Julian Treasure: Shh! Sound health in 8 steps

Julian Treasure: Suỵt!

Translator: Tran Quoc Khanh Reviewer: Anh Tran

The Hindus say, "Nada brahma,"

Người Ấn Độ giáo có câu "Nada brahma"

one translation of which is, "The world is sound."

nghĩa thứ nhất là "Thế giới thật hoàn hảo."

And in a way, that's true, because everything is vibrating.

và thứ 2 là "Thế giới đầy những âm thanh". Rất đúng. Vì mọi vật đều rung động.

In fact, all of you as you sit here right now are vibrating.

Sự thật là, tất cả các bạn ngồi đây đều đang rung động

Every part of your body is vibrating at different frequencies.

Mọi bộ phận cơ thể bạn đang rung động với tần số khác nhau.

So you are, in fact, a chord --

Và vì thế, thật ra, bạn là một hợp âm,

each of you an individual chord.

mỗi người có một hợp âm riêng biệt

One definition of health may be

Vậy nếu bạn có sức khoẻ tốt

that that chord is in complete harmony.

nghĩa là bạn có một bản hoà âm hoàn hảo.

Your ears can't hear that chord;

Tai của bạn không thể nghe được hợp âm này.

they can actually hear amazing things. Your ears can hear 10 octaves.

Nó

Incidentally, we see just one octave.

Nhân tiện, chúng ta đang thấy một quãng tám

Your ears are always on -- you have no ear lids.

Tai bạn luôn mở, Bạn không thể tắt nó đi như cái công tắc.

They work even when you sleep.

Nó hoạt động ngay khi bạn đang ngủ

The smallest sound you can perceive

Âm thanh nhỏ nhất mà bạn có thể cảm nhận

moves your eardrum just four atomic diameters.

di chuyển đến màng nhĩ sau khi đã được khuếch đại lên 4 lần

The loudest sound you can hear

Âm thanh lớn nhất mà bạn nghe được

is a trillion times more powerful than that.

sẽ gấp hàng tỷ tỷ lần như thế.

Ears are made not for hearing,

Tai không chỉ để NGHE THẤY,

but for listening.

mà còn LẮNG NGHE.

Listening is an active skill,

Lắng nghe là kỹ năng chủ động

whereas hearing is passive, listening is something that we have to work at --

Trong khi nghe thấy là bị động, thì lắng nghe có nghĩa là ta phải thực hiện hành động đó.

it's a relationship with sound.

Nó có một mối quan hệ với âm thanh.

And yet it's a skill that none of us are taught.

Và đây là điều chẳng ai dạy chúng ta.

For example, have you ever considered that there are listening positions,

Ví dụ, bạn đã nghĩ rằng có những vị trí lắng nghe,

places you can listen from?

nơi mà bạn có thể nghe điều gì đó?

Here are two of them.

Có 2 loại vị trí lắng nghe.

Reductive listening is listening "for."

Nghe Giản Lược là lắng nghe "vì trách nhiệm"

It reduces everything down to what's relevant

Nó biến việc to thành chuyện nhỏ

and it discards everything that's not relevant.

và chuyện nhỏ coi như không có.

Men typically listen reductively.

Đàn ông thường hay nghe kiểu này

So he's saying, "I've got this problem."

Nếu ai đó nói "Tôi gặp rắc rối"

He's saying, "Here's your solution. Thanks very much. Next."

Đàn ông sẽ nói "Giải pháp của anh đây. Cảm ơn. Tiếp theo."

That's the way we talk, right guys?

Đó là cách chúng ta nói, phải không các chàng trai?

Expansive listening, on the other hand,

Trong khi đó, Nghe Mở Rộng

is listening "with," not listening "for."

là lắng nghe "cùng với", không phải "bởi vì"

It's got no destination in mind --

Nó không có điểm kết thúc

it's just enjoying the journey.

Nó là cả một quãng đường.

Women typically listen expansively.

Phụ nữ thường lắng nghe "mở rộng"

If you look at these two, eye contact, facing each other,

Bạn có thể thấy 2 người phụ nữ, đối diện nhau

possibly both talking at the same time.

và nói cùng lúc với nhau.

(Laughter)

(cười)

Men, if you get nothing else out of this talk,

Các anh, nếu không gặp vấn đề gì với cách này,

practice expansive listening,

hãy thử rèn luyện lắng nghe mở rộng,

and you can transform your relationships.

các anh sẽ thay đổi các mối quan hệ của mình

The trouble with listening is that so much of what we hear

Vấn đề là khi lắng nghe, rất nhiều tiếng ồn

is noise, surrounding us all the time.

bao vây chúng ta.

Noise like this, according to the European Union,

Tiếng ồn, theo Uỷ ban Châu Âu,

is reducing the health and the quality of life

gây tổn hại đến sức khoẻ và chất lượng cuộc sống

of 25 percent

của 25%

of the population of Europe.

dân số Châu Âu.

Two percent of the population of Europe --

2% dân số Châu Âu --

that's 16 million people --

khoảng 16 triệu người --

are having their sleep devastated

không thể ngủ

by noise like that.

vì tiếng ồn.

Noise kills

Tiếng ồn đã cướp đi

200,000 people a year in Europe.

200,000 người mỗi năm ở Châu Âu.

It's a really big problem.

Đó thực sự là vấn đề nghiêm trọng.

Now, when you were little, if you had noise and you didn't want to hear it,

Khi còn bé, nếu bạn không muốn nghe tiếng ồn,

you'd stick your fingers in your ears and hum.

bạn bịt tai bằng ngón tay rồi tự ngân nga ở cổ họng.

These days, you can do a similar thing, it just looks a bit cooler.

Còn bây giờ, bạn có thể làm điều đó với một vật khá thú vị.

It looks a bit like this.

Nó trông như thế này.

The trouble with widespread headphone use

Vấn đề với việc sử dụng tai nghe rộng rãi

is it brings three really big health issues.

là nó gây ra 3 tác hại đến sức khoẻ.

The first really big health issue is a word that Murray Schafer coined:

Đầu tiên là tác hại mà Murray Schafer gọi là

"schizophonia."

schizophonia - bệnh phân liệt âm thanh

It's a dislocation

Nó làm sai lệch

between what you see and what you hear.

cái bạn thấy và cái bạn nghe

So, we're inviting into our lives

Vì thế, chúng ta đưa vào cuộc sống của mình

the voices of people who are not present with us.

giọng nói của những người không có mặt bên cạnh mình

I think there's something deeply unhealthy

Tôi nghĩ rằng sẽ thật sự tổn hại cho sức khoẻ

about living all the time in schizophonia.

nếu phải sống mãi với bệnh schizophonia.

The second problem that comes with headphone abuse

Vấn đề thứ 2 khi sử dụng tai nghe

is compression.

là sự dồn nén.

We squash music to fit it into our pocket

Chúng ta nén đầy nhạc vào trong túi

and there is a cost attached to this.

và kèm theo chuyện này là cái giá phải trả

Listen to this -- this is an uncompressed piece of music.

Hãy lắng nghe. Đây là một đoạn nhạc chưa nén.

(Music)

(nhạc)

And now the same piece of music with 98 percent of the data removed.

Và đây cũng là đoạn nhạc đó khi đã nén xuống 98%

(Music)

(nhạc)

I do hope that some of you at least

Tôi thật sự hi vọng vài người trong số các bạn

can hear the difference between those two.

có thể thấy được sự khác biệt.

There is a cost of compression.

Đó là cái giá của việc nén dữ liệu.

It makes you tired and irritable to have to make up all of that data.

Nó khiến bạn mệt mỏi và dễ nổi cáu khi nghe những thứ như vậy

You're having to imagine it.

Bạn phải hình dung ra chuyện đó.

It's not good for you in the long run.

Về lâu về dài, điều này rất không tốt cho bạn.

The third problem with headphones is this: deafness --

Vấn đề thứ 3 của tai nghe là: bệnh điếc --

noise-induced hearing disorder.

rối loạn cảm nhận âm thanh.

Ten million Americans already have this for one reason or another,

vì nhiều lý do, có đến 10 triệu người Mỹ mắc phải bệnh này

but really worryingly,

nhưng điều thật sự đáng lo ngại,

16 percent --

16%

roughly one in six -- of American teenagers

khoảng 1/6 thanh thiếu niên Mỹ

suffer from noise-induced hearing disorder

có triệu chứng rối loạn cảm nhận âm thanh

as a result of headphone abuse.

do hậu quả của việc sử dụng tai nghe.

One study at an American university

Một nghiên cứu ở trường ĐH Mỹ

found that 61 percent of college freshmen

cho thấy 61% tân sinh viên

had damaged hearing

gặp vấn đề về thính giác

as a result of headphone abuse.

do hậu quả của việc sử dụng tai nghe.

We may be raising an entire generation of deaf people.

Chúng ta có thể đang nuôi dạy một thế hệ bị điếc.

Now that's a really serious problem.

Và đó thật sự là vấn đề nghiêm trọng.

I'll give you three quick tips to protect your ears

Tôi có 3 chỉ dẫn để bạn bảo vệ tai mình,

and pass these on to your children, please.

và hãy hướng dẫn lại cho con cái của các bạn nhé.

Professional hearing protectors are great;

Những dụng cụ bảo vệ thính giác chuyên nghiệp rất tuyệt;

I use some all the time.

Tôi rất hay dùng nó.

If you're going to use headphones, buy the best ones you can afford

Nếu bạn định dùng tai nghe, hãy mua cái tốt nhất có thể,

because quality means you don't have to have it so loud.

vì chất lượng tốt có nghĩa là bạn không cần mở quá to.

If you can't hear somebody talking to you in a loud voice,

Nếu bạn không thể nghe khi người đã nói lớn tiếng,

it's too loud.

nghĩa là bạn đã mở âm lượng quá lớn.

And thirdly, if you're in bad sound,

Thứ 3, nếu bạn ở một nơi ồn ào,

it's fine to put your fingers in your ears or just move away from it.

tốt nhất là bạn bịt tai lại và ra khỏi đó.

Protect your ears in that way.

Hãy bảo vệ tai của bạn theo cách đó.

Let's move away from bad sound and look at some friends that I urge you to seek out.

Rời khỏi nơi ồn ào và tìm những người bạn mà tôi đề cập sau đây

WWB:

GNC

Wind, water, birds --

Gió, nước, chim chóc --

stochastic natural sounds

những thanh âm của thiên nhiên

composed of lots of individual random events,

tạo nên rất nhiều bản nhạc khác nhau,

all of it very healthy,

và tất cả đều có lợi cho sức khoẻ,

all of it sound that we evolved to over the years.

chúng sẽ giúp bạn khoẻ mạnh trong suốt năm.

Seek those sounds out; they're good for you and so it this.

Hãy tìm những âm thanh đó, chúng rất tốt cho bạn, và điều này cũng vậy.

Silence is beautiful.

Tĩnh lặng là điều tuyệt vời

The Elizabethans described language

Những nhà văn thuộc triều đại Elizabeth mô tả ngôn ngữ

as decorated silence.

là vật trang trí cho sự tĩnh lặng.

I urge you to move away from silence with intention

Tôi nghiêm túc đề nghị bạn hãy rời khỏi sự tĩnh lặng một cách có chủ định

and to design soundscapes just like works of art.

hãy tự tìm ra vài cách, như là: hoạt động nghệ thuật

Have a foreground, a background, all in beautiful proportion.

Một tiền cảnh, một hậu cảnh, đặt trong một sự cân đối tuyệt vời.

It's fun to get into designing with sound.

Sẽ rất thú vị khi thiết kế với âm thanh.

If you can't do it yourself, get a professional to do it for you.

Nếu bạn không thể tự làm, hãy tìm một người chuyên nghiệp giúp bạn.

Sound design is the future,

Thiết kế âm thanh là tương lai,

and I think it's the way we're going to change the way the world sounds.

và tôi nghĩ đó là cách mà chúng ta thay đổi âm thanh của thế giới

I'm going to just run quickly through eight modalities,

Tôi sẽ giới thiệu nhanh 8 phương pháp,

eight ways sound can improve health.

8 cách khiến âm thanh có lợi cho sức khoẻ.

First, ultrasound: we're very familiar with it from physical therapy;

Đầu tiên, sóng siêu âm: ta đã rất quen thuộc với nó trong thôi miên.

it's also now being used to treat cancer.

Nó cũng được dùng để chữa ung thu.

Lithotripsy -- saving thousands of people a year from the scalpel

Lithotripsy - giúp hàng nghìn người khỏi chuyện dao kéo

by pulverizing stones with high-intensity sound.

bằng cách nghiền những viên sỏi với âm thanh cường độ mạnh.

Sound healing is a wonderful modality.

Chữa bệnh bằng âm thanh là phương pháp tuyệt vời.

It's been around for thousands of years.

Nó đã có từ hàng nghìn năm.

I do urge you to explore this.

Tôi đề nghị các bạn tìm hiểu về nó.

There are great things being done there, treating now autism,

Đã có những ứng dụng tuyệt vời từ điều này, chữa trị bệnh tự kỷ,

dementia and other conditions.

tâm thần phân liệt và một số bệnh khác.

And music, of course. Just listening to music is good for you,

Và âm nhạc, tất nhiên. Nói chung, nghe nhạc rất tốt,

if it's music that's made with good intention,

nếu bạn nghe một cách có định hướng,

made with love, generally.

nghe với cảm xúc.

Devotional music, good -- Mozart, good.

Nhạc nhà thờ, rất tốt. Mozart, rất tốt.

There are all sorts of types of music

Có rất nhiều thể loại âm nhạc

that are very healthy.

tốt cho sức khoẻ.

And four modalities where you need to take some action

4 phương pháp tiếp theo yêu cầu bạn cần phải có vài hành động

and get involved.

và phải tập trung.

First of all, listen consciously.

Đầu tiên, lắng nghe có chủ định.

I hope that that after this talk you'll be doing that.

Tôi hi vọng sau buổi nói chuyện này, bạn sẽ thực hành nó.

It's a whole new dimension to your life and it's wonderful to have that dimension.

Đó là một "chiều" mới rất tuyệt vời cho cuộc sống của bạn.

Secondly, get in touch with making some sound --

Thứ 2, hãy làm ra một vài âm thanh.

create sound.

Sáng tạo ra âm thanh.

The voice is the instrument we all play,

Giọng nói là nhạc cụ mà mọi người đều có,

and yet how many of us are trained in using our voice? Get trained;

nhưng có bao nhiêu người trong chúng ta biết sử dụng giọng nói một cách khoa học.

learn to sing, learn to play an instrument.

Học cách hát. Học cách chơi nhạc cụ.

Musicians have bigger brains -- it's true.

Nhạc sĩ có bộ não lớn hơn bình thường - đó là sự thật.

You can do this in groups as well.

Bạn có thể làm điều này trong nhóm.

It's a fantastic antidote to schizophonia;

Đó là cách rất tuyệt để chữa trị rối loạn cảm nhận âm thanh,

to make music and sound in a group of people,

tạo ra những giai điệu và âm thanh trong nhóm

whichever style you enjoy particularly.

theo bất kỳ cách nào bạn muốn.

And let's take a stewarding role for the sound around us.

Hãy biết cách xử lý những âm thanh quanh bạn.

Protect your ears? Yes, absolutely.

Bảo vệ tai? Đúng, tất nhiên.

Design soundscapes to be beautiful around you

Tạo ra những thanh âm êm dịu xung quanh bạn

at home and at work.

ở nhà, ở nơi làm việc.

And let's start to speak up

Và hãy lên tiếng

when people are assailing us

khi người khác tấn công ta

with the noise that I played you early on.

bằng những tiếng ồn mà tôi đã cho các bạn nghe lúc trước.

So I'm going to leave you with seven things you can do right now

Tôi đã giới thiệu với bạn 7 điều có thể làm ngay lập tức

to improve your health with sound.

để có thể khoẻ mạnh với âm thanh.

My vision is of a world that sounds beautiful

Quan điểm của tôi là âm thanh của thế giới sẽ rất tuyệt vời,

and if we all start doing these things,

nếu chúng ta bắt đầu thực hiện những điều này,

we will take a very big step in that direction.

chúng ta sẽ tiến 1 bước dài.

So I urge you to take that path.

Vì vậy, tôi đề nghị các bạn hãy hành động.

I'm leaving you with a little more birdsong, which is very good for you.

Tôi gửi đến các bạn một đoạn tiếng chim hót, sẽ rất tốt cho bạn.

I wish you sound health.

Chúc các bạn sức khoẻ.

(Applause)

(vỗ tay)