How germs travel on planes -- and how we can stop them | Raymond Wang

Translator: Hong-Hanh Tran Reviewer: Hien Lam

Can I get a show of hands --

Cho tôi biết bằng cách giơ tay

how many of you in this room have been on a plane in this past year?

có bao nhiêu người trong phòng này đã đi máy bay trong năm qua?

That's pretty good.

Khá tốt.

Well, it turns out that you share that experience

Hóa ra các bạn chia sẻ trải nghiệm đó

with more than three billion people every year.

với hơn 3 tỷ người mỗi năm.

And when we put so many people in all these metal tubes

Và khi chúng ta có quá nhiều người trong những ống kim loại này

that fly all over the world,

bay đi khắp thế giới,

sometimes, things like this can happen

thỉnh thoảng, những việc như vậy có thể xảy ra

and you get a disease epidemic.

và dịch bệnh bị lây truyền.

I first actually got into this topic

Thực sự đầu tiên tôi thích chủ đề này

when I heard about the Ebola outbreak last year.

khi tôi nghe về sự bùng nổ dịch Ebola năm ngoái.

And it turns out that,

Và thật ra là

although Ebola spreads through these more range-limited,

mặc dù Ebola lan truyền ở phạm vi khá giới hạn này,

large-droplet routes,

bằng con đường nhỏ những giọt lớn,

there's all these other sorts of diseases

có tất cả các loại bệnh khác ở đây

that can be spread in the airplane cabin.

có thể lây truyền trong khoang máy bay.

The worst part is, when we take a look at some of the numbers,

Điều tệ hơn, khi chúng ta nhìn vào vài con số,

it's pretty scary.

ta thật thấy kinh khủng.

So with H1N1,

Với H1N1,

there was this guy that decided to go on the plane

Người này đã quyết định lên máy bay

and in the matter of a single flight

và chỉ là chuyến bay một chiều

actually spread the disease to 17 other people.

thực sự đã truyền căn bệnh cho17 người khác.

And then there was this other guy with SARS,

Và với một người khác bị dịch bệnh SARS,

who managed to go on a three-hour flight

người đã lên được một chuyến bay trong 3 giờ

and spread the disease to 22 other people.

và lây truyền dịch bệnh cho 22 người khác.

That's not exactly my idea of a great superpower.

Đó không phải chính xác ý tôi về một sức mạnh siêu cường.

When we take a look at this, what we also find

Khi ta nhìn điều nầy, ta cũng nhận ra là

is that it's very difficult to pre-screen for these diseases.

rất khó để sàn lọc trước những căn bệnh này.

So when someone actually goes on a plane,

Khi một người thực sự bước lên máy bay,

they could be sick

họ có thể bị bệnh

and they could actually be in this latency period

và thật ra họ trong giai đoạn ủ bệnh

in which they could actually have the disease

nghĩa là họ bị bệnh thật

but not exhibit any symptoms,

nhưng chưa có các triệu chứng,

and they could, in turn, spread the disease

và họ có thể, lần lượt truyền bệnh

to many other people in the cabin.

cho nhiều người khác trong khoang.

How that actually works is that right now

Sự lây truyền này thật sự xảy ra vì hiện nay

we've got air coming in from the top of the cabin

chúng ta nhận không khí từ trên nóc khoang

and from the side of the cabin, as you see in blue.

và từ bên hông khoang, nó màu xanh

And then also, that air goes out through these very efficient filters

Và sau đó, không khí đó đi qua những bộ lọc rất hiệu quả

that eliminate 99.97 percent of pathogens near the outlets.

sẽ lọc đến 99.97 phần trăm mầm bệnh ở gần các lối đi.

What happens right now, though,

Nhưng mà hiện nay

is that we have this mixing airflow pattern.

là ta có mô hình của luồng khí trộn lẫn.

So if someone were to actually sneeze,

Bởi thế, nếu người nào đó hắt hơi,

that air would get swirled around multiple times

thì luồng khí đó bị xoáy quanh nhiều lần

before it even has a chance to go out through the filter.

trước khi nó có cơ hội đi qua bộ lọc.

So I thought: clearly, this is a pretty serious problem.

Nên tôi đã nghĩ: rõ ràng, đây là một vấn đề rất nguy hiểm,

I didn't have the money to go out and buy a plane,

Tôi đã không có tiền để đi mua một chiếc máy bay,

so I decided to build a computer instead.

nên tôi quyết định tạo một máy tính thay thế.

It actually turns out that with computational fluid dynamics,

Quả thật, nó chứng minh rằng với những chuyển động chất được cài đặt

what we're able to do is create these simulations

điều ta có thể làm là tạo ra những sự mô phỏng này

that give us higher resolutions

để cho ta những giải pháp tốt hơn

than actually physically going in and taking readings in the plane.

so với việc đích thân lên máy bay và đọc chỉ số trên máy bay.

And so how, essentially, this works is you would start out

Vì thế về cơ bản, ta có thể bắt đầu làm việc

with these 2D drawings --

với những bản vẽ 2D này--

these are floating around in technical papers around the Internet.

Những cái này có đầy trong bản vẽ kỹ thuật trên Internet.

I take that and then I put it into this 3D-modeling software,

Tôi lấy và đặt vào phần mềm mô hình 3D này,

really building that 3D model.

thật sự tạo ra mô hình 3D đó.

And then I divide that model that I just built into these tiny pieces,

Sau đó tôi chia mô hình mà tôi vừa ghép từ những mảnh nhỏ xíu này,

essentially meshing it so that the computer can better understand it.

về cơ bản khớp với nhau để máy tính có thể dễ hiểu hơn.

And then I tell the computer where the air goes in and out of the cabin,

Sau đó tôi cho máy tính biết nơi không khí trong khoang ra vào,

throw in a bunch of physics

cho vào đó những tính chất vật lý

and basically sit there and wait until the computer calculates the simulation.

và ngồi đó đợi cho đến khi máy tính tính toán sự mô phỏng.

So what we get, actually, with the conventional cabin is this:

Thực sự những gì chúng ta thu thập được trong khoang thông thường là:

you'll notice the middle person sneezing,

bạn chú ý người ở giữa hắt hơi

and we go "Splat!" -- it goes right into people's faces.

và ta "-vụt" - nó bay ngay vào mặt của mọi người

It's pretty disgusting.

Thật là ghê tởm.

From the front, you'll notice those two passengers

Ở hàng ghế đầu, bạn lưu ý hai hành khách đó

sitting next to the central passenger

ngồi kế hành khách ở giữa

not exactly having a great time.

không có gì gọi là thoải mái.

And when we take a look at that from the side,

Và khi bạn nhìn bên hông

you'll also notice those pathogens spreading across the length of the cabin.

bạn cũng sẽ thấy những mầm bệnh phát tán dọc theo chiều dài khoang.

The first thing I thought was, "This is no good."

Điều đầu tiên tôi nghĩ là "Việc này không tốt"

So I actually conducted more than 32 different simulations

Nên tôi đã thực hiện hơn 32 mô phỏng khác nhau

and ultimately, I came up with this solution right here.

và cuối cùng, tôi đã đi đến giải pháp này ngay đây.

This is what I call a -- patent pending -- Global Inlet Director.

Đây là cái tôi gọi -bằng sáng chế chưa được cấp - "Giám đốc Lối vào Toàn cầu"

With this, we're able to reduce pathogen transmission

Bằng cách này, ta có thể giảm việc lan truyền mầm bệnh

by about 55 times,

khoảng 55 lần,

and increase fresh-air inhalation by about 190 percent.

và gia tăng sự hít thở không khí trong lành khoảng 190%.

So how this actually works

Để thực hiện điều này

is we would install this piece of composite material

ta lắp đặt miếng ghép bằng vật liệu hỗn hợp này

into these existing spots that are already in the plane.

vào những chổ đã có sẵn trên máy bay.

So it's very cost-effective to install

Vì vậy việc lắp đặt rất đỡ tốn chi phí

and we can do this directly overnight.

và ta có thể làm trong vòng một đêm.

All we have to do is put a couple of screws in there and you're good to go.

Tất cả ta phải làm là vặn vài con ốc vào đó là xong.

And the results that we get are absolutely amazing.

Và kết quả ta nhận được hoàn toàn gây kinh ngạc.

Instead of having those problematic swirling airflow patterns,

Thay vì có những luồng không khí rắc rối thổi tới lui này,

we can create these walls of air

ta có thể tạo những bức tường khí thế này

that come down in-between the passengers

len giữa giữa những hành khách

to create personalized breathing zones.

để tạo vùng khí riêng cho từng cá nhân.

So you'll notice the middle passenger here is sneezing again,

Nên bạn sẽ thấy hành khách ở giữa hắt hơi lần nữa,

but this time, we're able to effectively push that down

nhưng lần này, ta có thể dễ dàng đẩy xuống

to the filters for elimination.

chổ bộ lọc để loại bỏ.

And same thing from the side,

Và cũng vậy với bên hông,

you'll notice we're able to directly push those pathogens down.

bạn sẽ thấy ta có thể trực tiếp đẩy những mầm bệnh này xuống.

So if you take a look again now at the same scenario

Nếu giờ bạn nhìn lại cùng cảnh này

but with this innovation installed,

nhưng với hệ thống mới lắp đặt,

you'll notice the middle passenger sneezes,

bạn sẽ chú ý lúc hành khách ở giữa hắt hơi,

and this time, we're pushing that straight down into the outlet

lần này ta đẩy thẳng nó xuống lối thoát khí

before it gets a chance to infect any other people.

trước khi nó có cơ hội lây lan người khác.

So you'll notice the two passengers sitting next to the middle guy

Nếu bạn thấy hai hành khách ngồi cạnh người ở giữa

are breathing virtually no pathogens at all.

có thể thấy đang hít thở khí không mầm bệnh.

Take a look at that from the side as well,

Hãy nhìn bên hông,

you see a very efficient system.

bạn thấy một hệ thống hiệu quả.

And in short, with this system, we win.

Tóm lại, với hệ thống này, chúng ta chiến thắng.

When we take a look at what this means,

Nếu ta nhìn kỷ chúng ta sẽ thấy là

what we see is that this not only works if the middle passenger sneezes,

nó không chỉ hiệu quả khi hành khách ở giữa hắt hơi,

but also if the window-seat passenger sneezes

mà còn khi hành khách ngồi gần cửa sổ hắt hơi

or if the aisle-seat passenger sneezes.

hay cả lúc hành khách ở dãy giữa hắt hơi.

And so with this solution, what does this mean for the world?

Với giải pháp này, nó có ý nghĩa cho thế giới như thế nào?

Well, when we take a look at this

Khi chúng ta nhìn nó

from the computer simulation into real life,

từ mô phỏng máy tính vào đời thực

we can see with this 3D model that I built over here,

ta có thể thấy với mô hình 3D này mà tôi làm,

essentially using 3D printing,

cơ bản sử dụng việc in ấn 3D,

we can see those same airflow patterns coming down,

chúng ta có thể thấy những luồng không khí giống nhau đi xuống

right to the passengers.

tới ngay hành khách.

In the past, the SARS epidemic actually cost the world

Trong quá khứ, dịch bệnh SARS thực sự đã tiêu tốn cả thế giới

about 40 billion dollars.

khoảng 40 tỷ đô la Mỹ.

And in the future,

Và trong tương lai,

a big disease outbreak could actually cost the world

một sự bùng nổ dịch bệnh lớn có thể làm cả thế giới tiêu tốn

in excess of three trillion dollars.

vượt qua con số 3 nghìn tỉ Đô la.

So before, it used to be that you had to take an airplane out of service

Lúc trước, ta đã quen với việc máy bay ngưng dịch vụ

for one to two months,

trong một đến hai tuần,

spend tens of thousands of man hours and several million dollars

tốn ngàn giờ làm làm việc và vài triệu đô la

to try to change something.

để cố thay đổi điều gì đó.

But now, we're able to install something essentially overnight

Nhưng bây giờ, chúng ta có thể lắp đặt thiết bị chỉ trong một đêm

and see results right away.

về thấy kết quả ngay sau đó.

So it's really now a matter of taking this through to certification,

Bởi vậy, thật sự bây giờ vấn đề là việc này phải được chứng nhận,

flight testing,

thử nghiệm trên máy bay,

and going through all of these regulatory approvals processes.

và qua tất cả các quy trình khiểm định.

But it just really goes to show that sometimes the best solutions

Hệ thống này thực sự cho thấy rằng đôi khi giải pháp tốt nhất

are the simplest solutions.

là giải pháp đơn giản nhất.

And two years ago, even,

Cách đây hai năm, thậm chí,

this project would not have happened,

dự án này đã không làm được,

just because the technology then wouldn't have supported it.

chỉ vì công nghệ chưa hổ trợ được.

But now with advanced computing

Nhưng bây giờ với công nghệ tính học tiên tiến

and how developed our Internet is,

và sự phát triển Internet,

it's really the golden era for innovation.

nó thực sự là kỷ nguyên vàng cho sự đổi mới.

And so the question I ask all of you today is: why wait?

Vì thế câu hỏi của tôi cho các bạn hôm nay là: tại sao ta phải đợi?

Together, we can build the future today.

Hôm nay ta có thể cùng nhau xây dựng tương lai.

Thanks.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)