Asia's rise -- how and when | Hans Rosling

Hans Rosling: Sự đi lên của Châu Á -- bằng cách nào và khi nào

Translator: LD . Reviewer: Lôren Đan

Once upon a time,

Ngày xửa ngày xưa,

at the age of 24,

khi mới 24 tuổi,

I was a student at St. John's Medical College in Bangalore.

tôi đã trở thành một sinh viên của trường y St. John's ở Bangalore.

I was a guest student during one month

Tôi lúc đó là một học sinh khách học khóa sức khỏe cộng đồng

of a public health course.

trong vòng một tháng.

And that changed my mindset forever.

Và thời gian học ở đó đã làm thay đổi nhận thức của tôi vĩnh viễn.

The course was good, but it was not the course content

Khóa học được dạy tốt, nhưng điều đã làm thay đổi nhận thức của tôi

in itself that changed the mindset.

không phải là nội dung của khóa học.

It was the brutal realization,

Mà đó là một sự thật phũ phàng mà tôi nhận thấy

the first morning,

vào buổi sáng đầu tiên

that the Indian students were better than me.

rằng các sinh viên Ấn Độ giỏi hơn tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

You see, I was a study nerd.

Các bạn thấy đấy, tôi lúc đó là một sinh viên ham học.

I loved statistics from a young age.

Tôi rất yêu thích môn số liệu thống kê từ nhỏ.

And I studied very much in Sweden.

Và tôi đã học rất nhiều ở Thụy Điển.

I used to be in the upper quarter of all courses I attended.

Tôi đã từng nằm trong phần tư ở trên của tất cả các môn tôi đã từng học.

But in St. John's, I was in the lower quarter.

Nhưng ở St. John's, tôi lại nằm ở phần tư dưới.

And the fact was that Indian students

Và sự thật là các sinh viên Ấn Độ

studied harder than we did in Sweden.

học chăm hơn chúng tôi ở Thụy Điển.

They read the textbook twice,

Họ đọc sách hai,

or three times or four times.

hoặc ba lần hoặc bốn lần.

In Sweden we read it once and then we went partying.

Ở Thụy Điển chúng tôi đọc một lần sau đó chúng tôi đi ăn chơi.

(Laugher)

(Tiếng cười)

And that, to me,

Và điều đó đối với tôi,

that personal experience

sự trải nghiệm ấy

was the first time in my life

là lần đầu tiên trong đời

that the mindset I grew up with

khi nhận thức tôi được lớn lên cùng

was changed.

đã thay đổi.

And I realized that perhaps

Và tôi đã nhận ra rằng có lẽ

the Western world will not continue

thế giới Phương Tây sẽ không tiếp tục

to dominate the world forever.

thống lĩnh thế giới mãi mãi.

And I think many of you have the same sort of personal experience.

Và tôi nghĩ rằng nhiều trong số các bạn cũng có những sự trải nghiệm cá nhân tương tự.

It's that realization of someone you meet

Đó là sự nhận thức rõ về một ai đó mà bạn được gặp

that really made you change your ideas about the world.

mà thật sự làm cho bạn thay đổi tư tưởng của bản thân về thế giới.

It's not the statistics, although I tried to make it funny.

Đó không phải chỉ là các số liệu thống kê, mặc dù tôi đã cố gắng làm cho nó trông khôi hài.

And I will now,

Và tôi sẽ làm cho nó trông khôi hài

here, onstage,

ngay bây giờ trên sân khấu,

try to predict when that will happen --

tôi sẽ thử đoán xem khi nào điều đó sẽ diễn ra,

that Asia will regain

khi mà Châu Á sẽ lấy lại được

its dominant position

cương vị thống trị

as the leading part of the world,

của một khu vực đi đầu của thế giới,

as it used to be, over thousands of years.

như (Châu Á) đã từng là trước đây trong hàng nghìn năm.

And I will do that

Và tôi sẽ làm điều đó

by trying to predict precisely

bằng cách cố gắng dự đoán một cách chính xác

at what year

vào năm nào

the average income per person

mức thu nhập bình quân trên đầu người

in India, in China, will reach that of the West.

ở Ấn Độ, ở Trung Quốc, sẽ vươn lên bằng các nước phương Tây.

And I don't mean the whole economy,

Và tôi không nói đến toàn bộ nền kinh tế,

because to grow an economy

bởi vì để phát triển một nền kinh tế

of India to the size of U.K. --

Ấn Độ lên tầm cỡ của Anh Quốc,

that's a piece of cake, with one billion people.

đó là một việc quá dễ dàng, đối với một tỷ người dân.

But I want to see when will the average pay, the money

Nhưng tôi muốn xem xem khi nào lương trung bình, số tiền trả cho

for each person, per month,

từng người trong từng tháng,

in India and China,

ở Ấn Độ và Trung Quốc,

when will that have reached that of U.K. and the United States?

khi nào con số đó sẽ đạt đến mức của Anh Quốc và Hoa Kỳ?

But I will start with a historical background.

Nhưng tôi sẽ bắt đầu với một hậu cảnh về lịch sử.

And you can see my map if I get it up here. You know?

Và các bạn có thể thấy tấm bản đồ của tôi nếu tôi cho nó lên đây. Không ư?

I will start at 1858.

Tôi sẽ bắt đầu từ năm 1858.

1858 was a year of great technological

Năm 1858 là một năm của sự thăng tiến công nghệ

advancement in the West.

ở các nước Phương Tây.

That was the year when Queen Victoria

Đó là năm mà Nữ Hoàng Victoria

was able, for the first time, to communicate

đã lần đầu tiên có thể liên lạc

with President Buchanan,

với tổng thống Buchanan

through the Transatlantic Telegraphic Cable.

bằng Cáp Điện Báo Vượt Đại Tây Dương.

And they were the first to "Twitter" transatlantically.

Và họ đã là những người đầu tiên "Twitter" vượt Đại Tây Dương.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And I've been able, through this wonderful Google and Internet,

Và tôi đã có thể, thông qua Google và Internet,

to find the text of the telegram

tìm thấy nguyên văn của bức điện báo

sent back from President Buchanan to Queen Victoria.

được gửi bởi tổng thống Buchanan trả lời cho Nữ Hoàng Victoria.

And it ends like this: "This telegraph

Và bức điện báo được kết thúc như thế này: "Bức điện báo này

is a fantastic instrument to diffuse religion,

là một công cụ tuyệt vời để truyền bá tôn giáo,

civilization, liberty and law throughout the world."

nền văn minh, quyền tự do và luật pháp khắp nơi trên thế giới."

Those are nice words. But I got sort of curious

Đó là những lời nói hay. Nhưng tôi cảm thấy tò mò

of what he meant with liberty, and liberty for whom.

về những gì ông ấy muốn bày tỏ khi nói về quyền tự do, và đó là quyền tự do cho ai.

And we will think about that

Và chúng ta sẽ suy nghĩ về điều đó

when we look at the wider picture of the world in 1858.

khi chúng ta nhìn vào bức tranh của thế giới vào năm 1858.

Because 1858

Bởi vì năm 1858

was also watershed year

là một năm đánh dấu sự thay đổi lớn

in the history of Asia.

trong lịch sử Châu Á.

1858 was the year

Năm 1858 là năm mà

when the courageous uprising

cuộc khởi nghĩa anh hùng ở Ấn Độ

against the foreign occupation of India

chống lại sự chiếm đóng của nước ngoài

was defeated by the British forces.

đã bị lực lượng quân sự Anh dập tắt.

And India was up to 89 years more of foreign domination.

Và Ấn Độ đã phải gánh chịu thêm 89 năm đô hộ.

1858 in China

Vào năm 1858 ở Trung Quốc,

was the victory in the Opium War by the British forces.

lực lượng quân sự Anh cũng đã giành chiến thắng trong cuộc chiến Ănglo-Trung Quốc.

And that meant that foreigners, as it said in the treaty,

Và điều này đã có nghĩa rằng những người nước ngoài, như được ghi trong hiệp ước,

were allowed to trade freely in China.

được phép buôn bán một cách tự do ở Trung Quốc.

It meant paying with opium for Chinese goods.

Điều đó đã có nghĩa rằng trả thuốc phiện để lấy các mặt hàng Trung Quốc.

And 1858 in Japan

Năm 1858 ở Nhật Bản,

was the year when Japan had to sign the Harris Treaty

là năm mà Nhật Bản đã phải ký Hiệp Ước Harris

and accept trade on favorable condition for the U.S.

và chấp nhận buôn bán trên những điều kiện lợi về phía Hoa Kỳ.

And they were threatened by those black ships there,

Và họ đã bị hăm dọa bởi những chiếc tàu đen kia

that had been in Tokyo harbor over the last year.

mà đã ở bến cảng Tokyo từ năm trước đó.

But, Japan, in contrast to India and China,

Nhưng Nhật Bản, ngược lại với Ấn Độ và Trung Quốc

maintained its national sovereignty.

đã duy trì được chủ quyền đất nước.

And let's see how much difference that can make.

Và chúng ta hãy xem thử điều đó sẽ dẫn đến một sự khác biệt như thế nào.

And I will do that by bringing these bubbles

Và tôi sẽ thực hiện đó bằng cách đưa những quả bong bóng này

back to a Gapminder graph here,

quay lại biểu đồ Gapminder này,

where you can see each bubble is a country.

các bạn có thể thấy rằng mỗi quả bóng là một quốc gia.

The size of the bubble here is the population.

Kích cỡ của một quả bóng thể hiện độ lớn của dân số.

On this axis, as I used to have income per person in comparable dollar.

Trên trục này, tôi có thu nhập đô la bình quân trên đầu người.

And on that axis I have life expectancy, the health of people.

Và trên trục kia tôi có tuổi thọ trung bình, sức khỏe của người dân.

And I also bring an innovation here.

Và tôi cũng đem theo một phát minh đến đây.

I have transformed the laser beam

Tôi đã biến cây bút laser

into an ecological, recyclable version here, in green India.

thành một phiên bản thân thiện với tự nhiên và có thể tái tạo ở một Ấn Độ xanh đây.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And we will see, you know.

Và chúng ta sẽ thấy, các bạn biết đấy.

Look here, 1858, India was here,

Các bạn hãy nhìn đây, vào năm 1858, Ấn Độ đã ở đây,

China was here, Japan was there,

Trung Quốc ở đây, Nhật Bản ở chỗ kia,

United States and United Kingdom

Hoa Kỳ và Anh Quốc

was richer over there.

thì giàu hơn nên ở đằng kia lận.

And I will start the world like this.

Và tôi sẽ khởi động thế giới bằng cách này.

India was not always like this level.

Ấn Độ không phải lúc nào cũng ở vị trí này.

Actually if we go back into the historical record,

Thật ra, nếu chúng ta quay trở lại vào các hồ sơ lịch sử,

there was a time hundreds of years ago

đã có một thời gian vào hàng trăm năm trước

when the income per person in India and China

khi thu nhập bình quân trên đầu người ở Ấn Độ và Trung Quốc

was even above that of Europe.

đã thậm chí cao hơn ở Châu Âu.

But 1850 had already been many, many years of foreign domination,

Nhưng đến năm 1850 cũng đã là nhiều năm dưới ách thống trị nước ngoài,

and India had been de-industrialized.

và Ấn Độ đã bị giảm công nghiệp hóa.

And you can see that the countries who were growing

Và các bạn có thể thấy là các nước đã phát triển

their economy was United States and United Kingdom.

nền kinh tế của mình là Hoa Kỳ và Anh Quốc.

And they were also, by the end of the century, getting healthy,

Và hai nước này vào cuối thế kỷ cũng đã trở có sức khỏe con người tốt hơn

and Japan was starting to catch up.

và Nhật Bản cũng bắt đầu bắt kịp hai nước này.

India was trying down here.

Ấn Độ cũng đang cố gắng ở phía dưới.

Can you see how it starts to move there?

Các bạn có thể thấy Ấn Độ bắt đầu di chuyển không?

But really, really natural sovereignty was good for Japan.

Nhưng đúng, thật đúng là chủ quyền lãnh thổ đã là điều tốt mà Nhật Bản đã có.

And Japan is trying to move up there.

Và Nhật Bản đã cố gắng để di chuyển lên kia.

And it's the new century now. Health is getting better,

Và đã sang thế kỷ mới. Sức khỏe con người đang trở nên tốt hơn,

United Kingdom, United States.

Anh Quốc, Hoa Kỳ.

But careful now -- we are approaching the First World War.

Nhưng hãy cẩn thận -- chúng ta đang tiến gần đến Thế Chiến Thứ Nhất.

And the First World War, you know,

Và vào Thế Chiến Thứ Nhất, các bạn biết đấy,

we'll see a lot of deaths and economical problems here.

chúng ta sẽ chứng kiến rất nhiều chết chóc và các vấn đề về kinh tế.

United Kingdom is going down.

Anh Quốc đang đi xuống.

And now comes the Spanish flu also.

Và dịch cúm Tây Ban Nha cũng đang đến.

And then after the First World War, they continue up.

Và sau Thế Chiến Thứ Nhất, các nước này lại tiếp tục đi lên.

Still under foreign domination, and without sovereignty,

Vẫn còn dưới sự chiếm đóng của nước ngoài, và không có chủ quyền,

India and China are down in the corner.

Ấn Độ và Trung Quốc đã bị bỏ rơi ở một góc.

Not much has happened.

Đã không có nhiều thứ diễn ra.

They have grown their population but not much more.

Ấn Độ và Trung Quốc đã chỉ phát triển dân số của mình và không nhiều thứ gì khác.

In the 1930's now, you can see

Vào năm 1930, như các bạn có thể thấy

that Japan is going to a period of war,

Nhật Bản đang đi vào giao đoạn chiến tranh,

with lower life expectancy.

với tuổi thọ trung bình thấp hơn.

And the Second World War was really a terrible event,

Và một sự kiện thật sự tồi tệ khác nữa là Thế Chiến Thứ Hai,

also economically for Japan.

đặc biệt không tốt cho kinh tế Nhật Bản.

But they did recover quite fast afterwards.

Nhưng Nhật Bản đã khôi phục khá nhanh sau đó.

And we are moving into the new world.

Và chúng ta đang tiến đến một thế giới mới.

In 1947 India finally

Vào năm 1947, Ấn Độ cuối cùng

gained its independence.

đã giành được độc lập.

And they could raise the Indian flag and become a sovereign nation,

Và họ đã có thể nâng cao lá cờ của mình và trở thành một quốc gia tự chủ,

but in very big difficulties down there.

nhưng cùng với rất nhiều khó khăn ở dưới kia.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

In 1949 we saw the emergence of the modern China

Vào năm 1949, chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của một đất nước Trung Quốc cách tân

in a way which surprised the world.

theo một đường lối mà đã làm cho cả thế giới phải ngạc nhiên.

And what happened?

Và điều gì đã xảy ra?

What happens in the after independence?

Điều gì đã xảy ra sau khi các nước này giành được độc lập?

You can see that the health started to improve.

Các bạn có thể thấy là sức khỏe con người đã bắt đầu được cải tiến.

Children started to go to school.

Trẻ em đã được cho đến trường lớp.

Health services were provided.

Các dịch vụ ý tế được cung cấp.

This is the Great Leap Forward, when China fell down.

Đây là sự kiện Đại Nhảy Vọt lúc Trung Quốc đang đi xuống.

It was central planning by Mao Tse Tung.

Được thực hiện bởi Mao Thạch Đông.

China recovered. Then they said,

Trung Quốc đã hồi phục. Sau đó họ lại nói

"Nevermore, stupid central planning."

"Không bao giờ nữa, cái quy hoạch trung tâm ngớ ngẩn."

But they went up here, and India was trying to follow.

Nhưng rồi Trung Quốc đã đi lên phía trên kia, và Ấn Độ cố gắng theo sau.

And they were catching up indeed.

Và Ấn Độ đã bắt kịp thật.

And both countries had the better health, but still

Và cả hai nước đã có sức khỏe con người tốt hơn, nhưng

a very low economy.

nền kinh tế thì vẫn còn thấp.

And we came to 1978, and Mao Tse Tung died,

Và chúng ta đã đến năm 1978, và Mao Thạch Đông đã từ trần,

and a new guy turned up from the left.

và một anh chàng mới xuất hiện từ phía bên trái.

And it was Deng Xiaoping coming out here.

Và đó là Đặng Tiểu Bình xuất hiện ngay ở đây đây,

And he said, "Doesn't matter

Và ông ấy nói, "Không quan trọng

if a cat is white or black,

nếu còn mèo là trắng hay đen,

as long as it catches mice."

chỉ cần nó bắt được chuột là được."

Because catching mice

Bởi vì bắt chuột

is what the two cats wanted to do.

là điều mà hai con mèo muốn làm.

And you can see the two cats being here,

Và như các bạn có thể thấy hai con mèo ở đây,

China and India, wanting to catch the mices over there, you know.

Trung Quốc và Ấn Độ, đang muốn bắt những con chuột ở đằng kia, các bạn biết đấy.

And they decided to go not only for health and education,

Và họ quyết định phát triển không chỉ ngành y tế và giáo dục,

but also starting to grow their economy.

mà cả bắt đầu phát triển kinh tế.

And the market reformer was successful there.

Và cuộc cải cách thị trường đã thành công.

In '92 India follows with a market reform.

Vào năm 1992, Ấn Độ cũng tiến hành cuộc cải cách thị trường.

And they go quite closely together,

Và họ đi cùng nhau khá gần,

and you can see that the similarity with India and China,

và các bạn có thể thấy rằng sự tương đồng giữa Ấn Độ và Trung Quốc,

in many ways, are greater than the differences with them.

trên nhiều khía cạnh, lớn hơn sự khác biệt giữa hai nước này.

And here they march on. And will they catch up?

Và từ đây họ tiếp tục bước tiến. Và liệu họ sẽ bắt kịp được (Anh Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản) hay không?

This is the big question today.

Đó chính là câu hỏi lớn cho ngày hôm nay.

There they are today.

Ấn Độ và Trung Quốc đang ở vị trí này vào ngày hôm nay.

Now what does it mean that the --

Bây giờ điều đó có nghĩa là --

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

the averages there -- this is the average of China.

các bình quân -- đây là bình quân của Trung Quốc.

If I would split China, look here,

Nếu tôi chia Trung Quốc ra, các bạn hãy xem đây,

Shanghai has already catched up.

Thượng Hải đã bắt kịp được rồi.

Shanghai is already there.

Thượng Hải đã ở đây rồi.

And it's healthier than the United States.

Và Thượng Hải còn có sức khỏe con người tốt hơn Hoa Kỳ.

But on the other hand, Guizhou, one of the poorest

Nhưng mặt khác, Quý Châu, một trong những tỉnh

inland provinces of China, is there.

nghèo nhất trên đại lục Trung Quốc, hiện đang ở đây.

And if I split Guizhou into urban and rural,

Và nếu tôi chia Quý Châu ra thành hai vùng thành thị và nông thôn,

the rural part of Guizhou goes down there.

khu vực nông thôn của Quý Châu chạy xuống tận dưới này.

You see this enormous inequity in China,

Các bạn có thể thấy được sự bất đồng to lớn này ở Trung Quốc,

in the midst of fast economic growth.

trong sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế.

And if I would also look at India,

Và nếu tôi chọn Ấn Độ,

you have another type of inequity, actually, in India.

các bạn sẽ có được một loại bất đồng khác ở Ấn Độ.

The geographical, macro-geographical difference is not so big.

Sự khác biết về các yếu tô địa lý không lớn lắm.

Uttar Pradesh, the biggest of the states here,

Uttar Pradesh, bang lớn nhất trong các bang,

is poorer and has a lower health than the rest of India.

là bang nghèo hơn và có sức khỏe con người kém hơn phần còn lại của Ấn Độ.

Kerala is flying on top there,

Kerala thì đang bay tít ở trên kia,

matching United States in health,

bằng Hoa Kỳ về mặt sức khỏe và y tế,

but not in economy.

nhưng không bằng về mặt kinh tế.

And here, Maharashtra, with Mumbai,

Và đây, Maharashtra, cùng với Mumbai,

is forging forward.

đang tiến lên phía trước.

Now in India, the big inequities are within the state,

Bây giờ ở Ấn Độ, những sự bất đồng chủ yếu là ở bên trong các bang,

rather than between the states.

thay vì giữa các bang.

And that is not a bad thing, in itself.

Và đó không phải là một điều không tốt về bản chất.

If you have a lot inequity, macro-geographical inequities

Nếu các bạn có nhiều sự bất đồng, những sự bất đồng về địa lý vĩ mô

can be more difficult in the long term to deal with,

có thể gây ra nhiều khó khăn hơn trong tương lai xa, trong việc xử lý,

than if it is in the same area where you have a growth center

so với nếu sự bất đồng này nằm trong cùng một khu vực nơi mà các bạn có một trung tâm phát triển

relatively close to where poor people are living.

khá gần với nơi mà những người nghèo đang sinh sống.

No, there is one more inequity. Look there, United States.

Không, vẫn còn một sự bất tương đồng nữa. Các bạn hãy nhìn đây, Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Oh, they broke my frame.

Ồ, Hoa Kỳ đã làm bể mất cái khung của tôi.

Washington, D.C. went out here.

Washington, D.C. đã vượt ra tận đây.

My friends at Gapminder wanted me to show this

Các bạn của tôi tại Gapminder đã muốn tôi trình bày sự việc này

because there is a new leader in Washington

bởi vì hiện đang có một người lãnh đạo mới ở Washington

who is really concerned about the health system.

rất lo lắng về hệ thống y tế sức khỏe.

And I can understand him, because Washington, D.C.

Và tôi có thể hiểu được ông ấy, bởi vì Washington, D.C.

is so rich over there

rất giàu có ở phía đằng kia

but they are not as healthy as Kerala.

nhưng họ không có được sức khỏe con người bằng Kerala.

It's quite interesting, isn't it?

Quả là khá thú vị phải không các bạn?

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

I can see a business opportunity for Kerala,

Tôi thấy được một mối làm ăn cho Kerala,

helping fix the health system in the United States.

giúp đỡ Hoa Kỳ sửa chữa lại hế thống y tế của mình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Now here we have the whole world. You have the legend down there.

Bây giờ chúng ta có toàn bộ thế giới. Các bạn có bản chú thích ở dưới kia.

And when you see the two giant cats here, pushing forward,

Và khi các bạn thấy hai còn mèo khổng lồ ở trên này, đẩy tới,

you see that in between them

các bạn thấy rằng ở giữa

and ahead of them,

và đằng trước chúng,

is the whole emerging economies of the world,

là một loạt các nền kinh tế mới xuất hiện trên thế giới,

which Thomas Friedman so correctly called the "flat world."

mà Thomas Friedman đã gọi một cách rất đúng đắn là "thế giới bằng phẳng."

You can see that in health and education,

Các bạn có thể thấy rằng trong y tế và giáo dục

a large part of the world population is putting forward,

một phần lớn trong dân số thế giới đang đi về phía trước,

but in Africa, and other parts,

nhưng Châu Phi, và các khu vực khác,

as in rural Guizhou in China,

như vùng ngoại ô Quý Châu ở Trung Quốc,

there is still people with low health and very low economy.

vẫn còn người số trong tình trạng y tế sức khỏe thấp và kinh tế rất thấp kém.

We have an enormous disparity in the world.

Chúng ta có một sự bất bình đẳng rất lớn trên thế giới.

But most of the world in the middle are pushing forwards very fast.

Nhưng hầu hết các tầng lớp ở giữa trên thế giới đang đẩy về phía trước với tốc độ rất nhanh.

Now, back to my projections.

Bây giờ, quay lại với những dự đoán của tôi.

When will it catch up? I have to go back to very conventional graph.

Khi nào Ấn Độ và Trung Quốc sẽ bắt kịp được các nước phát triển. Tôi phải quay lại với biểu đồ thông thường nhất.

I will show income per person on this axis instead,

Tôi sẽ biểu thị thu nhập bình quân đầu người trên trục này,

poor down here, rich up there.

người nghèo ở dưới này, người giàu ở trên kia.

And then time here, from 1858

Và thời gian là ở đây, tôi khởi động

I start the world.

thế giới kể từ năm 1858.

And we shall see what will happen with these countries.

Và chúng ta sẽ thấy được những gì sẽ xảy ra với những quốc gia này.

You see, China under foreign domination

Các bạn có thể thấy, Trung Quốc dưới sự chiếm đóng của nước ngoài

actually lowered their income and came down to the Indian level here.

thật ra đã có thu nhập giảm sút và đi xuống cùng vị trí với Ấn Độ ở đây.

Whereas U.K. and United States is getting richer and richer.

Trong khi Anh Quốc và Hoa Kỳ đang càng ngày càng giàu lên.

And after Second World War, United States is richer than U.K.

Và sau Thế Chiến Thứ Hai, Hoa Kỳ đã trở nên giàu hơn Anh Quốc.

But independence is coming here.

Nhưng độc lập đang tiến đến gần đây.

Growth is starting, economic reform.

Bắt đầu tăng trưởng, cải cách kinh tế.

Growth is faster, and with projection from IMF

Tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn, và với dự đoán của IMF (Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế)

you can see where you expect them to be in 2014.

các bạn có thể thấy hai nước này được ước đoán sẽ ở vị trí nào vào năm 2014.

Now, the question is, "When will the catch up take place?"

Bây giờ, câu hỏi là "Khi nào thì hai nước này sẽ bắt kịp?"

Look at, look at the United States.

Các bạn hãy nhìn lấy Hoa Kỳ.

Can you see the bubble?

Các bạn có thấy quả bóng kia không?

The bubbles, not my bubbles,

Những quả bóng nói chung, không phải những quả bóng của tôi,

but the financial bubbles.

mà là những quả bóng tài chính.

That's the dot com bubble. This is the Lehman Brothers doorstep there.

Đó là quả bong bóng dot com. Và đây là ngưỡng cửa Lehman Brothers.

You see it came down there.

Các bạn có thể thấy rằng Hoa Kỳ đã rớt xuống dưới này.

And it seems this is another rock coming down there, you know.

Và dường như rằng có một hòn đá đang lăn xuống dưới này luôn, các bạn biết đấy.

So they doesn't seem to go this way, these countries.

Vì vậy những nước này có vẻ như không đi theo chiều hướng này.

They seem to go in a more humble growth way, you know.

Những nước này có vẻ như đang tăng trưởng với một tốc độ khiêm tốn hơn.

And people interested in growth

Và những người thích tăng trưởng

are turning their eyes towards Asia.

đang đổi tầm nhìn về phía Châu Á.

I can compare to Japan. This is Japan coming up.

Tôi có thể so sánh với Nhật Bản. Nhật Bản đang đi lên.

You see, Japan did it like that.

Các thấy Nhật Bản đã đi lên như thế nào rồi đấy.

We add Japan to it.

Chúng ta thêm Nhật Bản vào danh sách.

And there is no doubt that fast catch up

Và không có nghi ngờ gì về việc một nước

can take place.

có thể bắt kịp được một nước khác.

Can you see here what Japan did?

Các bạn có thấy Nhật Bản đã thực hiện điều đó như thế nào không?

Japan did it like this, until full catch up,

Nhật Bản đã đi lên như thế này, cho đến khi hoàn toàn bắt kịp Hoa Kỳ và Anh Quốc,

and then they follow with the other high-income economies.

và rồi Nhật Bản đi cùng với những nền kinh tế thu nhập cao này.

But the real projections for those ones,

Nhưng tôi muốn phỏng đoán tương lai

I would like to give it like this.

của những nước này bằng cách này.

Can be worse, can be better.

Có thể sẽ thấp hơn, có thể sẽ cao hơn.

It's always difficult to predict, especially about the future.

Rất khó để đoán được một cách chính xác, nhất là khi đoán về tương lai.

Now, a historian tells me it's even more difficult to predict about the past.

Đã có một người sử gia từng nói với tôi là đoán về quá khứ còn khó hơn nữa.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I think I'm in a difficult position here.

Tôi nghĩ rằng tôi đang ở một cương vị rất khó khăn đây.

Inequalities in China and India

Tôi cho rằng những sự bất bình đẳng, bất đồng ở Trung Quốc và Ấn Độ

I consider really the big obstacle

là những cản trở rất lớn

because to bring the entire population into growth and prosperity

bởi vì đưa toàn bộ dân số đến với tăng trưởng và sự thịnh vượng

is what will create a domestic market,

là việc cần phải làm để tạo ra một thị trường trong nước,

what will avoid social instability,

điều mà sẽ giúp tránh khỏi sự bất cân bằng xã hội,

and which will make use of the entire capacity

và điều mà sẽ sử dụng triệt để khả năng

of the population.

của toàn bộ dân số.

So, social investments in health, education and infrastructure,

Vì vậy, sự đầu tư vào xã hội vào các mảng y tế, giáo dục và cơ sở hạ tầng,

and electricity is really what is needed in India and China.

và điện lực là điều thật sự cần thiết ở Ấn Độ và Trung Quốc.

You know the climate. We have great international experts

Các bạn biết về khí hậu bây giờ rồi đấy. Chúng ta có những chuyên gia quốc tế Ấn Độ

within India telling us that the climate is changing,

nói với chúng ta rằng khí hậu đang thay đổi,

and actions has to be taken,

và chúng ta phải hành động sớm,

otherwise China and India would be the countries

nếu không, Trung Quốc và Ấn độ sẽ là những nước

most to suffer from climate change.

chịu thiệt hại nhất từ sự thay đổi môi trường và khí hậu.

And I consider India and China the best partners in the world

Và tôi xem Ấn Độ và Trung Quốc là hai người cộng sự tốt nhất trên thế giới

in a good global climate policy.

trong một chính sách tốt về môi trường toàn cầu.

But they ain't going to pay

Nhưng họ sẽ không trả giá

for what others, who have more money,

cho những gì những nước khác đã gây ra, những nước có nhiều tiền hơn,

have largely created, and I can agree on that.

đã tạo dựng nhiều, và tôi có thể đồng ý với điều đó.

But what I'm really worried about is war.

Nhưng những gì tôi thật sự lo lắng về là chiến tranh.

Will the former rich countries really accept

Liệu những giàu sẽ thật sự chấp thuận

a completely changed world economy,

một nền kinh tế hoàn toàn mới,

and a shift of power away from where it has been

và một sự xê dịch trong quyền lực khỏi vị trí mà nó đã từng

the last 50 to 100 to 150 years,

nằm trong vòng 50, 100 đến 150 năm nay,

back to Asia?

quay trở lại Châu Á?

And will Asia be able to handle that

Và liệu Châu Á sẽ có đủ khả năng để gánh vác

new position of being in charge

cương vị lãnh đạo mới

of being the most mighty, and the governors of the world?

một cương vị hùng cường, và là những người thủ hiến của thế giới?

So, always avoid war,

Vì vậy, hãy luôn tránh chiến tranh,

because that always pushes human beings backward.

bởi vì chiến tranh luôn đẩy lùi bước tiến của con người.

Now if these inequalities, climate and war can be avoided,

Bây giờ nếu những bất đồng, khí hậu và chiến tranh có thể được tránh khỏi,

get ready for a world in equity,

hãy chuẩn bị cho một thế giới bình đẳng.

because this is what seems to be happening.

Bởi vì đây là những gì đang diễn ra.

And that vision that I got as a young student,

Và tôi đã có tầm nhìn này từ lúc tôi còn là một sinh viên trẻ tuổi,

1972, that Indians can be much better than Swedes,

vào năm 1972, rằng những người Ấn Độ có thể giỏi hơn những người Thụy Điển rất nhiều,

is just about to happen.

và điều này sắp trở thành hiện thực.

And it will happen precisely

Và sẽ diễn ra chính xác

the year 2048

vào năm 2048

in the later part of the summer, in July,

vào cuối mùa hè, vào tháng 7,

more precisely, the 27th of July.

chính xác hơn là vào ngày 27 tháng 7.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

The 27th of July, 2048

Ngày 27 tháng 7 năm 2048

is my 100th birthday.

là sinh nhật thứ 100 của tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I expect to speak

Và tôi mong đợi sẽ được

in the first session of the 39th TED India.

phát biểu vào phiên đầu tiên của TED lần thứ 39 ở Ấn Độ.

Get your bookings in time. Thank you very much.

Hãy đặt chỗ ngồi sớm nhé. Các ơn các bạn nhiều.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)