Mosquitos, malaria and education | Bill Gates

Sự tham gia của Bill Gates trong việc khống chế vấn đề bệnh sốt rét và giáo dục

Translator: Ngan Tran Reviewer: Ha Tran

I wrote a letter last week talking about the work of the foundation,

Tuần trước, tôi đã viết 1 lá thư nói về công việc của một tổ chức từ thiện,

sharing some of the problems.

trong đó tôi có chia sẻ về một số vấn đề.

And Warren Buffet had recommended I do that --

Warren Buffet là người đã khuyên tôi làm vậy --

being honest about what was going well, what wasn't,

trung thực về những gì đã đang tiến triển tốt, những gì không,

and making it kind of an annual thing.

và biến nó thành một việc làm thường niên.

A goal I had there was to draw more people in to work on those problems,

Mục tiêu của tôi là lôi kéo nhiều người hơn nữa để cùng giải quyết những vấn đề này,

because I think there are some very important problems

vì tôi nghĩ rằng có một số vấn đề rất quan trọng

that don't get worked on naturally.

không thể giải quyết được theo cách thông thường.

That is, the market does not drive the scientists,

Thị trường thường không thể khiến các nhà khoa học,

the communicators, the thinkers, the governments

các nhà truyền thông, triết gia và chính phủ các nước

to do the right things.

làm những điều đúng đắn.

And only by paying attention to these things

Chỉ có cách tập trung vào những vấn đề này

and having brilliant people who care and draw other people in

lôi kéo và làm việc cùng những người có tài và thực sự quan tâm

can we make as much progress as we need to.

thì chúng ta mới có thể tạo ra được những bước tiến rõ rệt.

So this morning I'm going to share two of these problems

Vì vậy, sáng nay tôi sẽ chia sẻ với các bạn 2 trong số các vấn đề đó

and talk about where they stand.

và chúng ta đang ở đâu trong tiến trình giải quyết chúng.

But before I dive into those I want to admit that I am an optimist.

Tuy nhiên trước khi đi sâu vào từng vấn đề, tôi muốn thừa nhận rằng tôi là một người lạc quan.

Any tough problem, I think it can be solved.

Bất kì vấn đề khó khăn nào, theo tôi đều có thể giải quyết.

And part of the reason I feel that way is looking at the past.

Một trong những lý do khiến tôi lạc quan như vậy là khi nhìn vào lịch sử.

Over the past century, average lifespan has more than doubled.

So với thế kỷ trước, tuổi thọ trung bình đã tăng gấp đôi.

Another statistic, perhaps my favorite,

Một thống kê khác, có lẽ cũng là sở thích của tôi,

is to look at childhood deaths.

đó là nhìn vào những thống kê về chết trẻ em < 5t.

As recently as 1960, 110 million children were born,

Chỉ mới năm 1960, trong số 110 triệu trẻ em được sinh ra,

and 20 million of those died before the age of five.

có 20 triệu trẻ chết trước 5 tuổi.

Five years ago, 135 million children were born -- so, more --

5 năm trước (2005), trong số 135 triệu trẻ em được sinh ra,

and less than 10 million of them died before the age of five.

có khoảng trên dưới 10 triệu trẻ chết trước 5 tuổi.

So that's a factor of two reduction of the childhood death rate.

Như vậy, tỷ lệ chết trẻ em < 5t đã giảm 2 lần.

It's a phenomenal thing.

Đó là 1 dấu hiệu đáng mừng.

Each one of those lives matters a lot.

Mỗi 1 mạng sống được cứu có ý nghĩa rất lớn.

And the key reason we were able to it was not only rising incomes

Và nguyên nhân chính dẫn đến thành công đó không chỉ là sự gia tăng về thu nhập

but also a few key breakthroughs:

mà còn nhờ 1 số bước tiến quan trọng:

vaccines that were used more widely.

Vaccin đã được sử dụng rộng rãi hơn.

For example, measles was four million of the deaths

Điển hình, có 4 triệu người chết vì bệnh sởi

back as recently as 1990

tính đến năm 1990

and now is under 400,000.

hiện nay, chỉ còn khoảng dưới 400.000 người.

So we really can make changes.

Như vậy, rõ ràng chúng ta đã tạo ra được những sự thay đổi.

The next breakthrough is to cut that 10 million in half again.

Thành tựu tiếp theo là 1 lần nữa đưa tỷ lệ chết TE < 5t giảm 2 lần (10 triệu --> 5 triệu).

And I think that's doable in well under 20 years.

Tôi nghĩ chưa cần tới 20 năm chúng ta sẽ có thể thực hiện được điều này.

Why? Well there's only a few diseases

Tại sao? Vấn đề là có 1 số loại bệnh

that account for the vast majority of those deaths:

gây ra phần lớn các ca tử vong:

diarrhea, pneumonia and malaria.

tiêu chảy, viêm phổi và sốt rét.

So that brings us to the first problem that I'll raise this morning,

Từ đó, đưa chúng ta đến vấn đề thứ nhất mà tôi muốn nhắc đến sáng nay,

which is how do we stop a deadly disease that's spread by mosquitos?

đó là làm thế nào chúng ta có thể ngăn chặn những ca tử vong do bệnh truyền nhiễm bởi muỗi?

Well, what's the history of this disease?

Lịch sử tiến triển của bệnh sốt rét ra sao?

It's been a severe disease for thousands of years.

Trong hàng ngàn năm, nó được coi là 1 căn bệnh trầm trọng.

In fact, if we look at the genetic code,

Trên thực tế, nếu chúng ta nhìn vào bộ mã gen,

it's the only disease we can see

chúng ta có thể thấy rằng, đó là bệnh duy nhất

that people who lived in Africa

mà những người Châu Phi

actually evolved several things to avoid malarial deaths.

để ngăn chặn tử vong, họ đã thực sự có những thay đổi trong bộ gen.

Deaths actually peaked at a bit over five million in the 1930s.

Số ca tử vong thực sự đạt đến đỉnh điểm với hơn 5 triệu người chết vào những năm 1930.

So it was absolutely gigantic.

Đó chắc chắn là 1 con số khổng lồ.

And the disease was all over the world.

Và căn bệnh đã lan ra toàn thế giới.

A terrible disease. It was in the United States. It was in Europe.

1 căn bệnh khủng khiếp. Nó xuất hiện ở Mỹ và cả Châu Âu.

People didn't know what caused it until the early 1900s,

Con người không biết nguyên nhân gây ra bệnh cho đến tận đầu những năm 1990,

when a British military man figured out that it was mosquitos.

khi 1 quân nhân người Anh tìm ra đó là do muỗi.

So it was everywhere.

Như vậy, sốt rét đã từng xuất hiện ở mọi nơi.

And two tools helped bring the death rate down.

Có 2 biện pháp đã góp phần làm giảm tỷ lệ tử vong.

One was killing the mosquitos with DDT.

1 là diệt muỗi bằng DDT.

The other was treating the patients with quinine, or quinine derivatives.

2 là điều trị người bệnh bằng quinin hoặc dẫn xuất của quinin.(quinin còn được gọi là thuốc ký ninh)

And so that's why the death rate did come down.

Nhờ 2 biện pháp đó mà tỷ lệ tử vong đã giảm.

Now, ironically, what happened was

Hiện nay, trớ trêu thay, hãy nhìn những gì đã xảy ra,

it was eliminated from all the temperate zones,

sốt rét đã được loại trừ khỏi tất cả các vùng ôn đới,

which is where the rich countries are.

nơi tập trung các nước phát triển.

So we can see: 1900, it's everywhere.

Như vậy, chúng ta có thể thấy: 1900, bệnh ở mọi nơi.

1945, it's still most places.

1945, nó chỉ tập trung ở 1 số nơi.

1970, the U.S. and most of Europe have gotten rid of it.

1970, Mỹ và phần lớn Châu Âu đã loại trừ được bệnh.

1990, you've gotten most of the northern areas.

1990, phần lớn các vùng phía bắc đã loại trừ được bệnh.

And more recently you can see it's just around the equator.

Gần đây chỉ có thể thấy sốt rét ở các vùng quanh xích đạo.

And so this leads to the paradox that

Điều này dẫn đến nghịch lý là

because the disease is only in the poorer countries,

bởi vì sốt rét chỉ xuất hiện ở những nước đang và kém phát triển,

it doesn't get much investment.

nó không nhận được sự đầu tư thích đáng.

For example, there's more money put into baldness drugs

Ví dụ, lượng tiền đầu tư cho thuốc làm mọc tóc

than are put into malaria.

còn nhiều hơn là cho bệnh sốt rét.

Now, baldness, it's a terrible thing.

Ngày nay, hói là 1 điều kinh khủng.

(Laughter)

cười

And rich men are afflicted.

Người giàu cảm thấy đau đớn khổ sở vì hói đầu.

And so that's why that priority has been set.

Và cũng là lý do tại sao lại có sự ưu tiên đầu tư cho thuốc làm mọc tóc.

But, malaria --

Tuy nhiên, sốt rét --

even the million deaths a year caused by malaria

hàng triệu người chết mỗi năm do sốt rét

greatly understate its impact.

hậu quả của nó bị nói giảm đi rất nhiều.

Over 200 million people at any one time are suffering from it.

Hơn lúc nào hết, hơn 200 triệu người đang phải chịu đựng căn bệnh này.

It means that you can't get the economies in these areas going

Điều đó có nghĩa là việc phát triển kinh tế ở những khu vực đó sẽ bị cản trở

because it just holds things back so much.

bởi vì sốt rét làm cho nhiều thứ rơi vào tình trạng dậm chân tại chỗ.

Now, malaria is of course transmitted by mosquitos.

Hiện nay, tất nhiên, sốt rét được lan truyền bởi muỗi.

I brought some here, just so you could experience this.

Tôi đã mang theo 1 số con đến đây, do đó các bạn có thể trải nghiệm.

We'll let those roam around the auditorium a little bit.

Khi lũ muỗi dạo chơi quanh thính phòng 1 lúc.

(Laughter)

cười

There's no reason only poor people should have the experience.

Chẳng có lý do nào khiến chỉ người nghèo mới phải chịu cảnh này.

(Laughter) (Applause)

cười, vỗ tay

Those mosquitos are not infected.

Những con muỗi này không có mầm bệnh.

So we've come up with a few new things. We've got bed nets.

Nên chúng ta có thể tiếp tục nói về 1 số điều mới. Chúng ta có màn.

And bed nets are a great tool.

Và màn là 1 công cụ tuyệt vời.

What it means is the mother and child stay under the bed net at night,

Ý nghĩa của nó là khi người mẹ và trẻ em ngủ trong màn vào buổi tối,

so the mosquitos that bite late at night can't get at them.

thì những con muỗi kiếm ăn đêm không thể đốt được họ.

And when you use indoor spraying with DDT

Và khi sử dụng loại thuốc DDT xịt trong nhà

and those nets

cùng với màn

you can cut deaths by over 50 percent.

có thể giảm hơn 50% số tử vong.

And that's happened now in a number of countries.

Và đó chính là điều đang diễn ra ở 1 số nước.

It's great to see.

Thật vui khi thấy điều đó.

But we have to be careful because malaria --

Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải cẩn thận vì

the parasite evolves and the mosquito evolves.

ký sinh trùng sốt rét và loài muỗi đang tiến hóa.

So every tool that we've ever had in the past has eventually become ineffective.

Do đó, tất cả các biện pháp mà chúng ta đã dùng trong quá khứ sẽ trở nên không còn hiệu quả.

And so you end up with two choices.

Điều này đặt chúng ta vào 2 sự lựa chọn

If you go into a country with the right tools and the right way,

Nếu bạn đến 1 quốc gia cùng với những biện pháp đúng đắn,

you do it vigorously,

và triển khai mạnh mẽ,

you can actually get a local eradication.

bạn có thể thực sự khống chế được bệnh ở nơi đó.

And that's where we saw the malaria map shrinking.

Nhờ vậy chúng ta sẽ thấy bản đồ các vùng có sốt rét thu hẹp lại.

Or, if you go in kind of half-heartedly,

Hoặc, nếu bạn chỉ làm một cách miễn cưỡng,

for a period of time you'll reduce the disease burden,

sau 1 khoảng thời gian bạn vẫn sẽ giảm được gánh nặng bệnh tật,

but eventually those tools will become ineffective,

nhưng sau đó các biện pháp bạn dùng sẽ dần trở nên không hiệu quả,

and the death rate will soar back up again.

và tỉ lệ tử vong sẽ lại tăng vọt.

And the world has gone through this where it paid attention and then didn't pay attention.

Thế giới đã từng trải qua tình hình đó khi chúng ta tập trung làm gì đó nhưng sau đó lại lãng quên nó.

Now we're on the upswing.

Chúng ta đang ngày càng tiến bộ.

Bed net funding is up.

Quỹ đầu tư cho màn đang tăng lên.

There's new drug discovery going on.

Việc tìm thuốc mới đang được tiến hành.

Our foundation has backed a vaccine that's going into phase three trial

Tổ chức của tôi đã đang ủng hộ cho 1 loại vaccin -- đang bước vào giai đoạn thử nghiệm lần thứ 3

that starts in a couple months.

và nó sẽ bắt đầu trong 1 vài tháng tới.

And that should save over two thirds of the lives if it's effective.

Và nếu hiệu quả, nó có thể cứu sống được 2/3 số trường hợp bệnh.

So we're going to have these new tools.

Như vậy chúng ta sẽ lại có thêm những công cụ mới.

But that alone doesn't give us the road map.

Nhưng chỉ riêng các công cụ này thì vẫn chưa đủ để giải quyết.

Because the road map to get rid of this disease

Bởi vì chiến lược để thanh toán bệnh sốt rét

involves many things.

là sự tổng hợp của rất nhiều các biện pháp khác nhau.

It involves communicators to keep the funding high,

Cần có sự tham gia của giới truyền thông để duy trì ở mức cao các quỹ đầu tư,

to keep the visibility high,

duy trì những thành quả đã đạt được,

to tell the success stories.

và để kể các câu truyện về sự thành công.

It involves social scientists,

Cần có sự tham gia của các nhà xã hội học,

so we know how to get not just 70 percent of the people to use the bed nets,

nhờ đó, chúng ta biết cách đạt được không chỉ 70% người dân sử dụng màn

but 90 percent.

mà là 90%.

We need mathematicians to come in and simulate this,

Chúng ta cần có những nhà toán học đến và lượng giá những điều đó,

to do Monte Carlo things to understand how these tools combine and work together.

tiến hành phương pháp thử nghiệm ngẫu nhiên các tổ hợp để hiểu được cách thức những công cụ đó được tiến hành và phối hợp nhịp nhàng với nhau

Of course we need drug companies to give us their expertise.

Tất nhiên chúng ta cũng cần sự hỗ trợ chuyên môn của các công ty dược.

We need rich-world governments to be very generous in providing aid for these things.

Chúng ta cần chính phủ của các nước giàu viện trợ rộng rãi cho vấn đề này.

And so as these elements come together,

Khi có đủ các thành tố kể trên,

I'm quite optimistic

tôi khá lạc quan rằng

that we will be able to eradicate malaria.

chúng ta có khả năng thanh toán được bệnh sốt rét.

Now let me turn to a second question,

Bây giờ chúng ta hãy chuyển sang câu hỏi thứ 2,

a fairly different question, but I'd say equally important.

1 câu hỏi khá khác biệt, nhưng phải nói rằng có tầm quan trọng tương tự.

And this is: How do you make a teacher great?

Đó là làm thế nào để tạo ra 1 giáo viên tuyệt vời?

It seems like the kind of question that people would spend a lot of time on,

Nó có vẻ là 1 dạng câu hỏi muôn thủa mà con người cần dành rất nhiều thời gian để giải đáp,

and we'd understand very well.

và chúng ta đều hiểu rõ câu hỏi.

And the answer is, really, that we don't.

Nhưng câu trả lời là, thực tế chúng ta không làm được.

Let's start with why this is important.

Hãy bắt đầu bằng việc tại sao nó lại là vấn đề quan trọng.

Well, all of us here, I'll bet, had some great teachers.

Tất cả những người ngồi đây, tôi cược rằng, đã từng được dạy dỗ bởi 1 vài thầy cô tuyệt vời.

We all had a wonderful education.

Chúng ta đều được hưởng 1 nền giáo dục tuyệt hảo.

That's part of the reason we're here today,

1 trong những lý do giúp chúng ta có mặt ở đây ngày hôm nay,

part of the reason we're successful.

và góp phần tạo nên sự thành công của chúng ta.

I can say that, even though I'm a college drop-out.

Tôi vẫn nói như vậy ngay cả khi tôi đã bỏ trường đại học.

I had great teachers.

Tôi đã gặp những giáo viên vĩ đại.

In fact, in the United States, the teaching system has worked fairly well.

Thực tế, ở Mỹ, hệ thống dạy học khá tốt.

There are fairly effective teachers in a narrow set of places.

Có những giáo viên để lại ấn tượng khá sâu sắc trong nhiệm kỳ của họ.

So the top 20 percent of students have gotten a good education.

20% học sinh đứng đầu đã nhận được sự giáo dục tốt nhất.

And those top 20 percent have been the best in the world,

thật ra họ cũng đã nhận được nền giáo dục tốt nhất trên thế giới,

if you measure them against the other top 20 percent.

nếu so sánh với 20% sinh viên đứng đầu nhưng đến từ các nước khác.

And they've gone on to create the revolutions in software and biotechnology

Những SV này đã tạo ra những cuộc cách mạng trong công nghệ sinh học và phần mềm

and keep the U.S. at the forefront.

và giữ cho Mỹ luôn ở vị trí đứng đầu.

Now, the strength for those top 20 percent

Hiện nay, sức ảnh hưởng của 20% sinh viên đứng đầu này

is starting to fade on a relative basis,

đang dần bị phai nhạt,

but even more concerning is the education that the balance of people are getting.

nhưng cái đáng lo hơn trong giáo dục là sự công bằng giữa mọi tầng lớp

Not only has that been weak. it's getting weaker.

không chỉ kém, mà còn ngày càng kém hơn.

And if you look at the economy, it really is only providing opportunities now

Nếu nhìn vào nền kinh tế hiện nay, bạn sẽ thấy rằng nó thực sự chỉ tạo cơ hội

to people with a better education.

cho những người có học vấn cao.

And we have to change this.

Và chúng ta phải thay đổi điều này.

We have to change it so that people have equal opportunity.

Chúng ta phải thay đổi nó sao cho mọi người đều có cơ hội ngang nhau.

We have to change it so that the country is strong

Chúng ta phải thay đổi nó để đất nước được vững mạnh

and stays at the forefront

và đứng ở vị trí dẫn đầu

of things that are driven by advanced education,

trong các lĩnh vực đòi hỏi nền giáo dục cao cấp,

like science and mathematics.

như khoa học hay toán học.

When I first learned the statistics,

Lần đầu tiên tôi học thống kê

I was pretty stunned at how bad things are.

tôi đã rất sửng sốt khi biết mọi chuyện tồi tệ ra sao.

Over 30 percent of kids never finish high school.

Hơn 30% trẻ em không bao giờ học hết cấp 3.

And that had been covered up for a long time

Và điều này đã bị che giấu trong 1 khoảng thời gian dài

because they always took the dropout rate as the number

bởi bọn họ luôn lấy tỉ lệ bỏ học

who started in senior year and compared it to the number who finished senior year.

bằng cách so sánh số người tại thời điểm nhập học với thời điểm kết thúc năm học.

Because they weren't tracking where the kids were before that.

Vì họ không theo dõi xem lũ trẻ ở đâu trước thời điểm kết thúc.

But most of the dropouts had taken place before that.

Trong khi phần lớn những trường hợp bỏ học đã xảy ra trước thời điểm đó.

They had to raise the stated dropout rate

Nên họ phải nâng tỷ lệ bỏ học của bang

as soon as that tracking was done

ngay khi việc theo dõi hoàn tất

to over 30 percent.

lên trên 30%.

For minority kids, it's over 50 percent.

Đối với trẻ vị thành niên, tỷ lệ này là trên 50%.

And even if you graduate from high school,

Và kể cả khi bạn đã tốt nghiệp cấp 3,

if you're low-income,

nhưng nếu bạn có thu nhập thấp,

you have less than a 25 percent chance of ever completing a college degree.

bạn sẽ có ít hơn 25% cơ hội lấy được tấm bằng đại học.

If you're low-income in the United States,

Ở Mỹ, nếu bạn là người có thu nhập thấp,

you have a higher chance of going to jail

nguy cơ bạn phải vào tù sẽ cao hơn

than you do of getting a four-year degree.

là khi bạn cố gắng lấy 1 tấm bằng trong 4 năm học.

And that doesn't seem entirely fair.

Có vẻ như điều này không hoàn toàn công bằng.

So, how do you make education better?

Vậy, làm thế nào để việc giáo dục được tốt hơn?

Now, our foundation, for the last nine years, has invested in this.

Từ 9 năm trước cho đến nay, tổ chức của tôi, đã và đang đầu tư cho việc này.

There's many people working on it.

Có rất nhiều người tham gia.

We've worked on small schools,

Chúng tôi làm việc với các trường nhỏ,

we've funded scholarships,

thiết lập các quỹ học bổng,

we've done things in libraries.

nâng cấp các thư viện,

A lot of these things had a good effect.

Rất nhiều trong những điều kể trên đã đem lại hiệu quả tốt.

But the more we looked at it, the more we realized that having great teachers

Nhưng càng ngày chúng tôi càng nhận ra rằng giáo viên có chất lượng

was the very key thing.

mới chính là yếu tố quyết định.

And we hooked up with some people studying

Chúng tôi đã phỏng vấn nhanh 1 số học sinh

how much variation is there between teachers,

về sự khác nhau giữa các giáo viên,

between, say, the top quartile -- the very best --

giữa, 25% giáo viên tốt nhất

and the bottom quartile.

và 25% tồi nhất.

How much variation is there within a school or between schools?

Sự khác biệt đó trong cùng 1 trường và giữa các trường với nhau như thế nào?

And the answer is that these variations are absolutely unbelievable.

Và câu trả lời cho thấy sự khác biệt thật không thể tin được.

A top quartile teacher will increase the performance of their class --

25% trong số những giáo viên tốt nhất sẽ nâng cao được thành tích của lớp họ --

based on test scores --

dựa trên điểm kiểm tra --

by over 10 percent in a single year.

lên đến trên 10% chỉ trong vòng 1 năm.

What does that mean?

Điều đó có nghĩa là gì?

That means that if the entire U.S., for two years,

Nghĩa là nếu toàn bộ nước Mỹ, trong 2 năm,

had top quartile teachers,

có được số giáo viên đó,

the entire difference between us and Asia would go away.

thì sẽ không có sự khác biệt nào tồn tại giữa chúng ta và Châu Á .

Within four years we would be blowing everyone in the world away.

Trong vòng 4 năm chúng ta sẽ vượt trên tất cả mọi người trên thế giới.

So, it's simple. All you need are those top quartile teachers.

Vậy, thật đơn giản. Tất cả những gì chúng ta cần là các giáo viên thuộc 25% giáo viên tốt nhất.

And so you'd say, "Wow, we should reward those people.

Và sau đó bạn sẽ nói, "Tuyệt, chúng ta nên tuyên dương những người này.

We should retain those people.

Chúng ta nên giữ họ lại

We should find out what they're doing and transfer that skill to other people."

Chúng ta nên tìm hiểu xem họ đang làm như thế nào và chuyển giao những kỹ năng của họ cho những người khác."

But I can tell you that absolutely is not happening today.

Nhưng tôi phải nói rằng, ngày nay, điều đó hoàn toàn không xảy ra.

What are the characteristics of this top quartile?

Đâu là đặc điểm của những giáo viên ở trong top này?

What do they look like?

Họ trông như thế nào?

You might think these must be very senior teachers.

Bạn có thể nghĩ rằng họ chắc chắn là các giáo viên lâu năm.

And the answer is no.

nhưng câu trả lời là Không.

Once somebody has taught for three years

Một vài người mới chỉ dạy được 3 năm

their teaching quality does not change thereafter.

chất lượng dạy học của họ không thay đổi sau đó.

The variation is very, very small.

Sự khác biệt là rất rất nhỏ.

You might think these are people with master's degrees.

Bạn có thể nghĩ rằng những giáo viên thuộc hàng top có bằng thạc sĩ.

They've gone back and they've gotten their Master's of Education.

Họ quay trở lại và họ có tấm bằng thạc sĩ giáo dục

This chart takes four different factors

Biểu đồ này biểu thị 4 nhân tố khác nhau

and says how much do they explain teaching quality.

và giải thích cách đánh giá chất lượng dạy học.

That bottom thing, which says there's no effect at all,

Ở dưới cùng, cũng là nhân tố hầu nhưng không có ảnh hưởng,

is a master's degree.

1 tấm bằng thạc sĩ.

Now, the way the pay system works is there's two things that are rewarded.

Hiện nay, hệ thống trả lương được đánh giá cao ở 2 điểm.

One is seniority.

Thứ nhất là thâm niên.

Because your pay goes up and you vest into your pension.

Bạn phải trả nhiều hơn để còn nộp vào quỹ lương hưu.

The second is giving extra money to people who get their master's degree.

Thứ 2 là trả lương cao hơn cho những người có bằng thạc sĩ.

But it in no way is associated with being a better teacher.

Nhưng chẳng có gì liên quan giữa bằng cấp và việc trở thành 1 giáo viên tốt hơn.

Teach for America: slight effect.

Dạy học ở Mỹ: Hiệu quả không đáng kể.

For math teachers majoring in math there's a measurable effect.

Đối với những giáo viên chuyên toán, hiệu quả ở mức vừa phải.

But, overwhelmingly, it's your past performance.

Tuy nhiên, vượt trên tất cả, nó chỉ còn là quá khứ.

There are some people who are very good at this.

Có một số người rất giỏi trong công việc này.

And we've done almost nothing

Còn chúng ta thì hầu như đã không làm gì

to study what that is

để học hỏi xem việc dạy đó như thế nào

and to draw it in and to replicate it,

để lôi kéo và tạo ra thêm những người như vậy,

to raise the average capability --

để nâng cao năng lực --

or to encourage the people with it to stay in the system.

hoặc để khuyến khích các giáo viên ở lại trong hệ thống.

You might say, "Do the good teachers stay and the bad teacher's leave?"

Bạn có thể hỏi, "Liệu các giáo viên tốt có ở lại và các giáo viên kém sẽ ra đi?"

The answer is, on average, the slightly better teachers leave the system.

Câu trả lời là, thường thì, 1 lượng nhỏ các giáo viên tốt lại ra đi.

And it's a system with very high turnover.

Và đó sẽ là 1 hệ thống có tốc độ thay thế nhân lực cao.

Now, there are a few places -- very few -- where great teachers are being made.

Hiện nay, có 1 số ít nơi -- rất ít -- có các giáo viên tốt.

A good example of one is a set of charter schools called KIPP.

1 ví dụ điển hình là sự thành lập của một hệ thống trường học tư tên KIPP.

KIPP means Knowledge Is Power.

KIPP có nghĩa "Tri thức là sức mạnh" (Knowledge Is Power)

It's an unbelievable thing.

Đó là 1 điều khó tin.

They have 66 schools -- mostly middle schools, some high schools --

Họ có 66 trường học -- phần lớn là trường cấp 2 và chỉ có một vài trường cấp 3 --

and what goes on is great teaching.

và vấn đề là việc dạy học ở đây rất tuyệt.

They take the poorest kids,

Họ nhận những đứa trẻ nghèo nhất,

and over 96 percent of their high school graduates go to four-year colleges.

và hơn 96% số tốt nghiệp từ những trường cấp 3 của họ tiếp tục học lên đại học.

And the whole spirit and attitude in those schools

Cả tinh thần và thái độ dạy học ở các trường thuộc hệ thống này

is very different than in the normal public schools.

đều rất khác so với các trường công thông thường khác.

They're team teaching. They're constantly improving their teachers.

Họ là 1 đội ngũ dạy học. Họ liên tục nâng cao cho các giáo viên của mình.

They're taking data, the test scores,

Họ lấy các số liệu, điểm kiểm tra,

and saying to a teacher, "Hey, you caused this amount of increase."

và nói với giáo viên, "Này nhìn xem bạn là nguồn gốc của sự tăng trường này"

They're deeply engaged in making teaching better.

Họ cam kết hết sức trong việc giúp các giáo viên tốt hơn.

When you actually go and sit in one of these classrooms,

Khi bạn đến và tham dự 1 trong các lớp học của họ,

at first it's very bizarre.

đầu tiên nó thật kỳ quái.

I sat down and I thought, "What is going on?"

Tôi đã ngồi xuống và nghĩ, "Chuyện gì đang xảy ra thế này?"

The teacher was running around, and the energy level was high.

Giáo viên đi vòng quanh và mức độ tích cực tham gia là rất cao.

I thought, "I'm in the sports rally or something.

Tôi đã nghĩ, "Mình đang trong 1 đại hội thể thao hoặc cái gì giống vậy".

What's going on?"

"Chuyện gì đang diễn ra?"

And the teacher was constantly scanning to see which kids weren't paying attention,

Giáo viên liên tục quan sát để xem những trẻ nào không chú ý,

which kids were bored,

những trẻ nào thấy chán,

and calling kids rapidly, putting things up on the board.

và nhanh chóng gọi chúng làm 1 điều gì đó trên bảng.

It was a very dynamic environment,

Đó là một môi trường rất bùng nổ,

because particularly in those middle school years -- fifth through eighth grade --

1 cách thật đặc biệt trong những năm cấp 2 này -- từ lớp 5 đến lớp 8 --

keeping people engaged and setting the tone

giữ cho mọi người cùng tham gia và lên tiếng

that everybody in the classroom needs to pay attention,

mọi người trong phòng học cần phải tập trung,

nobody gets to make fun of it or have the position of the kid who doesn't want to be there.

Không có chỗ cho sự đùa nghịch như những đứa trẻ ở trong lớp học

Everybody needs to be involved.

Mọi người đều phải tham gia.

And so KIPP is doing it.

Và chính KIPP đã làm điều đó.

How does that compare to a normal school?

Điều này được so sánh thế nào với các trường thông thường?

Well, in a normal school, teachers aren't told how good they are.

Trong 1 ngôi trường thông thường, giáo viên không nói cho học sinh biết họ học tốt thế nào.

The data isn't gathered.

Các thông số không được tập hợp.

In the teacher's contract,

Trong hợp đồng của giáo viên,

it will limit the number of times the principal can come into the classroom --

sẽ giới hạn số lần hiệu trưởng có thể đến lớp học --

sometimes to once per year.

thông thường là 1 lần 1 năm.

And they need advanced notice to do that.

Và họ cần có sự chú ý cao độ để làm những điều đó

So imagine running a factory where you've got these workers,

Vậy hãy tưởng tượng bạn điều hành 1 công ty với rất nhiều công nhân,

some of them just making crap

1 vài công nhân gây ra rắc rối

and the management is told, "Hey, you can only come down here once a year,

và người quản lý nói, "Này, ông/bà chỉ có thể xuống đây 1 lần 1 năm,

but you need to let us know, because we might actually fool you,

nhưng ông/bà cần cho chúng tôi biết trước, bởi vì chúng tôi có thể lừa dối ông/bà,

and try and do a good job in that one brief moment."

và cố gắng làm ra vẻ đang làm việc tốt trong thời khắc ông/bà đến."

Even a teacher who wants to improve doesn't have the tools to do it.

Kể cả giáo viên muốn cải thiện tình hình cũng không có các công cụ để làm.

They don't have the test scores,

Họ không có bảng điểm kiểm tra,

and there's a whole thing of trying to block the data.

và vướng phải rất nhiều cản trở ngăn bạn tiếp cận các tài liệu.

For example, New York passed a law

Điển hình, New York đã thông qua 1 đạo luật

that said that the teacher improvement data could not be made available and used

quy định rằng số liệu về sự tiến bộ của các giáo viên không được phổ biến và sử dụng

in the tenure decision for the teachers.

trong quyết định bổ nhiệm giáo viên.

And so that's sort of working in the opposite direction.

1 phần quá trình dạy học do đó đã đi sai hướng.

But I'm optimistic about this,

Tuy nhiên tôi lạc quan về việc này,

I think there are some clear things we can do.

tôi nghĩ có 1 số điều rõ ràng mà chúng ta có thể làm.

First of all, there's a lot more testing going on,

Đầu tiên, có rất nhiều cuộc nghiên cứu đang được tiến hành,

and that's given us the picture of where we are.

thứ sẽ cung cấp cho chúng ta bức tranh về vị trí mà ta đang đứng.

And that allows us to understand who's doing it well,

và cho phép chúng ta hiểu được những ai đang làm tốt,

and call them out, and find out what those techniques are.

gọi họ ra và tìm hiểu các phương pháp mà họ dùng là gì.

Of course, digital video is cheap now.

Tất nhiên, máy quay hiện nay rẻ hơn.

Putting a few cameras in the classroom

Đặt 1 vài máy quay trong phòng học

and saying that things are being recorded on an ongoing basis

và nói rằng nó sẽ ghi lại những điều cơ bản đang diễn ra

is very practical in all public schools.

là rất thiết thực ở tất cả các trường công.

And so every few weeks teachers could sit down

Mỗi 1 vài tuần, các giáo viên có thể cùng ngồi lại

and say, "OK, here's a little clip of something I thought I did well.

và nói, "được rồi, đây là 1 đoạn clip nhỏ về 1 số điều mà tôi nghĩ là tôi đã làm tốt.

Here's a little clip of something I think I did poorly.

Đây là 1 đoạn clip về những điều mà tôi nghĩ tôi đã làm ko tốt.

Advise me -- when this kid acted up, how should I have dealt with that?"

Cho tôi lời khuyên -- khi lũ trẻ nghịch ngợm, tôi nên đối phó thế nào?"

And they could all sit and work together on those problems.

Các giáo viên có thể ngồi lại và cùng giải quyết các vấn đề kể trên.

You can take the very best teachers and kind of annotate it,

Bạn có thể chọn ra vài clip và chú thích nó là của các giáo viên tốt nhất,

have it so everyone sees who is the very best at teaching this stuff.

để mọi người có thể thấy ai là giáo viên tốt nhất trong giáo ban.

You can take those great courses and make them available

Bạn có thể chọn những khóa học tuyệt nhất và phổ biến chúng

so that a kid could go out and watch the physics course, learn from that.

để kể cả 1 đứa trẻ cũng có thể đến, xem và học hỏi từ khóa học.

If you have a kid who's behind,

Nếu bạn có một đứa trẻ ở bên cạnh

you would know you could assign them that video to watch and review the concept.

bạn sẽ biết rằng bạn có thể giao cho chúng đoạn băng này để xem và tự ôn tập các khái niệm.

And in fact, these free courses could not only be available just on the Internet,

Thực tế, những khóa học miễn phí đã không chỉ có thể kiếm được trên mạng internet,

but you could make it so that DVDs were always available,

mà bạn còn có thể phổ biến chúng dưới dạng DVD,

and so anybody who has access to a DVD player can have the very best teachers.

nhờ vậy bất cứ ai có 1 đầu đĩa DVD cũng có thể có những giáo viên tốt nhất.

And so by thinking of this as a personnel system,

Bằng cách nghĩ về nó như 1 hệ thống tổ chức,

we can do it much better.

chúng ta có thể thực hiện nó tốt hơn.

Now there's a book actually, about KIPP --

Hiện nay cũng đã có 1 cuốn sách về KIPP --

the place that this is going on --

nơi mà 1 thực tế đang diễn ra

that Jay Matthews, a news reporter, wrote -- called, "Work Hard, Be Nice."

được viết lại bởi một phóng viên có tên là Jay Matthews -- cuốn sách có tên "Work Hard, Be Nice"

And I thought it was so fantastic.

Và tôi nghĩ cuốn sách đó thật phi thường.

It gave you a sense of what a good teacher does.

Nó giúp bạn cảm nhận được 1 giáo viên vĩ đại là như thế nào.

I'm going to send everyone here a free copy of this book.

Tôi sẽ gửi cho mỗi người ở đây 1 bản copy miễn phí của cuốn sách.

(Applause)

Vỗ tay

Now, we put a lot of money into education,

Hiện nay, chúng ta đầu tư rất nhiều tiền cho giáo dục,

and I really think that education is the most important thing to get right

tôi thực sự tin rằng giáo dục là điều quan trọng nhất để

for the country to have as strong a future as it should have.

đất nước có một tương lai vững mạnh như nó nên có.

In fact we have in the stimulus bill -- it's interesting --

Thực tế chúng tôi có tham gia đóng góp cho 1 dự thảo luật -- nó thật thú vị --

the House version actually had money in it for these data systems,

Nghị viện thực tế có tiền cho việc phát triển hệ thống dữ liệu giáo dục,

and it was taken out in the Senate

vấn đề thậm chí đã được đưa ra tại thượng Nghị Viện

because there are people who are threatened by these things.

bởi vì quyền lợi của 1 số người bị đe dọa bởi những vấn đề này.

But I -- I'm optimistic.

Nhưng tôi -- tôi lạc quan.

I think people are beginning to recognize how important this is,

Tôi nghĩ mọi người đang bắt đầu nhận ra nó quan trọng như thế nào,

and it really can make a difference for millions of lives, if we get it right.

và nó sẽ thực sự tạo ra sự khác biệt cho hàng triệu người, nếu chúng ta làm đúng.

I only had time to frame those two problems.

Tôi chỉ có thời gian trình bày 2 vấn đề kể trên.

There's a lot more problems like that --

Còn rất nhiều vấn đề tương tự --

AIDS, pneumonia -- I can just see you're getting excited,

AIDS, viêm phổi -- Tôi có thể thấy rằng các bạn bắt đầu thấy hứng thú,

just at the very name of these things.

chỉ khi nghe tên của các vấn đề này.

And the skill sets required to tackle these things are very broad.

Cần có phải có nhiều kỹ năng để giải quyết những vấn đề rất rộng đó.

You know, the system doesn't naturally make it happen.

Các bạn biết đấy, hệ thống không tự nhiên khiến các điều đó diễn ra.

Governments don't naturally pick these things in the right way.

Chính phủ không tự nhiên đưa mọi thứ đi theo quỹ đạo đúng.

The private sector doesn't naturally put its resources into these things.

Khu vực tư nhân không tự nhiên đầu tư nguồn lực vào các vấn đề này.

So it's going to take brilliant people like you

Do vậy, rất cần những người tài giỏi như bạn

to study these things, get other people involved --

học hỏi về các vấn đề đó, lôi kéo mọi người cùng tham gia

and you're helping to come up with solutions.

và chung tay thực hiện các giải pháp.

And with that, I think there's some great things that will come out of it.

Nếu làm được như vậy, tôi nghĩ có nhiều điều tốt đẹp sẽ đến.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

Vỗ tay