Conception to birth -- visualized | Alexander Tsiaras

Alexander Tsiaras: Từ thời khắc thụ thai đến lúc chào đời -- clip minh họa

Translator: Lien Hoang Reviewer: Le Quyen Pham

I was offered a position as associate professor of medicine

Tôi được đề nghị nhận chức phó giáo sư bộ môn Y học

and chief of scientific visualization

và trưởng nhóm minh họa khoa học

at Yale University

ở Đại học Yale,

in the department of medicine.

Khoa Y.

And my job was to write many of the algorithms and code

Và nhiệm vụ của tôi là viết thật nhiều thuật toán và mã

for NASA to do virtual surgery

để NASA có thể làm phẫu thuật ảo

in preparation for the astronauts going into deep-space flight,

chuẩn bị cho các phi hành gia sắp bay vào vũ trụ dài kì,

so they could be kept in robotic pods.

để chắc chắn họ có thể sống trong bộ áo giáp máy.

One of the fascinating things about what we were working on

Một trong những điểm vô cùng lôi cuốn về công việc hiện nay của chúng tôi

là chúng tôi được chiêm ngưỡng, thông qua các kĩ thuật scan mới,

is that we were seeing, using new scanning technologies,

những thứ chưa ai được nhìn thấy --

things that had never been seen before.

ý tôi là, không chỉ trong lĩnh vực phòng chống điều trị bệnh tật,

Not only in disease management,

but also things that allowed us to see things about the body

mà cả những thứ cho chúng tôi thấy những đặc điểm của cơ thể

that just made you marvel.

khiến ta trầm trồ kinh ngạc.

I remember one of the first times we were looking at collagen.

Tôi nhớ ngay từ những lần đầu tiên chúng tôi quan sát collagen.

And your entire body, everything --

Và toàn bộ cơ thể bạn, mọi thứ --

your hair, skin, bone, nails --

tóc, da, xương, móng --

everything is made of collagen.

mọi thứ đều được tạo nên từ collagen.

And it's a kind of rope-like structure that twirls and swirls like this.

Và nó là một loại cấu trúc giống như dây thừng

xoắn xoáy như thế này.

Và chỗ duy nhất mà collagen thay đổi cấu trúc

And the only place that collagen changes its structure

là ở giác mạc của mắt.

is in the cornea of your eye.

Trong mắt bạn,

In your eye, it becomes a grid formation,

nó sắp xếp thành dạng mạng lưới,

and therefore, it becomes transparent, as opposed to opaque.

và nhờ đó, nó trở nên trong suốt, chứ không phải mờ đục.

So perfectly organized a structure,

Một cấu trúc được xếp đặt hoàn hảo đến nỗi

it was hard not to attribute divinity to it.

nhất định phải do bàn tay thánh thần tạo nên.

Because we kept on seeing this in different parts of the body.

Bởi vì ta cứ thấy cái này hết lần này qua lần khác

ở các vị trí khác nhau của cơ thể.

One of the opportunities I had

Một trong những cơ hội tôi có được

was one person was working on a really interesting

là khi có anh bạn này đang nghiên cứu

micromagnetic resonance imaging machine with the NIH.

một chiếc máy chụp siêu từ cộng hưởng rất thú vị, ở Viện Sức khỏe Quốc gia.

And what we were going to do

Và điều chúng tôi chuẩn bị làm

was scan a new project

là chụp một dự án mới

on the development of the fetus from conception to birth

về quá trình phát triển của phôi, từ lúc thụ thai đến lúc chào đời

bằng những loại công nghệ mới này.

using these new technologies.

So I wrote the algorithms and code,

Thế là tôi viết thuật toán mã hóa,

and he built the hardware -- Paul Lauterbur --

và anh này dựng phần cứng -- Paul Lauterbur --

then went onto win the Nobel Prize for inventing the MRI.

anh này sau đó giành giải thưởng Nobel vì phát minh ra ảnh chụp bằng cộng hưởng từ.

I got the data.

Còn tôi giành được một đống dữ liệu.

And I'm going to show you a sample of the piece,

Và tôi sẽ cho các bạn xem một đoạn mẫu trong tác phẩm thành quả,

"From Conception to Birth."

"Từ thời khắc thụ thai đến lúc chào đời."

(Music)

(Nhạc)

[From Conception to Birth]

Chữ trên video: "Từ thời khắc thụ thai đến lúc chào đời"

[Oocyte]

Trứng

[Sperm]

Tinh trùng

[Egg Inseminated]

Trứng được thụ tinh

[24 Hours: Baby's first division]

24 giờ: Lần phân bào đầu tiên của em bé

[The fertilized ovum divides a few hours after fusion...]

Vài giờ sau khi trứng kết hợp với tinh trùng, trứng đã thụ tinh chia làm hai...

[And divides anew every 12 to 15 hours.]

Và cứ mỗi 12 đến 15 giờ lại phân bào một lần.

Phôi giai đoạn đầu

[Early Embryo]

Noãn bào vẫn nuôi dưỡng em bé.

[Yolk sack still feeding baby.]

[25 Days: Heart chamber developing.]

25 ngày: Các ngăn tim trong quá trình phát triển

[32 Days: Arms & hands are developing]

32 ngày: Cánh tay và bàn tay trong quá trình phát triển

[36 Days: Beginning of the primitive vertebrae]

36 Ngày: Bắt đầu có đốt sống sơ khai

[These weeks are the period of the most rapid development

Những tuần này là giai đoạn phôi phát triển nhanh nhất.

of the fetus.]

[If the fetus continues to grow at this speed for the entire 9 months,

Nếu phôi lớn với tốc độ này trong suốt chín tháng,

it would be 1.5 tons at birth.]

em bé lúc sinh sẽ nặng 1,5 tấn.

[45 Days]

45 ngày

Tim của phôi đập nhanh gấp đôi tim của người mẹ.

[Embryo's heart is beating twice as fast as the mother's.]

[51 Days]

51 ngày

[Developing retina, nose and fingers]

52 ngày: Màng lưới mắt, mũi và ngón tay trong quá trình phát triển

Sự chuyển động liên tục của bào thai trong bụng mẹ

[The fetus' continual movement in the womb

is necessary for muscular and skeletal growth.]

là rất cần thiết cho sự phát triển cơ xương.

[12 Weeks: Indifferent penis]

12 tuần: Bộ phận sinh dục chưa phát triển --

[Girl or boy yet to be determined]

chưa biết là bé trai hay bé gái

[8 Months]

8 tháng

[Delivery: The expulsion stage]

Quá trình sinh: giai đoạn em bé bắt đầu ra

[The moment of birth]

Thời khắc chào đời

(Vỗ tay)

(Applause)

Alexander Tsiaras: Xin cám ơn các bạn.

Alexander Tsiaras: Thank you.

Nhưng như bạn thấy đó,

But as you can see,

when you actually start working on this data,

khi bạn thực sự bắt tay vào làm việc với những dữ liệu này,

thật ngoạn mục vô cùng.

it's pretty spectacular.

And as we kept on scanning more and more,

Và chúng tôi cứ scan thêm mãi,

working on this project,

làm việc cho dự án này,

quan sát hai tế bào đơn giản này,

looking at these two simple cells

chúng có một bộ máy bên trong thật đáng kinh ngạc

that have this unbelievable machinery that will become the magic of you.

có thể tạo ra phép nhiệm màu là chính bạn đây.

And as we kept on working on this data,

Và chúng tôi cứ làm việc với những dữ liệu này,

looking at small clusters of the body,

quan sát các phần nhỏ trong cơ thể,

these little pieces of tissue

những mảnh mô tế bào bé nhỏ này

that were the trophoblasts coming off of the blastocyst,

vỏ phôi phát triển từ phôi giai đoạn đầu,

đột nhiên làm tổ ở thành tử cung,

all of a sudden burrowing itself into the side of the uterus,

nói rằng, "Con đến ở đây."

saying, "I'm here to stay."

Having conversation and communications

Đột nhiên, trò chuyện trao đổi

with the estrogens, the progesterones,

với các hóc-môn estrogen, progesterone,

saying, "I'm here to stay, plant me,"

nói rằng, "Tôi đến ở đây, hãy trồng tôi chắc chắn ở chỗ này,"

cấu thành nên bào thai ba chiều phi thường này

building this incredible trilinear fetus

mà trong vòng 44 ngày sẽ trở thành,

that becomes, within 44 days, something that you can recognize,

một thực thể bạn có thể nhận ra được,

and then at nine weeks is really kind of a little human being.

và rồi sau chín tuần,

thì thực sự là một sinh linh bé nhỏ của loài người rồi.

The marvel of this information:

Điều kì diệu trong tất cả những thông tin này là:

How do we actually have this biological mechanism

Làm thế nào chúng tôi có được cơ chế sinh học này

trong cơ thể ta

inside our body

to actually see this information?

để thấy được các dữ liệu này?

I'm going to show you something pretty unique.

Tôi sẽ cho các bạn xem một thứ khá là độc đáo.

Đây là tim người lúc 25 tuần tuổi.

Here's a human heart at 25 days.

Cơ bản nó chỉ là hai sợi.

It's just basically two strands.

And like this magnificent origami,

Và như một tác phẩm origami tuyệt diệu,

cells are developing at one million cells per second at four weeks,

các tế bào đang phát triển

với tốc độ 1 triệu tế bào mỗi giây, lúc bốn tuần tuổi,

as it's just folding on itself.

và nó cứ tự gấp mình thôi.

Within five weeks, you start to see the early atrium and the early ventricles.

Trong vòng năm tuần, các bạn có thể bắt đầu thấy tâm nhĩ và tâm thất sơ khai.

Sáu tuần, các nếp gấp đang bắt đầu

Six weeks, these folds are now beginning

với chỗ nhú lên trong tim

with the papilla on the inside of the heart

đã có thể kéo xuống

actually being able to pull down each one of those valves in your heart

từng van tim một

until you get a mature heart --

cho tới khi bạn có một trái tim phát triển hoàn chính --

and then basically the development of the entire human body.

và rồi, về cơ bản, sự phát triển của cả cơ thể người.

Phép màu nhiệm phía sau các cơ chế

The magic of the mechanisms inside each genetic structure

bên trong mỗi cấu trúc gen

saying exactly where that nerve cell should go --

cho biết chính xác từng tế bào thần kinh nằm ở chỗ nào --

the complexity of these,

sự phức tạp của các model toán học

the mathematical models of how these things are indeed done

mô phỏng những quá trình trên

khiến con người không thể hiểu nổi.

are beyond human comprehension.

Dù tôi là một nhà toán học,

Even though I am a mathematician,

tôi cũng phải trầm trồ chiêm ngưỡng

I look at this with marvel

of how do these instruction sets not make these mistakes

làm cách nào mà các bản hướng dẫn tài tình

không phạm sai lầm

as they build what is us?

khi chúng dựng nên chúng ta?

It's a mystery, it's magic, it's divinity.

Đó là một bí ẩn, đó là phép màu, đó là bàn tay tạo hóa.

Then you start to take a look at adult life.

Và rồi bạn bắt đầu xem xét cơ thể đã trưởng thành.

Take a look at this little tuft of capillaries.

Hãy nhìn mớ mao mạch nhỏ này nhé.

It's just a tiny sub-substructure, microscopic.

Nó chỉ là một cấu trúc rất rất phụ, bé xíu, hiển vi.

But basically by the time you're nine months and you're given birth,

Nhưng về cơ bản, khi đã chín tháng tuổi và được sinh ra,

you have almost 60,000 miles of vessels inside your body.

bạn có gần 60,000 dặm mạch máu

trong cơ thể.

And only one mile is visible.

Ý tôi là thế, và chỉ có một dặm là thấy được thôi.

59,999 miles

59 999 dặm

that are basically bringing nutrients and taking waste away.

đưa dưỡng chất đến và mang chất thải đi.

The complexity of building that within a single system

Sự phức tạp của việc dựng nên hệ đó, trong một hệ thống duy nhất

is, again, beyond any comprehension or any existing mathematics today.

một lần nữa, lại nằm ngoài tầm hiểu biết

của toán học ngày nay.

And then instructions set,

Và bản hướng dẫn đó,

from the brain to every other part of the body --

từ tế bào đến mọi phần khác của cơ thể --

hãy chiêm ngưỡng sự phức tạp của các nếp gấp não.

look at the complexity of the folding.

Where does this intelligence

Làm thế nào mà nó biết được

of knowing that a fold can actually hold more information,

nếu gấp lại thì có thể lưu nhiều thông tin hơn.

thế nên, khi bạn xem quá trình phát triển của bộ não em bé

so as you actually watch the baby's brain grow.

And this is one of the things we're doing.

và đây là một trong những điều chúng tôi hiện đang nghiên cứu.

We're launching two new studies

Thực ra chúng tôi đang khởi động hai nghiên cứu mới

of scanning babies' brains from the moment they're born.

scan não của các em bé từ thời khắc chào đời.

Every six months until they're six years old,

Sáu tháng một lần, tới khi các bé sáu tuổi --

we're going to be doing about 250 children,

chúng tôi sẽ nghiên cứu chừng 250 em bé --

watching exactly how the gyri and the sulci of the brains fold

theo dõi chính xác các phần của não gấp lại như thế nào

to see how this magnificent development

để xem làm thế nào mà quá trình phát triển hoành tráng này

tạo ra kí ức, và điều kì diệu là chúng ta đây.

actually turns into memories and the marvel that is us.

And it's not just our own existence,

Và không chỉ là sự tồn tại của chính chúng ta,

but how does the woman's body understand

nhưng làm thế nào mà cơ thể của người phụ nữ có thể hiểu được

phải có một cấu trúc gen, không chỉ tạo nên cơ thể của riêng chị,

to have genetic structure that not only builds her own,

mà còn có đủ hiểu biết

but then has the understanding

that allows her to become

cho phép chị trở thành

a walking immunological, cardiovascular system

một hệ thống miễn dịch, tim phổi biết đi

that basically is a mobile system

về cơ bản là một hệ thống lưu động

that can actually nurture,

có thể nuôi dưỡng, bảo bọc em bé một cách nhiệm màu

treat this child with a kind of marvel

that is beyond, again, our comprehension --

điều này, một lần nữa, nằm ngoài tầm hiểu biết của chúng ta --

phép màu ấy là sự tồn tại, là chính chúng ta?

the magic that is existence, that is us?

Xin cám ơn các bạn.

Thank you.

(Applause)

(Vỗ tay)