Bahia Shehab: A thousand times no

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: An Nguyen Hoang Reviewer: Thanh Nguyen Cong

Two years ago, I was invited as an artist

Hai năm trước, với tư cách một họa sĩ

to participate in an exhibition commemorating

tôi được mời tham dự cuộc triển lãm

100 years of Islamic art in Europe.

kỷ niệm 100 năm mỹ thuật Hồi giáo tại châu Âu.

The curator had only one condition:

Người giám tuyển chỉ có 1 điều kiện duy nhất:

I had to use the Arabic script for my artwork.

tôi phải dùng chữ Ả rập trong tác phẩm của mình.

Now, as an artist, a woman, an Arab,

Hiện tại, với tư cách một họa sĩ, một người phụ nữ, một người Ả rập,

or a human being living in the world in 2010,

hay một con người đang sống vào năm 2010,

I only had one thing to say:

Tôi chỉ có một điều để nói:

I wanted to say no.

Tôi muốn nói "Không".

And in Arabic, to say "no," we say "no,

Trong tiếng Ả rập, để nói "Không", chúng tôi nói

and a thousand times no."

"Không, ngàn lần không".

So I decided to look for a thousand different noes.

Vậy nên tôi quyết định đi tìm hàng nghìn cái "không"

on everything ever produced

đã từng được tạo ra

under Islamic or Arab patronage in the past 1,400 years,

bởi người Ả rập hay người Hồi giáo trong suốt 1400 qua,

from Spain to the borders of China.

từ Tây Ban Nha cho tới vùng biên giới Trung Quốc.

I collected my findings in a book,

Tôi thu thập phát hiện của mình vào 1 cuốn sách,

placed them chronologically, stating the name,

đặt chúng theo thứ tự niên đại, chỉ ra tên,

the patron, the medium and the date.

người đỡ đầu, người trung gian và cả thời gian.

Now, the book sat on a small shelf next to the installation,

Hiện quyển sách nằm trên một kệ nhỏ gần tác phẩm sắp đặt

which stood three by seven meters, in Munich, Germany,

tác phẩm sắp đặt có diện tích 3X7m ở Munich, Đức

in September of 2010.

thực hiện vào tháng 9 năm 2010.

Now, in January, 2011, the revolution started,

Bây giờ là tháng 1 năm 2011, cuộc cách mạng đã nổ ra

and life stopped for 18 days,

và sự sống đã ngưng lại 18 ngày,

and on the 12th of February,

và vào 12/2,

we naively celebrated on the streets of Cairo,

trên đường phố Cairo, chúng tôi ngây thơ ăn mừng,

believing that the revolution had succeeded.

tin rằng cách mạng đã thắng lợi.

Nine months later I found myself spraying messages

9 tháng sau, tôi đã dán truyền đơn

in Tahrir Square. The reason for this act

ở quảng trường Tahrir. Tôi làm thế vì

was this image that I saw in my newsfeed.

một bức hình tôi thấy trên newsfeed.

I did not feel that I could live in a city

Tôi thấy mình không thể sống ở thành phố đó,

where people were being killed

nơi bao người bị giết

and thrown like garbage on the street.

rồi bị ném ra phố như thể rác rưởi.

So I took one "no" off a tombstone from

Nên tôi đã lấy một cái "không" từ một bia mộ

the Islamic Museum in Cairo, and I added a message to it:

từ Bảo tàng Hồi giáo ở Cairo và thêm một thông điệp:

"no to military rule."

"Nói không với thiết quân luật"

And I started spraying that on the streets in Cairo.

Tôi đã rải nó khắp các đường phố ở Cairo.

But that led to a series of no, coming out of the book

Nhưng điều ấy dẫn đến một loạt những cái "không" khác xuất phát ngoài cuốn sách

like ammunition, and adding messages to them,

như quân trang quân dụng, tôi đã thêm vào các thông điệp

and I started spraying them on the walls.

và dán chung lên các bức tường.

So I'll be sharing some of these noes with you.

Tôi muốn chia sẻ với các bạn một vài cái 'không'.

No to a new Pharaoh, because whoever comes next

Nói không với Pharaoh vì thế hệ sau

should understand that we will never be ruled by another dictator.

hiểu rằng chúng ta không muốn bị trị bởi một kẻ độc tài

No to violence: Ramy Essam came to Tahrir

Nói không với bạo lực: Ramy Essam đã đến Tahrir

on the second day of the revolution,

vào ngày thứ hai của cuộc cách mạng,

and he sat there with this guitar, singing.

và anh ấy đã ngồi đó với cây ghita và hát.

One month after Mubarak stepped down, this was his reward.

Một tháng sau khi Mubarak thoái quyền, đó chính là phần thưởng dành cho anh ấy.

No to blinding heroes. Ahmed Harara lost his right eye

Nói không với những anh hùng mù quáng. Ahmed Harara đã mất mắt phải

on the 28th of January,

vào ngày 28/1,

and he lost his left eye on the 19th of November,

và mất mắt trái vào ngày 19/11,

by two different snipers.

do bị hai người bắn tỉa.

No to killing, in this case no to killing men of religion,

Nói không với giết chóc, trong trường hợp này là giết người vì lý do tôn giáo

because Sheikh Ahmed Adina Refaat was shot

bởi Sheikh Ahmed Adina Refaat đã bị bắn

on December 16th, during a demonstration,

vào ngày 16/12 trong một cuộc biểu tình,

leaving behind three orphans and a widow.

để lại ba đứa trẻ mồ côi và một góa phụ.

No to burning books. The Institute of Egypt was burned

Nói không với việc đốt sách vở. Viện Ai Cập đã bị đốt

on December 17th, a huge cultural loss.

vào 17/12, đó là tổn thất văn hóa nặng nề.

No to stripping the people,

Nói không với việc lột trần người khác,

and the blue bra is to remind us of our shame

và chiếc áo ngực xanh gợi nhớ đến nỗi ô nhục

as a nation when we allow a veiled woman to be stripped

của dân tộc chúng ta khi ta cho phép lột trần truồng một người phụ nữ khuôn mặt được che mạng

and beaten on the street, and the footprint reads,

và đánh họ giữa phố

"Long live a peaceful revolution,"

Dấu chân có dòng chữ: "Ủng hộ một cuộc cách mạng yên ả"

because we will never retaliate with violence.

bởi vì chúng ta sẽ không đáp trả bằng vũ lực.

No to barrier walls. On February 5th,

Nói không với đồn lũy. Vào 5/2

concrete roadblocks were set up in Cairo

những tường lũy bê tông đã được dựng ở Cairo

to protect the Ministry of Defense from protesters.

để bảo vệ Bộ Quốc Phòng khỏi những kẻ chống đối.

Now, speaking of walls, I want to share with you the story

Nhân nói về các bức tường , giờ tôi muốn chia sẻ một câu chuyện

of one wall in Cairo.

về một bức tường ở Cairo.

A group of artists decided to paint a life-size tank

Một nhóm nghệ sĩ định vẽ một xe tăng với kích thước thật

on a wall. It's one to one.

lên một bức tường. Giống y thật.

In front of this tank there's a man on a bicycle

Trước xe tăng này có một người đàn ông đạp xe

with a breadbasket on his head. To any passerby,

đầu đội một giỏ bánh mỳ. Với người qua đường,

there's no problem with this visual.

hình ảnh này không thành vấn đề.

After acts of violence, another artist came,

Sau bạo loạn, một nghệ sĩ tới

painted blood, protesters being run over by the tank,

vẽ thêm máu, những người chống đối bị xe tăng cán,

demonstrators, and a message that read,

kẻ biểu tình và viết một thông điệp

"Starting tomorrow, I wear the new face,

"Bắt đầu ngày mai, tôi mang khuôn mặt mới,

the face of every martyr. I exist."

khuôn mặt của một kẻ tử vì đạo. Tôi tồn tại"

Authority comes, paints the wall white,

Chính quyền tới, sơn trắng bức tường,

leaves the tank and adds a message:

để chừa lại hình xe tăng và thêm dòng chữ

"Army and people, one hand. Egypt for Egyptians."

"Quân đội và nhân dân chung tay. Người Ai Cập vì nhân dân Ai Cập"

Another artist comes, paints the head of the military

Một nghệ sĩ nữa lại tới, vẽ cái đầu của quân đội

as a monster eating a maiden in a river of blood

mang hình quái vật ăn thịt một trinh nữ giữa biển máu

in front of the tank.

ngay trước chiếc xe tăng.

Authority comes, paints the wall white, leaves the tank,

Chính quyền laih tới, sơn trắng bức tường, để lại chiếc xe tăng

leaves the suit, and throws a bucket of black paint

để lại lời kêu gọi và hắt một xô mực đen

just to hide the face of the monster.

che khuôn mặt của con quái vật.

So I come with my stencils, and I spray them on the suit,

Tôi mang những bản in của mình dán lên khẩu hiệu

on the tank, and on the whole wall,

lên chiếc xe tăng, lên khắp bức tường,

and this is how it stands today

nay bức tường này vẫn còn nguyên như thế

until further notice. (Laughter)

cho đến khi bị ai để ý đến. (Cười)

Now, I want to leave you with a final no.

Bây giờ tôi muốn nhắn lại một cái không cuối cùng.

I found Neruda scribbled on a piece of paper

Tôi tìm thấy một mẩu di bút của Neruda

in a field hospital in Tahrir, and I decided to take a no of

trong một bệnh viện ở Tahrir và chọn lời nói không

Mamluk Mausoleum in Cairo.

của Mamluk Mausoleum ở Cairo.

The message reads,

Thông điệp là

[Arabic]

[tiếng Ả Rập]

"You can crush the flowers, but you can't delay spring."

"Bạn có thể giày xéo những bông hoa nhưng không thể ngăn mùa xuân đến"

Thank you. (Applause)

Xin cảm ơn. (Vỗ tay)

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you. Shukran. (Applause)

Xin cảm ơn. Shukran. (Vỗ tay)