Dayananda Saraswati: The profound journey of compassion

Tłumaczenie: Maciej Wais Korekta: Kinga Skorupska

A human child is born,

Dziecko rodzi się

and for quite a long time

i przez całkiem długi czas

is a consumer.

jest konsumentem.

It cannot be consciously a contributor.

Nie może świadomie współtworzyć.

It is helpless.

Jest bezradne.

It doesn't know how to survive,

Samodzielnie nie utrzyma się przy życiu,

even though it is endowed with an instinct to survive.

pomimo tego, że obdarzone jest instynktem przetrwania.

It needs the help of mother, or a foster mother, to survive.

Potrzebuje pomocy matki, lub przybranej matki, aby przeżyć.

It can't afford to doubt the person who tends the child.

Nie może pozwolić sobie na nieufność wobec opiekuna.

It has to totally surrender,

Musi mu się całkowicie poddać,

as one surrenders to an anesthesiologist.

tak jak człowiek poddaje się anestezjologowi.

It has to totally surrender.

Musi podporządkować się całkowicie.

That implies a lot of trust.

Do tego niezbędne jest znaczne zaufanie.

That implies the trusted person

Zobowiązuje to osobę której ufa,

won't violate the trust.

by go nie zawiodła.

As the child grows,

W miarę jak dziecko rośnie,

it begins to discover

zaczyna odkrywać,

that the person trusted is violating the trust.

że osoba której ufa, tego zaufania nadużywa.

It doesn't know even the word "violation."

Nie zna nawet słowa "nadużycie".

Therefore, it has to blame itself,

Pozostaje mu wobec tego winić jedynie siebie samego.

a wordless blame,

Niewysłowiona wina,

which is more difficult to really resolve --

albo, z czym jeszcze trudniej sobie poradzić,

the wordless self-blame.

nieme poczucie winy.

As the child grows to become an adult:

W miarę jak dziecko dorasta,

so far, it has been a consumer,

jak dotąd będąc konsumentem,

but the growth of a human being

ale rozwój istoty ludzkiej,

lies in his or her capacity to contribute,

polega na jego lub jej możliwości współtworzenia

to be a contributor.

bycia współtwórcą.

One cannot contribute unless one feels secure,

Jednostka nie można wnosić wkładu, jeżeli nie czuje się bezpieczna,

one feels big,

nie czuje się znacząca,

one feels: I have enough.

nie czuje, że ma wystarczająco wiele.

To be compassionate is not a joke.

Być współczującym to nie żarty.

It's not that simple.

Nie jest to takie proste.

One has to discover a certain bigness in oneself.

Trzeba odkryć w sobie swoją siłę,

That bigness should be centered on oneself,

która powinna mieć źródło w swojej własnej osobie,

not in terms of money,

nie w majątku jaki posiadasz,

not in terms of power you wield,

nie we władzy jaką dysponujesz,

not in terms of any status that you can command in the society,

nie w jakiejkolwiek oznace statusu społecznego,

but it should be centered on oneself.

ale powinna pochodzić z głębi swojego jestestwa.

The self: you are self-aware.

Ty sam, twoja własna świadomość siebie.

On that self, it should be centered -- a bigness, a wholeness.

Ta siła powinna być skupiona wokół świadomości siebie samego,

Otherwise, compassion is just a word and a dream.

bo w innym wypadku współczucie to tylko słowo i marzenie.

You can be compassionate occasionally,

Możesz współczuć od czasu do czasu,

more moved by empathy

bardziej z powodu empatii

than by compassion.

niż ze współczucia.

Thank God we are empathetic.

Bogu dzięki odczuwamy empatię.

When somebody's in pain, we pick up the pain.

Kiedy ktoś odczuwa ból, my go również odczuwamy.

In a Wimbledon final match,

W czasie finałowego meczu na kortach Wimbledonu

these two guys fight it out.

dwóch zawodników walczy zawzięcie.

Each one has got two games.

Każdy ma dwie gry.

It can be anybody's game.

Każdy może wygrać.

What they have sweated so far has no meaning.

Ten pot, który wypocili dotychczas nie ma znaczenia.

One person wins.

Wygra tylko jeden z nich.

The tennis etiquette is, both the players have to come to the net

A etykieta tenisa wymaga by zawodnicy po meczu podeszli do siatki

and shake hands.

by uścisnąć sobie dłonie.

The winner boxes the air

Wygrywający unosi rękę w geście zwycięstwa

and kisses the ground,

i całuje ziemię,

throws his shirt as though somebody is waiting for it.

rzuca koszulkę, jakby ktoś czekał by ją złapać.

(Laughter)

(Śmiech)

And this guy has to come to the net.

Potem musi podejść do siatki.

When he comes to the net,

A kiedy to robi,

you see, his whole face changes.

widać jak cała jego twarz się zmienia.

It looks as though he's wishing that he didn't win.

Wygląda jakby wolał jednak nie wygrać.

Why? Empathy.

Czemu? Z powodu empatii.

That's human heart.

Takie jest ludzkie serce.

No human heart is denied of that empathy.

Każdemu z ludzkim sercem dana jest empatia.

No religion can demolish that by indoctrination.

Żadna religia nie może tego zniszczyć przez indoktrynację.

No culture, no nation and nationalism --

Żadna kultura, żaden naród, nacjonalizm,

nothing can touch it

nic nie może na to wpłynąć,

because it is empathy.

bo to właśnie jest empatia.

And that capacity to empathize

Zdolność do empatii,

is the window through which you reach out to people,

to okno, poprzez które sięgamy do innych ludzi,

you do something that makes a difference in somebody's life --

robimy coś co wnosi zmianę w czyjeś życie.

even words, even time.

Nawet słowa, czas.

Compassion is not defined in one form.

Współczucie nie jest określone w jednej formie.

There's no Indian compassion.

Nie ma współczucia charakterystycznego dla mieszkańców Indii.

There's no American compassion.

Ani dla amerykanów.

It transcends nation, the gender, the age.

Jest ponad narodami, płcią czy wiekiem.

Why? Because it is there in everybody.

Czemu? Ponieważ jest bliskie każdej istocie ludzkiej.

It's experienced by people occasionally.

Jest odczuwane okazjonalnie.

Then this occasional compassion,

Ale o tym współczuciu

we are not talking about --

tutaj nie mówimy.

it will never remain occasional.

To nigdy nie będzie od czasu do czasu.

By mandate, you cannot make a person compassionate.

Nie można rozkazać komuś współczuć.

You can't say, "Please love me."

Nie można powiedzieć, "Proszę kochaj mnie."

Love is something you discover.

Miłość to coś co odkrywasz.

It's not an action,

To nie czynność,

but in the English language, it is also an action.

ale w angielskim, to również czynność.

I will come to it later.

Wrócę do tego później.

So one has got to discover a certain wholeness.

Trzeba odkryć w sobie pewną całość.

I am going to cite the possibility of being whole,

Zacytuję fragment o możliwości bycia całością,

which is within our experience, everybody's experience.

co może być doświadczone przez każdego.

In spite of a very tragic life,

Pomimo bardzo tragicznego życia,

one is happy in moments which are very few and far between.

można być szczęśliwym w tych rzadkich i odległych od siebie momentach.

And the one who is happy,

A ten, kto jest szczęśliwy,

even for a slapstick joke,

nawet z powodu błazeńskiego dowcipu,

accepts himself and also the scheme of things in which one finds oneself.

akceptuje siebie samego jak również rzeczy, w których widzi siebie.

That means the whole universe,

To znaczy, że cały wszechświat

known things and unknown things.

znane nam rzeczy i nieznane rzeczy.

All of them are totally accepted

Wszystkie one są całkowicie zaakceptowane

because you discover your wholeness in yourself.

gdyż znajdujesz w sobie pełnię.

The subject -- "me" --

Podmiot, ja,

and the object -- the scheme of things --

i obiekt, schemat rzeczy,

fuse into oneness,

łączą się w jedność,

an experience nobody can say, "I am denied of,"

w doznanie, o którym nikt nie może powiedzieć, "zabrano mi je",

an experience common to all and sundry.

doznanie wspólne dla wszystkich bez wyjątku.

That experience confirms that, in spite of all your limitations --

To odczucie potwierdza, że pomimo naszych ograniczeń,

all your wants, desires, unfulfilled, and the credit cards

wszystkich chęci, pragnień, niespełnionych, kart kredytowych,

and layoffs

zwolnień,

and, finally, baldness --

i w końcu, łysiny,

you can be happy.

możesz być szczęśliwy.

But the extension of the logic is

A kontynuacją tej logiki myślenia jest to,

that you don't need to fulfill your desire to be happy.

że nie trzeba starać się zaspokoić swojego pragnienia szczęścia.

You are the very happiness, the wholeness that you want to be.

Jesteś całym szczęściem, całością, jaką chcesz być.

There's no choice in this:

Nie ma w tym wyboru.

that only confirms the reality

To tylko potwierdza

that the wholeness cannot be different from you,

że pełnia, całość, nie może być różna od ciebie,

cannot be minus you.

nie może być mniejsza.

It has got to be you.

Musi być tobą.

You cannot be a part of wholeness

Nie możesz być częścią pełni

and still be whole.

i ciągle być pełnią.

Your moment of happiness reveals that reality,

Twój moment szczęścia odkrywa tę rzeczywistość,

that realization, that recognition:

realizacje, poznanie.

"Maybe I am the whole.

Może jestem pełnią.

Maybe the swami is right.

Może swami mają rację.

Maybe the swami is right." You start your new life.

Może swami mają rację. Zaczynasz nowe życie.

Then everything becomes meaningful.

Wszystko zaczyna nabierać znaczenia.

I have no more reason to blame myself.

Nie mam więcej powodów by się obwiniać.

If one has to blame oneself, one has a million reasons plus many.

Jeżeli ktoś musi się winić, to ma milion powodów plus jeszcze kilka,

But if I say, in spite of my body being limited --

ale jeżeli powiem, że pomimo mojego ograniczonego ciała,

if it is black it is not white, if it is white it is not black:

które jeżeli jest czarne, nie jest białe, jeżeli jest białe, nie jest czarne,

body is limited any which way you look at it. Limited.

jest ograniczone jakkolwiek byśmy na nie nie patrzyli. Ograniczone.

Your knowledge is limited, health is limited,

Wiedza jest ograniczona, zdrowie też,

and power is therefore limited,

a więc i władza jest ograniczona,

and the cheerfulness is going to be limited.

i tak samo radość będzie ograniczona.

Compassion is going to be limited.

Współczucie będzie ograniczone.

Everything is going to be limitless.

Wszystko będzie bezgraniczne.

You cannot command compassion

Nie można nakazać odczuwania współczucia,

unless you become limitless, and nobody can become limitless,

chyba że staniemy się nieograniczeni, a nikt nie może stać się nieograniczony,

either you are or you are not. Period.

albo się takim jest, albo się nie jest. Kropka.

And there is no way of your being not limitless too.

I twoje jestestwo również jest bez granic.

Your own experience reveals, in spite of all limitations, you are the whole.

Pomimo wszystkich ograniczeń, twoje doświadczenia wskazują na to, że jesteś pełnią, całością.

And the wholeness is the reality of you

A pełnia jest twoją rzeczywistością

when you relate to the world.

w odniesieniu do świata.

It is love first.

Najpierw jest miłość.

When you relate to the world,

Kiedy mówimy o świecie,

the dynamic manifestation of the wholeness

dynamiczną manifestacją pełni

is, what we say, love.

jest to co określamy miłością.

And itself becomes compassion

A ona sama w sobie staje się współczuciem

if the object that you relate to evokes that emotion.

jeżeli obiekt, do którego się odnosisz wywołuje u Ciebie tę emocję.

Then that again transforms into giving, into sharing.

I znów ta emocja w efekcie swojego istnienia powoduje, że dajesz, dzielisz się.

You express yourself because you have compassion.

Wyrażasz siebie ponieważ jest w tobie współczucie.

To discover compassion, you need to be compassionate.

Aby odkryć współczucie musisz być współczujący.

To discover the capacity to give and share,

Aby odkryć moc dawania i dzielenia się,

you need to be giving and sharing.

musisz dawać i dzielić się.

There is no shortcut: it is like swimming by swimming.

Tu nie ma drogi na skróty. To jest jak pływanie poprzez pływanie.

You learn swimming by swimming.

Uczysz się pływać poprzez pływanie.

You cannot learn swimming on a foam mattress and enter into water.

Nie możesz nauczyć się pływać na piankowym materacu i później wejść do wody.

(Laughter)

(Śmiech)

You learn swimming by swimming. You learn cycling by cycling.

Uczysz się pływać pływając. Uczysz się jazdy na rowerze poprzez jazdę na rowerze.

You learn cooking by cooking,

Uczysz się gotować gotując,

having some sympathetic people around you

mając wokół paru sympatycznych znajomych

to eat what you cook.

gotowych zjeść to, co ugotowałeś.

(Laughter)

(Śmiech)

And, therefore, what I say,

Chodzi o to by udawać, że umiesz, aż się nauczysz.

you have to fake it and make it.

Chodzi o to by udawać, że umiesz, aż się nauczysz.

(Laughter)

(Śmiech)

You need to.

Tak trzeba.

My predecessor meant that.

Mój poprzednik miał to na myśli.

You have to act it out.

Musisz to odegrać.

You have to act compassionately.

Musisz działać współczując.

There is no verb for compassion,

W angielskim nie ma czasownika dobrze określającego współczucie,

but you have an adverb for compassion.

Ale jest przysłówek.

That's interesting to me.

To jest ciekawe.

You act compassionately.

Zachowujesz się współczująco.

But then, how to act compassionately if you don't have compassion?

Ale jak można zachowywać się współczująco, bez współczucia?

That is where you fake.

Tu właśnie udajesz.

You fake it and make it. This is the mantra of the United States of America.

Udajesz i przez to udawanie tworzysz. To mantra USA.

(Laughter)

(Śmiech)

You fake it and make it.

Udawaj, aż okaże się, że już nie udajesz.

You act compassionately as though you have compassion:

Zachowuj się współczująco, jakby współczucie było w Tobie, zgrzytaj zębami,

grind your teeth,

Zachowuj się współczująco, jakby współczucie było w Tobie, zgrzytaj zębami,

take all the support system.

przyjmuj wsparcie,

If you know how to pray, pray.

jeżeli wiesz jak się modlić, módl się.

Ask for compassion.

Proś o współczucie.

Let me act compassionately.

Pozwól mi współczuć.

Do it.

Działaj.

You'll discover compassion

Odkryjesz współczucie

and also slowly a relative compassion,

i powoli współczucie względne,

and slowly, perhaps if you get the right teaching,

a z czasem, jeżeli będziesz miał dobre podstawy,

you'll discover compassion is a dynamic manifestation

odkryjesz współczucie jako dynamiczną manifestację

of the reality of yourself, which is oneness, wholeness,

własnej rzeczywistości, która jest jednością, pełnią,

and that's what you are.

i która jest Tobą.

With these words, thank you very much.

Kończąc tymi słowami, bardzo wszystkim dziękuję.

(Applause)

(Brawa)