Bahia Shehab: A thousand times no

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Marta Krzeminska

Two years ago, I was invited as an artist

Dwa lata temu zostałam zaproszona jako artystka

to participate in an exhibition commemorating

do udziału w wystawie upamiętniającej

100 years of Islamic art in Europe.

stulecie obecności islamskiej sztuki w Europie.

The curator had only one condition:

Kurator postawił tylko jeden warunek:

I had to use the Arabic script for my artwork.

w swoich dziełach musiałam użyć arabskiego pisma.

Now, as an artist, a woman, an Arab,

Jako artystka, kobieta, Arabka,

or a human being living in the world in 2010,

czy też po prostu człowiek żyjący w XXI wieku,

I only had one thing to say:

miałam tylko jedną odpowiedź.

I wanted to say no.

Chciałam powiedzieć nie.

And in Arabic, to say "no," we say "no,

Po arabsku mówimy : "Nie i po tysiąckroć nie".

and a thousand times no."

Po arabsku mówimy : "Nie i po tysiąckroć nie".

So I decided to look for a thousand different noes.

Zatem zdecydowałam się poszukać tysiąca "nie"

on everything ever produced

na wszystkim, co stworzono przez ostatnie 1400 lat

under Islamic or Arab patronage in the past 1,400 years,

pod islamskim czy arabskim patronatem

from Spain to the borders of China.

od Hiszpanii do granic Chin.

I collected my findings in a book,

Zebrałam swoje odkrycia w książce,

placed them chronologically, stating the name,

chronologicznie uporządkowałam, podając imię,

the patron, the medium and the date.

patrona, medium i datę.

Now, the book sat on a small shelf next to the installation,

Książkę umieszczono na półce obok instalacji 3x7m

which stood three by seven meters, in Munich, Germany,

w Monachium, w Niemczech

in September of 2010.

we wrześniu 2010.

Now, in January, 2011, the revolution started,

W styczniu 2011 rozpoczęła się rewolucja

and life stopped for 18 days,

i życie zamarło na 18 dni.

and on the 12th of February,

12 lutego

we naively celebrated on the streets of Cairo,

świętowaliśmy na ulicach Kairu

believing that the revolution had succeeded.

naiwnie wierząc, że rewolucja się powiodła.

Nine months later I found myself spraying messages

9 miesięcy później malowałam sprayem hasła

in Tahrir Square. The reason for this act

na Placu Tahrir, zainspirowana obrazem,

was this image that I saw in my newsfeed.

który zobaczyłam na swoim newsfeedzie.

I did not feel that I could live in a city

Nie chciałam żyć w mieście,

where people were being killed

w którym zabija się ludzi,

and thrown like garbage on the street.

a ich ciała wyrzuca się na ulice jak śmieci.

So I took one "no" off a tombstone from

Wzięłam zatem "nie" z jednego z nagrobków

the Islamic Museum in Cairo, and I added a message to it:

z Kairskiego Muzeum Sztuki Islamskiej

"no to military rule."

i dodałam do niego hasło: "nie" dla rządów junty.

And I started spraying that on the streets in Cairo.

Całość zaczęłam malować sprayem na murach Kairu.

But that led to a series of no, coming out of the book

W rezultacie cała seria "nie"

like ammunition, and adding messages to them,

leciała z książki jak amunicja.

and I started spraying them on the walls.

Dodawałam hasła i malowałam na murach.

So I'll be sharing some of these noes with you.

Podzielę się z wami niektórymi z tych "nie".

No to a new Pharaoh, because whoever comes next

"Nie" dla nowego Faraona, bo kolejni rządzący muszą wiedzieć,

should understand that we will never be ruled by another dictator.

że nie poddamy się następnemu dyktatorowi.

No to violence: Ramy Essam came to Tahrir

"Nie" dla przemocy: Ramy Essam przyszedł na Tahrir

on the second day of the revolution,

w drugim dniu rewolucji.

and he sat there with this guitar, singing.

Siedział ze swoją gitarą i śpiewał.

One month after Mubarak stepped down, this was his reward.

Miesiąc po ustąpieniu Mubaraka tak mu odpłacono.

No to blinding heroes. Ahmed Harara lost his right eye

"Nie" dla oślepiania bohaterów.

on the 28th of January,

Ahmed Harara stracił prawe oko 28 stycznia,

and he lost his left eye on the 19th of November,

a lewe stracił 19 listopada,

by two different snipers.

przez dwóch różnych snajperów.

No to killing, in this case no to killing men of religion,

"Nie" zabijaniu. W tym przypadku ludzi wierzących,

because Sheikh Ahmed Adina Refaat was shot

bo szejk Ahmed Adin Refaat został zastrzelony

on December 16th, during a demonstration,

16 grudnia podczas demonstracji,

leaving behind three orphans and a widow.

osierocając trójkę dzieci i żonę.

No to burning books. The Institute of Egypt was burned

"Nie" dla palenia książek. Egipski Instytut Naukowy został spalony

on December 17th, a huge cultural loss.

17 grudnia, nieopisana kulturalna strata.

No to stripping the people,

"Nie" dla obnażania ludzi.

and the blue bra is to remind us of our shame

Niebieski biustonosz przypomina nam o naszej narodowej hańbie,

as a nation when we allow a veiled woman to be stripped

kiedy przyzwoliliśmy na obnażanie i publiczne bicie

and beaten on the street, and the footprint reads,

zawoalowanych kobiet, a odcisk buta znaczy:

"Long live a peaceful revolution,"

"Niech żyje pokojowa rewolucja",

because we will never retaliate with violence.

ponieważ nigdy nie odpowiemy na przemoc przemocą.

No to barrier walls. On February 5th,

"Nie" dla barier i murów. 5 lutego

concrete roadblocks were set up in Cairo

ustawiono w Kairze betonowe bloki

to protect the Ministry of Defense from protesters.

by chronić Ministerstwo Obrony przed demonstrantami.

Now, speaking of walls, I want to share with you the story

Mówiąc o murach, podzielę się z wami historią

of one wall in Cairo.

pewnego muru w Kairze.

A group of artists decided to paint a life-size tank

Grupa artystów namalowała na nim czołg naturalnych rozmiarów.

on a wall. It's one to one.

Grupa artystów namalowała na nim czołg naturalnych rozmiarów.

In front of this tank there's a man on a bicycle

Na przeciwko niego jedzie na rowerze mężczyzna

with a breadbasket on his head. To any passerby,

z koszem na chleb na głowie.

there's no problem with this visual.

Nikt nie widzi w tym niczego niepokojącego.

After acts of violence, another artist came,

Po aktach przemocy kolejny artysta domalował krew

painted blood, protesters being run over by the tank,

i demonstrantów masakrowanych przez czołg,

demonstrators, and a message that read,

oraz hasło:

"Starting tomorrow, I wear the new face,

"Od jutra przybieram nową twarz,

the face of every martyr. I exist."

twarz każdego męczennika. Żyję".

Authority comes, paints the wall white,

Władze zamalowały mur na biało,

leaves the tank and adds a message:

pozostawiając czołg i dodając hasło:

"Army and people, one hand. Egypt for Egyptians."

"Armia i lud - jednomyślnie. Egipt dla Egipcjan".

Another artist comes, paints the head of the military

Kolejny artysta domalowuje przywódcę sił zbrojnych

as a monster eating a maiden in a river of blood

jako potwora pożerającego zakrwawioną dziewczynę

in front of the tank.

naprzeciwko czołgu.

Authority comes, paints the wall white, leaves the tank,

Władza zamalowuje mur na biało, pozostawia czołg,

leaves the suit, and throws a bucket of black paint

a na twarz potwora wylewa wiadro czarnej farby,

just to hide the face of the monster.

by ukryć jego tożsamość.

So I come with my stencils, and I spray them on the suit,

Na to przychodzę ja z moimi szablonami,

on the tank, and on the whole wall,

którymi pokrywam mundur, czołg i całą ścianę,

and this is how it stands today

która tak wygląda do dnia dzisiejszego.

until further notice. (Laughter)

O ile mi wiadomo. (Śmiech)

Now, I want to leave you with a final no.

Na koniec ostatnie "nie".

I found Neruda scribbled on a piece of paper

Znalazłam fragment wiersza Nerudy na kartce

in a field hospital in Tahrir, and I decided to take a no of

w szpitalu polowym na placu Tahrir. Postanowiłam wziąć "nie"

Mamluk Mausoleum in Cairo.

z grobowców mameluków w Kairze.

The message reads,

To hasło brzmi...

[Arabic]

(Arabski)

"You can crush the flowers, but you can't delay spring."

"Możesz zdeptać kwiaty, ale nie opóźnisz wiosny".

Thank you. (Applause)

Dziękuje. (Brawa)

(Applause)

(Brawa)

Thank you. Shukran. (Applause)

Dziękuję. Shukran. (Brawa)