Mosquitos, malaria and education | Bill Gates

Translator: Varduhi Apoyan Reviewer: Ani Latoyan

I wrote a letter last week talking about the work of the foundation,

Անցած շաբաթ ես մի նամակ գրեցի մի հիմնադրամի գործունեության մասին,

sharing some of the problems.

որին հուզում են նմանատիպ խնդիրներ:

And Warren Buffet had recommended I do that --

Ուորեն Բուֆեյն էր ինձ խորհուրդ տվել անել դա.

being honest about what was going well, what wasn't,

անկեղծ ներկայացնել, թե ինչն էր լավ, ինչը չէ,

and making it kind of an annual thing.

և դրան ամենամյա բնույթ վերագրել:

A goal I had there was to draw more people in to work on those problems,

Իմ նպատակն էր առավելագույնս մարդ ներգրավվել այդ խնդիրների վրա աշխատելու համար,

because I think there are some very important problems

քանի որ ես կարծում եմ, որ գոյություն ունեն շատ կարևոր խնդիրներ

that don't get worked on naturally.

որոնց վրա չեն աշխատում այնպես, ինչպես որ հարկն է:

That is, the market does not drive the scientists,

Այսինքն, շուկան չի շահագրգռում գիտնականներին

the communicators, the thinkers, the governments

մեդիաներին, մտածողներին, և կառավարություններին

to do the right things.

ճիշտ գործել:

And only by paying attention to these things

Եվ միայն այսպիսի բաներին ուշադրություն դարձնելով,

and having brilliant people who care and draw other people in

ունենալով փայլուն մասնագետներ, որոնք մտահոգվում են և այլ մարդկանց են ներգրավում,

can we make as much progress as we need to.

մենք կկարողանանք հասնել ցանկալի հաջողությանը:

So this morning I'm going to share two of these problems

Այսպես, այս առավոտ ես պատրաստվում եմ կիսվել ձեր հետ այդ խնդիրներից երկուսով

and talk about where they stand.

և խոսել նրա մաին, թե որտեղից են դրանք սերում:

But before I dive into those I want to admit that I am an optimist.

Բայց նախքան դրանց անցնելն, ուզում եմ ընդունել, որ ես լավատես եմ:

Any tough problem, I think it can be solved.

Ես կարծում եմ, որ ցանկացած բարդ խնդիր լուծելի է:

And part of the reason I feel that way is looking at the past.

Իսկ սրա մասնակի պատճառն այն է, որ ես նայում եմ անցյալին:

Over the past century, average lifespan has more than doubled.

Անցած դարում կյանքի տևողությունը ավելի քան կրկնապատկվել է:

Another statistic, perhaps my favorite,

Մեկ այլ վիճակագրություն, գուցե և իմ ամենասիրելին,

is to look at childhood deaths.

երեխաների մահացությունների դիտարկումն է:

As recently as 1960, 110 million children were born,

Սկսած 1960ականներից 110 միլիոն երեխա է ծնվել

and 20 million of those died before the age of five.

և նրանցից 20 միլիոնը մահացել են նախքան 5 տարեկանը:

Five years ago, 135 million children were born -- so, more --

5 տարի առաջ 130 միլիոն երեխա է ծնվել

and less than 10 million of them died before the age of five.

և 10միլիոնից պակաս երեխա մահացել է նախքան 5 տարեկանը:

So that's a factor of two reduction of the childhood death rate.

Այսինքն, երեխաների մահացույան թրվը կրճատվել է 2 անգամ:

It's a phenomenal thing.

Սա ֆենոմենալ է:

Each one of those lives matters a lot.

Նրանցից յուրաքանչյուրի կյանը մեծ արժեք ունի:

And the key reason we were able to it was not only rising incomes

Եվ դրան հասնելու հիմնական պատճառն այն էր, որ մենք կարողացանք ոչ միայն մեծացնել եկամուտները,

but also a few key breakthroughs:

այլև կարողացանք մի քանի հիմնական բեկումներ կատարել:

vaccines that were used more widely.

Պատվաստանյութերը, որ ավելի մեճ մասշտաբով էին օգտագործվում:

For example, measles was four million of the deaths

Օրինակ, կարմրուկից 4 միլիոն մարդ էր մահացել

back as recently as 1990

վերջերս` 1990ականներին,

and now is under 400,000.

իսկ այսօր` 400,000 ից էլ քիչ:

So we really can make changes.

Այսինքն, մենք կարող ենք փոփոխություններ կատարել:

The next breakthrough is to cut that 10 million in half again.

Հաջորդ բեկումնային քայլը լինելու է այդ 10 միլիոնը նորից կեսով կրճատելը:

And I think that's doable in well under 20 years.

Ես կարծում եմ, որ դա կիրագործվի հաջորդ 20տարվա ընթացքում:

Why? Well there's only a few diseases

Ինչո՞ւ: Դե մի քանի հիվանդություններ կան,

that account for the vast majority of those deaths:

որոնք այդ մահացությունների ճնշող մեծամասնության պատճառն են հանդիսանում`

diarrhea, pneumonia and malaria.

լուծ, թոքաբորբ և մալարիա:

So that brings us to the first problem that I'll raise this morning,

Այսպես, սա մեզ բերում է առաջին խնդրին, որի մասին ես կացանկանայի խոսել այս առավոտ,

which is how do we stop a deadly disease that's spread by mosquitos?

այն է` ինչպես կանխել այն հիվանդությունը,որը տարածվում է մոծակների միջոցով:

Well, what's the history of this disease?

Սկսենք հիվանդության պատմությունից:

It's been a severe disease for thousands of years.

Հազարավոր տարիներ շարունակ այն լուրջ հիվանդություն է եղել:

In fact, if we look at the genetic code,

Իրականում, եթե նայենք գենետիկ կոդին,

it's the only disease we can see

ապա կտեսնենք, որ սա միակ հիվանդությունն է,

that people who lived in Africa

որի պատճառով Աֆրիկայում ապրող մարդկանց մոտ

actually evolved several things to avoid malarial deaths.

էվոլյուցիայի ընթցքում առաջացել են որոշակի հատկանիշներ` մալարիայի մահացության դեպքերից խոսափելու համար:

Deaths actually peaked at a bit over five million in the 1930s.

1930ին մահացությունների թիվը հասավ մոտավորապես 5 միլիոնի:

So it was absolutely gigantic.

Այսպես, դա հիվանդությանը գագաթնակետն էր:

And the disease was all over the world.

Հիվանդութությունը սփռված էր ամբողջ աշխարհով:

A terrible disease. It was in the United States. It was in Europe.

Սարսափելի մի հիվանդություն, որը տարածված էր թե' Միացյալ Նահանգներում, և թե' Եվրոպայում:

People didn't know what caused it until the early 1900s,

Մարդիկ չգիտեին, թե ինչից է առաջանում այս հիվանդությունը, մինչև վաղ 1900ականները,

when a British military man figured out that it was mosquitos.

երբ մի Բրիտանացի զինվորական ենթադրեց, որ դրա պատճառը մոծակներեն են:

So it was everywhere.

Այսպիսով, այս հիվանդությունն ամենուրեք էր:

And two tools helped bring the death rate down.

Եվ միայն երկու միջոցներ օգնեցին նվազեցնել մահացության տոկոսը:

One was killing the mosquitos with DDT.

Դրանցից մեկը մոծակներին ԴԴՏով վերացնելն էր:

The other was treating the patients with quinine, or quinine derivatives.

Մյուսն էլ հիվանդներին խինինով կամ դրա ածանցյալներով բուժելն էր:

And so that's why the death rate did come down.

Սրա հետևանքով մահացությունների տոկոսն իրոք նվազեց:

Now, ironically, what happened was

Այսօր այն, ինչ պատահետց, այն էր, որ

it was eliminated from all the temperate zones,

դա վերացվեց բոլոր բարեխառն գոտիներից,

which is where the rich countries are.

որտեղ հարուստ երկրներն են:

So we can see: 1900, it's everywhere.

Այսպիսով, տեսնում ենք, որ 1900ին հիվանդությունն ամենուրեք է,

1945, it's still most places.

1945թ, այն դեռ պահպանվում է որոշ վայրերում:

1970, the U.S. and most of Europe have gotten rid of it.

1970 թվականին ԱՄՆ և Եվրոպայի մեծ մասը ձերբազատվեց դրանից:

1990, you've gotten most of the northern areas.

1990 գրեփե հյուսիսային տարածքներում հիվանդությունը այլևս չկար:

And more recently you can see it's just around the equator.

Իսկ այսօր հիվանդությունը նկատելի է միայն Էկվադորի տարածքում:

And so this leads to the paradox that

Եվ սա հանգոցնում է մի պարադոքսի, որ

because the disease is only in the poorer countries,

քանի որ այս հիվանդությունը սերում է աղքատ երկրներից,

it doesn't get much investment.

այդ պատճառով էլ շատ ներդրումներ չեն կատարվում:

For example, there's more money put into baldness drugs

Օրինակ, ճաղատության դեմ բուժանյութերի ոլորտում ավելի շատ գումար են ներդնում,

than are put into malaria.

քան մալարիայի բուժման ոլորտում:

Now, baldness, it's a terrible thing.

Հիմա ճաղատությունը ահավոր բան է:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And rich men are afflicted.

Իսկ հարուստները տանջվում են:

And so that's why that priority has been set.

Ահա հենց այս պատճառով են սահմանվել այդ առաջնահերթությունը:

But, malaria --

Բայց մալարիան,

even the million deaths a year caused by malaria

նույնիսկ մալարիայից առաջացող տարեկան միլիոնավոր մահացությունները,

greatly understate its impact.

անուշադրության են մատնվել:

Over 200 million people at any one time are suffering from it.

Ավելի քան 200 միլիոն մարդ յուրաքանչյուր րոպե տառապում է դրանից:

It means that you can't get the economies in these areas going

Սա նշանակում է, որ դուք չեք կարող այս տարածքներում տնտեսությունը զարգացնել,

because it just holds things back so much.

քանի որ մալարիան խոչնդոտում է դրա զարգացմանը:

Now, malaria is of course transmitted by mosquitos.

Մալարիան, անշուշտ, տարածվում է մոծակների միջոցով:

I brought some here, just so you could experience this.

Ես մի քանիսը բերել եմ այստեղ, որպեսզի դուք փորձեք:

We'll let those roam around the auditorium a little bit.

Մենք կթողնենք, որ դրանք տարածվեն լսարանով մեկ:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

There's no reason only poor people should have the experience.

Միայն աղքատ մարդիկ չէ, որ պետք է տառապեն դրանից:

(Laughter) (Applause)

(Ծիծաղ) (Ծափահարություններ)

Those mosquitos are not infected.

Այս մոծակները վարակված չեն:

So we've come up with a few new things. We've got bed nets.

Այսպիսով, մենք մի քանի նոր բան հնարեցինք: Մենք ստեղծեցին անկողնու համար նախատեսված հակամոծակային ցանցերը:

And bed nets are a great tool.

Դրանք իրոք հրացալի են:

What it means is the mother and child stay under the bed net at night,

Սա նշանակում է, որ մայրը և երեխան կարող են ամբողջ գիշեր անցկացնել ցանցի տակ,

so the mosquitos that bite late at night can't get at them.

այնպես որ, մոծակները, որ ուշ գիշերին են կծում, նրանց էլ չեն կծի:

And when you use indoor spraying with DDT

Երբ դուք օգտագործում եք փակ տարածության մեր ԴԴԹ

and those nets

և այդ ցանցերը,

you can cut deaths by over 50 percent.

ապա դուք մոտավորապես 50 տոկոսով կարող եք կրճատել մահացությունների թիվը:

And that's happened now in a number of countries.

Իսկ այսօր մի շարք երկրներում դա կիրառվում է:

It's great to see.

Հիանալի է:

But we have to be careful because malaria --

Բայց մենք պետք է զգույշ լինենք, քանի որ մալարիան

the parasite evolves and the mosquito evolves.

զարգանում է մակաբույծների և մոծակների միջոցով:

So every tool that we've ever had in the past has eventually become ineffective.

Այնպես որ ցանկացած գործիք, որ մենք ունեցել ենք անցյալում, ի վերջո դառնում է անարդյունավետ:

And so you end up with two choices.

Այնպես որ, դուք երկու ընտրություն ունեք:

If you go into a country with the right tools and the right way,

Եթե գնաք գյուղ համապատասխան գործիքներով, ճիշտ մարտավարությամբ և

you do it vigorously,

ինտենսիվորեն աշխատեք, ապա

you can actually get a local eradication.

դուք իրականում կհասնեք հիվանդության տեղական ոչնչացման:

And that's where we saw the malaria map shrinking.

Այս դեպքում քարտեզի վրա մալարիայի տարածքը փոքրանում է:

Or, if you go in kind of half-heartedly,

Իսկ եթե դա անեք կիսատ-պրատ կերպով,

for a period of time you'll reduce the disease burden,

մի որոշ ժամանակ դուք կթեթևացնեք հիվանդության ծանրությունը,

but eventually those tools will become ineffective,

սակայն ի վերջո ձեր գործիքները անարդյունավետ կդառնան

and the death rate will soar back up again.

և մահացությունների թիվը կրկին կշատանա:

And the world has gone through this where it paid attention and then didn't pay attention.

Իսկ աշխարհը անցել է սրա միջով, որոշ ժամանակ ուշադրություն է դարձրել, այնույետև բարձիթողի վիճակում թողել:

Now we're on the upswing.

Հիմա մենք տնտեսական առաջընթաց ունենք:

Bed net funding is up.

Հակամոցակային ցանցերը լավ են ֆինանսավորվում:

There's new drug discovery going on.

Նոր դեղերի հայտնաբերումը ընթացքի մեջ է:

Our foundation has backed a vaccine that's going into phase three trial

Մեր հիմնադրամը աջակցում է մի պատվաստանյութի, որը պետք է անցնի փորձարկման երեք փուլ,

that starts in a couple months.

որ սկսվում է մի քանի ամսից:

And that should save over two thirds of the lives if it's effective.

Եվ եթե դա արդյունավետ լինի, ապա դա կփրկի կյանքերի 1/3 մասը:

So we're going to have these new tools.

Այսպիսով, մենք պատրաստվում ենք ձեռք բերել այս նոր միջոցները:

But that alone doesn't give us the road map.

Բայց միայն սա մեզ չի տալիս ճանապարհի քարտեզը:

Because the road map to get rid of this disease

քանզի, այս հիվանդությունից ազատվելու մարտավարությունը

involves many things.

ներառում է շատ բաներ:

It involves communicators to keep the funding high,

Այն ներառում է հաղորդակկիցներ` ֆինանսավորումը բարձր պահելու,

to keep the visibility high,

ակներևությունը բարձր պահելու

to tell the success stories.

և հաջողությունների մասին պատմություններ պատմելու համար:

It involves social scientists,

Այն ներառում է նաև սոցիոլոգների,

so we know how to get not just 70 percent of the people to use the bed nets,

որպեսզի իմանանք, որ հակամոծակայնի ցանցերից օգտվում են բնակչության ոչ թե 70 %-ը,

but 90 percent.

այլ 90 %-ը:

We need mathematicians to come in and simulate this,

Անհրաժեշտ են մաթեմատիկոսներ, ովքեր գործի կդնեն այս ամենը,

to do Monte Carlo things to understand how these tools combine and work together.

Մոնթե Կառլո մեթոդներ կօգտագործենք` հասկանալու համար, թե ինչպես են այս գործիքները համատեղվում և միասին աշխատում:

Of course we need drug companies to give us their expertise.

Իհարկե, մեզ անհրաժեշտ է նաև, որ դեղորայքային ընկերություններ, որ մեզ կտրամադրեն իրենց փորձաքննությունները:

We need rich-world governments to be very generous in providing aid for these things.

Պետք է, որ հարուստ երկրների կառավարությունները մեծահոգի գտնվեն այսպիսի հարցերում օգնություն տրամադրելիս:

And so as these elements come together,

Եվ երբ այս բաղադրիչները միավորվեն,

I'm quite optimistic

ես միանգամայն լավատեսորեն եմ տրամադրված,

that we will be able to eradicate malaria.

որ մենք կկարողանանք ոչնչացնել մալարիան:

Now let me turn to a second question,

Հիմա թույլ տվք ինձ անցնել երկրորդ հարցին,

a fairly different question, but I'd say equally important.

միանգամայն ուրիշ մի հարց, բայց ես կասեի հավասարապես կարևոր:

And this is: How do you make a teacher great?

Հարցը հետևյալն է. «Ինչպե՞ս լավ ուսուցչին դարձնել»:

It seems like the kind of question that people would spend a lot of time on,

Թվում է սա այնպիսի մի հարց է, որի վրա մարդիկ շատ ժամանակ կծախսեն

and we'd understand very well.

և մենք շատ լավ հասկանում ենք դա:

And the answer is, really, that we don't.

Պատասխանն այն է, որ մենք իրականում այդպես չենք անում:

Let's start with why this is important.

Եկեք սկսենք նրանից, թե ինչու է սա կարևոր:

Well, all of us here, I'll bet, had some great teachers.

Ես գրազ կգամ, այստեղ նստած մարդիկ բոլորն էլ ունեցել են հիանալի ուսուցիչներ:

We all had a wonderful education.

Մենք բոլորս էլ հիանալի կրթություն ունենք:

That's part of the reason we're here today,

Դա այսօր մեր այստեղ գտնվելու

part of the reason we're successful.

և մեր հաջողակ լինելու պատճառներից մեկն է:

I can say that, even though I'm a college drop-out.

Կարող եմ ասել, չնայած այն բանի, որ ես դուրս եմ մնացել քոլեջից,

I had great teachers.

ես հիանալի ուսուցիչներ եմ ունեցել:

In fact, in the United States, the teaching system has worked fairly well.

Իրականում ԱՄՆի կրթական համակարգը միանգամայն լավ է աշխատում:

There are fairly effective teachers in a narrow set of places.

Մի շարք վայրերում շատ արդյունավետ ուսուցիչներ կան:

So the top 20 percent of students have gotten a good education.

Այսպիսսով, ուսանողների լավագույն 20 տոկոսը լավ կրթություն է ստացել:

And those top 20 percent have been the best in the world,

և այդ լավագույն 20 տոկոսը ամենալավն են եղել աշխարհում,

if you measure them against the other top 20 percent.

եթե համեմատեք մյուս բարձրագույն 20 տոկոսի հետ:

And they've gone on to create the revolutions in software and biotechnology

և նրանք շարունակել են հեղափոխություններ անել ծրագրավորման և բիոտեխնոլոգիայի ոլորտում,

and keep the U.S. at the forefront.

և պահել են Միացյալ Նահանգները առաջնային դիրքում:

Now, the strength for those top 20 percent

Այսօր այդ լավագույն 20 տոկոսի ուժը

is starting to fade on a relative basis,

հարաբերական կարգով սկսում է նվազել,

but even more concerning is the education that the balance of people are getting.

սակայն ավելի մտահոգիչ է մարդկանց մեծամասնության ստացած կրթությունը:

Not only has that been weak. it's getting weaker.

Այն ոչ միայն թույլ է, այլև գնալով ավելի է թուլանում:

And if you look at the economy, it really is only providing opportunities now

Եվ եթե նայեք տնտեսությանը, այն իսկապես հնարավորություններ ընձեռնվում են միայն

to people with a better education.

լավ կրթություն ունեցող մարդկանց:

And we have to change this.

Իսկ մենք պետք է փոխենք սա:

We have to change it so that people have equal opportunity.

Պետք է փոխել այնպես, որ մարդիկ հավասար իրավունքներ ունենան:

We have to change it so that the country is strong

Մենք պետք է փոխենք սա այնպես, որ երկիրը հզոր լինի

and stays at the forefront

և լինի իրադարձությունների առաջնային դիրքում,

of things that are driven by advanced education,

որը հիմնված է առաջատար կրթության վրա,

like science and mathematics.

ինչպես օրինակ գիտությունը և մաթեմատիկան:

When I first learned the statistics,

Երբ առաջին անգամ ուսումնասիրեցի վիճակագրությունը,

I was pretty stunned at how bad things are.

ես միանգամայն ապշել էի, թե ինչքան վատ է ամեն ինչ:

Over 30 percent of kids never finish high school.

Երեխաների 30 տոկոսից ավելին երբեք չեն ավարտում ավագ դպրոցը:

And that had been covered up for a long time

և դա պարզաբանված չի եղել երկար ժամանակ,

because they always took the dropout rate as the number

որովհետև նրանք համարում են, որ դուրս մնալու մակարդակը

who started in senior year and compared it to the number who finished senior year.

ավագ դպրոց ընդունվածների և ավարտածների թվի համեմատությունն է:

Because they weren't tracking where the kids were before that.

Որովհետև նրանք չէին վերահսկում երեխաներին նախքան այդ:

But most of the dropouts had taken place before that.

Բայց դուրս մնաու դեպքերից շատերը գրանցվել են նախքան այդ:

They had to raise the stated dropout rate

Նրանք ստիպված եղան բարձրացնել դուրս մնալու սահմանված մակարդակը,

as soon as that tracking was done

հենց որ վերահսկողություն կիրառվեց

to over 30 percent.

30 տոկոս երեխաների վրա:

For minority kids, it's over 50 percent.

Իսկ ավելի փոքր երեխաների համար վերահսկողությունը մոտավորապես 50 տոկոս է:

And even if you graduate from high school,

Եվ եթե նույնիսկ ավարտում ես ավագ դպրոցը

if you're low-income,

և եթե ցածր եկամուտ ունես

you have less than a 25 percent chance of ever completing a college degree.

25 տոկոսից էլ քիչ է շանսը, որ դու կստանաս ավարտական դիպլոմ:

If you're low-income in the United States,

Միացյալ Նահանգներում ցածր եկամուտ ունենալու դեպքում

you have a higher chance of going to jail

բանտ գնալու հավանականությունը ավելի մեծ է,

than you do of getting a four-year degree.

քան 4 տարվա կոչում ստանալը:

And that doesn't seem entirely fair.

և դա բնավ արդար չէ:

So, how do you make education better?

Այսպիսով, ինչպե՞ս բարելավվել կրթության մակարդակը:

Now, our foundation, for the last nine years, has invested in this.

Վերջին 9 տարիների ընթացքում մեր հիմադրամը ներդրումներ է կատարել այս ոլորտում:

There's many people working on it.

Շատ մարդիկ են աշխատում դրա վրա:

We've worked on small schools,

Մենք աշխատել ենք փոքր դպրոցներում

we've funded scholarships,

կրթաթոշակներ ենք ֆինանսավորել,

we've done things in libraries.

կատարել ենք աշխատանքներ գրադարաններում:

A lot of these things had a good effect.

Սրանցից շատերը դրական ազդեցություն են ունեցել:

But the more we looked at it, the more we realized that having great teachers

Բայց ինչքան զբաղվում էինք դրանով, այդքան ավելի էինք հասկանում, որ հոյակապ ուսուցիչներ ունենալը

was the very key thing.

հիմնական նպատակն էր:

And we hooked up with some people studying

Եվ մի քանի մարդկանց հետ մենք գործի անցանք` ուսումնասիրելու,

how much variation is there between teachers,

թե ինչպիսի տարբերություն կա

between, say, the top quartile -- the very best --

ասենք լավագույն 25 %-ի, լավագուններից լավագույների,

and the bottom quartile.

և վատագույն 25 % ուսւոցիչների միջև:

How much variation is there within a school or between schools?

Ինչպիսի՞ն է վարիացիոն տատանումները միևնույն դպրոցում կամ տարբեր դպրոցների միջև:

And the answer is that these variations are absolutely unbelievable.

Եվ պատասխանն այն է, որ այս տարբերությունները միանգամայն անհավատալի են:

A top quartile teacher will increase the performance of their class --

լավագույն 25 % մեջ ներառված ուսուցիչը կբարձրացնի դասարանի կատարողականությունը`

based on test scores --

հիմնվելով թեստերի արդյունքների վրա.

by over 10 percent in a single year.

մեկ տարվա ընթացում 10 տոկոսից էլ ավելի:

What does that mean?

Ի՞նչ է դա նշանակում:

That means that if the entire U.S., for two years,

Սա նշանակում է, որ եթե ամբողջ Միացյալ Նահանգները 2 տարում

had top quartile teachers,

լավագույն 25 % ուսուցիչները դասավանդեին,

the entire difference between us and Asia would go away.

մեր և Ասիայի միջև տարբերություն չէր լինի:

Within four years we would be blowing everyone in the world away.

4 տարի անց աշխարհում մեր նմանը չէր լինի:

So, it's simple. All you need are those top quartile teachers.

Այսպիսով, ամեն ինչ պարզ է: Մեզ անհրաժեշտ են լավագույն 25 % ուսուցիչներ:

And so you'd say, "Wow, we should reward those people.

Այսպիսով դուք կասեք, «Ուաու, մենք պետ է պարգևատրենք նրանց»:

We should retain those people.

Անհրաժեշտ է պահպանենք նրանց:

We should find out what they're doing and transfer that skill to other people."

Պետք է պարզենք, թե ինչ են նրանք անում ու փոխանցենք այդ հմտությունը այլ մարդկանց:

But I can tell you that absolutely is not happening today.

Բայց ձեզ կարող եմ ասել, որ այսօր դա այդպես չէ:

What are the characteristics of this top quartile?

Որո՞նք են լավագույն 25 % ուսուցիչների բնորոշ գծերը:

What do they look like?

Ինչպիսի՞նն են նրանք:

You might think these must be very senior teachers.

Հնարավոր է դուք մտածեք, որ նրանք տարիքով մեծ ուսուցիչներ են:

And the answer is no.

Պատասխանը ոչ է:

Once somebody has taught for three years

Երբ ինչ-որ մեկը 3 տարի դասավանդում է,

their teaching quality does not change thereafter.

դրանից հետո նրա ուսուցման որակը չի փոխվում:

The variation is very, very small.

Շեղումները շատ, շատ փոքր են:

You might think these are people with master's degrees.

Հնարավոր է մտածեք, որ նրանք Մագիստրոսներ են:

They've gone back and they've gotten their Master's of Education.

Նրանք վերադարձել են ու ստացել մագիստրոսական կրթություն:

This chart takes four different factors

Այս աղուսյակը հաշվի է առնում 4 տարբեր գործոններ

and says how much do they explain teaching quality.

և ասում, թե ինչպես են նրանք բացատրում կրթության որակը:

That bottom thing, which says there's no effect at all,

Ներքևի այդ ցուցիչը, որ ցույց է տալիս արդյունքի բացակայություն

is a master's degree.

մագիստրոսական աստիճանն է:

Now, the way the pay system works is there's two things that are rewarded.

Հիմա, վճարման համակարգի աշխատանքի համաձայն, 2 բան է ողջունելի:

One is seniority.

Առաջինը փորձառությունն է:

Because your pay goes up and you vest into your pension.

Քանի որ վճարդ ավելանում է, և դու ներդնում ես քո թոշակի մեջ:

The second is giving extra money to people who get their master's degree.

Երկրորդն էլ հավելյալ գումարն է, որ վճարվում է մարդկանց, ովքեր մագիստրոսական կրթություն են ստանում:

But it in no way is associated with being a better teacher.

Բայց սա ոչ մի կապ չունի ավելի լավ ուսուցիչ լինելու հետ:

Teach for America: slight effect.

«Ուսուցանեք Ամերիկայի համար» կազմակերպության տվյալներ. աննշան ազդեցություն:

For math teachers majoring in math there's a measurable effect.

Այնտեղ վերապատրաստվող մաթեմատիկայի ուսուցիչների համար ազդեցություն զգալի է:

But, overwhelmingly, it's your past performance.

Սակայն դա ձեր անցյալի հաճողությունների ճնշող մեծամասնությունն է:

There are some people who are very good at this.

Կան մարդիկ, ովքեր շատ լավ են սրանից:

And we've done almost nothing

Եվ մենք գրեթե ոչինչ չենք արել`

to study what that is

ուսումնասիրելու, թե ինչպես դա

and to draw it in and to replicate it,

օգտագործել և վերարտադրելու,

to raise the average capability --

բարձրացնելու միջին ընդունակությունները,

or to encourage the people with it to stay in the system.

կամ դրանով մարդկանց քաջալերելու, որպեսզի մնան համակարգում:

You might say, "Do the good teachers stay and the bad teacher's leave?"

Հնարավոր է ասեք. «Lավ ուսուցիչները մնում են, իսկ վատերը գնո՞ւմ»:

The answer is, on average, the slightly better teachers leave the system.

Պատասխանը այսպիսին է, միջին հաշվով, մի քիչ ավելի լավ ուսուցիչներն են լքում համակարգը:

And it's a system with very high turnover.

Իսկ դա մեծ շրջադարձ է:

Now, there are a few places -- very few -- where great teachers are being made.

Հիմա շատ քիչ տեղեր կան, որտեղ լավ ուսուցիչներ են դառնում:

A good example of one is a set of charter schools called KIPP.

Մի շատ լավ օրինակ է մասնավոր դպրոցների մի շարք, որ կոչվում է «KIPP» (ԳՈՒ):

KIPP means Knowledge Is Power.

ԳՈՒն նշանակում է «Գիտելիքն ուժ է»:

It's an unbelievable thing.

Անհավատալի մի բան է:

They have 66 schools -- mostly middle schools, some high schools --

Նրանք մոտ 66 դպրոցներ ունեն, մեծամասամբ միջնակարգ դպրոցներ, մի քանի ավագ դպրոցներ,

and what goes on is great teaching.

որտեղ հոյակապ ուսուցում է իրականացվում:

They take the poorest kids,

Նրանք ընդունում են ամենաաղքատ երեխաներին,

and over 96 percent of their high school graduates go to four-year colleges.

և իրենց ավագ դպրոցն ավարտողների մոտ 96 տոկոսը գնում են 4ամյա քոլեջներ:

And the whole spirit and attitude in those schools

Այդ դպրոցների ընդհանուր ոգին ու վերաբերբունքը

is very different than in the normal public schools.

շատ է տարբերվում նորմալ հասարականան դպրոցներից:

They're team teaching. They're constantly improving their teachers.

Նրանք զբաղվում են թիմային ուսուցմամբ: Նրանք պարբերաբար վերապատրաստում են իրենց ուսուցիչներին:

They're taking data, the test scores,

Նրանք վերցնում են տեղեկությունններ, թեստերի արդյունքներ

and saying to a teacher, "Hey, you caused this amount of increase."

և ասում. «Հեյ, դուք այսքան աճ եք արձանագրել»:

They're deeply engaged in making teaching better.

Նրանք խորապես ներգրավված են ուսուցման բարելավման մեջ:

When you actually go and sit in one of these classrooms,

Իրականաում, երբ գնում ու նստում եք այս դասարաններից մեկում

at first it's very bizarre.

սկզբում ամեն ինչ շատ տարօրինակ է:

I sat down and I thought, "What is going on?"

Նստած մտածում էի. «Ի՞նչ է կատարվում»:

The teacher was running around, and the energy level was high.

Ուսուցիչը այս ու այն կողմ էր վազվզում, շատ էնէրգիայի հոսքը կար:

I thought, "I'm in the sports rally or something.

Մտածեցի. «Ես իսկապես սպորտային մրցույթի կամ նամանատիպ բանի՞ եմ մասնակցում:

What's going on?"

Ի՞նչ է կատարվում»:

And the teacher was constantly scanning to see which kids weren't paying attention,

Իսկ ուսուցչուհին ուշադիր հետևում էր, որ տեսնի, թե որ երեխաներն են ուշադրություն դարձնում,

which kids were bored,

որ երեխաներն են ձանձրնում,

and calling kids rapidly, putting things up on the board.

երեխաների անուններն էր տալիս և գրատախտակին ինչ որ բաներ էր գրում:

It was a very dynamic environment,

Շատ դինամիկ միջավայր էր,

because particularly in those middle school years -- fifth through eighth grade --

որովհետև մասնավորապես միջին դպրոցում ` 5-9րդ դասարաններում,

keeping people engaged and setting the tone

մարդկանց դասի մեջ ներգրավվել և ձայնի տոն սահմանել,

that everybody in the classroom needs to pay attention,

որպեսզի դասարանում ամենքը ուշադիր լինի,

nobody gets to make fun of it or have the position of the kid who doesn't want to be there.

ոչ ոք չի ծիծաղում սրա վրա, որ այնպիսի տպավորություն չստեղծվի, թե նա չի ուզում այնտեղ գտնվել:

Everybody needs to be involved.

Բոլորը պետք է ներգրավվեն:

And so KIPP is doing it.

և այսպիսով ԳՈւն անում է դա:

How does that compare to a normal school?

Իսկ ինչո՞վ է այն համեմատվում նորմալ դպրոցի հետ:

Well, in a normal school, teachers aren't told how good they are.

Դե, նորմալ դպրոցում ուսուցիչներին չեն ասում, թե ինչքան լավն են իրենք:

The data isn't gathered.

Տեղեկությունը չի հավաքվում:

In the teacher's contract,

Ուսուցչի պայմանագրով

it will limit the number of times the principal can come into the classroom --

սահմանվում է, որ տնօրենը հաշված անգամներ կարող է գալ դասարան`

sometimes to once per year.

երբեմն նույնիսկ տարվա ընթացքում մի անգամ:

And they need advanced notice to do that.

Եվ նրանց նախորոք զգուշացվում է դրա մասին:

So imagine running a factory where you've got these workers,

Այսպես, պատկերացրեք ղեկավարում եք մի գործարան, որտեղ աշխատում են այսպիսի բանվորներ,

some of them just making crap

նրանցից մի քանիսը միայն խոտան են արտադրում,

and the management is told, "Hey, you can only come down here once a year,

ու ղեկավարությանը ասում են. «Հեյ, դուք այստեղ կարող եք գալ տարվա մեջ միայն մի անգամ,

but you need to let us know, because we might actually fool you,

բայց դուք պետք է մեզ տեղյակ պահեք, որովհետև մենք կարող ենք հիմարեցնել ձեզ»,

and try and do a good job in that one brief moment."

և փորձել մի լավ գործ անել այդ կարճ րոպեի ընթցքում:

Even a teacher who wants to improve doesn't have the tools to do it.

Նույնիսկ ուսուցիչը, ով ուզում է վերապատրաստվել, միջոցներ չունի դրա համար:

They don't have the test scores,

Նրանք չունեն թեստերի գնահատականներ,

and there's a whole thing of trying to block the data.

սակայն ունեն մի շարք գործոններ, որոնք արգել են հանդիանում տվյալների բազայի համար:

For example, New York passed a law

Օրինակ` Նյու Յորքը մի օրենք ընդունեց,

that said that the teacher improvement data could not be made available and used

համաձայն որի ուսուցչի վերապատրաստման մասին տեղեկությունը չի կարելի հասանելի դարձնել և օգտագործել

in the tenure decision for the teachers.

ուսուցչի պաշտոնավարման որոշումներում:

And so that's sort of working in the opposite direction.

Այսպիսով, սա հակառակ ուղղությամբ աշխատելու մի ձև է:

But I'm optimistic about this,

Բայց ես լավատեսորեն եմ նայում սրան,

I think there are some clear things we can do.

կարծում եմ մի քանի բան կարող ենք անել սրա վերաբերյալ:

First of all, there's a lot more testing going on,

Նախ և առաջ շատ թեստեր են անցկացվում,

and that's given us the picture of where we are.

և դա մեզ տվել է այն պատկերը թե որտեղ ենք մենք գտնվում:

And that allows us to understand who's doing it well,

և սա թույլ է տալիս մեզ հասկաանալ, թե ով է գերազանց,

and call them out, and find out what those techniques are.

առանձնացնել նրանց ու պարզել, թե որոնք են այդ տեխնիկաները:

Of course, digital video is cheap now.

Անշուշտ, թվային տեսախցիկը էժան է հիմա:

Putting a few cameras in the classroom

Դասարաններում մի քանի տեսախցիկ տեղադրելը

and saying that things are being recorded on an ongoing basis

և ասելը, որ ամեն ինչ տեսագրվում է շարունակական հիմքի վրա,

is very practical in all public schools.

շատ իրական է բոլոր հասարակական դպրոցներում:

And so every few weeks teachers could sit down

Այսպիսով մի քանի շաբաթը մեկ ուսուցիչները կարող է նստել

and say, "OK, here's a little clip of something I thought I did well.

ու ասել «Լավ, կարծում եմ այս կարճամետրաժ տեսանյությում լավ բան եմ հանդես եկել:

Here's a little clip of something I think I did poorly.

Իսկ այս մեկում տեսնում եմ, թե որտեղ եմ թերացել:

Advise me -- when this kid acted up, how should I have dealt with that?"

Խորհուրդ տվեք ինձ, ինչպե՞ս պետք է վարվեի այս երեխայի հետ, երբ նա իրեն լավ չէր պահում»:

And they could all sit and work together on those problems.

Եվ նրանք բոլորն էլ կարող են նստել ու միասին աշխատել այդ խնդիրների վրա:

You can take the very best teachers and kind of annotate it,

Դուք կարող եք վերցնել ամենալավ ուսուցիչներին և ծանոթագրել նրանց,

have it so everyone sees who is the very best at teaching this stuff.

որպեսզի բոլորը տեսնեն, թե ով է ամենալավը ուսուցչական անձնակազմում:

You can take those great courses and make them available

Դոք կարող եք վերցնել այդ հիանալի կուրսերը և հասանելի դարձնել

so that a kid could go out and watch the physics course, learn from that.

այնպես, որ երեխաները կարողանան գնալ ու տեսնել ֆիզիկայի դասընթացները, սովորել դրանից:

If you have a kid who's behind,

Եթե ունեք աշակերտ, ով հետ է մնացել,

you would know you could assign them that video to watch and review the concept.

կարող եք նրան տրամադրել տեսանյութը, որ նա աչքի անցկացնի և կրկնի նյութը:

And in fact, these free courses could not only be available just on the Internet,

Իրականում, այս ազատ կուրսերը պետք է հասանելի լինեն ոչ միայն համացանցում,

but you could make it so that DVDs were always available,

այլև կարող եք այնպես անել, որ դիվիդիների հնարավորություն լինի,

and so anybody who has access to a DVD player can have the very best teachers.

և այսպիսով յուրաքանչյուր ոք, ով DVD-ի նվագարկչի հնարավորություն ունի, կարող է ունենալ ամենալավ ուսուցիչներին:

And so by thinking of this as a personnel system,

Եթե այս ամենն ընդունենք որպես անձնակազմային համակարգ,

we can do it much better.

մենք դա ավելի լավ կարող ենք անել:

Now there's a book actually, about KIPP --

Հիմա մի գիրք կա KIPP-ի մասին`

the place that this is going on --

այն վայրն է, որտեղ այս ամենը կատարվում է

that Jay Matthews, a news reporter, wrote -- called, "Work Hard, Be Nice."

«աշխատեք քրտնաջան, եղեք հաճելի» գրքի հեղինակն է լրագրող Ջեյ Մեթյուսը:

And I thought it was so fantastic.

Կարծում եմ, որ հրաշալի գիրք է:

It gave you a sense of what a good teacher does.

Սա գաղափար է տալիս այն մասին, թե ինչ է անում լավ ուսուցիչը:

I'm going to send everyone here a free copy of this book.

Պատրաստվում եմ բոլորիդ ուղարկել այդ գրքի անվճար օրինակները:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Now, we put a lot of money into education,

Այսօր մենք մեծ գումարներ ենք ներդնում կրթության ոլորտում,

and I really think that education is the most important thing to get right

և ես իրոք կարծում եմ, որ կրթությունը այն կարևոր միջոցն է, որով պետությունը իրավունք է ձեռք բերում

for the country to have as strong a future as it should have.

ունենալ այնպիսի հզոր ապագա, որը պետք է ունենա:

In fact we have in the stimulus bill -- it's interesting --

Իրականում մենք խթան օրինագիծ ունենք, սա հետաքրքիր է:

the House version actually had money in it for these data systems,

Ներկայացուցիչների Պալատը իրականում գումարներ է հատկացնում այս տեղեկատվական համակարգերի համար,

and it was taken out in the Senate

իսկ Սենատում դրանք հանվեցին,

because there are people who are threatened by these things.

որովհետև այն սպառնում էր որոշ մարդկանց:

But I -- I'm optimistic.

Բայց ես, ես լավատես եմ:

I think people are beginning to recognize how important this is,

Կարծում եմ մարդիկ սկսում եմ հասկանալ, թե ինչքան կարևոր է սա,

and it really can make a difference for millions of lives, if we get it right.

սա կարող է փոխել միլիոնավոր կյանքեր, եթե ճիշտ ընկալենք դա:

I only had time to frame those two problems.

Ես ժամանակ ունեի միայն այս 2 խնդիրները ձևակերպելու համար:

There's a lot more problems like that --

Սրանց նման շատ խնդիրներ կան

AIDS, pneumonia -- I can just see you're getting excited,

ինչպես օրինակ ՁԻԱՀ-ը, թոքերի բորբոքումը, երևում է թե ինչքան եք հուզվում

just at the very name of these things.

սրանց անունները լսելիս միայն:

And the skill sets required to tackle these things are very broad.

Իսկ այսպիսի բաների լուծման հնարավորությունների սահմանը շատ լայն է:

You know, the system doesn't naturally make it happen.

Բայց գիտեք, համակարգը իրականում չի իրագործում սա:

Governments don't naturally pick these things in the right way.

Կառավարությունը ճիշտ ձևով չի կազմակերպում այսպիսի բաները:

The private sector doesn't naturally put its resources into these things.

Բնականաբար մասնավոր սեկտորը միջոցներ չի ներդնում այս ոլորտում:

So it's going to take brilliant people like you

Այսպիսով, անհրաժեշտ է ընտրել ձեզ նման հիանալի մարդկանց,

to study these things, get other people involved --

որ ուսումնասիրեն այսպիսի բաները, ներգրավվեն այլ մարդկանց,

and you're helping to come up with solutions.

և օգնեք գտնել լուծումներ:

And with that, I think there's some great things that will come out of it.

Եվ այս ամենի հետ մեկտեղ հույս ունեմ, որ ի վերջո մի լավ բան դուրս կգա դրանից:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)