Toby Shapshak: You don't need an app for that

Toby Shapshak: Her şey için bir uygulamaya ihtiyacınız yok

Çeviri: Şâkir Aşçı Gözden geçirme: selvin gursoy

Let me start by asking you a question, just with a show of hands:

Bir soruyla başlayalım, elinizi kaldırın:

Who has an iPhone?

Kimlerin iPhone telefonu var?

Who has an Android phone?

Kimlerin Android telefonu var?

Who has a Blackberry?

Kimlerin Blackberry telefonu var?

Who will admit in public to having a Blackberry?

Hanginiz Blackberry telefonu olduğunu toplum içinde söyler?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And let me guess, how many of you,

Tahmin edeyim, buraya geldiğinizde

when you arrived here, like me, went and bought

kaçınız benim yaptığım gibi, gidip

a pay-as-you-go SIM card? Yeah?

ön ödemeli SIM kart satın aldı?

I'll bet you didn't even know

Bahse girerim Afrika teknolojisi

you're using African technology.

kullandığınızı bilmiyordunuz.

Pay-as-you-go was a technology, or an idea,

Ön ödemeli kullanım fikri ya da teknolojisi

pioneered in Africa by a company called Vodacom

ilk olarak Afrika'da Vodacom adlı şirket tarafından

a good 15 years ago,

15 yıl kadar önce ortaya çıkarılmıştır.

and now, like franchising,

Şu andaysa, tıpkı isim hakkı kirâlama (franchising) gibi

pay-as-you-go is one of the most dominant forces

ön ödemeli kullanım, dünyadaki ekonomik etkinliğe

of economic activity in the world.

hâkim olan güçlerden biridir.

So I'm going to talk about innovation in Africa,

Afrika'daki teknolojik gelişmeşlere bakarsak

which I think is the purest form,

en doğal şekilde

innovation out of necessity.

gereklilikten doğan buluşları görürüz.

But first, I'm going to ask you some other questions.

Ancak öncesinde, birkaç soru daha soracağım.

You don't have to put your hands up.

Elinizi kaldırmak zorunda değilsiniz.

These are rhetorical.

Retorik sorular bunlar.

Why did Nikola Tesla have to invent

Niçin Nikola Tesla

the alternating current that powers the lights

bu binadaki ya da bulunduğumuz şehirdeki ışıklandırmanın

in this building or the city that we're in?

gücünü sağlayan dalgalı akımı icat etmek ihtiyacı duydu?

Why did Henry Ford have to invent the production line

Niçin Henry Ford, siyah renkte olduğu sürece

to produce these Fords that came in anything

bitirilen herhangi bir Ford arabasını üretmek için

as long as they were black?

seri üretim hattını icat etmek ihtiyacı duydu?

And why did Eric Merrifield have to invent the dolos?

Niçin Eric Merrifield'ın "dolos"u icat etmesi gerekti?

Blank stares. That is what a dolos looks like,

Cevapları bilmiyor gibi bakıyorsunuz. Bakın bu bir dolos,

and in the background, you can see Robben Island.

arka planda da Robben Adası'nı görüyorsunuz.

This is a small dolos, and Eric Merrifield

Bu küçük bir dolos. En bilinen mucit ise

is the most famous inventor you've never heard of.

ismini ilk kez duyduğunuz Eric Merrifield'dir.

In 1963, a storm ripped up the harbor

1963'te, bir fırtına East London adlı küçük bir

in a small South African town called East London,

Güney Afrika kentindeki limanı yerle bir etti.

and while he was watching his kids playing

Eric Merrifield, çocuklarının öküz kemiklerinden

with toys made from oxen bones called dolosse,

yapılan "dolos" adı verilen oyuncaklarıyla oynamasını izlerken

he had the idea for this.

bu dolos fikrini akıl etti.

It's a bit like a huge jumping jack,

Biraz iple oynatılan dev bir oyuncağa benziyor

and they have used this in every harbor in the world

ve dünyadaki her limanda

as a breakwater.

dalgakıran olarak kullanılıyor.

The global shipping economy would not be possible

Küresel deniz taşımacılığı,

without African technology like this.

bunun gibi bir Afrika teknolojisi olmadan varolamazdı.

So whenever you talk about Africa,

Ne zaman Afrika'dan bahsetseniz,

you have to put up this picture of the world from space,

dünyanın uzaydan çekilmiş bu fotoğrafını koymanız gerekiyor.

and people go, "Look, it's the Dark Continent."

İnsanların tepkisiyse şöyle oluyor: "Baksana, işte bu Karanlık Kıta".

Actually, it isn't.

Aslında değil.

What it is is a map of innovation.

Aslında bu, innovasyon haritası.

And it's really easy to see where innovation's going on.

İnnovasyonun nerede gerçekleştiğini görmekse gerçekten kolay.

All the places with lots of electricity, it isn't.

Her yer hâlâ elektrik kullanırken orası kullanmıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

And the reason it isn't is because everybody's

Bunun nedeniyse herkesin televizyon izlemesi

watching television or playing Angry Birds.

ya da Angry Birds oynaması.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkış)

So where it's happening is in Africa.

Bunun gerçekleştiği yer Afrika.

Now, this is real innovation,

İşte gerçek inovasyon bu.

not the way people have expropriated the word

İnsanların devamlı yeni ürünlerin tanıtımlarından

to talk about launching new products.

bahsetmek için içi kullandığı kelime değil.

This is real innovation, and I define it as problem-solving.

Bu gerçek inovasyondur ve ben bunu sorun çözmek olarak tanımlıyorum.

People are solving real problems in Africa.

İnsanlar Afrika'da gerçek sorunları çözüyor.

Why? Because we have to.

Niçin? Çünkü yapmak zorundayız.

Because we have real problems.

Çünkü bizim gerçek sorunlarımız var.

And when we solve real problems for people,

Bu insanlar için gerçek sorunları çözdüğümüzde

we solve them for the rest of the world

aynı zamanda dünyanın geri kalanı için de

at the same time.

çözmüş oluyoruz.

So in California, everybody's really excited

Kaliforniya'da, herkes bir telefona takılan

about a little square of plastic that you plug into a phone

küçük bir plastik parçası için heyecan duyuyor

and you can swipe your credit card,

kredi kartınızı okutabiliyorsunuz ve insanlar

and people say, "We've liberated the credit card

"Kredi kartımızı POS cihazlarınının

from the point of sale terminal."

boyunduruğundan kurtardık." diyor.

Fantastic. Why do you even need a credit card?

Harika. Peki kredi kartına niçin ihtiyacınız var ki?

In Africa, we've been doing that for years,

Afrika'da biz bu işi yıllardır yapıyoruz

and we've been doing it on phones like this.

ve bunun gibi telefonlarla yapıyoruz.

This is a picture I took at a place called Kitengela,

Bu görüntüyü Kitengela adlı

about an hour south of Nairobi,

Nairobi'nin yaklaşık bir saat güneyinde olan bir yerde çektim.

and the thing that's so remarkable about the payment system

M-Pesa adlı Afrika'da öncülüğü yapılan

that's been pioneered in Africa called M-Pesa

ödeme sisteminin en göze çarpan noktası,

is that it works on phones like this.

bunun gibi telefonlarda çalışmasıdır.

It works on every single phone possible,

Her telefonda çalışıyor,

because it uses SMS.

çünkü SMS kullanıyor.

You can pay bills with it, you can buy your groceries,

Bununla faturalarınızı ödeyebilirsiniz, market alışverişinizi yapabilirsiniz,

you can pay your kids' school fees,

çocuklarınızın okul ücretlerini ödeyebilirsiniz,

and I'm told you can even bribe customs officials.

ve hatta bana söylenene göre gümrük memurlarına rüşvet bile verebilirsiniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Something like 25 million dollars a day

Günde yaklaşık 25 milyon dolar

is transacted through M-Pesa.

M-Pesa aracılığıyla işlem görür.

Forty percent of Kenya's GDP

Kenya'nın gayri sâfi yurtiçi hasılasının %40'ı

moves through M-Pesa using phones like this.

bunun gibi telefonlar kullanılarak hareket eder.

And you think this is just a feature phone.

Bunun sizin için sıradan bir telefon olsa da

Actually it's the smartphone of Africa.

aslında bu Afrika'nın akıllı telefonu.

It's also a radio, and it's also a torch,

Ayrıca bir radyo, hem de bir el feneri

and more than anything else,

ve her şey bir yana,

it has really superb battery life.

olağanüstü bir batarya ömrü var.

Why? Because that's what we need.

Niçin? Çünkü ihtiyacımız olan şey bu.

We have really severe energy problems in Africa.

Afrika'da gerçekten ciddi enerji sorunlarımız var.

By the way, you can update Facebook

Bu arada, bunun gibi bir telefonla

and send Gmail from a phone like this.

Facebook'ta durumunuzu güncelleyebilir ve Gmail'den ileti gönderebilirsiniz.

So we have found a way to use

Mobil çağın çek sistemi diyebileceğimiz

the available technology to send money via M-Pesa,

M-Pesa aracılığıyla para göndermek için

which is a bit like a check system

mevcut teknolojiyi kullanabileceğimiz

for the mobile age.

bir yol bulduk.

I come from Johannesburg, which is a mining town.

Ben, madencilik şehri olan Johanesburg'luyum.

It's built on gold.

Bu şehrin taşı toprağı altındır.

This is a picture I Instagrammed earlier.

Bu, daha önce Instagram'a yüklediğim bir fotoğraf.

And the difference today is that the gold of today is mobile.

Bugün farklı olan şey, günümüzün altınının mobil dünya olmasıdır.

If you think about the railroad system in North America and how that worked,

Kuzey Amerika'daki demiryolu ağını ve işleyiş biçimini düşünürseniz,

first came the infrastructure,

ilk olarak altyapı oluşturuldu,

then came the industry around it, the brothels --

sonrasında çevresindeki sanayi oluşturuldu, genelevler --

it's a bit like the Internet today, right? —

tıpkı günümüz İnternet'i gibi, değil mi? —

and everything else that worked with it:

ve onun etrafında işleyen bütün diğer şeyler:

bars, saloons, etc.

barlar, meyhaneler, vb.

The gold of today is mobile,

Günümüzün altını mobil dünyanın kendisidir

and mobile is the enabler that makes all of this possible.

ve mobil dünya bütün bunları mümkün kılan unsurdur.

So what are some of the things that you can do with it?

Peki, bununla yapabileceğimiz bazı şeyler nelerdir?

Well, this is by a guy called Bright Simons from Ghana,

Gördüğünüz şey, Ganalı Bright Simons tarafından oluşturulmuştur.

and what you do is you take medication,

Bununla kimi insanların

something that some people might spend their entire month's salary on,

aylık maaşlarının tamamını harcadığı ilaçları alıp

and you scratch off the code,

kutulardaki kodun üzerini kazıyorsunuz

and you send that to an SMS number,

ve yazan kodu SMS olarak bir numaraya gönderiyorsunuz.

and it tells you if that is legitimate

Gelen yanıtla ilacın kullanılabilir olduğunu ya da

or if it's expired.

son kullanma tarihinin geçtiğini öğreniyorsunuz.

Really simple, really effective, really life-saving.

Son derece basit, etkili ve gerçekten hayat kurtarıcı.

In Kenya, there's a service called iCow,

Kenya'da, çiftlik hayvanlarınıza nasıl bakmanız

which just sends you really important information

gerektiğiyle ilgili önemli bilgiler gönderen

about how to look after your dairy.

iCow adlı bir hizmet bulunuyor.

The dairy business in Kenya

Kenya'daki çiftlik hayvancılığı

is a $463 million business,

463 milyon dolarlık bir hacme sahip

and the difference between a subsistence farmer

ve asgari ücretle geçinen bir çiftçiyle

and an abundance farmer

bolluk içinde geçinen bir çiftçi arasındaki fark

is only a couple of liters of milk a day.

sadece günde fazladan birkaç litre süt kadar.

And if you can do that, you can rise out of poverty.

Eğer bunu yapabilirseniz, yoksulluktan kurtulabilirsiniz.

Really simple, using a basic phone.

Temel işlevleri olan bir telefonla bu gerçekten basit.

If you don't have electricity, no problem!

Elektriğiniz yoksa sorun değil!

We'll just make it out of old bicycle parts

Eski bisiklet parçalarını kullanarak

using a windmill, as William Kamkwamba did.

rüzgâr üreteci yaparız, tıpkı William Kamkwamba'nın yaptığı gibi.

There's another great African that you've heard

Duymuşsunuzdur, dünyadaki otomobil sanayisini rahatsız eden

that's busy disrupting the automobile industry in the world.

başka bir harika Afrikalı daha var.

He's also finding a way to reinvent solar power

Kendisi, ayrıca güneş enerjisini

and the electricity industry in North America,

ve Kuzey Amerika'daki elektrik sanayisini yeniden icat etmek için bir yol arıyor

and if he's lucky, he'll get us to Mars,

ve eğer şansı yâver giderse, bizi Mars'a götürecek,

hopefully in my lifetime.

umuyorum ki görmeye ömrüm yetecek.

He comes from Pretoria, the capital of [South Africa],

Kendisi, Güney Afrika'nın başkenti olan Pretorialı,

about 50 kilometers from where I live.

benim yaşadığım yerden yaklaşık 50 kilometre uzakta.

So back to Joburg, which is sometimes called Egoli,

Bazen Altın şehri anlamına gelen Egoli de denen

which means City of Gold.

Johanesburg'a geri dönelim.

And not only is mobile the gold of today,

Yalnızca mobil dünya değildir günümüzün altını.

I don't believe that the gold is under the ground.

Ben altının yerin altında olduğuna inanmıyorum.

I believe we are the gold.

Asıl altının kendimiz olduğumuza inanıyorum.

Like you've heard the other economists say,

Ekonomistlerin dediklerini duymuşsunuzdur,

we are at the point where China was

biz şu anda Çin'in patlama yaptığı

when its boom years began,

yılın başlarındayız,

and that's where we're going.

ve aynı doğrultuda ilerliyoruz.

So, you hear the West talk about innovation at the edge.

Batı'nın en ileri inovasyon hakkında konuştuğunu duyuyorsunuz.

Well, of course it's happening at the edge,

Elbette en ileride gerçekleşiyor,

because in the middle, everybody's updating Facebook,

çünkü ortada, herkes Facebook'unu güncelliyor,

or worse still, they're trying to understand

ya da daha kötüsü, Facebook'un gizlilik ayarlarını

Facebook's privacy settings.

anlamaya çalışıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This is not that catchy catchphrase.

Bu bir sözcük oyunu değil.

This is innovation over the edge.

Bu, en ileri inovasyon.

So, people like to call Africa a mobile-first continent,

İnsanlar Afrika'ya ilk mobilleşen kıta demeyi seviyor,

but actually it's mobile-only,

ancak aslında Afrika tek mobilleşen kıta,

so while everybody else is doing all of those things,

bu yüzden diğer herkes bu dediğim farklı şeyleri yaparken,

we're solving the world's problems.

biz dünyanın sorunlarını çözüyoruz.

So there's only one thing left to say.

Söyleyecek tek bir şey kalıyor:

["You're welcome"] (Laughter)

["Bir şey değil"] (Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)