Asia's rise -- how and when | Hans Rosling

Tłumaczenie: Jakub Czaplicki Korekta: Grzegorz Kwiatkowski

Once upon a time,

Dawno, dawno temu,

at the age of 24,

w wieku 24 lat,

I was a student at St. John's Medical College in Bangalore.

byłem studentem St John's Medical College w Bangalore.

I was a guest student during one month

Byłem ?? na jednomiesięcznym

of a public health course.

kursie zdrowia publicznego.

And that changed my mindset forever.

I to już na zawsze zmieniło moje spojrzenie na świat.

The course was good, but it was not the course content

Kurs był dobry, ale to nie treść kursu

in itself that changed the mindset.

sama w sobie zmieniła mój sposób myślenia.

It was the brutal realization,

Było to brutalne zderzenie z rzeczywistością,

the first morning,

pierwszego poranka,

that the Indian students were better than me.

że indyjscy studenci byli lepsi ode mnie.

(Laughter)

(Śmiech)

You see, I was a study nerd.

Widzicie, ja byłem kujonem.

I loved statistics from a young age.

Uwielbiałem statystykę od najmłodszych lat.

And I studied very much in Sweden.

I w Szwecji bardzo dużo się uczyłem.

I used to be in the upper quarter of all courses I attended.

Byłem w górnej ćwiartce we wszystkich kursach na które uczęszczałem.

But in St. John's, I was in the lower quarter.

Ale w St John's, byłem w dolnej ćwiartce.

And the fact was that Indian students

I faktem było, że indyjscy studenci

studied harder than we did in Sweden.

studiowali więcej niż my w Szwecji.

They read the textbook twice,

Czytali podręcznik dwa razy,

or three times or four times.

lub trzy razy, albo cztery razy.

In Sweden we read it once and then we went partying.

W Szwecji czytaliśmy raz i szliśmy imprezować.

(Laugher)

(Śmiech)

And that, to me,

I to, dla mnie,

that personal experience

to osobiste doświadczenie spowodowało

was the first time in my life

że pierwszy raz w życiu,

that the mindset I grew up with

sposób myślenia w jakim dorastałem

was changed.

uległ zmianie.

And I realized that perhaps

Uświadomiłem sobie, że być może

the Western world will not continue

Zachód nie będzie

to dominate the world forever.

dominował nad światem w nieskończoność.

And I think many of you have the same sort of personal experience.

I myślę, że wielu z Was doznało podobnego doświadczenia.

It's that realization of someone you meet

Gdy zdajesz sobie sprawę, że ktoś kogo spotykasz

that really made you change your ideas about the world.

zupełnie zmienia twoje wyobrażenie o świecie.

It's not the statistics, although I tried to make it funny.

Nie jest to statystyka, jednak starałem by było zabawnie.

And I will now,

Więc teraz,

here, onstage,

tutaj, na tej scenie,

try to predict when that will happen --

spróbuję przewidzieć kiedy nastąpi moment,

that Asia will regain

w którym Azja odzyska

its dominant position

dominującą pozycję

as the leading part of the world,

jako wiodąca część świata,

as it used to be, over thousands of years.

tak jak to było dawniej, przez tysiące lat.

And I will do that

I zrobię to

by trying to predict precisely

próbując przewidzieć dokładnie

at what year

w którym roku

the average income per person

średni dochód na osobę

in India, in China, will reach that of the West.

w Indiach, w Chinach, osiągnie poziom dochodu państw zachodnich.

And I don't mean the whole economy,

I nie mam tu na myśli całej gospodarki,

because to grow an economy

ponieważ osiągnąć wzrost gospodarczy

of India to the size of U.K. --

Indii do poziomu Wielkiej Brytanii,

that's a piece of cake, with one billion people.

to bułka z masłem, z miliardem ludzi.

But I want to see when will the average pay, the money

Ale chcę zobaczyć, kiedy średnie zarobki, pieniądze

for each person, per month,

dla każdej osoby na miesiąc,

in India and China,

w Indiach i Chinach,

when will that have reached that of U.K. and the United States?

kiedy osiągną poziom Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych?

But I will start with a historical background.

Ale zacznę od tła historycznego.

And you can see my map if I get it up here. You know?

Spójrzmy na mapę, jeśli mogę o nią prosić.

I will start at 1858.

Zacząłbym od 1858 roku.

1858 was a year of great technological

1858 był rokiem znaczącego postępu technologicznego

advancement in the West.

na Zachodzie

That was the year when Queen Victoria

Był to rok, w którym królowa Wiktoria

was able, for the first time, to communicate

mogła, po raz pierwszy, skomunikować się

with President Buchanan,

z prezydentem Buchananem,

through the Transatlantic Telegraphic Cable.

poprzez transatlantycki kabel telegraficzny.

And they were the first to "Twitter" transatlantically.

I to był pierwszy transatlantycki Twitter.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

And I've been able, through this wonderful Google and Internet,

Udało mi się, dzięki wspaniałemu Google i Internetowi,

to find the text of the telegram

znaleźć tekst telegramu

sent back from President Buchanan to Queen Victoria.

przesłany od prezydenta Buchanana do królowej Wiktorii.

And it ends like this: "This telegraph

A kończy się tak: "Ten telegraf

is a fantastic instrument to diffuse religion,

jest fantastycznym instrumentem do rozpowszechniania religii,

civilization, liberty and law throughout the world."

cywilizacji, wolności i prawa na całym świecie."

Those are nice words. But I got sort of curious

Są to miłe słowa. Ale zaciekawiło mnie

of what he meant with liberty, and liberty for whom.

co miał rozumiał przez wolność i dla kogo miałaby ona być.

And we will think about that

Zastanówmy się nad tym

when we look at the wider picture of the world in 1858.

patrząc na szerszy obraz świata w 1858 roku.

Because 1858

Ponieważ rok 1858

was also watershed year

był również rokiem przełomowym

in the history of Asia.

w historii Azji.

1858 was the year

1858 był rokiem,

when the courageous uprising

w którym odważne powstanie

against the foreign occupation of India

przeciwko obcej okupacji Indii

was defeated by the British forces.

zostało stłumione przez siły brytyjskie.

And India was up to 89 years more of foreign domination.

I przez następne prawie 89 lat Indie były pod obcą dominacją.

1858 in China

W 1858 w Chinach

was the victory in the Opium War by the British forces.

wojska brytyjskie zwyciężyły wojnę opiumową.

And that meant that foreigners, as it said in the treaty,

A to oznacza, że cudzoziemcy, jak ustanowiono w traktacie,

were allowed to trade freely in China.

byli dopuszczeni do wolnego handlu z Chinami.

It meant paying with opium for Chinese goods.

To oznaczało płacenie opium za chińskie towary.

And 1858 in Japan

Rok 1858 w Japonii,

was the year when Japan had to sign the Harris Treaty

był rokiem, w którym Japonia była zmuszona do podpisania Traktatu Harrisa

and accept trade on favorable condition for the U.S.

i zaakceptować handel warunkach, które były korzystniejsze dla USA.

And they were threatened by those black ships there,

I byli zagrożeni przez te czarne statki,

that had been in Tokyo harbor over the last year.

które stacjonowały w porcie Tokio przez cały poprzedni rok.

But, Japan, in contrast to India and China,

Ale Japonia, w przeciwieństwie do Indii i Chin

maintained its national sovereignty.

zachowała swoją suwerenność państwową.

And let's see how much difference that can make.

I zobaczmy, jak dużą to robi różnice.

And I will do that by bringing these bubbles

Zrobię to poprzez przenosząc te bąble z powrotem

back to a Gapminder graph here,

na wykres Gapmindera,

where you can see each bubble is a country.

gdzie każdy z nich przedstawia inne państwo.

The size of the bubble here is the population.

Wielkość bąbla to rozmiar populacji.

On this axis, as I used to have income per person in comparable dollar.

Na tej osi, mamy dochód na osobę w wartości nabywczej dolara.

And on that axis I have life expectancy, the health of people.

A na tej osi znajduje się oczekiwana długość życia, zdrowie ludzi.

And I also bring an innovation here.

I ponadto przywiozłem ze sobą innowację.

I have transformed the laser beam

Przekształciłem wiązkę laserową

into an ecological, recyclable version here, in green India.

w ekologiczną, odnawialną wersję, w eko-zielonych Indiach.

(Applause)

(Oklaski)

And we will see, you know.

I zobaczmy.

Look here, 1858, India was here,

Popatrzcie, w 1858, Indie były tu,

China was here, Japan was there,

Chiny tu, Japonia była tam,

United States and United Kingdom

Stany Zjednoczone i Wielka Brytania

was richer over there.

były bogatsze, tam.

And I will start the world like this.

I zacznę świat w takim układzie.

India was not always like this level.

Indie nie zawsze były na tym poziomie.

Actually if we go back into the historical record,

Właściwie, jeśli wrócimy do historycznych danych,

there was a time hundreds of years ago

były czasy, setki lat temu,

when the income per person in India and China

gdy dochód na osobę w Indiach i Chinach

was even above that of Europe.

był nawet powyżej Europy.

But 1850 had already been many, many years of foreign domination,

Ale przed rokiem 1850 było wiele, wiele lat okupacji

and India had been de-industrialized.

w czasie której Indie zostały zdeindustrializowane.

And you can see that the countries who were growing

I możecie zobaczyć, że kraje, w których rozwijała się

their economy was United States and United Kingdom.

gospodarka to Stany Zjednoczone i Wielka Brytania.

And they were also, by the end of the century, getting healthy,

I one także, pod koniec tego wieku, były coraz zdrowsze,

and Japan was starting to catch up.

a i Japonia zaczęła nadrabiać zaległości.

India was trying down here.

Indie próbowały tutaj.

Can you see how it starts to move there?

Widzicie jak zaczynają się tam ruszać?

But really, really natural sovereignty was good for Japan.

Ale tak naprawdę, naturalna suwerenność była dobra dla Japonii.

And Japan is trying to move up there.

I Japonia stara się podnieść wyżej tam.

And it's the new century now. Health is getting better,

I mamy teraz nowe stulecie. Zdrowie się polepsza,

United Kingdom, United States.

w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych..

But careful now -- we are approaching the First World War.

Ale uwaga teraz, zbliżamy się do pierwszej wojny światowej.

And the First World War, you know,

I pierwsza wojna światowa, widzicie,

we'll see a lot of deaths and economical problems here.

zobaczymy tutaj dużo zgonów i problemów ekonomicznych.

United Kingdom is going down.

Wielka Brytania spada w dół.

And now comes the Spanish flu also.

A teraz nadchodzi też hiszpańska grypa.

And then after the First World War, they continue up.

I następnie po pierwszej wojnie światowej, podnoszą się w górę,

Still under foreign domination, and without sovereignty,

Wciąż pod obcą okupacją, bez suwerenności,

India and China are down in the corner.

Indie i Chiny są w dolnym rogu.

Not much has happened.

Nie wiele się wydarzyło.

They have grown their population but not much more.

Wzrosła liczba ich mieszkańców, ale niewiele poza tym.

In the 1930's now, you can see

W latach 30-tych widać,

that Japan is going to a period of war,

jak Japonia przechodzi okres wojny,

with lower life expectancy.

z niższą średnią długością życia.

And the Second World War was really a terrible event,

I druga wojna światowa była naprawdę strasznym wydarzeniem,

also economically for Japan.

także gospodarczo dla Japonii.

But they did recover quite fast afterwards.

Ale dość szybko stanęli na nogi po jej zakończeniu.

And we are moving into the new world.

Teraz przenosimy się do nowego świata.

In 1947 India finally

W 1947 Indie w końcu

gained its independence.

odzyskały swoją niepodległość.

And they could raise the Indian flag and become a sovereign nation,

I mogli podnieść flagę Indii i stać się suwerennym narodem,

but in very big difficulties down there.

ale z bardzo dużymi trudnościami, tu na dole.

(Applause)

(Oklaski)

In 1949 we saw the emergence of the modern China

W 1949 roku zobaczyliśmy wyłonienie się współczesnych Chin

in a way which surprised the world.

w sposób który zaskoczył świat.

And what happened?

I co się stało?

What happens in the after independence?

Co się stało po uzyskaniu niepodległości?

You can see that the health started to improve.

Możecie zobaczyć, jak zaczyna się poprawa zdrowia.

Children started to go to school.

Dzieci zaczynają chodzić do szkół.

Health services were provided.

Służba zdrowia stała się dostępna.

This is the Great Leap Forward, when China fell down.

To był wielki krok naprzód, kiedy to Chiny upadły.

It was central planning by Mao Tse Tung.

Było to centralne planowanie Mao Tse Tunga.

China recovered. Then they said,

Chiny wyszły z kryzysu, powiedzieli

"Nevermore, stupid central planning."

"Nigdy więcej głupiego planowania centralnego."

But they went up here, and India was trying to follow.

Skoczyli do góry, Indie starały się nadążyć.

And they were catching up indeed.

I rzeczywiście, nadrabiały zaległości.

And both countries had the better health, but still

I oba kraje miały lepszą służbę zdrowie, jednak wciąż

a very low economy.

bardzo słabą gospodarkę.

And we came to 1978, and Mao Tse Tung died,

I dochodzimy do roku 1978, Mao Tse Tung umarł,

and a new guy turned up from the left.

i pojawił się nowy facet z lewej strony.

And it was Deng Xiaoping coming out here.

Był to Deng Xiaoping.

And he said, "Doesn't matter

I powiedział: "Nieważne

if a cat is white or black,

czy kot jest biały czy czarny,

as long as it catches mice."

ważne, żeby łapał myszy."

Because catching mice

Ponieważ to łapanie myszy

is what the two cats wanted to do.

było tym co oba koty chciały robić.

And you can see the two cats being here,

I możecie zobaczyć oba koty tutaj,

China and India, wanting to catch the mices over there, you know.

Chiny i Indie, chcące wyłapywać myszy tam.

And they decided to go not only for health and education,

Zadecydowali usprawnić nie tylko służbę zdrowia i edukację,

but also starting to grow their economy.

ale również wzmocnić wzrost gospodarczy.

And the market reformer was successful there.

I reforma rynku się tam powiodła.

In '92 India follows with a market reform.

Następnie w 1992 Indie reformują gospodarkę.

And they go quite closely together,

Oba kraje zbliżają się do siebie dość blisko,

and you can see that the similarity with India and China,

i można zobaczyć, że podobieństw między Indiami i Chinami,

in many ways, are greater than the differences with them.

w wielu aspektach, jest ich więcej niż różnic.

And here they march on. And will they catch up?

I maszerują dalej. Ale czy nadgonią?

This is the big question today.

To jest dzisiaj bardzo istotne pytanie.

There they are today.

Tak wyglądają na dzień dzisiejszy.

Now what does it mean that the --

Teraz. Co oznaczają --

(Applause)

(Oklaski)

the averages there -- this is the average of China.

te średnie tutaj, to są uśrednione Chiny.

If I would split China, look here,

Popatrzmy co się stanie, gdy rozdzielę Chiny

Shanghai has already catched up.

Szanghaj już nadgonił.

Shanghai is already there.

Szanghaj już tam jest.

And it's healthier than the United States.

I jest zdrowszy od Stanów Zjednoczonych.

But on the other hand, Guizhou, one of the poorest

Ale z drugiej strony, Kuejczou, jedna z najbiedniejszych

inland provinces of China, is there.

śródlądowych prowincji Chin, jest tutaj.

And if I split Guizhou into urban and rural,

I gdy rozdzielę Kuejczou na tereny miejskie i wiejskie,

the rural part of Guizhou goes down there.

wiejska część Kuejczou znajdzie się tu w dole.

You see this enormous inequity in China,

Widzicie te ogromne nierówności w Chinach,

in the midst of fast economic growth.

w centrum szybkiego wzrostu gospodarczego.

And if I would also look at India,

I gdybym popatrzył teraz na Indie,

you have another type of inequity, actually, in India.

występuje tu inny typ nierówności. W Indiach

The geographical, macro-geographical difference is not so big.

Makro-geograficzne różnice nie są tak duże.

Uttar Pradesh, the biggest of the states here,

Uttar Pradesh, największy ze stanów tutaj,

is poorer and has a lower health than the rest of India.

jest biedniejszy i ma słabszy system opieki zdrowotnej niż reszta Indii.

Kerala is flying on top there,

Kerala wręcz lata tam na górze,

matching United States in health,

równając się ze Stanami Zjednoczonymi w poziomie zdrowia

but not in economy.

ale nie w gospodarce.

And here, Maharashtra, with Mumbai,

I tutaj, Maharashtra, z Bombajem,

is forging forward.

przebija się do przodu.

Now in India, the big inequities are within the state,

W Indiach, większe nierówności występują wewnątrz stanów,

rather than between the states.

raczej niż pomiędzy stanami.

And that is not a bad thing, in itself.

I nie jest to zła rzecz.

If you have a lot inequity, macro-geographical inequities

Gdy występuje dużo makrogeograficznych nierówności

can be more difficult in the long term to deal with,

mogą być one, długoterminowo, trudniejsze do uporania się,

than if it is in the same area where you have a growth center

niż w przypadku, gdyby występowały na obszarze, w którym centrum rozwoju

relatively close to where poor people are living.

znajduje się relatywnie blisko miejsc zamieszkiwanych przez biednych.

No, there is one more inequity. Look there, United States.

Jest jeszcze jedna nierówność. Popatrzcie tutaj, Stany Zjednoczone.

(Laughter)

(Śmiech)

Oh, they broke my frame.

O! Przerwały moją ramkę.

Washington, D.C. went out here.

To wyskoczył stan Waszyngton.

My friends at Gapminder wanted me to show this

Moi znajomi w Gapminderze, chcieli żebym to pokazał

because there is a new leader in Washington

ponieważ jest nowy lider w Waszyngtonie

who is really concerned about the health system.

który jest mocno zaniepokojony systemem opieki zdrowotnej.

And I can understand him, because Washington, D.C.

I jestem w stanie go zrozumieć, ponieważ stan Waszyngton

is so rich over there

jest bardzo bogaty

but they are not as healthy as Kerala.

ale nie tak zdrowy jak Kerala.

It's quite interesting, isn't it?

Całkiem ciekawe, prawda?

(Applause)

(Oklaski)

I can see a business opportunity for Kerala,

Widzę możliwości biznesowe dla Kerali,

helping fix the health system in the United States.

pomagając w naprawie systemu opieki zdrowotnej w USA.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

Now here we have the whole world. You have the legend down there.

Teraz widzimy cały świat. Na dole znajdziecie legendę.

And when you see the two giant cats here, pushing forward,

I gdy zobaczycie tu dwa gigantyczne koty, pchające do przodu,

you see that in between them

zauważcie, że pomiędzy nimi

and ahead of them,

i przed nimi,

is the whole emerging economies of the world,

znajduje się szereg wschodzących gospodarek świata,

which Thomas Friedman so correctly called the "flat world."

które Thomas Friedman prawidłowo określił mianem "płaskiego świata".

You can see that in health and education,

Możecie zobaczyć, że zdrowie i edukacja

a large part of the world population is putting forward,

jest priorytetem dla znacznej części światowej populacji

but in Africa, and other parts,

ale w Afryce, i innych miejscach

as in rural Guizhou in China,

takich jak wiejskie Kuejczou w Chinach,

there is still people with low health and very low economy.

żyją ludzie w niskim poziomie służby zdrowia i gospodarki.

We have an enormous disparity in the world.

Mamy ogromne dysproporcje na świecie.

But most of the world in the middle are pushing forwards very fast.

Ale większość środkowej części świata prze do przodu bardzo szybko.

Now, back to my projections.

Ale wróćmy do moich prognoz.

When will it catch up? I have to go back to very conventional graph.

Kiedy Azja nadgoni? Muszę wrócić do klasycznego wykresu.

I will show income per person on this axis instead,

Tym razem przychód na osobę dałem na tej osi,

poor down here, rich up there.

biedni tu na dole, bogaci tam na górze.

And then time here, from 1858

A na tej osi czas, od 1858

I start the world.

Zaczynam świat.

And we shall see what will happen with these countries.

I zobaczmy co się stanie z tymi krajami.

You see, China under foreign domination

Widzicie, Chiny pod obcą okupacją

actually lowered their income and came down to the Indian level here.

zmniejszyły swój przychód i zrównali się tutaj do poziomu Indii.

Whereas U.K. and United States is getting richer and richer.

W momencie gdy Wielka Brytania i Stany Zjednoczone stają się coraz bogatsze.

And after Second World War, United States is richer than U.K.

Po drugiej wojnie światowej, Stany Zjednoczone są bogatsze niż Wielka Brytania.

But independence is coming here.

Ale nadchodzi niepodległość.

Growth is starting, economic reform.

Rozpoczyna się wzrost i reforma gospodarki.

Growth is faster, and with projection from IMF

Wzrost jest szybszy i przy projekcjach z MFW (Międzynarodowego Funduszu Walutowego)

you can see where you expect them to be in 2014.

możecie zobaczyć, gdzie można się ich spodziewać w roku 2014.

Now, the question is, "When will the catch up take place?"

Teraz. Pytanie jest "Kiedy nadgonienie zaległości będzie miało miejsce?"

Look at, look at the United States.

Popatrzcie na, popatrzcie na Stany Zjednoczone.

Can you see the bubble?

Widzicie bąbel?

The bubbles, not my bubbles,

Bąble, nie moje bąble

but the financial bubbles.

ale bąble finansowe.

That's the dot com bubble. This is the Lehman Brothers doorstep there.

To jest bąbel internetowy. To jest Lehman Brothers u progu.

You see it came down there.

Widzicie, spadło tutaj.

And it seems this is another rock coming down there, you know.

Wygląda na to, że to jest Northern Rock spadający tutaj.

So they doesn't seem to go this way, these countries.

Te kraje nie poszły tą ścieżką.

They seem to go in a more humble growth way, you know.

Zdają się iść w górę skromniej.

And people interested in growth

I ludzie zainteresowani tym wzrostem

are turning their eyes towards Asia.

kierują swój wzrok na Azję.

I can compare to Japan. This is Japan coming up.

Mogę porównać to z Japonią. To jest Japonia wspinająca się w górę.

You see, Japan did it like that.

Widzicie, Japonia zrobiła to w taki sposób.

We add Japan to it.

Dodajmy Japonię do tego.

And there is no doubt that fast catch up

I nie ma wątpliwości, że szybkie nadgonienie

can take place.

może mieć miejsce.

Can you see here what Japan did?

Widzicie tutaj, co zrobiła Japonia?

Japan did it like this, until full catch up,

Rosła w ten sposób, aż do momentu gdzie dogoniła górę,

and then they follow with the other high-income economies.

a następnie szła się na równi z innymi bardziej rozwiniętymi gospodarkami.

But the real projections for those ones,

Ale realne projekcje dla tych krajów,

I would like to give it like this.

widziałbym następująco.

Can be worse, can be better.

Może być gorzej, może być lepiej.

It's always difficult to predict, especially about the future.

Przewidywanie zawsze jest trudne, szczególnie przyszłości.

Now, a historian tells me it's even more difficult to predict about the past.

Pewien historyk mówi mi, że jeszcze trudniejsze jest przewidywanie przeszłości.

(Laughter)

(Śmiech)

I think I'm in a difficult position here.

Myślę, że jestem tu w trudnej sytuacji.

Inequalities in China and India

Nierówności w Chinach i Indiach

I consider really the big obstacle

uważam za naprawdę dużą przeszkodę

because to bring the entire population into growth and prosperity

ponieważ dostosowanie całego społeczeństwa do rozwoju gospodarczego i dobrobytu

is what will create a domestic market,

jest tym, co tworzy rynek krajowy,

what will avoid social instability,

pozwala uniknąć niestabilności społecznych

and which will make use of the entire capacity

i wykorzystuje cały potencjał

of the population.

populacji.

So, social investments in health, education and infrastructure,

Tak więc, społeczne inwestycje w system opieki zdrowotnej, edukację i infrastrukturę,

and electricity is really what is needed in India and China.

a także w energię elektryczną jest tym, co tak naprawdę jest potrzebne w Indiach i Chinach.

You know the climate. We have great international experts

Rozpatrzmy klimat. Mamy świetnych międzynarodowych ekspertów

within India telling us that the climate is changing,

w Indiach, którzy mówią nam, że klimat się zmienia,

and actions has to be taken,

i że należy podjąć działania,

otherwise China and India would be the countries

w przeciwnym razie Chiny i Indie będą krajami

most to suffer from climate change.

które ucierpią najbardziej na zmianach klimatycznych.

And I consider India and China the best partners in the world

Indie i Chiny uważam za najlepszych partnerów w świecie

in a good global climate policy.

w dobrej, globalnej polityce klimatycznej.

But they ain't going to pay

Ale nie zamierzają płacić za to,

for what others, who have more money,

co inni, którzy mają więcej pieniędzy,

have largely created, and I can agree on that.

w dużej mierze stworzyli i mogę się z tym zgodzić.

But what I'm really worried about is war.

To co mnie martwi najbardziej, to wojna.

Will the former rich countries really accept

Czy byłe bogate kraje naprawdę zaakceptują

a completely changed world economy,

całkowitą zmianę gospodarki światowej,

and a shift of power away from where it has been

i przesunięcie władzy z miejsca gdzie była

the last 50 to 100 to 150 years,

przez ostatnie 50 do 100 do 150 lat,

back to Asia?

z powrotem do Azji?

And will Asia be able to handle that

I czy Azja będzie w stanie podołać

new position of being in charge

nowej pozycji mając władze,

of being the most mighty, and the governors of the world?

będąc potęgą i gubernatorem świata?

So, always avoid war,

Więc, zawsze unikajcie wojny,

because that always pushes human beings backward.

one zawsze cofają ludzkość w tył.

Now if these inequalities, climate and war can be avoided,

Teraz, jeśli tylko tych nierówności, klimatu i wojny można by uniknąć

get ready for a world in equity,

przygotujcie się na zbilansowany świat.

because this is what seems to be happening.

Ponieważ wygląda na to, że to się właśnie dzieje.

And that vision that I got as a young student,

I ta wizja, którą miałem jako młody student,

1972, that Indians can be much better than Swedes,

w 1972 roku, że Hindusi mogą być dużo lepsi od Szwedów,

is just about to happen.

jest już bardzo bliska.

And it will happen precisely

I nastąpi to dokładnie

the year 2048

w roku 2048

in the later part of the summer, in July,

późnym latem, w lipcu

more precisely, the 27th of July.

a konkretnie, 27 lipca.

(Applause)

(Oklaski)

The 27th of July, 2048

27 lipca 2048 roku,

is my 100th birthday.

to dzień moich setnych urodzin.

(Laughter)

(Śmiech)

And I expect to speak

I spodziewam się przemawiać

in the first session of the 39th TED India.

w pierwszej sesji 39-ego TED India.

Get your bookings in time. Thank you very much.

Rezerwujcie miejsca. Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Oklaski)