Wade Davis: Cultures at the far edge of the world

Wade Davis: Sự mai một của các nền văn hóa bản địa

You know, one of the intense pleasures of travel

Như chúng ta đã biết, một trong những thú vui tuyệt vời của du lịch

and one of the delights of ethnographic research

và niềm vui của nghiên cứu dân tộc học

is the opportunity to live amongst those

là cơ hội được sống giữa những người

who have not forgotten the old ways,

không quên quá khứ,

who still feel their past in the wind,

những người vẫn cảm nhận thấy quá khứ của mình trong gió,

touch it in stones polished by rain,

sờ thấy quá khứ trong những tảng đá đã bị nước mưa rửa sạch

taste it in the bitter leaves of plants.

và nếm nó trong vị đắng của lá cây,

Just to know that Jaguar shamans still journey beyond the Milky Way,

chỉ để biết rằng những pháp sư Jaguar vẫn tiếp tục cuộc hành trình ngoài Dải ngân hà,

or the myths of the Inuit elders still resonate with meaning,

và huyền thoại về những già lão Inuit vẫn vang lên đầy ý nghĩa,

or that in the Himalaya,

hay ở trên dãy Himalaya,

the Buddhists still pursue the breath of the Dharma,

những nhà sư vẫn theo đuổi con đường Phật pháp.

is to really remember the central revelation of anthropology,

Khi nói về bản chất của nhân chủng học,

and that is the idea that the world in which we live

có ý kiến cho rằng thế giới chúng ta đang sống

does not exist in some absolute sense,

không hề tồn tại một cách tuyệt đối,

but is just one model of reality,

mà chỉ là một thực thể,

the consequence of one particular set of adaptive choices

kết quả của một loạt những lựa chọn thích nghi cụ thể

that our lineage made, albeit successfully, many generations ago.

mà tổ tiên chúng ta đã chọn thành công cách đây rất nhiều thế hệ.

And of course, we all share the same adaptive imperatives.

Và tất nhiên, tất cả chúng ta đều trải qua quá trình phát triển và thích nghi như nhau.

We're all born. We all bring our children into the world.

Chúng ta đều được sinh ra rồi lại sinh con đẻ cái.

We go through initiation rites.

Chúng ta cùng phải trải qua những nghi lễ đầu đời.

We have to deal with the inexorable separation of death,

Chúng ta cùng phải đối mặt với sự chia ly không thể tránh khỏi của cái chết,

so it shouldn't surprise us that we all sing, we all dance,

do đó không hề ngạc nhiên khi chúng ta đều hát, đều nhảy,

we all have art.

và trong mỗi người đều có nghệ thuật.

But what's interesting is the unique cadence of the song,

Nhưng điều thú vị lại là những phách nhịp độc đáo của bài hát,

the rhythm of the dance in every culture.

sự nhịp nhàng rất riêng trong vũ điệu của mỗi nền văn hóa,

And whether it is the Penan in the forests of Borneo,

dù đó là văn hóa của những người Penan sống trong rừng già Borneo,

or the Voodoo acolytes in Haiti,

hay những thầy tu Voodoo ở Haiti,

or the warriors in the Kaisut desert of Northern Kenya,

hay những chiến binh ở sa mạc Kaisut, phía Bắc Kenya,

the Curandero in the mountains of the Andes,

những pháp sư Curandero sống trên dãy núi Andes,

or a caravanserai in the middle of the Sahara --

hay đoàn thương nhân ở giữa lòng sa mạc Sahara.

this is incidentally the fellow that I traveled into the desert with

Đây là một người bạn mà tôi tình cờ đi du lịch sa mạc cùng

a month ago --

một tháng trước,

or indeed a yak herder in the slopes of Qomolangma,

thực chất là một người chăn bò trên sườn Qomolangma,

Everest, the goddess mother of the world.

đỉnh Everest, mẹ thần thánh của thế giới.

All of these peoples teach us that there are other ways of being,

Tất cả những con người này dạy cho chúng ta rằng có rất nhiều cách khác nhau để sống,

other ways of thinking,

để suy nghĩ,

other ways of orienting yourself in the Earth.

để định hướng bản thân trên Trái đất này.

And this is an idea, if you think about it,

Và đó là một ý tưởng mà nếu bạn nghĩ về nó,

can only fill you with hope.

sẽ mang lại cho bạn hy vọng

Now, together the myriad cultures of the world

Giờ đây, vô số nền văn hóa cùng tồn tại trên thế giới

make up a web of spiritual life and cultural life

tạo thành một mạng lưới đời sống tinh thần và đời sống văn hóa

that envelops the planet,

bao bọc hành tinh này,

and is as important to the well-being of the planet

điều này thực sự quan trọng với sự tồn tại của hành tinh

as indeed is the biological web of life that you know as a biosphere.

không kém gì mạng lưới sinh thái mà chúng ta biết đến với tên gọi là sinh quyển.

And you might think of this cultural web of life

Và bạn có thể định nghĩa mạng lưới đời sống văn hóa này

as being an ethnosphere,

như một sinh quyển dân tộc

and you might define the ethnosphere

và bạn có thể định nghĩa sinh quyển dân tộc

as being the sum total of all thoughts and dreams, myths,

như một tổng hòa của tất cả những suy nghĩ, ước mơ, huyền thoại,

ideas, inspirations, intuitions brought into being

ý tưởng, cảm hứng, trực giác được tạo ra

by the human imagination since the dawn of consciousness.

bởi trí tưởng tượng con người kể từ khi có sự xuất hiện của ý thức.

The ethnosphere is humanity's great legacy.

Sinh quyển dân tộc là một truyền thuyết vĩ đại của nhân loại.

It's the symbol of all that we are

Đó là biểu tượng của tất cả những gì chúng ta có

and all that we can be as an astonishingly inquisitive species.

và tất cả những gì chúng ta có thể làm như một giống loài ham học hỏi.

And just as the biosphere has been severely eroded,

Và khi sinh quyển bị xói mòn nghiêm trọng,

so too is the ethnosphere

thì sinh quyển dân tộc cũng thế

-- and, if anything, at a far greater rate.

và có thể ở một tốc độ nhanh hơn.

No biologists, for example, would dare suggest

Chẳng hạn, không một nhà sinh vật học nào dám cho rằng

that 50 percent of all species or more have been or are

có tới 50% số loài sinh vật hoặc hơn đã và đang

on the brink of extinction because it simply is not true,

đứng trên bờ vực tuyệt chủng vì đơn giản là điều này không đúng,

and yet that -- the most apocalyptic scenario

ngay cả trong hoàn cảnh hủy diệt nhất

in the realm of biological diversity --

của vương quốc sinh học đa dạng.

scarcely approaches what we know to be the most optimistic scenario

Cũng rất khó để kết luận những gì ta biết là viễn cảnh lạc quan nhất

in the realm of cultural diversity.

của thế giới văn hóa muôn màu.

And the great indicator of that, of course, is language loss.

Và dấu hiệu rõ ràng nhất tất nhiên là ngôn ngữ mất đi.

When each of you in this room were born,

Khi mỗi chúng ta trong căn phòng này được sinh ra,

there were 6,000 languages spoken on the planet.

có khoảng 6000 ngôn ngữ đang tồn tại trên hành tinh.

Now, a language is not just a body of vocabulary

Giờ đây, ngôn ngữ không chỉ là chủ thể của từ vựng

or a set of grammatical rules.

hay là một bộ quy tắc ngữ pháp.

A language is a flash of the human spirit.

Ngôn ngữ là sự thể hiện của tinh thần con người.

It's a vehicle through which the soul of each particular culture

Đó là phương tiện mà linh hồn của mỗi nền văn hóa

comes into the material world.

được chuyển đến thế giới vật chất.

Every language is an old-growth forest of the mind,

Mỗi ngôn ngữ là một khu rừng phát triển lâu đời,

a watershed, a thought, an ecosystem of spiritual possibilities.

một bước ngoặt, một ý tưởng, một hệ sinh thái của năng lực tinh thần.

And of those 6,000 languages, as we sit here today in Monterey,

Và khi chúng ta ngồi đây, hôm nay, ở Montery, trong số 6000 ngôn ngữ đấy,

fully half are no longer being whispered into the ears of children.

một nửa đã hoàn toàn biến mất.

They're no longer being taught to babies,

Những ngôn ngữ này không còn được dạy lại cho những đứa trẻ,

which means, effectively, unless something changes,

điều này gần như có nghĩa rằng

they're already dead.

những ngôn ngữ này đã chết.

What could be more lonely than to be enveloped in silence,

Liệu còn có điều gì có thể cô đơn hơn bị cô lập trong im lặng,

to be the last of your people to speak your language,

trở thành người cuối cùng của dân tộc nói ngôn ngữ của mình,

to have no way to pass on the wisdom of the ancestors

và không có cách nào truyền lại trí tuệ tổ tiên

or anticipate the promise of the children?

hay dự đoán tương lai của những đứa trẻ?

And yet, that dreadful fate is indeed the plight of somebody

Và định mệnh nghiệt ngã đó cũng là cảnh ngộ của một vài người,

somewhere on Earth roughly every two weeks,

ở đâu đó trên Trái Đất cứ mỗi hai tuần lại xảy ra một lần

because every two weeks, some elder dies

vì cứ mỗi hai tuần, lại có một già lão chết đi

and carries with him into the grave the last syllables

và mang theo xuống mồ những âm tiết cuối cùng

of an ancient tongue.

của một ngôn ngữ cổ đại.

And I know there's some of you who say, "Well, wouldn't it be better,

Và tôi biết sẽ có một ai đó trong số các bạn nói rằng, "Biết đâu như thế lại tốt hơn?

wouldn't the world be a better place

Biết đâu thế giới lại tốt hơn

if we all just spoke one language?" And I say, "Great,

nếu như chúng ta cùng nói chung một ngôn ngữ" Và tôi sẽ nói, "Tuyệt vời,

let's make that language Yoruba. Let's make it Cantonese.

hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Yoruba. Hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Quảng Đông.

Let's make it Kogi."

Hãy chọn ngôn ngữ đó là tiếng Kogi."

And you'll suddenly discover what it would be like

Và bạn sẽ đột nhiên nhận ra rằng sẽ như thế nào nếu

to be unable to speak your own language.

không thể nói ngôn ngữ của chính mình.

And so, what I'd like to do with you today

Và do đó, điều mà tôi muốn làm cùng các bạn ngày hôm nay

is sort of take you on a journey through the ethnosphere,

là đưa các bạn đi tham quan một vòng sinh quyển dân tộc -

a brief journey through the ethnosphere,

một chuyến đi ngắn

to try to begin to give you a sense of what in fact is being lost.

để cố gắng cho các bạn một cái nhìn về thực tế điều gì đang mất đi.

Now, there are many of us who sort of forget

Hiện nay, có rất nhiều người trong số chúng ta đã quên

that when I say "different ways of being,"

rằng khi tôi nói "nhiều cách sống khác nhau."

I really do mean different ways of being.

Tôi thực sự nói rằng có rất nhiều cách sống khác nhau.

Take, for example, this child of a Barasana in the Northwest Amazon,

Hãy lấy đứa trẻ dân tộc Barasana sống ở Tây Bắc vùng Amazone làm ví dụ,

the people of the anaconda

dân tộc của trăn anaconda

who believe that mythologically they came up the milk river

những người tin rằng trong thần thoại họ đã từng đi qua dòng sông sữa

from the east in the belly of sacred snakes.

từ phía Đông bên trong bụng của những con rắn thần.

Now, this is a people who cognitively

Cho đến bây giờ, đây là một dân tộc mà trong nhận thức

do not distinguish the color blue from the color green

không phân biệt giữa màu xanh da trời và màu xanh lá cây

because the canopy of the heavens

vì theo họ, vòm trời

is equated to the canopy of the forest

cũng tương tự như vòm lá

upon which the people depend.

nơi mà cả dân tộc trông cậy.

They have a curious language and marriage rule

Họ có một tục kết hôn và ngôn ngữ kỳ lạ

which is called "linguistic exogamy:"

được gọi là chế độ ngoại hôn ngôn ngữ:

you must marry someone who speaks a different language.

bạn phải lấy một người nói ngôn ngữ khác.

And this is all rooted in the mythological past,

Điều này bắt nguồn từ quá khứ xa xưa,

yet the curious thing is in these long houses,

mang đến điều thú vị là trong những căn nhà dài,

where there are six or seven languages spoken

nơi có 6 hoặc 7 ngôn ngữ được nói,

because of intermarriage,

nhờ chế độ hôn nhân đặc biệt,

you never hear anyone practicing a language.

bạn sẽ không bao giờ nghe thấy một ai tập nói một thứ ngôn ngữ nào.

They simply listen and then begin to speak.

Họ chỉ đơn giản là nghe và học nói theo.

Or, one of the most fascinating tribes I ever lived with,

Hay, một trong những bộ tộc thú vị nhất mà tôi từng sống,

the Waorani of northeastern Ecuador,

bộ tộc Waorani ở Đông Bắc Ecuador,

an astonishing people first contacted peacefully in 1958.

một bộ tộc lần đầu tiên tiếp xúc một cách hòa bình với thế giới bên ngoài vào năm 1958.

In 1957, five missionaries attempted contact

Năm 1957, 5 người truyền giáo đã cố gắng tiếp xúc

and made a critical mistake.

nhưng đã có một sai lầm nghiêm trọng.

They dropped from the air

Họ thả xuống từ trên không

8 x 10 glossy photographs of themselves

những bức ảnh 8 x 10 của mình

in what we would say to be friendly gestures,

theo cách mà chúng ta vẫn cho là cử chỉ thân thiện,

forgetting that these people of the rainforest

mà quên mất rằng những con người của rừng mưa nhiệt đới này

had never seen anything two-dimensional in their lives.

chưa từng thấy cái gì 2 chiều trong đời.

They picked up these photographs from the forest floor,

Họ nhặt những tấm ảnh này trên đất,

tried to look behind the face to find the form or the figure,

cố gắng nhìn phía sau những khuôn mặt này để tìm ra hình dạng,

found nothing, and concluded that these were calling cards

nhưng không tim thấy gì và kết luận rằng đây là những lá bài gọi tên

from the devil, so they speared the five missionaries to death.

từ quỷ sứ, do vậy họ đã đâm 5 nhà truyền giáo này đến chết.

But the Waorani didn't just spear outsiders.

Tuy nhiên, bộ tộc Waorani không chỉ đâm người ngoài.

They speared each other.

Họ còn đâm lẫn nhau.

54 percent of their mortality was due to them spearing each other.

54% cái chết của họ là do đâm nhau bằng giáo.

We traced genealogies back eight generations,

Chúng ta hãy cũng lật lại phả hệ 8 đời,

and we found two instances of natural death

và chúng ta thấy rằng có 2 trường hợp chết tự nhiên

and when we pressured the people a little bit about it,

và khi chúng ta hỏi dồn họ một chút về vấn đề này,

they admitted that one of the fellows had gotten so old

họ thừa nhận rằng một trong những người bạn đã trở nên quá già

that he died getting old, so we speared him anyway. (Laughter)

và đằng nào họ cũng chết già nên chúng ta đâm họ trước còn hơn. (Cười)

But at the same time they had a perspicacious knowledge

Nhưng cùng lúc đó họ cũng có một tri thức tuyệt vời

of the forest that was astonishing.

về rừng nhiệt đới.

Their hunters could smell animal urine at 40 paces

Những người thợ săn của bộ tộc có thể ngửi thấy mùi nước tiểu của động vật trong phạm vi 40 bước

and tell you what species left it behind.

và cho bạn biết đó là loài động vật nào.

In the early '80s, I had a really astonishing assignment

Trong những năm đầu của thập niên 80, tôi đã từng có một bài tập thú vị

when I was asked by my professor at Harvard

do giáo sư của tôi ở ĐH Harvard yêu cầu

if I was interested in going down to Haiti,

nếu như tôi muốn đến Haiti,

infiltrating the secret societies

tìm hiểu xã hội bí mật

which were the foundation of Duvalier's strength

là nền móng cho sức mạnh của Duvalier

and Tonton Macoutes,

và Tonton Macoutes,

and securing the poison used to make zombies.

và tìm hiểu chất độc được sử dụng để tạo ra những thây ma.

In order to make sense out of sensation, of course,

Và để tìm hiểu mọi chuyện, tất nhiên,

I had to understand something about this remarkable faith

tôi phải hiểu đôi chút về niềm tin đáng chú ý này

of Vodoun. And Voodoo is not a black magic cult.

của Vodoun, và Voodoo không phải là một tà thuật.

On the contrary, it's a complex metaphysical worldview.

Trái lại, nó là một nhân sinh quan siêu hình phức tạp.

It's interesting.

Nó thật thú vị.

If I asked you to name the great religions of the world,

Nếu tôi yêu cầu các bạn kể tên những tôn giáo vĩ đại nhất trên thế giới

what would you say?

bạn sẽ trả lời thế nào?

Christianity, Islam, Buddhism, Judaism, whatever.

Thiên chúa Giáo, đạo Hồi, Phật giáo, đạo Do Thái, v.v.

There's always one continent left out,

Vẫn luôn có một lục địa còn lại ngoài kia,

the assumption being that sub-Saharan Africa

có một giả tưởng cho rằng Phi Châu, vùng Sahara

had no religious beliefs. Well, of course, they did

không có tín ngưỡng tôn giáo. Vâng, tất nhiên, họ có

and Voodoo is simply the distillation

và Voodoo đơn giản chỉ là một sản phẩm kết tinh

of these very profound religious ideas

của những ý tưởng tôn giáo uyên thâm

that came over during the tragic Diaspora of the slavery era.

đã trải qua giai đoạn nô lệ đầy bi kịch của cộng đồng Do Thái.

But, what makes Voodoo so interesting

Nhưng, điều làm cho Voodoo thú vị

is that it's this living relationship

chính là mối quan hệ tồn tại

between the living and the dead.

giữa người sống và người chết.

So, the living give birth to the spirits.

Theo đó, người sống sinh ra những linh hồn.

The spirits can be invoked from beneath the Great Water,

Những linh hồn này có thể hiển linh từ dưới Dòng nước vĩ đại,

responding to the rhythm of the dance

đáp lại nhịp của các vũ điệu

to momentarily displace the soul of the living,

để trong một phút nào đó nó sẽ thay thế linh hồn của người sống,

so that for that brief shining moment, the acolyte becomes the god.

trong khoảnh khắc tỏa sáng ngắn ngủi ấy, thầy tu trở thành thần thánh.

That's why the Voodooists like to say

Đó là lý do tại sao những phù thủy Voodoo nói

that "You white people go to church and speak about God.

rằng "Những người da trắng các anh đi đến nhà thờ và nói về Chúa.

We dance in the temple and become God."

Chúng tôi nhảy múa trong đền thờ và trở thành Thần."

And because you are possessed, you are taken by the spirit --

Và bởi vì các anh bị chiếm hữu, bị dẫn dắt bởi các linh hồn,

how can you be harmed?

Làm sao các anh có thể gặp nguy hiểm?

So you see these astonishing demonstrations:

Do đó các bạn có thể thấy từ những minh họa này:

Voodoo acolytes in a state of trance

Các thầy tu Voodoo ở trong trạng thái xuất thần

handling burning embers with impunity,

tay cầm than hồng đang cháy mà không sao,

a rather astonishing demonstration of the ability of the mind

một ví dụ khá thú vị cho thấy khả năng của trí óc

to affect the body that bears it

có thể ảnh hưởng tới cơ thể chứa nó

when catalyzed in the state of extreme excitation.

khi trí óc trong trạng thái hưng phấn cực độ.

Now, of all the peoples that I've ever been with,

Hiện giờ, trong số tất cả các dân tộc tôi từng sống cùng,

the most extraordinary are the Kogi

dân tộc đặc biệt nhất là Kogi

of the Sierra Nevada de Santa Marta in northern Colombia.

sinh sống ở vùng Sierra Nevada de Santa Marta, phía Bắc Colombia.

Descendants of the ancient Tairona civilization

Hậu duệ của nền văn minh chuyên chế cổ đại

which once carpeted the Caribbean coastal plain of Colombia,

từng chiếm vùng đồng bằng duyên hải Caribbean của Colombia

in the wake of the conquest,

trong giai đoạn mở đầu của cuộc chinh phạt,

these people retreated into an isolated volcanic massif

những người này đã phải rút lui vào trong một ngọn núi lửa bị cô lập

that soars above the Caribbean coastal plain.

sừng sững vươn cao phía trên vùng duyên hải Caribbean.

In a bloodstained continent,

Trong một lục đĩa đẩm máu,

these people alone were never conquered by the Spanish.

dân tộc này chưa bao giờ bị thống trị bởi người Tây Ban Nha.

To this day, they remain ruled by a ritual priesthood

Cho đến nay, họ vẫn bị cai trị bởi thầy tu tế

but the training for the priesthood is rather extraordinary.

nhưng việc đào tạo thầy tu của họ cũng khá đặc biệt.

The young acolytes are taken away from their families

Những thầy tu tương lai bị tách khỏi gia đình

at the age of three and four,

lúc còn 3,4 tuổi

sequestered in a shadowy world of darkness

bị cô lập trong thế giới của bóng tối

in stone huts at the base of glaciers for 18 years:

trong những căn nhà bằng đá nằm giữa lòng của các dòng sông băng trong suốt 18 năm ròng

two nine-year periods

2 chu kỳ 9 năm

deliberately chosen to mimic the nine months of gestation

được chọn một cách kỹ lưởng để mô phỏng 9 tháng thai nghén

they spend in their natural mother's womb;

nằm trong bụng mẹ,

now they are metaphorically in the womb of the great mother.

giờ đây họ lại trải qua giai đoạn biến hóa trong bụng của Mẹ vĩ đại.

And for this entire time,

Và trong suốt thời gian này,

they are inculturated into the values of their society,

họ hấp thụ những giá trị của xã hội mình,

values that maintain the proposition that their prayers

những giá trị để duy trì lời cầu nguyện từ các tín đồ

and their prayers alone maintain the cosmic --

và chỉ những tín đồ của họ mới là người duy trì vũ trụ --

or we might say the ecological -- balance.

chúng ta vẫn gọi là cân bằng sinh thái.

And at the end of this amazing initiation,

Và ở cuối giai đoạn khởi đầu lạ lùng này,

one day they're suddenly taken out

một ngày họ đột nhiên được đưa ra ngoài

and for the first time in their lives, at the age of 18,

và lần đầu tiên trong đời, ở tuổi 18,

they see a sunrise. And in that crystal moment of awareness

họ nhìn thấy mặt trời mọc. Và trong giây phút huy hoàng đó nhận thấy

of first light as the Sun begins to bathe the slopes

những ánh sáng đầu tiên ngập tràn

of the stunningly beautiful landscape,

khung cảnh đẹp tuyệt vời,

suddenly everything they have learned in the abstract

đột nhiên mọi thứ họ học trong bóng tối

is affirmed in stunning glory. And the priest steps back

được khẳng định trong huy hoàng. Và vị thầy tu bước lại

and says, "You see? It's really as I've told you.

và nói, "Con thấy chưa? Nó chính là những gì ta đã nói với con.

It is that beautiful. It is yours to protect."

Nó rất đẹp. Và con phải bảo vệ nó."

They call themselves the "elder brothers"

Họ tự gọi mình là những người anh lớn

and they say we, who are the younger brothers,

và họ nói chúng ta, những người em nhỏ,

are the ones responsible for destroying the world.

là những người chịu trách nhiệm về sự hủy diệt của thế giới.

Now, this level of intuition becomes very important.

Hiện giờ, mức độ nhận thức trở nên rất quan trọng.

Whenever we think of indigenous people and landscape,

Mỗi khi chúng ta nghĩ về những cảnh vật và con người bản địa,

we either invoke Rousseau

chúng ta có thể lấy dẫn chứng về Rousseau

and the old canard of the "noble savage,"

và những thông tin lệch lạc của tầng lớp thượng lưu độc ác,

which is an idea racist in its simplicity,

nói đơn giản là sự phân biệt chủng tộc,

or alternatively, we invoke Thoreau

hoặc chúng ta có thể lấy dẫn chứng về Thoreau

and say these people are closer to the Earth than we are.

và nói rằng những con người này sống thực tế hơn chúng ta.

Well, indigenous people are neither sentimental

Vâng, những người bản địa không hề ủy mị

nor weakened by nostalgia.

cũng như yếu đuối vì lòng hoài cổ.

There's not a lot of room for either

Không có nhiều chỗ cho cả 2

in the malarial swamps of the Asmat

ở trong những đầm lầy sốt rét vùng Asmat

or in the chilling winds of Tibet, but they have, nevertheless,

trong những cơn gió rét vùng Tibet,

through time and ritual, forged a traditional mystique of the Earth

qua thời gian và những nghi lễ, họ tạo ra sự thần bí truyền thống của Trái Đất

that is based not on the idea of being self-consciously close to it,

nền tảng của những thần bí này không phải là sự tồn tại của con người gắn với nó,

but on a far subtler intuition:

mà ở một mức độ nhận thức tinh vi hơn:

the idea that the Earth itself can only exist

rằng bản thân Trái Đất chỉ có thể tồn tại

because it is breathed into being by human consciousness.

Khi nó tồn tại trong nhận thức của con người.

Now, what does that mean?

Giờ thì điều đó có nghĩa là gì?

It means that a young kid from the Andes

Điều đó có nghĩa là một đứa trẻ ở vùng núi Andes

who's raised to believe that that mountain is an Apu spirit

được nuôi nấng, dậy dỗ tin tưởng rằng ngọn núi này là thần Apu™

that will direct his or her destiny

sẽ hướng dẫn định mệnh của chúng

will be a profoundly different human being

đứa trẻ sẽ là một con người hoàn toàn khác

and have a different relationship to that resource

và có mối quan hệ hoàn toàn khác với ngọn núi

or that place than a young kid from Montana

nơi mà nó sinh sống so với một đứa trẻ ở Montana

raised to believe that a mountain is a pile of rock

được nuôi dậy tin tưởng rằng ngọn núi là một đống đá

ready to be mined.

sẵn sằng được khai thác.

Whether it's the abode of a spirit or a pile of ore is irrelevant.

Dù đó là một nơi ở của một linh hồn hay một đống quặng thì cũng chẳng liên quan gì.

What's interesting is the metaphor that defines the relationship

Điều thú vị ở đây là sự ẩn dụ định nghĩa mối quan hệ

between the individual and the natural world.

giữa cá nhân và thế giới tự nhiên.

I was raised in the forests of British Columbia

Tôi lớn lên ở vùng rừng núi British Columbia

to believe those forests existed to be cut.

và được dạy rằng những khu rừng tồn tại để bị đốn hạ

That made me a different human being

Điều đó biến tôi thành một con người khác

than my friends amongst the Kwagiulth

so với những người bạn ở Kwakiutl

who believe that those forests were the abode of Huxwhukw

những người tin rằng những khu rừng là nơi ở của thần Hukuk

and the Crooked Beak of Heaven

và một phần của thiên đàng

and the cannibal spirits that dwelled at the north end of the world,

và tin rằng những linh hồn ăn thịt người sống tại điểm cực Bắc,

spirits they would have to engage during their Hamatsa initiation.

đã tham gia vào thuở hình thành Hamatsa

Now, if you begin to look at the idea

Bây giờ, nếu bạn xem xét ý kiến

that these cultures could create different realities,

cho rằng những nền văn hóa này sẽ tạo ra những sự thật khác nhau,

you could begin to understand

bạn sẽ bắt đầu hiểu

some of their extraordinary discoveries. Take this plant here.

một số phát hiện đặc biệt của họ. Hãy nhìn vào cái cây này.

It's a photograph I took in the Northwest Amazon just last April.

Đây là một bức ảnh tôi chụp ở vùng Tây Bắc Amazone tháng 4 vừa qua.

This is ayahuasca, which many of you have heard about,

Đây là cây vông đồng ayahuasca mà rất nhiều người trong số các bạn đã từng nghe tới,

the most powerful psychoactive preparation

loài cây dùng để cúng lễ

of the shaman's repertoire.

trong nghi lễ của các pháp sư.

What makes ayahuasca fascinating

Điều tạo nên sự thú vị của loài cây ayahuasca này

is not the sheer pharmacological potential of this preparation,

không phải là thành phần dược chất mạnh mẽ,

but the elaboration of it. It's made really of two different sources:

mà chính là quá trình điều chế. Nó được làm từ hai nguồn khác nhau.

on the one hand, this woody liana

Một mặt, đây là loài dây leo gỗ

which has in it a series of beta-carbolines,

mà trong đó có rất nhiều beta-carbolines

harmine, harmaline, mildly hallucinogenic --

harmine, harmonline, và một ít chất gây ảo giác.

to take the vine alone

Nếm thử một chút cây leo

is rather to have sort of blue hazy smoke

sẽ có một ít khói xanh mờ

drift across your consciousness --

ngấm vào tâm trí bạn,

but it's mixed with the leaves of a shrub in the coffee family

tuy nhiên cây leo sẽ được trộn với lá của cây bụi thuộc họ café

called Psychotria viridis.

có tên gọi Psychotria viridis.

This plant had in it some very powerful tryptamines,

Loại cây này có chứa một ít tryptamines cực mạnh,

very close to brain serotonin, dimethyltryptamine,

rất gần với chất serotonin, dimethyltryptamine-5,

5-methoxydimethyltryptamine.

If you've ever seen the Yanomami

Nếu bạn đã từng chứng kiến người Yanomami

blowing that snuff up their noses,

hít chất này qua mũi,

that substance they make from a different set of species

chất này được làm từ rất nhiều loại

also contains methoxydimethyltryptamine.

còn có methoxydimethyltryptamine,

To have that powder blown up your nose

khi hít

is rather like being shot out of a rifle barrel

sẽ có cảm giác giống như bị bắn khỏi họng súng trường

lined with baroque paintings and landing on a sea of electricity. (Laughter)

nhìn thấy những bức họa phong cách Baroque và đáp xuống biển tích điện. (Cười)

It doesn't create the distortion of reality;

Nó không hề làm méo sự thật;

it creates the dissolution of reality.

mà làm tan rã sự thật.

In fact, I used to argue with my professor, Richard Evan Shultes --

Trên thực tế, tôi đã từng tranh luận với giáo sư của mình, ông Richard Evan Shultes --

who is a man who sparked the psychedelic era

người đã từng tạo ra thời kỳ ảo giác

with his discovery of the magic mushrooms

với việc phát minh ra loại nấm kỳ diệu

in Mexico in the 1930s --

ở Mexico những năm 1930.

I used to argue that you couldn't classify these tryptamines

Tôi đã từng cho rằng bạn không thể xếp các loại tryptamines

as hallucinogenic because by the time you're under the effects

như chất gây ảo giác bởi vì tại thời điểm bạn chịu ảnh hưởng của thuốc

there's no one home anymore to experience a hallucination. (Laughter)

không còn có ai ở nhà nữa để trải nghiệm ảo ảnh. (Cười)

But the thing about tryptamines is they cannot be taken orally

Nhưng một điều về các loại tryptamines này là không thể uống chúng

because they're denatured by an enzyme

bởi chúng sẽ bị trung hòa bởi một loại enzyme

found naturally in the human gut called monoamine oxidase.

tồn tại tự nhiên trong ruột người có tên gọi monoamine oxidase.

They can only be taken orally if taken in conjunction

Chúng chỉ có thể có tác dụng nếu được uống cùng với

with some other chemical that denatures the MAO.

một số loại hóa chất làm biến đổi MAO.

Now, the fascinating things

Và điều kỳ diệu

are that the beta-carbolines found within that liana

là chất beta-carbolines được tìm thấy trong loại dây leo đó

are MAO inhibitors of the precise sort necessary

đều là chất ức chế hoàn toàn MAO

to potentiate the tryptamine. So you ask yourself a question.

để tăng khả năng cho tryptamine. Do đó nếu bạn có tự hỏi một câu.

How, in a flora of 80,000 species of vascular plants,

Làm thế nào trong cả quần thực vật gồm hơn 80.000 loại cây khác nhau,

do these people find these two morphologically unrelated plants

những người này lại có thể tìm ra 2 loại cây chẳng liên quan gì về mặt hình thái

that when combined in this way,

vậy mà khi liên kết với nhau,

created a kind of biochemical version

lại tạo ra một phiên bản sinh hóa

of the whole being greater than the sum of the parts?

mà xét một cách tổng thể còn lớn hơn tổng các thành phần?

Well, we use that great euphemism, "trial and error,"

Vâng, chúng ta sẽ sử dụng lối nói ẩn dụ, phương pháp loại trừ,

which is exposed to be meaningless.

có vẻ như vô nghĩa,

But you ask the Indians, and they say, "The plants talk to us."

bởi nếu bạn hỏi người Ấn Độ, họ sẽ nói, "Cây cỏ nói cho chúng tôi biết."

Well, what does that mean?

Vậy, điều đó có nghĩa là gì?

This tribe, the Cofan, has 17 varieties of ayahuasca,

Bộ tộc này, những người Cofan, có tổng cộng 17 loại ayahuasca khác nhau,

all of which they distinguish a great distance in the forest,

mỗi loại này ở trong rừng lại rất khác nhau,

all of which are referable to our eye as one species.

và tất cả các loại này dưới mắt quan sát của chúng ta đều được coi là một loài.

And then you ask them how they establish their taxonomy

Và sau đó bạn hỏi họ làm thế nào để phân loại

and they say, "I thought you knew something about plants.

và họ sẽ nói, "Tôi nghĩ anh biết chút ít về thực vật.

I mean, don't you know anything?" And I said, "No."

Ý của tôi là, anh có biết chút gì không?" Và tôi trả lời, "Không."

Well, it turns out you take each of the 17 varieties

Vâng, vậy anh phải lấy từng loại trong 17 loại

in the night of a full moon, and it sings to you in a different key.

vào mỗi tối trăng tròn, mỗi loại sẽ hát cho anh nghe một bài hát khác.

Now, that's not going to get you a Ph.D. at Harvard,

Điều này sẽ không giúp bạn có bằng tiến sĩ ở ĐH Harvard,

but it's a lot more interesting than counting stamens. (Laughter)

nhưng nó thú vị hơn nhiều so với việc đếm nhị hoa.

Now --

Bây giờ,

(Applause) --

(Vỗ tay)

the problem -- the problem is that even those of us

vấn đề -- vấn đề là ngay cả khi chúng ta

sympathetic with the plight of indigenous people

đồng cảm với hoàn cảnh khó khăn của những người bản địa

view them as quaint and colorful

coi họ là kỳ quặc và đa dạng

but somehow reduced to the margins of history

ở khía cạnh nào đó đã làm chậm lịch sử

as the real world, meaning our world, moves on.

vì thế giới thực sự, thế giới của chúng ta, vẫn tiếp tục vận động.

Well, the truth is the 20th century, 300 years from now,

Vâng, sự thật là thế kỷ 20, 300 năm nữa,

is not going to be remembered for its wars

sẽ không được nhớ đến vì các cuộc chiến tranh

or its technological innovations,

hay những cuộc cách mạng công nghệ,

but rather as the era in which we stood by

kỷ nguyên mà chúng ta đã sống,

and either actively endorsed or passively accepted

dù chủ động tham gia hoặc chấp nhận một cách bị động,

the massive destruction of both biological and cultural diversity

sẽ được nhớ đến với sự mất mát to lớn của cả sự đa dạng sinh học lẫn đa dạng văn hóa

on the planet. Now, the problem isn't change.

trên hành tinh này. Đến nay, vấn đề vẫn chưa được thay đổi.

All cultures through all time

Tất cả các nền văn hóa trải qua thời gian

have constantly been engaged in a dance

đều tham gia vào điệu nhảy

with new possibilities of life.

với nhiều triển vọng của cuộc sống.

And the problem is not technology itself.

Và vấn đề không phải là công nghệ.

The Sioux Indians did not stop being Sioux

Những người Ấn Độ Sioux vẫn là người Sioux

when they gave up the bow and arrow

khi họ từ bỏ cung tên

any more than an American stopped being an American

cũng giống như người Mỹ vẫn là người Mỹ

when he gave up the horse and buggy.

ngay cả khi anh ta từ bỏ ngựa và xe độc mã.

It's not change or technology

Thay đổi hay công nghệ

that threatens the integrity of the ethnosphere. It is power,

không đe dọa đến sự hợp nhất của sinh quyển dân tộc. Đó là quyền lực.

the crude face of domination.

Bộ mặt trần trụi của sự thống trị.

Wherever you look around the world,

Và khi bạn nhìn khắp thế giới,

you discover that these are not cultures destined to fade away;

bạn nhận ra rằng đó không phải là những nên văn hóa sinh ra để biết mất.

these are dynamic living peoples

Đó là những con người đang sống

being driven out of existence by identifiable forces

nhưng bị làm cho không còn tồn tại bởi những lực lượng có thể nhận biết

that are beyond their capacity to adapt to:

mà nằm ngoài giới hạn thích nghi của họ.

whether it's the egregious deforestation

Đó có thể là sự tàn phá rừng quá mức

in the homeland of the Penan --

ở quê hương của những người Penan --

a nomadic people from Southeast Asia, from Sarawak --

một bộ tộc du mục ở Đông Nam Á, từ Sarawak --

a people who lived free in the forest until a generation ago,

một bộ tộc sống tự do trong những khu rừng mãi tới một thế hệ trước,

and now have all been reduced to servitude and prostitution

giờ đây phải chịu cảnh làm nô lệ và bán dâm

on the banks of the rivers,

trên bờ sông,

where you can see the river itself is soiled with the silt

nơi bạn có thể thấy con sông đang trở nên bẩn thỉu vì nghẽn bùn

that seems to be carrying half of Borneo away

điều đó có vẻ như đã mang một nửa bộ tộc Borneo

to the South China Sea,

đến biển Nam Hải Trung Quốc,

where the Japanese freighters hang light in the horizon

nơi những tàu chở hàng Nhật Bản

ready to fill their holds with raw logs ripped from the forest --

đã chờ sẵn để xếp những khúc gỗ thô mới đốn hạ từ rừng vào kho hàng.

or, in the case of the Yanomami,

Hay trong trường hợp của bộ tộc Yanomami,

it's the disease entities that have come in,

dịch bệnh xuất hiện,

in the wake of the discovery of gold.

cùng với việc phát hiện ra vàng.

Or if we go into the mountains of Tibet,

Hay nếu chúng ta đến với vùng núi Tibet,

where I'm doing a lot of research recently,

nơi tôi đã thực hiện rất nhiều nghiên cứu trong thời gian gần đây,

you'll see it's a crude face of political domination.

bạn sẽ thấy một bộ mặt trần trụi của sự thống trị chính trị.

You know, genocide, the physical extinction of a people

Như bạn biết, sự diệt chủng, xóa sổ hoàn toàn một dân tộc về mặt sinh học

is universally condemned, but ethnocide,

bị lên án trên toàn thế giới, nhưng việc xóa sổ một dân tộc,

the destruction of people's way of life, is not only not condemned,

bằng cách phá hủy cách sống của con người, lại không bị kết án,

it's universally, in many quarters, celebrated

mà thậm chí còn được hoan nghênh

as part of a development strategy.

như một phần của chiến lược phát triển.

And you cannot understand the pain of Tibet

Và bạn sẽ không thể hiểu nổi nỗi đau của người Tibet

until you move through it at the ground level.

cho đến khi bạn trải qua nó dưới lòng đất.

I once travelled 6,000 miles from Chengdu in Western China

Tôi đã từng đi 6.000 từ Thành Đô phía Tây Trung Quốc

overland through southeastern Tibet to Lhasa

qua Đông Nam Tibet tới Lhasa

with a young colleague, and it was only when I got to Lhasa

với một đồng nghiệp trẻ, và chỉ khi tới Lhasa

that I understood the face behind the statistics

tôi mới hiểu sự thật đằng sau những con số thống kê

you hear about:

mà các bạn vẫn hay nghe.

6,000 sacred monuments torn apart to dust and ashes,

6.000 điểm kỷ niệm đã biến thành tro bụi.

1.2 million people killed by the cadres

1,2 triệu người đã chết trong chiến tranh

during the Cultural Revolution.

giai đoạn Cải cách Văn hóa.

This young man's father had been ascribed to the Panchen Lama.

Bố của người thanh niên này đã bị cho là Ban Thiền Lạt Ma.

That meant he was instantly killed

Điều đó có nghĩa rằng ông bị giết ngay tức khắc

at the time of the Chinese invasion.

ngay khi Trung Quốc xâm lược.

His uncle fled with His Holiness in the Diaspora

Chú của anh bỏ chạy cùng sự tôn thờ của cộng đồng Do Thái

that took the people to Nepal.

đưa cả dân tộc tới Nepal.

His mother was incarcerated

Mẹ anh đã bị tống giam như một cái giá --

for the crime of being wealthy.

phải trả cho tội giàu có.

He was smuggled into the jail at the age of two

Bản thân anh cũng bị tống vào ngục khi mới chỉ 2 tuổi

to hide beneath her skirt tails

và phải ấn nấp dưới đuôi váy của chị gái

because she couldn't bear to be without him.

bởi vì chị không thể chịu được cảnh sống mà không có anh.

The sister who had done that brave deed

Người chị gái có việc làm dũng cảm ấy

was put into an education camp.

đã bị tống vào trại cải tạo.

One day she inadvertently stepped on an armband

Một ngày kia cô vô tình dẫm phải băng tay

of Mao, and for that transgression,

của Mao Trạch Đông, và vì sự vi phạm đó,

she was given seven years of hard labor.

cô phải chịu án 7 năm khổ sai.

The pain of Tibet can be impossible to bear,

Nỗi đau của những người Tibet là không thể chịu đựng được,

but the redemptive spirit of the people is something to behold.

nhưng tinh thần bất khuất của họ thất đáng chú ý.

And in the end, then, it really comes down to a choice:

Và cuối cùng, nó dẫn đến một lựa chọn.

do we want to live in a monochromatic world of monotony

Chúng ta muốn sống trong một thế giới đơn sắc buồn tẻ

or do we want to embrace a polychromatic world of diversity?

hay muốn hòa mình trong một thế giới đa dạng, đa sắc màu?

Margaret Mead, the great anthropologist, said, before she died,

Maragret Mead, nhà nhân chủng học vĩ đại, trước khi chết đã từng nói

that her greatest fear was that as we drifted towards

rằng sự sợ hãi lớn nhất của bà là khi chúng ta tiến tới

this blandly amorphous generic world view

thế giới quan vô định này

not only would we see the entire range of the human imagination

chúng ta không chỉ thấy toàn bộ óc tưởng tượng của con người

reduced to a more narrow modality of thought,

đã thu hẹp tới một mức tư duy nhỏ hẹp hơn,

but that we would wake from a dream one day

mà còn thấy chúng ta tỉnh dậy sau một giấc mơ

having forgotten there were even other possibilities.

hoàn toàn quên rằng còn có những khả năng khác.

And it's humbling to remember that our species has, perhaps,

Và thật xấu hổ khi nhớ rằng giống loài của chúng ta, có lẽ,

been around for [150,000] years.

đã tồn tại 600.000 năm.

The Neolithic Revolution -- which gave us agriculture,

Cách mạng đồ đá đã mang lại cho chúng ta nông nghiệp,

at which time we succumbed to the cult of the seed;

cũng là lúc chúng ta phụ thuộc vào hạt giống,

the poetry of the shaman was displaced

bài thơ của những pháp sư

by the prose of the priesthood;

đã được thay thế bởi bài cúng tế của những thầy tu tế,

we created hierarchy specialization surplus --

chúng ta đã tạo ra sự chênh lệch giai cấp --

is only 10,000 years ago.

từ cách đây 10.000 năm.

The modern industrial world as we know it

Thế giới công nghiệp hiện đại như chúng ta biết

is barely 300 years old.

cũng chỉ mới gần 300 tuổi.

Now, that shallow history doesn't suggest to me

Giờ đây, lịch sử nông cạn đó không hề cho tôi thấy

that we have all the answers for all of the challenges

rằng chúng ta có tất cả các câu trả lời cho mọi thử thách

that will confront us in the ensuing millennia.

mà chúng ta sẽ gặp phải trong thiên niên kỷ này.

When these myriad cultures of the world

Khi hỏi những nền văn hóa của thế giới

are asked the meaning of being human,

về ý nghĩa của loài người,

they respond with 10,000 different voices.

họ sẽ trả lời với 10.000 giọng nói khác nhau.

And it's within that song that we will all rediscover the possibility

Và trong bản hòa ca đó, tất cả chúng ta sẽ tái phát hiện khả năng

of being what we are: a fully conscious species,

tồn tại của mình; một dòng giống hoàn toàn làm chủ ý thức,

fully aware of ensuring that all peoples and all gardens

có nhận thức đầy đủ để bảo đảm rằng tất cả con người và thực vật

find a way to flourish. And there are great moments of optimism.

sẽ tìm ra cách để phát triển. Và có những khoảnh khắc tuyệt vời của sự lạc quan.

This is a photograph I took at the northern tip of Baffin Island

Đây là một bức ảnh tôi chụp ở điểm cực bắc Đảo Baffin

when I went narwhal hunting with some Inuit people,

khi tôi đang đi săn kỳ lân với một số người Inuit,

and this man, Olayuk, told me a marvelous story of his grandfather.

và người đàn ông này, Olaya, đã kể cho tôi một câu chuyện tuyệt vời về ông nội ông.

The Canadian government has not always been kind

Chính quyền Canada không phải lúc nào cũng tốt

to the Inuit people, and during the 1950s,

với người dân Inuit, và trong suốt những năm 1950,

to establish our sovereignty, we forced them into settlements.

để thiết lập sự thống trị, chúng ta đã ép họ vào những khu định cư.

This old man's grandfather refused to go.

Ông nội của người đàn ông này đã từ chối không đi.

The family, fearful for his life, took away all of his weapons,

Gia đình, vì muốn ông cùng đi, đã lấy tất cả vũ khí

all of his tools.

và dụng cụ của ông.

Now, you must understand that the Inuit did not fear the cold;

Bây giờ, chắc chắn các bạn phải hiểu rằng người Inuit không sợ cái lạnh;

they took advantage of it.

họ lợi dụng nó.

The runners of their sleds were originally made of fish

Phần bánh trượt xe trượt tuyết của họ vốn được làm bằng cá

wrapped in caribou hide.

bọc trong da tuần luộc caribou.

So, this man's grandfather was not intimidated by the Arctic night

Do đó, ông của người đàn ông này không phải chịu sự đe dọa của đêm Bắc cực giá rét

or the blizzard that was blowing.

hay bão tuyết thổi qua.

He simply slipped outside, pulled down his sealskin trousers

Ông chỉ đơn giản là trượt ra ngoài, tụt chiếc quần da hải cẩu xuống

and defecated into his hand. And as the feces began to freeze,

và đại tiện vào tay. Và khi đống phân bắt đầu đông lại,

he shaped it into the form of a blade.

ông nặn nó thành hình một thanh gươm.

He put a spray of saliva on the edge of the shit knife

Ông nhổ một ít nước bọt vào cán con dao bằng phân

and as it finally froze solid, he butchered a dog with it.

và cuối cùng nó cũng đông cứng lại, ông xẻ thịt một con chó bằng con dao này.

He skinned the dog and improvised a harness,

Ông lột da con chó và làm một bộ yên cương,

took the ribcage of the dog and improvised a sled,

lấy xương con chó và tạo thành một chiếc xe trượt,

harnessed up an adjacent dog,

đóng yên cương một con chó gần đấy,

and disappeared over the ice floes, shit knife in belt.

và biết mất khỏi tảng băng nổi, với con dao phân dắt ở thắt lưng.

Talk about getting by with nothing. (Laughter)

Và đi khỏi mà không cần mang theo thứ gì. (Cười)

And this, in many ways --

Và điều này, theo nhiều cách khác nhau,

(Applause) --

(vỗ tay)

is a symbol of the resilience of the Inuit people

là biểu tượng đấu tranh của người Inuit

and of all indigenous people around the world.

và tất cả những bộ tộc trên thế giới.

The Canadian government in April of 1999

Vào tháng 4 năm 1999, chính quyền Canada

gave back to total control of the Inuit

đã phải trao trả hoàn toàn quyền tự trị cho người Inuit

an area of land larger than California and Texas put together.

trao cho họ diện tích đất lớn hơn California và Texas cộng lại.

It's our new homeland. It's called Nunavut.

Đó là quê hương mới của chúng ta. Nó có tên gọi Nunavut.

It's an independent territory. They control all mineral resources.

Đó là một lãnh thổ độc lập. Họ kiểm soát tất cả các nguồn tài nguyên khoáng sản.

An amazing example of how a nation-state

Một ví dụ thú vị về cách một quốc gia

can seek restitution with its people.

có thể vươn tới -- tìm cách bồi thường cho người dân của họ.

And finally, in the end, I think it's pretty obvious

Và cuối cùng, tôi nghĩ đã quá rõ ràng

at least to all of all us who've traveled

với ít nhất là tất cả chúng ta những người

in these remote reaches of the planet,

đến từ vùng xa xôi hẻo lánh trên hành tinh,

to realize that they're not remote at all.

để nhận ra rằng chúng không hề xa xôi hẻo lánh chút nào.

They're homelands of somebody.

Đó là quê hương của một ai đó.

They represent branches of the human imagination

Họ đại diện cho một nhánh của trí tưởng tượng con người

that go back to the dawn of time. And for all of us,

đã có từ rất lâu. Và với tất cả chúng ta,

the dreams of these children, like the dreams of our own children,

ước mơ của những đứa trẻ này, cùng giống như ước mơ của những đứa con chúng ta,

become part of the naked geography of hope.

trở thành một phần của hy vọng

So, what we're trying to do at the National Geographic, finally,

Do đó, điều chúng tôi đang cố gắng làm trên kênh National Geographic,

is, we believe that politicians will never accomplish anything.

chỉ là, chúng tôi tin rằng các chính trị gia chẳng làm được gì cả.

We think that polemics --

Chúng tôi nghĩ rằng cuộc luận chiến --

(Applause) --

(vỗ tay)

we think that polemics are not persuasive,

Chúng tôi nghĩ rằng cuộc luận chiến không thuyết phục,

but we think that storytelling can change the world,

nhưng chúng tôi nghĩ rằng kể chuyện có thể thay đổi thế giới,

and so we are probably the best storytelling institution

và chúng tôi có thể là những nhà kể chuyện hay nhất

in the world. We get 35 million hits on our website every month.

thế giới. Chúng tôi có 35 triệu lượt truy cập trên website mỗi tháng.

156 nations carry our television channel.

156 quốc gia tiếp sóng kênh truyền hình của chúng tôi.

Our magazines are read by millions.

Hàng triệu người đón đọc tạp chí của chúng tôi.

And what we're doing is a series of journeys

Và chúng tôi đang thực hiện một loạt chuyến đi

to the ethnosphere where we're going to take our audience

tới sinh quyển dân tộc nơi chúng tôi mang các khán giả

to places of such cultural wonder

đến với những điều kỳ diệu của văn hóa

that they cannot help but come away dazzled

mà họ không thể không ngạc nhiên

by what they have seen, and hopefully, therefore,

bởi những gì họ thấy, và hy vọng rằng, do đó,

embrace gradually, one by one,

dần dần hiểu rõ, từng bước,

the central revelation of anthropology:

bản chất của nhân chủng học:

that this world deserves to exist in a diverse way,

rằng thế giới này xứng đáng tồn tại một cách đa dạng,

that we can find a way to live

rằng chúng ta cần tìm cách để sống

in a truly multicultural, pluralistic world

trong một thế giới đa dạng đa văn hóa

where all of the wisdom of all peoples

nơi trí tuệ của tất cả mọi người

can contribute to our collective well-being.

có thể cống hiến cho tập thể nhân loại chúng ta.

Thank you very much.

Xin cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(vỗ tay)