Toby Shapshak: You don't need an app for that

Tłumaczenie: Klaudia Sośnica Korekta: Rysia Wand

Let me start by asking you a question, just with a show of hands:

Zacznę od pytania.

Podnieście dłonie:

Who has an iPhone?

kto ma iPhone'a?

Who has an Android phone?

Kto ma telefon z Androidem?

Who has a Blackberry?

Kto ma Blackberry?

Who will admit in public to having a Blackberry?

Kto przyzna się publicznie, że ma Blackberry?

(Laughter)

(Śmiech)

And let me guess, how many of you,

Niech zgadnę, ile osób

when you arrived here, like me, went and bought

po przyjeździe tutaj kupiło, tak jak ja,

a pay-as-you-go SIM card? Yeah?

przedpłaconą kartę SIM?

I'll bet you didn't even know

Założę się, że nawet nie wiedzieliście,

you're using African technology.

że korzystacie z afrykańskiej technologii.

Pay-as-you-go was a technology, or an idea,

Prepaid był technologią czy ideą

pioneered in Africa by a company called Vodacom

zapoczątkowaną w Afryce przez firmę Vodacom

a good 15 years ago,

dobre 15 lat temu,

and now, like franchising,

a teraz, jak franczyza,

pay-as-you-go is one of the most dominant forces

prepaid jest jedną z największych sił

of economic activity in the world.

aktywności ekonomicznej na świecie.

So I'm going to talk about innovation in Africa,

Opowiem o innowacji w Afryce,

which I think is the purest form,

która chyba jest najczystszą formą

innovation out of necessity.

innowacji płynącej z potrzeby.

But first, I'm going to ask you some other questions.

Ale najpierw zadam inne pytania.

You don't have to put your hands up.

Nie musicie podnosić rąk.

These are rhetorical.

Te są retoryczne.

Why did Nikola Tesla have to invent

Dlaczego Nikola Tesla musiał wynaleźć

the alternating current that powers the lights

prąd zmienny, który zasila światła

in this building or the city that we're in?

w tym budynku i w tym mieście?

Why did Henry Ford have to invent the production line

Dlaczego Henry Ford musiał wymyślić linię produkcyjną

to produce these Fords that came in anything

by produkować Fordy, które mogły być w każdym kolorze

as long as they were black?

pod warunkiem, że był to kolor czarny?

And why did Eric Merrifield have to invent the dolos?

I dlaczego Eric Merrifield musiał wynaleźć dolosy?

Blank stares. That is what a dolos looks like,

Puste spojrzenia. Tak wygląda dolos,

and in the background, you can see Robben Island.

a w tle możecie zobaczyć Robben Island.

This is a small dolos, and Eric Merrifield

To mały dolos, a Eric Merrifield

is the most famous inventor you've never heard of.

jest najsławniejszym wynalazcą, o którym nikt nie słyszał.

In 1963, a storm ripped up the harbor

W 1963 roku sztorm zniszczył port

in a small South African town called East London,

w małym mieście East London w RPA.

and while he was watching his kids playing

Widok dzieci bawiących się

with toys made from oxen bones called dolosse,

zabawkami z kości wołu, zwanymi dolosse,

he had the idea for this.

It's a bit like a huge jumping jack,

podsunął mu ten pomysł.

Przypominają duże pajacyki

and they have used this in every harbor in the world

i są używane w każdym porcie na świecie

as a breakwater.

jako falochron.

The global shipping economy would not be possible

Globalna gospodarka morska nie powstałaby

without African technology like this.

bez afrykańskiej technologii, jak ta.

So whenever you talk about Africa,

Za każdym razem, gdy mówi się o Afryce,

you have to put up this picture of the world from space,

trzeba pokazać to zdjęcie Ziemi z kosmosu,

and people go, "Look, it's the Dark Continent."

a ludzie powiedzą: "Patrz, to jest Czarny Ląd".

Actually, it isn't.

Właściwie to nie jest prawda.

What it is is a map of innovation.

To raczej mapa innowacji.

And it's really easy to see where innovation's going on.

I łatwo zauważyć, gdzie zachodzi innowacja.

All the places with lots of electricity, it isn't.

Nie zachodzi tam, gdzie jest w bród elektryczności.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And the reason it isn't is because everybody's

A nie zachodzi, bo wszyscy

watching television or playing Angry Birds.

oglądają telewizję albo grają w Angry Birds.

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

So where it's happening is in Africa.

Innowacja zachodzi w Afryce.

Now, this is real innovation,

I to prawdziwa innowacja,

not the way people have expropriated the word

nie w tym wywłaszczonym sensie,

to talk about launching new products.

którego używa się, żeby sprzedać nowy produkt.

This is real innovation, and I define it as problem-solving.

Prawdziwa innowacja to dla mnie rozwiązywanie problemów.

People are solving real problems in Africa.

Ludzie rozwiązują prawdziwe problemy w Afryce.

Why? Because we have to.

Dlaczego? Bo musimy.

Because we have real problems.

Bo mamy prawdziwe problemy.

And when we solve real problems for people,

A rozwiązując prawdziwe problemy dla siebie,

we solve them for the rest of the world

rozwiązujemy je też dla reszty świata.

at the same time.

So in California, everybody's really excited

W Kaliforni wszyscy szaleją

about a little square of plastic that you plug into a phone

przez mały plastikowy kwadracik, który po podłączeniu do telefonu

and you can swipe your credit card,

potrafi odczytać kartę kredytową.

and people say, "We've liberated the credit card

Mówią: "Uwolniliśmy kartę kredytową

from the point of sale terminal."

od terminala płatniczego".

Fantastic. Why do you even need a credit card?

Fantastycznie. Po co w ogóle karta kredytowa?

In Africa, we've been doing that for years,

W Afryce robimy to od lat

and we've been doing it on phones like this.

i robimy to na telefonach, takich jak ten.

This is a picture I took at a place called Kitengela,

To zdjęcie, które zrobiłem w Kitengeli,

about an hour south of Nairobi,

około godziny na południe od Nairobi.

and the thing that's so remarkable about the payment system

Najbardziej niezwykłą cechą systemu płatniczego,

that's been pioneered in Africa called M-Pesa

który wprowadzono w Afryce pod nazwą M-pesa,

is that it works on phones like this.

jest to, że działa na takich właśnie telefonach.

It works on every single phone possible,

Działa na dowolnym telefonie,

because it uses SMS.

bo wykorzystuje SMS-y.

You can pay bills with it, you can buy your groceries,

Można tak opłacić rachunki, kupić jedzenie,

you can pay your kids' school fees,

opłacić dzieciom szkołę

and I'm told you can even bribe customs officials.

i powiedziano mi, że nawet można przekupić celników.

(Laughter)

(Śmiech)

Something like 25 million dollars a day

Około 25 milionów dolarów dziennie

is transacted through M-Pesa.

przepływa przez M-pesa.

Forty percent of Kenya's GDP

40% kenijskiego PKB

moves through M-Pesa using phones like this.

jest przekazywane przez M-pesa, przez telefon taki jak ten.

And you think this is just a feature phone.

Myślicie, że to tylko prosty telefon.

Actually it's the smartphone of Africa.

Tak naprawdę to smartfon Afryki.

It's also a radio, and it's also a torch,

Jest także radiem, latarką,

and more than anything else,

a ponad wszystko,

it has really superb battery life.

ma naprawdę pojemną baterię.

Why? Because that's what we need.

Dlaczego? Bo tego potrzebujemy.

We have really severe energy problems in Africa.

Mamy naprawdę poważne problemy z energią w Afryce.

By the way, you can update Facebook

Można też zaktualizować status na Facebooku

and send Gmail from a phone like this.

i wysłać Gmaila z takiego telefonu.

So we have found a way to use

Znaleźliśmy sposób na wykorzystanie

the available technology to send money via M-Pesa,

dostępnej technologii do przesyłania pieniędzy przez M-pesa,

which is a bit like a check system

która jest trochę jak czeki

for the mobile age.

w erze komórek.

I come from Johannesburg, which is a mining town.

Pochodzę z Johannesburga, który jest górniczym miastem.

It's built on gold.

Stoi na złocie.

This is a picture I Instagrammed earlier.

To zdjęcie, które wcześniej zamieściłem na Instagramie.

And the difference today is that the gold of today is mobile.

W dzisiejszych czasach złoto jest mobilne.

If you think about the railroad system in North America and how that worked,

Jeśli wziąć za przykład system kolei w Ameryce Północnej,

first came the infrastructure,

to najpierw przyszła infrastruktura,

then came the industry around it, the brothels --

potem przemysł wokół niej, burdele,

it's a bit like the Internet today, right? —

trochę jak dzisiejszy internet, prawda?

and everything else that worked with it:

I wszystko inne, co się z tym wiązało:

bars, saloons, etc.

bary, saloony i tak dalej.

The gold of today is mobile,

Dzisiejsze złoto jest mobilne,

and mobile is the enabler that makes all of this possible.

a telefon komórkowy to wszystko umożliwia.

So what are some of the things that you can do with it?

Co jeszcze można dzięki temu robić?

Well, this is by a guy called Bright Simons from Ghana,

To pomysł Brighta Simonsa z Ghany

and what you do is you take medication,

i służy do kupowania leków.

something that some people might spend their entire month's salary on,

Czegoś, na co niektórzy mogą wydać całą miesięczną pensję.

and you scratch off the code,

Zdrapuje się kod

and you send that to an SMS number,

i przesyła pod numer SMS,

and it tells you if that is legitimate

a ten mówi, czy lek jest ważny

or if it's expired.

czy przeterminowany.

Really simple, really effective, really life-saving.

Naprawdę proste, efektywne, ratujące życie.

In Kenya, there's a service called iCow,

W Kenii jest usługa pod nazwą iCow,

which just sends you really important information

która przesyła naprawdę ważne wiadomości,

about how to look after your dairy.

o tym jak dbać o mleko.

The dairy business in Kenya

Rynek sprzedaży mleka w Kenii

is a $463 million business,

jest wart 463 miliony dolarów,

and the difference between a subsistence farmer

a różnica między cienko przędącym

and an abundance farmer

a dobrze prosperującym farmerem

is only a couple of liters of milk a day.

to tylko kilka litrów mleka dziennie.

And if you can do that, you can rise out of poverty.

Jeśli się uda - można wyjść z biedy.

Really simple, using a basic phone.

Naprawdę łatwo, przy użyciu podstawowego telefonu.

If you don't have electricity, no problem!

Nie masz prądu, nie ma problemu!

We'll just make it out of old bicycle parts

Użyjemy starych części rowerowych i wiatraka

using a windmill, as William Kamkwamba did.

tak jak William Kamkwamba.

There's another great African that you've heard

To kolejny wielki znany Afrykanin,

that's busy disrupting the automobile industry in the world.

który miesza się w przemysł samochodowy na świecie.

He's also finding a way to reinvent solar power

Stara się też ponownie wynaleźć energię słoneczną

and the electricity industry in North America,

i przemysł elektryczny w Ameryce Północnej,

and if he's lucky, he'll get us to Mars,

a jak będzie miał szczęście, wyśle nas na Marsa.

hopefully in my lifetime.

Mam nadzieję, że za mojego życia.

He comes from Pretoria, the capital of [South Africa],

Pochodzi z Pretorii, stolicy RPA,

about 50 kilometers from where I live.

około 50 km od miejsca, gdzie mieszkam.

So back to Joburg, which is sometimes called Egoli,

Wróćmy do Johannesburga, czasem zwanego Egoli,

which means City of Gold.

co znaczy Złote Miasto.

And not only is mobile the gold of today,

Współcześnie złoto jest nie tylko mobilne,

I don't believe that the gold is under the ground.

nie wierzę, że złoto jest pod ziemią.

I believe we are the gold.

Wierzę, że to my jesteśmy złotem.

Like you've heard the other economists say,

Jak mawiają inni ekonomiści,

we are at the point where China was

jesteśmy w punkcie, w którym były Chiny

when its boom years began,

kiedy zaczął się ich boom ekonomiczny.

and that's where we're going.

I do tego właśnie dążymy.

So, you hear the West talk about innovation at the edge.

Na Zachodzie tyle słyszy się o innowacji na krawędzi.

Well, of course it's happening at the edge,

Jasne, że to się dzieje na krawędzi,

because in the middle, everybody's updating Facebook,

bo ci po środku siedzą na Facebooku

or worse still, they're trying to understand

albo jeszcze gorzej, próbują zrozumieć

Facebook's privacy settings.

ustawienia prywatności Facebooka.

(Laughter)

(Śmiech)

This is not that catchy catchphrase.

To nie chwytliwy slogan.

This is innovation over the edge.

Oto innowacja spoza krawędzi.

So, people like to call Africa a mobile-first continent,

Mówi się, że Afryka jest głównie nastawiona na komórki,

but actually it's mobile-only,

ale tak naprawdę chodzi nam wyłącznie o komórki.

so while everybody else is doing all of those things,

Kiedy inni robią tamte rzeczy,

we're solving the world's problems.

my rozwiązujemy problemy świata.

So there's only one thing left to say.

Zostało już tylko jedno do powiedzenia.

["You're welcome"] (Laughter)

[Nie ma za co] (Śmiech)

(Applause)

(Brawa)