator: Phuong Quach Reviewer: Lan-Chi Nguyen

A human child is born,

Một đứa trẻ ra đời,

and for quite a long time

và trong một thời gian khá dài

is a consumer.

nó là một người tiêu thụ.

It cannot be consciously a contributor.

Chứ chưa thể là một người có ý thức đóng góp.

It is helpless.

Nó chưa giúp ích được.

It doesn't know how to survive,

Nó không biết cách sinh tồn,

even though it is endowed with an instinct to survive.

mặc dù tạo hóa ban cho bản năng sinh tồn.

Nó cần sự giúp đỡ của mẹ ruột, hoặc mẹ nuôi, để sinh tồn.

It needs the help of mother, or a foster mother, to survive.

It can't afford to doubt the person who tends the child.

Nó không nghi ngờ gì người chăm sóc mình.

It has to totally surrender,

Nó hoàn toàn để cho điều đó xảy ra.

as one surrenders to an anesthesiologist.

như một người nộp mình trước một bác sĩ gây mê.

It has to totally surrender.

Nó hoàn toàn để cho điều đó xảy ra.

That implies a lot of trust.

Điều đó bao hàm sự tin tưởng.

That implies the trusted person

Điều đó bao hàm người được tin tưởng

won't violate the trust.

sẽ không vi phạm lòng tin.

As the child grows,

Khi một đứa trẻ lớn lên,

it begins to discover

nó bắt đầu khám phá rằng

that the person trusted is violating the trust.

người được tin tưởng lại vi phạm lòng tin đó.

It doesn't know even the word "violation."

Còn không biết đến từ "vi phạm" nữa.

Therefore, it has to blame itself,

Vì vậy, phải tự trách bản thân,

a wordless blame,

một sự trách cứ không nói nên lời,

which is more difficult to really resolve --

điều này còn khó hơn cách giải quyết thật sự -

the wordless self-blame.

của sự hàm trách bản thân.

As the child grows to become an adult:

Khi một đứa trẻ lớn lên, rồi trở thành người lớn:

so far, it has been a consumer,

trước giờ, nó từng là một người tiêu thụ,

but the growth of a human being

nhưng sự phát triển của một con người

lies in his or her capacity to contribute,

nằm ở khả năng đóng góp của người đó,

để trở thành một người đóng góp.

to be a contributor.

Một người không thể đóng góp được gì nếu người đó không cảm thấy an tâm.

One cannot contribute unless one feels secure,

one feels big,

người đó cảm thấy to lớn,

one feels: I have enough.

một người cảm thấy: Tôi có đủ rồi.

To be compassionate is not a joke.

Để có lòng thương người không phải là chuyện đùa.

It's not that simple.

Điều này không hề đơn giản.

One has to discover a certain bigness in oneself.

Người ta phải khám phá điều to lớn chắc chắn về bản thân mình.

Sự lớn mạnh đó nên tập trung vào bản thân,

That bigness should be centered on oneself,

not in terms of money,

không phải bằng tiền bạc,

not in terms of power you wield,

không phải bằng sức mạnh bạn có,

not in terms of any status that you can command in the society,

không phải bằng bất cứ địa vị nào bạn có thể ra lệnh trong xã hội,

but it should be centered on oneself.

nhưng nó nên tập trung vào chính bản thân.

The self: you are self-aware.

Cái tôi: bạn tự ý thức mình.

Cái tôi đó, nó phải được tập trung - lớn mạnh và toàn vẹn.

On that self, it should be centered -- a bigness, a wholeness.

Otherwise, compassion is just a word and a dream.

Nếu không thì, lòng thương người chỉ là một tên gọi hay một giấc mơ mà thôi.

You can be compassionate occasionally,

Thỉnh thoảng bạn có thể trở nên từ bi,

more moved by empathy

xúc động hơn nhờ sự cảm thông

than by compassion.

hơn là lòng thương người.

Thank God we are empathetic.

Cảm ơn Chúa, chúng ta có sự đồng cảm.

When somebody's in pain, we pick up the pain.

Khi có ai đó đau đớn, chúng ta đón lấy nỗi đau đó.

In a Wimbledon final match,

Trong trận chung kết Wimbledon,

these two guys fight it out.

2 người đấu với nhau.

Each one has got two games.

Mỗi người có 2 vòng thi.

It can be anybody's game.

Có thể là vòng thi của bất cứ ai.

What they have sweated so far has no meaning.

Họ đấu toát mồ hôi ra sao không còn ý nghĩa nào hết.

One person wins.

Một người chiến thắng.

The tennis etiquette is, both the players have to come to the net

Nghi thức trước trận tennis là, tất cả tuyển thủ phải đến gần chiếc lưới

and shake hands.

và bắt tay nhau.

The winner boxes the air

Người chiến thắng đánh tay lên không trung

and kisses the ground,

và hôn mặt đất,

throws his shirt as though somebody is waiting for it.

cởi bỏ áo như thể có ai đó đang chờ chuyện này vậy.

(Laughter)

(Cười)

And this guy has to come to the net.

Và người này phải đến gần chiếc lưới.

When he comes to the net,

Khi anh ta đến gần chiếc lưới,

you see, his whole face changes.

bạn thấy đó, nguyên khuôn mặt anh ta thay đổi.

It looks as though he's wishing that he didn't win.

Trông như thể anh ta đang cầu mong mình đừng có chiến thắng vậy.

Why? Empathy.

Tại sao? Sự cảm thông.

That's human heart.

Đó là trái tim của con người.

No human heart is denied of that empathy.

Không có trái tim nào phủ nhận sự cảm thông đó hết.

No religion can demolish that by indoctrination.

Không có tôn giáo nào có thể bị một học thuyết đánh đổ.

No culture, no nation and nationalism --

Không có nền văn hóa, không một quốc gia hay một chủ nghĩa dân tộc -

nothing can touch it

không gì có thể chạm vào nó

because it is empathy.

vì đây là sự đồng cảm.

And that capacity to empathize

Và khả năng đồng cảm

là chiếc cửa sổ qua đó bạn có thể kết nối với nhiều người,

is the window through which you reach out to people,

you do something that makes a difference in somebody's life --

bạn thực hiện một việc có thể tạo sự khác biệt trong cuộc sống của ai đó -

even words, even time.

ngay cả bằng từ ngữ hay thời gian.

Compassion is not defined in one form.

Lòng thương người không được định nghĩa ở một hình thức nào hết.

There's no Indian compassion.

Không có lòng thương người đối với người Ấn.

There's no American compassion.

Không có lòng thương người đối với người Mĩ.

It transcends nation, the gender, the age.

Nó vượt qua mọi quốc gia, giới tính, tuổi tác.

Why? Because it is there in everybody.

Tại sao? Vì nó nằm trong tất cả mọi người.

It's experienced by people occasionally.

Nó thỉnh thoảng được mọi người trải nghiệm.

Then this occasional compassion,

Vậy thì lòng thương người thỉnh thoảng này,

we are not talking about --

chúng ta không nói về điều đó -

it will never remain occasional.

sẽ không bao giờ duy trì thỉnh thoảng nữa.

By mandate, you cannot make a person compassionate.

Bằng cách chỉ thị, bạn không thể khiến một người trở nên từ bi được.

You can't say, "Please love me."

Bạn không thể nói, "Làm ơn yêu tôi đi."

Love is something you discover.

Tình yêu là điều gì đó bạn khám phá được.

It's not an action,

Đó không phải là hành động,

but in the English language, it is also an action.

nhưng trong tiếng Anh, điều đó cũng được xem là một hành động.

I will come to it later.

Tôi sẽ đề cập tới nó sau.

So one has got to discover a certain wholeness.

Vì vậy một người phải khám phá một sự trọn vẹn chắc chắn.

I am going to cite the possibility of being whole,

Tôi sẽ trích dẫn khả năng trở thành tổng thể,

which is within our experience, everybody's experience.

nằm trong trải nghiệm của chúng ta, trải nghiệm của mọi người.

In spite of a very tragic life,

Mặc dù cuộc sống tràn đầy bi kịch,

one is happy in moments which are very few and far between.

con người vẫn hạnh phúc vào những lúc hiếm có như vậy.

And the one who is happy,

Và một người được xem là hạnh phúc,

even for a slapstick joke,

ngay cả đối với trò đùa,

accepts himself and also the scheme of things in which one finds oneself.

chấp nhận chính mình cũng như chấp nhận nhỡn giới mà con người ta tìm thấy chính họ

That means the whole universe,

Điều đó có nghĩa là chấp nhận toàn thể vũ trụ,

known things and unknown things.

việc anh ta đã biết hay chưa biết.

All of them are totally accepted

Tất cả chúng hoàn toàn được chấp nhận

because you discover your wholeness in yourself.

vì bạn khám phá sự toàn vẹn trong chính bản thân bạn.

The subject -- "me" --

Chủ thể - "tôi"

and the object -- the scheme of things --

và khách thể - nhỡn giới của vạn vật -

fuse into oneness,

hợp nhất thành một thể.

an experience nobody can say, "I am denied of,"

một trải nghiệm không ai có thể nói, "Tôi bị từ chối khỏi đó,"

an experience common to all and sundry.

một trải nghiệm bình thường đối với tất cả mọi người.

That experience confirms that, in spite of all your limitations --

Trải nghiệm đó xác nhận rằng, mặc dù bạn còn nhiều hạn chế -

all your wants, desires, unfulfilled, and the credit cards

tất cả những mong muốn, khao khát, sự thiếu thốn, và thẻ tín dụng

and layoffs

và thời gian rỗi của bạn.

and, finally, baldness --

và, cuối cùng, điểm cốt lõi -

you can be happy.

bạn có thể hạnh phúc.

But the extension of the logic is

Nhưng sự mở rộng của lập luận này là

that you don't need to fulfill your desire to be happy.

bạn không cần lấp đầy nỗi khao khát mới được hạnh phúc.

Bạn là niềm hạnh phúc, sự toàn vẹn mà bạn mong muốn.

You are the very happiness, the wholeness that you want to be.

There's no choice in this:

Không có lựa chọn nào khác:

that only confirms the reality

đó là sự xác nhận duy nhất một thực tế

that the wholeness cannot be different from you,

rằng sự toàn vẹn không gì khác ngoài chính bạn,

cannot be minus you.

không thể là phiên bản âm của bạn.

It has got to be you.

Nó phải là chính bạn.

You cannot be a part of wholeness

Bạn không thể trở thành một phần của một tập thể

and still be whole.

và vẫn còn vẹn nguyên.

Your moment of happiness reveals that reality,

Khoảnh khắc hạnh phúc của bạn cho thấy thực tế đó,

that realization, that recognition:

Đó là sự nhận ra, sự thừa nhận:

"Maybe I am the whole.

"Có lẽ tôi là một chỉnh thể toàn vẹn.

Maybe the swami is right.

Có lẽ nhà truyền giáo nói đúng.

Maybe the swami is right." You start your new life.

Có lẽ nhà truyền giáo nói đúng." Thì bạn bắt đầu cuộc sống mới của mình.

Then everything becomes meaningful.

Sau đó mọi thứ trở nên có ý nghĩa.

I have no more reason to blame myself.

Tôi không có nhiều lí do để tự trách bản thân.

If one has to blame oneself, one has a million reasons plus many.

Nếu một người phải tự trách bản thân, một người có hàng triệu lí do và còn nhiều hơn nữa.

But if I say, in spite of my body being limited --

Nhưng nếu tôi nói, mặc dù cơ thể tôi bị giới hạn -

if it is black it is not white, if it is white it is not black:

nếu nó là màu đen thì không thể là màu trắng được, nếu là màu trắng thì nó không thể là màu đen được:

body is limited any which way you look at it. Limited.

cơ thể bị giới hạn bởi cách mà bạn nhìn vào nó. Bị hạn chế.

Your knowledge is limited, health is limited,

Kiến thức của bạn bị hạn chế, sức khỏe bị hạn chế,

and power is therefore limited,

và sức mạnh vì vậy cũng bị hạn chế,

and the cheerfulness is going to be limited.

và sự hân hoan sẽ bị hạn chế.

Compassion is going to be limited.

Lòng thương người sẽ bị hạn chế.

Everything is going to be limitless.

Mọi thứ đều sẽ bị hạn chế.

You cannot command compassion

Bạn không thể điều khiển lòng thương người

unless you become limitless, and nobody can become limitless,

trừ khi bạn trở nên vô hạn, và không ai có thể trở nên vô hạn,

either you are or you are not. Period.

dù cho bạn có hay là không. Chấm hết.

And there is no way of your being not limitless too.

Và cũng không có cách nào khiến bạn không trở nên vô hạn được.

Your own experience reveals, in spite of all limitations, you are the whole.

Trải nghiệm của riêng bạn cho thấy, dù còn nhiều giới hạn, bạn là tất cả.

And the wholeness is the reality of you

Và sự toàn vẹn là thực tế của bạn

when you relate to the world.

khi bạn liên hệ với thế giới.

It is love first.

Trước tiên, đó là tình yêu.

When you relate to the world,

Khi bạn liên hệ với thế giới,

the dynamic manifestation of the wholeness

biểu hiện chủ chốt của sự toàn vẹn

is, what we say, love.

là, điều chúng ta nói, tình yêu.

And itself becomes compassion

Và bản thân nó trở thành lòng thương người

if the object that you relate to evokes that emotion.

nếu đối tượng bạn liên hệ, khơi gợi được cảm xúc.

Then that again transforms into giving, into sharing.

Vậy thì, điều đó một lần nữa biến thành sự cho đi và sẻ chia.

You express yourself because you have compassion.

Bạn thể hiện bản thân vì bạn có lòng thương người.

To discover compassion, you need to be compassionate.

Để khám phá lòng thương người, bạn cần phải từ bi.

To discover the capacity to give and share,

Để khám phá khả năng cho và sẻ chia,

you need to be giving and sharing.

bạn cần cho và sẻ chia.

There is no shortcut: it is like swimming by swimming.

Không có con đường tắt: chỉ là bơi lội thì phải bơi thôi.

You learn swimming by swimming.

Bạn học bơi bằng cách lao vào bơi,

You cannot learn swimming on a foam mattress and enter into water.

Bạn không thể học bơi trên nệm hơi nước được mà phải dấn thân vào trong nước.

(Laughter)

(Cười)

You learn swimming by swimming. You learn cycling by cycling.

Bạn học bơi bằng cách lao vào bơi. Bạn học đi xe đạp bằng cách đạp liên tục.

You learn cooking by cooking,

Bạn học nấu ăn bằng cách bắt tay vào nấu,

having some sympathetic people around you

và tập hợp những người đủ cảm thông

to eat what you cook.

để ăn món bạn nấu.

(Laughter)

(Cười)

And, therefore, what I say,

Và, vì vậy, điều tôi muốn nói là,

you have to fake it and make it.

bạn phải giả tạo điều này cho đến khi bạn THỰC TẠO được nó.

(Laughter)

(Cười)

You need to.

Bạn cần phải làm vậy.

My predecessor meant that.

Người tiền nhiệm của tôi ám chỉ điều đó.

You have to act it out.

Bạn phải thể hiện ra bên ngoài.

You have to act compassionately.

Bạn phải cư xử một cách từ bi.

There is no verb for compassion,

Không có động từ dành cho lòng thương người,

but you have an adverb for compassion.

nhưng bạn có một trạng từ dành cho lòng thương người.

That's interesting to me.

Điều đó thú vị đối với tôi.

You act compassionately.

Bạn cư xử một cách từ bi.

But then, how to act compassionately if you don't have compassion?

Nhưng sau đó, nếu bạn không có lòng thương người, làm cách nào mới cư xử một cách từ bi được?

That is where you fake.

Đó là khi bạn phải giả tạo nó.

You fake it and make it. This is the mantra of the United States of America.

Bạn giả tạo cho đến khi THỰC TẠO được nó. Điều này là câu thần chú dành cho nước Mĩ.

(Laughter)

(Cười)

You fake it and make it.

Bạn giả tạo cho đến khi THỰC TẠO được nó.

You act compassionately as though you have compassion:

Bạn hành động một cách từ bi như thể bạn có lòng thương người:

grind your teeth,

nghiến răng,

tận dụng toàn bộ cơ thể.

take all the support system.

If you know how to pray, pray.

Nếu bạn biết cách cầu nguyện, hãy cầu nguyện.

Ask for compassion.

cầu xin lòng từ bi.

Let me act compassionately.

Rằng hãy làm tôi hành động một cách từ bi.

Do it.

Thực hiện nó.

You'll discover compassion

Bạn sẽ khám phá ra lòng thương người

and also slowly a relative compassion,

và từ từ lòng thương người dần trở nên quen thuộc,

and slowly, perhaps if you get the right teaching,

và từ từ, nếu bạn có được lời giáo huấn đúng đắn,

you'll discover compassion is a dynamic manifestation

bạn sẽ khám phá ra lòng từ bi chính là biểu hiện chủ chốt

of the reality of yourself, which is oneness, wholeness,

của thực tế bản thân bạn, mang tính tổng thể, toàn vẹn,

and that's what you are.

và đó chính là bạn.

With these words, thank you very much.

Không biết nói gì hơn, chân thành cảm ơn mọi người lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)