Mosquitos, malaria and education | Bill Gates

Bill Gates ile dobra dobra

Çeviri: Ahmet Yükseltürk Gözden geçirme: Deran Delice

I wrote a letter last week talking about the work of the foundation,

Geçen hafta vakfın (Bill & Melinda Gates Vakfı) yaptığı işler hakkında bir mektup yazdım

sharing some of the problems.

ve bazı sorunları dile getirdim.

And Warren Buffet had recommended I do that --

Warren Buffet (ünlü iş adamı),

being honest about what was going well, what wasn't,

işlerin yolunda gidip gitmediği konusunda bazı değerlendirmeler yapmamı,

and making it kind of an annual thing.

ve bunu geleneksel hale getirmemi tavsiye etti.

A goal I had there was to draw more people in to work on those problems,

Buradaki amaçlarımdan biri daha fazla insanı bu sorunlar üzerinde çalışmaya çekmekti,

because I think there are some very important problems

çünkü çok önemli bazı sorunlar üzerinde

that don't get worked on naturally.

itici bir kuvvet olmadan çalışılmadığını düşünüyorum.

That is, the market does not drive the scientists,

Yani piyasa, bilim adamlarını, iletişimcileri,

the communicators, the thinkers, the governments

düşünürleri, hükümetleri

to do the right things.

doğru işler yapmaya zorlamıyor.

And only by paying attention to these things

Sadece bu işlere önem vererek,

and having brilliant people who care and draw other people in

ve bu konuya önem veren parlak zekâlı insanları yanımıza alarak, diğer insanları da bu işin içine çekerek,

can we make as much progress as we need to.

ihtiyacımız olan gelişmeyi sağlayabiliriz.

So this morning I'm going to share two of these problems

Bu sorunlardan ikisini bugün sizlerle paylaşacağım

and talk about where they stand.

ve şu an ki durumlarından bahsedeceğim.

But before I dive into those I want to admit that I am an optimist.

Fakat konuya girmeden önce, bakış açımın iyimser olduğunu belirtmek istiyorum.

Any tough problem, I think it can be solved.

Zor olan her problemin çözülebileceğine inanıyorum.

And part of the reason I feel that way is looking at the past.

Böyle düşünmemin bir nedeni de, geçmişe bakmam.

Over the past century, average lifespan has more than doubled.

Geçen yüzyıl boyunca, ortalama insan ömrü ikiye katlandı ve bu seviyeyi de geçti.

Another statistic, perhaps my favorite,

Belki de beni en çok sevindiren bir diğer istatistik;

is to look at childhood deaths.

çocuk ölümleri.

As recently as 1960, 110 million children were born,

1960'da 110 milyon çocuk doğdu,

and 20 million of those died before the age of five.

ve bu çocuklardan 20 milyonu 5 yaşına gelmeden öldü.

Five years ago, 135 million children were born -- so, more --

5 yıl önce, 135 milyon çocuk doğdu -- yani daha fazla --

and less than 10 million of them died before the age of five.

ve 10 milyondan azı 5 yaşına gelmeden öldü.

So that's a factor of two reduction of the childhood death rate.

Bu, çocuk ölüm oranında yarı yarıya azalma demek.

It's a phenomenal thing.

İnanılmaz bir şey.

Each one of those lives matters a lot.

O hayatların her biri çok önemli.

And the key reason we were able to it was not only rising incomes

Bunu başarabilmemizdeki temel sebep sadece gelirlerin artması değil,

but also a few key breakthroughs:

ayrıca birkaç önemli büyük ilerleme:

vaccines that were used more widely.

Aşıların daha geniş alanlarda kullanılması.

For example, measles was four million of the deaths

Örneğin, kızamık daha 1990'da

back as recently as 1990

4 milyon ölüme neden oluyordu,

and now is under 400,000.

şimdi ise bu sayı 400,000'in altında.

So we really can make changes.

Yani gerçekten bir şeyleri değiştirebilme yeteneğine sahibiz.

The next breakthrough is to cut that 10 million in half again.

Bir sonraki büyük aşama bu 10 milyonu yarılamaktır.

And I think that's doable in well under 20 years.

Ve bu bence 20 yıl içerisinde gerçekleştirilebilir bir şey.

Why? Well there's only a few diseases

Neden? Çünkü bu ölümlerin çoğunluğuna neden olan

that account for the vast majority of those deaths:

çok az hastalık var:

diarrhea, pneumonia and malaria.

ishal, zatürre ve sıtma.

So that brings us to the first problem that I'll raise this morning,

Ve bu da bizi bugün öne çıkaracağım ilk probleme getiriyor,

which is how do we stop a deadly disease that's spread by mosquitos?

sivri sinekler tarafından yayılan ölümcül bir hastalığı nasıl durdururuz?

Well, what's the history of this disease?

Peki bu hastalığın tarihçesi nedir?

It's been a severe disease for thousands of years.

Binlerce yıldır var olan şiddetli bir hastalık.

In fact, if we look at the genetic code,

Nitekim, genetik koda bakarsak,

it's the only disease we can see

bu hastalığın, Afrika'da yaşamış olan insanların,

that people who lived in Africa

sıtmacıl ölümleri önleyebilmek için

actually evolved several things to avoid malarial deaths.

birbirinden farklı şeyler geliştirdikleri tek hastalık olduğunu görebiliriz.

Deaths actually peaked at a bit over five million in the 1930s.

Ölümlerin sayısı 1930'da 5 milyona ulaşıp zirve yaptı.

So it was absolutely gigantic.

Bu gerçekten korkunç bir sayı idi.

And the disease was all over the world.

Ve hastalık dünyanın her yerindeydi.

A terrible disease. It was in the United States. It was in Europe.

Korkunç bir hastalık. ABD'de... Avrupa'da...

People didn't know what caused it until the early 1900s,

Hastalığın nedeni 1900'lere kadar bilinmiyordu,

when a British military man figured out that it was mosquitos.

ta ki İngiliz bir askerin hastalığa sivri sineklerin sebep olduğunu ortaya çıkarana kadar.

So it was everywhere.

Her yerdeydi bu hastalık.

And two tools helped bring the death rate down.

2 şey ölüm oranını aşağıya çekmeye yardımcı oldu.

One was killing the mosquitos with DDT.

Birisi sivri sineklerin DDT (böcek öldürücü ilaç) ile öldürülmesi idi.

The other was treating the patients with quinine, or quinine derivatives.

Diğeri de hastaların kinin (bir ilaç) ve türevleri ile tedavi edilmesi idi.

And so that's why the death rate did come down.

İşte ölüm oranının gerilemesinin sebebi bu idi.

Now, ironically, what happened was

İronik olan, hastalığın

it was eliminated from all the temperate zones,

zengin ülkelerin bulunduğu tüm ılıman bölgelerde

which is where the rich countries are.

yok edilmesi idi.

So we can see: 1900, it's everywhere.

Görüyoruz ki, 1900 yılında hastalık her yerde.

1945, it's still most places.

1945'te hâlâ bir çok yerde rastlanıyor.

1970, the U.S. and most of Europe have gotten rid of it.

1970'te ABD ve Avrupa'nın çoğu hastalıktan kurtuluyor.

1990, you've gotten most of the northern areas.

1990'da kuzeydeki bölgelerin çoğu kurtuluyor.

And more recently you can see it's just around the equator.

Ve yakın tarihte görüyoruz ki, hastalık sadece ekvator civarında.

And so this leads to the paradox that

Bu da bizi şu çelişkiye getiriyor:

because the disease is only in the poorer countries,

hastalık sadece fakir ülkelerde olduğu için,

it doesn't get much investment.

hastalığa yeteri kadar yatırım yapılmıyor.

For example, there's more money put into baldness drugs

Mesela, kellik ilaçları için ayrılan para

than are put into malaria.

sıtmaya ayrılan paradan fazla.

Now, baldness, it's a terrible thing.

Tamam, kellik berbat bir şey.

(Laughter)

(Kahkaha)

And rich men are afflicted.

Ve zengin erkekler sarsılmış durumda.

And so that's why that priority has been set.

İşte bu yüzden kelliğe öncelik verilmiş.

But, malaria --

Fakat, sıtma -- bir yıl içinde bir milyondan

even the million deaths a year caused by malaria

fazla ölüme neden olmasına rağmen insanlar üzerindeki

greatly understate its impact.

güçlü etkisini (kelliğe göre) gerçekte olduğundan az gösteriyor.

Over 200 million people at any one time are suffering from it.

Her geçen saniye 200 milyondan fazla kişi bu hastalıktan ızdırap ve acı çekiyor.

It means that you can't get the economies in these areas going

Bu demek oluyor ki birçok şeyi durdurduğu için,

because it just holds things back so much.

ekonominin bu alana yönelmesini sağlayamıyorsunuz.

Now, malaria is of course transmitted by mosquitos.

Şimdi... Bildiğiniz gibi sıtma, sivrisinekler tarafından taşınıyor.

I brought some here, just so you could experience this.

Sizin de bunu tecrübe edebilmeniz için birkaç sivri sinek getirdim buraya.

We'll let those roam around the auditorium a little bit.

Onlara oditoryumda biraz gezinme izni verelim.

(Laughter)

(Kahkaha)

There's no reason only poor people should have the experience.

Bunu sadece fakir insanlar yaşayacak diye bir şey yok.

(Laughter) (Applause)

(Kahkaha) (Alkış)

Those mosquitos are not infected.

O sivrisinekler hastalıklı değildi.

So we've come up with a few new things. We've got bed nets.

Sonuç olarak birkaç fikir bulduk. Mesela yatak tülleri (cibinlik).

And bed nets are a great tool.

Yatak tülleri muhteşem araçlar.

What it means is the mother and child stay under the bed net at night,

Bu ne demek? Anne ve çocuğu gece cibinliğin altında yatar,

so the mosquitos that bite late at night can't get at them.

sonuç olarak gece dolaşan sivrisinekler onları sokamaz.

And when you use indoor spraying with DDT

Ve bir de ev içinde tülün yanında

and those nets

DDT spreyi de kullanırsanız,

you can cut deaths by over 50 percent.

ölümleri yüzde 50 oranında azaltabilirsiniz.

And that's happened now in a number of countries.

Bu da zaten birçok ülkede gerçekleşen şey.

It's great to see.

Buna şahit olmak muhteşem bir şey.

But we have to be careful because malaria --

Fakat dikkatli olmalıyız çünkü sıtma --

the parasite evolves and the mosquito evolves.

yani parazit gelişiyor ve sivrisinekler de gelişiyor.

So every tool that we've ever had in the past has eventually become ineffective.

Geçmişte kullandığımız her araç, sonunda etkisiz hale geldi.

And so you end up with two choices.

Şu anda da elimizde 2 seçenek var.

If you go into a country with the right tools and the right way,

Ya bir ülkeye doğru araçlar ve yöntemlerle giderek,

you do it vigorously,

hastalıkla sağlıklı bir şekilde savaşırsınız,

you can actually get a local eradication.

ve hatta bölgesel imha sonucu bile elde edebilirsiniz.

And that's where we saw the malaria map shrinking.

İşte bu bölgelerde, sıtmanın etkin olduğu alanları temsil eden haritanın daralmaya başladığını görüyoruz.

Or, if you go in kind of half-heartedly,

Ya da, biraz daha gevşek davranırsanız,

for a period of time you'll reduce the disease burden,

hastalığı azaltma süreniz artıyor,

but eventually those tools will become ineffective,

fakat sonunda araçlarınız etkisiz hale geliyor,

and the death rate will soar back up again.

ölüm oranı gene tırmanmaya başlıyor.

And the world has gone through this where it paid attention and then didn't pay attention.

Dünya bunu yaşadı, önce önem verdi daha sonra vermedi.

Now we're on the upswing.

Şimdi ilerleyişe geçtik.

Bed net funding is up.

Yatak tülleri maddi kaynaklar tarafından destekleniyor.

There's new drug discovery going on.

Yeni ilaç keşifleri yapılıyor.

Our foundation has backed a vaccine that's going into phase three trial

Vakfımız 3. deneme aşamasına gelen ve birkaç ay içinde

that starts in a couple months.

kullanılmaya başlanacak bir aşıyı maddi olarak destekledi.

And that should save over two thirds of the lives if it's effective.

Eğer etkili olursa, tehlikede olan hayatların üçte ikisini kurtarabilir.

So we're going to have these new tools.

Yeni çözümlere sahip olacağız.

But that alone doesn't give us the road map.

Ama bu tek başına bize uygulanabilir bir plan sunmuyor.

Because the road map to get rid of this disease

Çünkü bu hastalıktan kurtulmak için uygulamamız gereken plan

involves many things.

içinde birçok şeyi barındırıyor.

It involves communicators to keep the funding high,

Bu plan, iletişimcilerin maddi kaynakları en üst seviyede tutmasını,

to keep the visibility high,

durumun herkes tarafından iyi bir şekilde anlaşılması için çalışmayı,

to tell the success stories.

başarı hikayelerinin aktarılmasını barındırıyor.

It involves social scientists,

Bu plan, sosyal bilimcilerin bize,

so we know how to get not just 70 percent of the people to use the bed nets,

nasıl insanların %70'i yerine %90'ının yatak tülü kullanmasını sağlayabileceğimizi

but 90 percent.

anlatmalarını içeriyor.

We need mathematicians to come in and simulate this,

Bu olayı modelleyebilmek için matematikçilere ihtiyacımız var...

to do Monte Carlo things to understand how these tools combine and work together.

Monte Carlo (olasılık modelleme yöntemi) gibi yöntemlerle bu araçların nasıl birleştirilebileceğini ve beraber çalışabileceğini anlayabilmek için...

Of course we need drug companies to give us their expertise.

Ve tabii ki de ilaç şirketlerine, uzmanlıklarını bizlerle paylaşmaları için ihtiyacımız var.

We need rich-world governments to be very generous in providing aid for these things.

Bu yardımları sağlayabılmek için zengin devletlerin çok cömert olması gerekir.

And so as these elements come together,

Ve bunların hepsi bir araya geldiği zaman,

I'm quite optimistic

sıtmanın kökünü kurutabileceğimiz konusunda

that we will be able to eradicate malaria.

bayağı iyimser olacağım.

Now let me turn to a second question,

Şimdi de ikinci soruya geçeyim,

a fairly different question, but I'd say equally important.

birincisinden tamamen farklı ama aynı derecede önemli bir soru.

And this is: How do you make a teacher great?

Sorumuz şu: Bir öğretmeni nasıl muhteşem yaparsınız?

It seems like the kind of question that people would spend a lot of time on,

Aslında bu soru birçok insanın üstüne çokca zaman harcamış olup,

and we'd understand very well.

anlayacağı bir soru gibi duruyor.

And the answer is, really, that we don't.

Fakat durum gerçekten de böyle değil.

Let's start with why this is important.

Gelin bu sorunun neden önemli olduğundan başlayalım.

Well, all of us here, I'll bet, had some great teachers.

İddia ediyorum ki, burada bulunan herkesin muhteşem öğretmenleri vardı.

We all had a wonderful education.

Hepimiz muhteşem bir eğitim aldık.

That's part of the reason we're here today,

Bugün burada olmamızın,

part of the reason we're successful.

başarılı olmamızın sebeplerinden biri de bu.

I can say that, even though I'm a college drop-out.

Üniversiteyi yarıda bırakan biri olmama rağmen diyebilirim ki

I had great teachers.

zamanında muhteşem öğretmenlerim olmuştu.

In fact, in the United States, the teaching system has worked fairly well.

Aslında, ABD'de eğitim sistemi oldukça iyi işliyordu.

There are fairly effective teachers in a narrow set of places.

Bazı bölgelerde oldukça yararlı öğretmenler var.

So the top 20 percent of students have gotten a good education.

Öğrencilerin en iyi %20'si iyi eğitim alıyorlar.

And those top 20 percent have been the best in the world,

Ve bu %20'lik kesimi diğer %20'lik kesime göre karşılaştırdığınız zaman,

if you measure them against the other top 20 percent.

dünyanın en iyileri oluyorlar.

And they've gone on to create the revolutions in software and biotechnology

Biyoteknoloji ve yazılımda devrimler yaparak,

and keep the U.S. at the forefront.

ABD'yi en önde tutuyorlar.

Now, the strength for those top 20 percent

Şimdilerde o en iyi %20'lik kesimin gücü

is starting to fade on a relative basis,

göreceli olarak azalmaya başlıyor.

but even more concerning is the education that the balance of people are getting.

Fakat daha endişe verici olan insanların aldığı eğitimdeki dengenin durumu.

Not only has that been weak. it's getting weaker.

Bu denge zayıf olmakla kalmıyor; daha da zayıflıyor.

And if you look at the economy, it really is only providing opportunities now

Ve eğer ekonomiye bakarsanız, şu anda gerçekten de sadece

to people with a better education.

daha iyi eğitime sahip olan insanlara fırsat verildiğini görürsünüz.

And we have to change this.

Ve biz bunu değiştirmek zorundayız.

We have to change it so that people have equal opportunity.

Bunu öyle değiştirmeliyiz ki, insanlar eşit fırsatlara sahip olsunlar.

We have to change it so that the country is strong

Bunu öyle değiştirmeliyiz ki, bir ülke

and stays at the forefront

ileri düzey eğitim sayesinde,

of things that are driven by advanced education,

bilim ve matematik gibi,

like science and mathematics.

güçlü ve lider olsun.

When I first learned the statistics,

İstatistikleri ilk öğrendiğim zaman,

I was pretty stunned at how bad things are.

işlerin ne kadar kötü olduğu karşısında afallamıştım.

Over 30 percent of kids never finish high school.

Çocukların %30'u hiçbir zaman liseyi bitirmiyor.

And that had been covered up for a long time

Bunun üstü uzun bir süredir kapatılıyordu,

because they always took the dropout rate as the number

çünkü hesaplar yapılırken okulu bırakma oranı

who started in senior year and compared it to the number who finished senior year.

son sınıfa başlayanlarla, son sınıfı bitirenleri karşılaştırarak elde ediliyordu.

Because they weren't tracking where the kids were before that.

Çocukların son sınıftan önce ne yaptıkları takip edilmiyordu.

But most of the dropouts had taken place before that.

Fakat okul bırakmaların çoğu bu dönemden önce oluyor.

They had to raise the stated dropout rate

Açıklanan okul bırakma oranını

as soon as that tracking was done

bu takip yapıldıktan sonra

to over 30 percent.

%30'un üzerine çıkarmak zorunda kaldılar.

For minority kids, it's over 50 percent.

Azınlık çocukları için bu oran %50'nin üzerinde.

And even if you graduate from high school,

Liseden mezun olduktan sonra da,

if you're low-income,

düşük gelirli iseniz,

you have less than a 25 percent chance of ever completing a college degree.

üniversite bitirme şansınız %25'ten az.

If you're low-income in the United States,

ABD'de düşük gelirli iseniz,

you have a higher chance of going to jail

hapse gitme ihtimaliniz,

than you do of getting a four-year degree.

4 yıllık üniversite diploması almanızdan yüksek.

And that doesn't seem entirely fair.

Bu da çok adil gibi gözükmüyor.

So, how do you make education better?

Peki, eğitimi nasıl iyileştirirsiniz?

Now, our foundation, for the last nine years, has invested in this.

Bizim vakfımız, son 9 yılda, bu konuya yatırım yaptı.

There's many people working on it.

Bu konu üzerinde çok kişi çalışıyor.

We've worked on small schools,

Küçük okullar üzerinde çalıştık,

we've funded scholarships,

burs verdik,

we've done things in libraries.

kütüphanelere bir şeyler yaptık.

A lot of these things had a good effect.

Tüm bunların güzel etkileri oldu.

But the more we looked at it, the more we realized that having great teachers

Bu konuya eğildikçe anladık ki, en önemli şey

was the very key thing.

muhteşem öğretmenlermiş.

And we hooked up with some people studying

Daha sonra öğretmenler arasındaki farkları inceleyen

how much variation is there between teachers,

birileri ile çalışmaya başladık.

between, say, the top quartile -- the very best --

Mesela en tepedeki dördündeki öğretmenlerle -- yani en iyiler --

and the bottom quartile.

en alt dördündeki öğretmenler arasındaki farkları inceledik.

How much variation is there within a school or between schools?

Okullar arasında ve okul içinde çeşitlilik nasıl?

And the answer is that these variations are absolutely unbelievable.

Cevap ise bu çeşitlilikler gerçekten inanılmaz.

A top quartile teacher will increase the performance of their class --

En tepedeki dördündeki öğretmenler -- test sonuçlarına göre --

based on test scores --

sınıflarının performanslarını bir yılda

by over 10 percent in a single year.

%10'dan fazla iyileştiriyorlar.

What does that mean?

Bu ne demek?

That means that if the entire U.S., for two years,

Bu şu demek, eğer ABD'deki tüm öğrenciler 2 yıl boyunca

had top quartile teachers,

en tepedeki dördünden öğretmenlere sahip olsalardı,

the entire difference between us and Asia would go away.

Asya ile aramızdaki fark tamamen kaybolurdu.

Within four years we would be blowing everyone in the world away.

4 yıl içerisinde dünyadaki herkesi geçerdik.

So, it's simple. All you need are those top quartile teachers.

Yani, bu iş kolay. İhtiyaç duyduğunuz tek şey, en tepedeki dördünden öğretmenler.

And so you'd say, "Wow, we should reward those people.

Ve şunu söylerdiniz, "Vay, biz bu insanları ödüllendirmeliyiz.

We should retain those people.

Biz bu insanları kaçırmamalıyız.

We should find out what they're doing and transfer that skill to other people."

Biz bu insanların ne yaptıklarını öğrenip bu yeteneği başkalarına aktarmalıyız."

But I can tell you that absolutely is not happening today.

Size söyleyebilirim ki, bugün yapılan şey bu değil.

What are the characteristics of this top quartile?

En üst dördündekilerin özellikleri neler?

What do they look like?

Neye benziyorlar?

You might think these must be very senior teachers.

Siz bu öğretmenlerin çok yaşlı olduklarını düşünebilirsiniz.

And the answer is no.

Fakat doğru cevap hayır.

Once somebody has taught for three years

Bir insan 3 yıl boyunca eğitim verdikten sonra,

their teaching quality does not change thereafter.

eğitme kalitesi değişmiyor.

The variation is very, very small.

Değişim çok çok az.

You might think these are people with master's degrees.

Siz bu insanların master yaptıklarını düşünebilirsiniz.

They've gone back and they've gotten their Master's of Education.

Geri dönüp, masterlarını aldıklarını.

This chart takes four different factors

Bu grafik dört faktörün eğitim kalitesini

and says how much do they explain teaching quality.

nasıl etkilediğini gösteriyor.

That bottom thing, which says there's no effect at all,

En alttaki şey, yani hiçbir etkisi olmayan şey,

is a master's degree.

master derecesine tekabül ediyor.

Now, the way the pay system works is there's two things that are rewarded.

Maaş sistemine baktığımızda, iki şey ödüllendiriliyor.

One is seniority.

Birincisi kıdem.

Because your pay goes up and you vest into your pension.

Maaşınız yükseliyor ve emekli oluyorsunuz.

The second is giving extra money to people who get their master's degree.

Diğeri de masterını yapmışlara fazladan para vermek.

But it in no way is associated with being a better teacher.

Fakat bunların daha iyi bir öğretmen olmakla ilgisi yok.

Teach for America: slight effect.

Amerika için eğitin felsefesinin de çok az etkisi var.

For math teachers majoring in math there's a measurable effect.

Matematik öğretmenleri için matematik üzerinde yoğunlaşmanın bir etkisi var.

But, overwhelmingly, it's your past performance.

Fakat, genelde, önemli olan geçmiş performansınız.

There are some people who are very good at this.

Bu konuda çok iyi olan insanlar var.

And we've done almost nothing

Fakat biz bunun ne olduğunu araştırmak,

to study what that is

cazip hale getirmek ve çoğaltmak için,

and to draw it in and to replicate it,

hiçbir şey yapmadık.

to raise the average capability --

Ortalama yeteneği artırmak ve

or to encourage the people with it to stay in the system.

insanları sistemde tutmak adına da.

You might say, "Do the good teachers stay and the bad teacher's leave?"

Şöyle diyebilirsiniz: "İyi öğretmenler kalıyor da, kötü öğretmenler gidiyor mu?"

The answer is, on average, the slightly better teachers leave the system.

Cevap ise ortalama olarak biraz iyi hocalar sistemi terk ediyor.

And it's a system with very high turnover.

Devrilmelerin çok olduğu bir sistem bu.

Now, there are a few places -- very few -- where great teachers are being made.

Şimdilerde iyi öğretmenler oluştuğu çok ama çok az yer var.

A good example of one is a set of charter schools called KIPP.

Buna güzel bir örnek ise KIPP isimli özel okullar.

KIPP means Knowledge Is Power.

KIPP Bilgi Güçtür (Knowledge Is Power) demek.

It's an unbelievable thing.

İnanılmaz bir fikir.

They have 66 schools -- mostly middle schools, some high schools --

66 tane okulları var -- çoğu ortaokul, bazıları ise lise --

and what goes on is great teaching.

ve çok iyi bir eğitim veriyorlar.

They take the poorest kids,

En fakir çocukları alıyorlar,

and over 96 percent of their high school graduates go to four-year colleges.

ve liselerinden mezun olan öğrencilerin yüzde 96'sı 4 yıllık üniversiteleri kazanıyorlar.

And the whole spirit and attitude in those schools

Okuldaki ruh hali ve davranışlar,

is very different than in the normal public schools.

normal devlet okullarından çok farklı.

They're team teaching. They're constantly improving their teachers.

Takım eğitimi veriyorlar. Öğretmenlerini sürekli iyileştiriyorlar.

They're taking data, the test scores,

Test sonuçlarını alıyorlar ve

and saying to a teacher, "Hey, you caused this amount of increase."

öğretmene diyorlar ki, "Bakın, siz şu kadarlık bir artışa vesile oldunuz."

They're deeply engaged in making teaching better.

Öğretmenleri iyileştirmeye derinden bağlılar.

When you actually go and sit in one of these classrooms,

Gidip sınıflarda oturduğunuz zaman,

at first it's very bizarre.

ilk başta garip hissediyorsunuz.

I sat down and I thought, "What is going on?"

Oturdum ve düşündüm, "Neler oluyor?"

The teacher was running around, and the energy level was high.

Öğretmen ortalıklarda dolaşıyordu, enerji seviyesi yüksekti.

I thought, "I'm in the sports rally or something.

"Araba yarışı gibi bir yerdeyim sanırım." diye düşündüm.

What's going on?"

"Neler oluyor?"

And the teacher was constantly scanning to see which kids weren't paying attention,

Öğretmen sürekli öğrencileri izleyip, dersle ilgilenmeyenleri,

which kids were bored,

sıkılanları bulup

and calling kids rapidly, putting things up on the board.

tahtaya bir şeyler yazarak onlara sesleniyordu.

It was a very dynamic environment,

Çok hareketli bir ortamdı,

because particularly in those middle school years -- fifth through eighth grade --

çünkü ortaokul yıllarında -- 5. sınıftan 8. sınıfa kadar --

keeping people engaged and setting the tone

insanları meşgul edip, sınıftaki herkesin dersle ilgilenmesi

that everybody in the classroom needs to pay attention,

gerektiğini vurgulamışlardı.

nobody gets to make fun of it or have the position of the kid who doesn't want to be there.

Kimse bu durumla dalga geçmiyordu ya da oradan gitmek istemiyordu.

Everybody needs to be involved.

Herkes bir şekilde meşgul bu okulda.

And so KIPP is doing it.

KIPP bunu yapıyordu.

How does that compare to a normal school?

KIPP ile normal okullar arasındaki fark ne?

Well, in a normal school, teachers aren't told how good they are.

Normal okullarda öğretmenler ne kadar iyi oldukları hakkında bilgilendirilmiyorlar.

The data isn't gathered.

Veri toplanmıyor.

In the teacher's contract,

Öğretmenin sözleşmesinde,

it will limit the number of times the principal can come into the classroom --

müdürün sınıfa gelme sayısı sınırlı tutulur --

sometimes to once per year.

bazen yılda bir kere.

And they need advanced notice to do that.

Müdürler gelmeden önce de haber veriyorlar.

So imagine running a factory where you've got these workers,

Fabrikada çalışan işçileri düşünün.

some of them just making crap

Bazıları işi eline yüzüne bulaştırıyor

and the management is told, "Hey, you can only come down here once a year,

ve yönetime deniyor ki, "Hey, yanımıza yılda bir gelebilirsiniz

but you need to let us know, because we might actually fool you,

fakat gelmeden bize haber vermelisiniz, çünkü aslında sizi aldatabiliriz

and try and do a good job in that one brief moment."

ve o kısa anda iyi çalışacağız."

Even a teacher who wants to improve doesn't have the tools to do it.

Kendini geliştirmek isteyen bir öğretmen bile bunu yapabilmek için gerekli araçlara sahip değil.

They don't have the test scores,

Test sonuçlarına ulaşamıyorlar,

and there's a whole thing of trying to block the data.

verilere yasak konuyor.

For example, New York passed a law

Mesela, New York'ta öğretmenin iyileşme verilerini

that said that the teacher improvement data could not be made available and used

paylaşmayı ve bu verinin öğretmenlerin görevi ile ilgili kararlarda

in the tenure decision for the teachers.

kullanmayı yasaklayan bir kanun kabul edildi.

And so that's sort of working in the opposite direction.

Bu aslında zıt yönde bir çalışma.

But I'm optimistic about this,

Ama ben bu konuda iyimserim,

I think there are some clear things we can do.

ve bu konuda yapabileceğimiz belirli şeyler var.

First of all, there's a lot more testing going on,

İlk önce, bir sürü test yapılıyor

and that's given us the picture of where we are.

ve bu bize nerede olduğumuzu gösteriyor.

And that allows us to understand who's doing it well,

İyi öğretmenleri fark edip,

and call them out, and find out what those techniques are.

onlardan kullandıkları teknikleri öğrenme şansı veriyor.

Of course, digital video is cheap now.

Tabi ki, dijital video şimdi ucuz.

Putting a few cameras in the classroom

Sınıfa birkaç kamera koyup,

and saying that things are being recorded on an ongoing basis

derslerde olup biteni kaydetmek,

is very practical in all public schools.

her devlet okulu için çok pratik bir şey.

And so every few weeks teachers could sit down

Böylece bir öğretmenin birkaç haftada bir oturup videoları izledikten sonra

and say, "OK, here's a little clip of something I thought I did well.

"Bunu, iyi yaptığımı düşünüyordum.

Here's a little clip of something I think I did poorly.

Bunu ise çok kötü yapmışım. Çocuklar yaramazlık yaptığı zaman,

Advise me -- when this kid acted up, how should I have dealt with that?"

"Ne yapmalıyım? Tavsiyelerde bulunun" deme şansı olur.

And they could all sit and work together on those problems.

Tüm öğretmenler hep beraber bu problemler üzerinde kafa yorabilir.

You can take the very best teachers and kind of annotate it,

En iyi öğretmenler çıkıp konuşabilir, böylece herkes

have it so everyone sees who is the very best at teaching this stuff.

her konuda en iyi eğitim nasıl verilir öğrenmiş olur.

You can take those great courses and make them available

Bu iyi derslere öğrencilerin de ulaşmasını sağlayabilirsiniz.

so that a kid could go out and watch the physics course, learn from that.

Bir öğrenci gidip fizik dersini izleyip, konuyu o şekilde öğrenir.

If you have a kid who's behind,

Konuda geri kalmış bir çocuk varsa,

you would know you could assign them that video to watch and review the concept.

o çocuğa yardımcı olabilecek videoyu izletebilirsiniz.

And in fact, these free courses could not only be available just on the Internet,

Aslında bu dersler internet kanalı dışında,

but you could make it so that DVDs were always available,

DVD'lerle de çoğaltılabilir.

and so anybody who has access to a DVD player can have the very best teachers.

Böylece DVD oynatıcısı olan herkes, en iyi öğretmenlere sahip olmuş olur.

And so by thinking of this as a personnel system,

Bunu bir personel sistemi olarak düşünürsek,

we can do it much better.

daha da iyileşmeye müsait olduğunu anlarız.

Now there's a book actually, about KIPP --

Bu olayların geçtiği

the place that this is going on --

KIPP ile ilgili gazeteci-yazar Jay Matthews'ın

that Jay Matthews, a news reporter, wrote -- called, "Work Hard, Be Nice."

"Çok Çalış, Sevecen Ol." başlıklı bir kitabı var.

And I thought it was so fantastic.

Çok şahane olduğunu düşünüyorum.

It gave you a sense of what a good teacher does.

İyi bir öğretmenin nasıl olduğunu anlamanızı sağlıyor.

I'm going to send everyone here a free copy of this book.

Buradaki herkese bu kitabı hediye edeceğim.

(Applause)

(Alkış)

Now, we put a lot of money into education,

Eğitime çok para harcıyoruz,

and I really think that education is the most important thing to get right

ve bence eğitim bir ülkenin sahip olması gereken güçlü geleceği için,

for the country to have as strong a future as it should have.

düzgün yapılması gereken en önemli mesele.

In fact we have in the stimulus bill -- it's interesting --

Aslında destek paketinin Meclis sürümünde -- ilginçtir --

the House version actually had money in it for these data systems,

bu bahsettiğim veri sistemleri için bir para ayrılmıştıı ama

and it was taken out in the Senate

Senato tarafından çıkarıldı.

because there are people who are threatened by these things.

Sebebi ise bu sistemlerle tehdit edilen insanların olması.

But I -- I'm optimistic.

Fakat ben -- ben iyimserim.

I think people are beginning to recognize how important this is,

Bence insanlar önemini anlamaya başladılar,

and it really can make a difference for millions of lives, if we get it right.

Doğru yaparsak, milyonların hayatında farklılık yapabiliriz.

I only had time to frame those two problems.

Benim sadece bu iki problemden bahsetmeye vaktim vardı.

There's a lot more problems like that --

Fakat bunların dışında birçok problem var --

AIDS, pneumonia -- I can just see you're getting excited,

AIDS, zatürre -- buradan sadece isimleri söylememle

just at the very name of these things.

ne kadar heyecanlandığınızı görebiliyorum.

And the skill sets required to tackle these things are very broad.

Bu problemlerle başedilmek için gerekli yetenekler de çok fazla.

You know, the system doesn't naturally make it happen.

Sistem, bunun kendiliğinden olmasına izin vermiyor.

Governments don't naturally pick these things in the right way.

Devletler genelde bu meseleleri doğru anlamıyor.

The private sector doesn't naturally put its resources into these things.

Özel sektör kendiliğinden bu konulara kaynak ayırmıyor.

So it's going to take brilliant people like you

Bu problemleri sizin gibi parlak zekâlı insanlar

to study these things, get other people involved --

inceleyecek ve başka insanların da incelemesini sağlayacak --

and you're helping to come up with solutions.

böylece çözüm bulmaya yardımcı olacak.

And with that, I think there's some great things that will come out of it.

Bence bu oluşumlardan çok güzel şeyler ortaya çıkacak.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)