This app makes it fun to pick up litter | Jeff Kirschner

Çeviri: Çağla Konuk Gözden geçirme: Ramazan Şen

This story starts with these two --

Bu hikaye şu ikisiyle başlıyor --

my kids.

benim çocuklarımla.

We were hiking in the Oakland woods

Bir gün Oakland ormanında yürüyüş yaparken,

when my daughter noticed a plastic tub of cat litter in a creek.

kızım derenin içinde, içi kedi kumu dolu plastik bir leğen fark etti.

She looked at me and said,

Bana baktı ve dedi ki,

"Daddy?

"Babacığım!

That doesn't go there."

O şeyin derenin içinde ne işi var?"

When she said that, it reminded me of summer camp.

Bu sözü, bana gittiğim bir yaz kampını hatırlattı.

On the morning of visiting day,

Ziyaret günü sabahında,

right before they'd let our anxious parents come barreling through the gates,

heyecanlı ailelerimiz kampın kapısından içeri dalmadan hemen önce,

kamp amirimiz: "Çabuk olun!

our camp director would say,

"Quick! Everyone pick up five pieces of litter."

Herkes hemen beş parça çöp toplasın." dedi.

You get a couple hundred kids each picking up five pieces,

Yüzlerce küçük çocuğun beşer parça çöp topladığını düşünsenize,

and pretty soon, you've got a much cleaner camp.

kampınız hemen tertemiz bir yer haline gelir.

So I thought,

Ben de düşündüm ki,

why not apply that crowdsourced cleanup model to the entire planet?

bu temizleme modelini neden tüm dünya üzerinde uygulamayalım ki?

And that was the inspiration for Litterati.

Ve bu, Litterati için ilham kaynağı oldu.

The vision is to create a litter-free world.

Hayalim, çöpten arınmış bir dünya yaratmaktı.

Let me show you how it started.

Nasıl başladığını anlatayım.

I took a picture of a cigarette using Instagram.

İlk önce bir sigara fotoğrafı çekerek Instagram'a koydum.

Then I took another photo ...

Daha sonra bir başka fotoğraf çektim.

and another photo ...

Ve sonra bir tane daha...

and another photo.

Derken bir tane daha.

And I noticed two things:

Ve iki şey farkettim:

birincisi, çöp o anda sanatsal ve yaklaşılabilir bir şey haline gelmişti;

one, litter became artistic and approachable;

ve ikincisi de, birkaç günün sonunda

and two,

at the end of a few days, I had 50 photos on my phone

telefonumda 50 kadar fotoğraf birikmişti

and I had picked up each piece,

ve her bir fotoğrafı kaydederken

and I realized that I was keeping a record

farkettim ki, aslında evren üzerinde

of the positive impact I was having on the planet.

yarattığım olumlu etkinin bir kaydını tutuyordum.

That's 50 less things that you might see,

Bu, görebileceğiniz veya üzerine basabileceğiniz,

or you might step on,

ya da kuşların yiyebileceği

or some bird might eat.

50 daha az şey demek.

So I started telling people what I was doing,

Böylece insanlara ne yaptığımı anlatmaya başladım

and they started participating.

ve onlar da bana katılmaya başladılar.

One day,

Bir gün,

this photo showed up from China.

bu fotoğraf Çin'den gönderildi.

And that's when I realized

Ve o zaman Litterati'nin

that Litterati was more than just pretty pictures;

sadece hoş fotoğraflardan çok daha fazlası olduğunu fark ettim;

we were becoming a community that was collecting data.

çünkü biz zamanla bilgi biriktiren bir topluluk haline geliyorduk.

Each photo tells a story.

Her bir fotoğraf bir hikaye anlatıyor.

It tells us who picked up what,

Fotoğraflar bize kimin neyi çektiğini,

a geotag tells us where

coğrafi etiket nerede olduğunu,

and a time stamp tells us when.

tarih bilgisi de ne zaman çektiğini anlatıyor.

So I built a Google map,

Böylece bir Google Haritalar uygulaması oluşturdum

and started plotting the points where pieces were being picked up.

ve çöplerin toplandığı noktaları haritada göstermeye başladım.

And through that process, the community grew

Ve bu süreç boyunca topluluk büyüdü,

ve veri de büyüdü.

and the data grew.

My two kids go to school right in that bullseye.

Ve çocuklarım da bu farkındalıkla okula gitmeye başladılar.

Litter:

Çöp;

it's blending into the background of our lives.

hayatımızın arka planında sürekli var olan bir şey.

But what if we brought it to the forefront?

Bunu hayatımızın ön planına alsak ne olur?

What if we understood exactly what was on our streets,

Caddelerimizde, kaldırımlarımızın üzerinde ve okul bahçelerindekilerin

our sidewalks

ne olduğunu

and our school yards?

tam olarak anlarsak ne olur?

How might we use that data to make a difference?

Bu bilgiyi bir fark yaratmak için nasıl kullanabiliriz?

Size göstereyim.

Well, let me show you.

İlk olarak bu, şehirler.

The first is with cities.

San Francisco wanted to understand what percentage of litter was cigarettes.

San Francisco, çöplerin yüzde kaçının sigara izmariti olduğunu öğrenmek istedi.

Why?

Peki neden?

To create a tax.

Vergi almak için.

So they put a couple of people in the streets

Bu yüzden sokaklara, ellerinde kalemler ve not defterleriyle

with pencils and clipboards,

dolaşarak bilgi toplayan

who walked around collecting information

bir kaç insan yerleştirdi,

which led to a 20-cent tax on all cigarette sales.

ki bu da her bir paket sigara satışından 20 sent vergi alınmasına neden oldu.

And then they got sued

Ve sonra hükümete büyük bir tütün şirketi

by big tobacco,

tarafından dava açıldı.

who claimed that collecting information with pencils and clipboards

İddiaları ise kalem ve defterle toplanan bilginin

is neither precise nor provable.

kesin ve ispat edilebilir olmadığıydı.

The city called me and asked if our technology could help.

Yetkililer beni aradı ve teknolojimizin yardımcı olup olamayacağını sordu.

I'm not sure they realized

Teknolojimizin Instagram hesabım olduğunun

that our technology was my Instagram account --

farkındalar mıydı, emin değilim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But I said, "Yes, we can."

Ama "Yapabiliriz." dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"And we can tell you if that's a Parliament or a Pall Mall.

"Ve izmaritin Parliament mi yoksa Pall Mall mı olduğunu da öğrenebiliriz.

Plus, every photograph is geotagged and time-stamped,

Ayrıca her bir fotoğraf konum ve zaman etiketine sahip,

providing you with proof."

bu da size kanıt sağlar."

Four days and 5,000 pieces later,

Dört günlük bir çalışma ve 5.000 sigara izmariti sonrası,

our data was used in court to not only defend but double the tax,

verilerimiz mahkemede hem kanıt oluşturdu hem de vergiyi iki katına çıkarttı.

generating an annual recurring revenue of four million dollars

ki bu da San Francisco'nun kendi kendini temizlemesi için yıllık dört milyon dolarlık

for San Francisco to clean itself up.

bir gelir vergisi ortaya çıkardı.

Now, during that process I learned two things:

Bu süreç bana iki şeyi öğretti:

İlki, Instagram doğru bir araç değil --

one, Instagram is not the right tool --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

so we built an app.

o yüzden bir uygulama geliştirdik.

And two, if you think about it,

Ve ikincisi, eğer düşünürseniz,

every city in the world has a unique litter fingerprint,

dünyadaki bütün şehirler çöple alakalı birbirinden farklı parmak izine sahip

and that fingerprint provides both the source of the problem

ve bu parmak izi hem sorunun kaynağına inmek hem de çözüm yolu üretmek için

and the path to the solution.

imkan sağlıyor.

If you could generate a revenue stream

Sadece sigara oranını anlayarak

just by understanding the percentage of cigarettes,

bir gelir akışı oluşturabiliyorsanız,

well, what about coffee cups

bu, neden kahve bardakları,

or soda cans

gazlı içecek kutuları veya

or plastic bottles?

plastik şişelerle yapılamasın?

If you could fingerprint San Francisco, well, how about Oakland

Eğer San Francisco'nun parmak izini alabiliyorsanız, aynı şeyi Oakland,

or Amsterdam

Amsterdam

or somewhere much closer to home?

veya size yakın başka bir ülke için neden yapamayasınız?

And what about brands?

Peki ya markalar?

How might they use this data

Acaba onlar bu bilgileri,

to align their environmental and economic interests?

çevresel ve ekonomik çıkarları doğrultusunda nasıl kullanabilirler?

There's a block in downtown Oakland that's covered in blight.

Oakland şehir merkezinde çöplerle dolu bir arsa var.

The Litterati community got together and picked up 1,500 pieces.

Litterati topluluğu orada bir araya geldi ve 1.500 parça çöp topladı.

And here's what we learned:

Ve şunu öğrendik:

most of that litter came from a very well-known taco brand.

Bu 1.500 çöpün çoğu çok bilinen bir dürüm markasına aitti.

Most of that brand's litter were their own hot sauce packets,

Bu markanın çöplerinin çoğu da acı sos paketleriydi

and most of those hot sauce packets hadn't even been opened.

ve paketlerin birçoğu hiç açılmadan atılmıştı.

The problem and the path to the solution --

Bu probleme çözüm yolu şunlar olabilir:

well, maybe that brand only gives out hot sauce upon request

Belki bu marka acı sosları yalnızca isteyen kişilere verebilir

or installs bulk dispensers

veya soslar için bir otomat kurabilir

or comes up with more sustainable packaging.

veya doğa dostu paketler kullanabilir.

How does a brand take an environmental hazard,

Bir marka, çevresel bir tehdidi nasıl ekonomik bir

turn it into an economic engine

avantaja dönüştürüp

and become an industry hero?

bir sanayi devi haline gelebilir?

If you really want to create change,

Eğer gerçekten bir değişim yaratmak istiyorsanız,

there's no better place to start than with our kids.

bunun en iyi yolu, kendi çocuklarımızdan başlamaktır.

A group of fifth graders picked up 1,247 pieces of litter

Bir grup beşinci sınıf öğrencisi, yalnızca kendi okul bahçelerinde

just on their school yard.

1.247 adet çöp topladı.

And they learned that the most common type of litter

Ve topladıkları çöplerin çoğunun,

were the plastic straw wrappers from their own cafeteria.

okul kantinlerinden alınan pipetlerin kağıdı olduğunu öğrendiler.

So these kids went to their principal and asked,

Daha sonra okul müdürüne gidip ona şu soruyu sordular:

"Why are we still buying straws?"

"Neden hâlâ pipet alıyoruz?"

And they stopped.

Ve almayı bıraktılar.

And they learned that individually they could each make a difference,

Bu olay onlara şunu öğretti: bireysel olarak her biri bir fark yaratabilirlerdi

but together they created an impact.

fakat bir araya gelerek bir etki yarattılar.

It doesn't matter if you're a student or a scientist,

Bir öğrenci veya bir bilim adamı olmanız önemli değil,

whether you live in Honolulu or Hanoi,

Honolulu veya Hanoi'de yaşamanız da farketmez.

this is a community for everyone.

Sonuç olarak bu topluluk hepimiz için var.

It started because of two little kids in the Northern California woods,

Bu hareket Kuzey Kaliforniya ormanlarında iki küçük çocukla birlikte başladı

and today it's spread across the world.

ve bugün tüm dünyaya yayılmış durumda.

And you know how we're getting there?

Ve bu noktaya nasıl geldik, biliyor musunuz?

One piece at a time.

Her seferinde bir parçayla.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)