Jimmy Wales: How a ragtag band created Wikipedia

Jimmy Wales: Vikipedi'nin doğuşu üzerine

Çeviri: Selen Ercan Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Charles Van Doren, who was later a senior editor of Britannica,

1962 yılında, daha sonra Britannica'nin kidemli yayincisi olacak olan Charles Van Doren,

said the ideal encyclopedia should be radical --

ideal bir ansiklopedinin güvenilir olmaktan vazgecip radikal olmasi gerektiğini söylemişti.

it should stop being safe.

But if you know anything about the history of Britannica since 1962,

Ancak, 1962'den bu yana Britannica'nin geçmişine bakacak olursaniz,

it was anything but radical:

hiç de radikal olmadığını,

still a very completely safe, stodgy type of encyclopedia.

ve hala tamamen güvenli ve monoton tipte bir ansiklopedi olduğunu goreceksinizdir.

Wikipedia, on the other hand, begins with a very radical idea,

Bunun tam aksine, Vikipedi son derece radikal bir fikirle başlar,

and that's for all of us to imagine a world

ve bu fikir, dünyadaki her insanın

in which every single person on the planet

insanlığın tüm bilgilerine serbest olarak erişebileceği

is given free access to the sum of all human knowledge.

bir dünyanın hayali üzerine kuruludur.

And that's what we're doing.

Ve bizim yaptığımız şey de bu. Vikipedi--

So Wikipedia --

you just saw the little demonstration of it --

az once kisa bir tanitimini gordugunuz, bu ansiklopedi--

it's a freely licensed encyclopedia.

serbest lisanslı bir ansiklopedidir.Tüm dünyada, binlerce gönüllü tarafından

It's written by thousands of volunteers

all over the world in many, many languages.

bir cok dilde yazılmaktadır.

It's written using wiki software --

Vikipedi, Viki yazılım programi kullanarak yazılmıştır -

which is the type of software he just demonstrated --

bu yazılım da az önce gördüğünüz tipte bir yazılımdır -

so anyone can quickly edit and save,

herkesin hızlı bir şekilde bilgiyi düzeltmesini ve kaydetmesini saglar

and it goes live on the Internet immediately.

ve bunlar anında internette yayınlanır.

And everything about Wikipedia is managed by virtually an all-volunteer staff.

Ve Vikipedi ile ilgili herşey sanal olarak, tamamen gönüllülerden oluşan bir kadro tarafından yönetilir.

So when Yochai is talking about new methods of organization,

Dolayisiyla, aslinda Yochai yeni organizasyon yöntemlerinden bahsederken,

he's exactly describing Wikipedia.

tam olarak Vikipedi'yi tanımlıyordu. Ve bugün yapacağım şey,

And what I'm going to do today

is tell you a little bit more about how it really works on the inside.

size, bu ansiklopedinin içeriden nasıl çalıştığı hakkında biraz daha bilgi vermek.

So Wikipedia's owned by the Wikimedia Foundation,

Vikipedi, benim kurduğum kar amaçsız kuruluş olan Wikimedia Vakfı'na aittir.

which I founded,

a nonprofit organization.

And our goal, the core aim of the Wikimedia Foundation,

Ve bizim hedefimiz, Wikimedia Vakfı olarak,

is to get a free encyclopedia to every single person on the planet.

dünyadaki herkese ücretsiz bir ansiklopedi sağlamaktir.

And so, if you think about what that means,

Ve bunun ne anlama geldiğini düşünecek olursaniz,

it means a lot more than just building a cool website.

bu, sadece harika bir web sitesi kurmaktan ote birsey ifade ediyor.

We're really interested in all the issues of the digital divide,

Biz, dijital bölünme ve dunyadaki yoksullukla ilgili butun konularla ilgileniyoruz,

poverty worldwide,

empowering people everywhere to have the information that they need

insanlari guclendirerek, onlara iyi kararlar verebilmeleri icin ihtiyaç duydukları bilgileri

to make good decisions.

And so we're going to have to do a lot of work

her yerde saglamak istiyoruz.

Bu yüzden, internetten öteye giden bir cok şeyi yapmamız gerekiyor.

that goes beyond just the Internet.

And so that's a big part of why we've chosen the free licensing model,

Ve bu serbest lisans modelini kullanmamızın onemli sebeplerinden birisi,

because that empowers local entrepreneurs or anyone who wants to --

çünkü, böylelikle yerel girişimciler güç kazanabiliyor -

they can take our content and do anything they like with it --

ya da isteyen her kişi, içeriğimizi alıyor ve

istediği herşeyi yapabiliyor - bu içerikleri kopyalayabilirsiniz ve yeniden dağıtabilirsiniz,

you can copy it, redistribute it --

and you can do it commercially or non-commercially.

ve bunu ticari veya ticari olmayan şekillerde yapabilirsiniz.

So there's a lot of opportunities that are going to arise around Wikipedia

Bu da, Vikipedi sayesinde, tüm dünyada ortaya cikacak

all over the world.

bir çok fırsat anlamına geliyor.

We're funded by donations from the public,

Kamu tarafından yapılan bağışlarla finanse ediliyoruz,

and one of the more interesting things about that

ve bununla ilgili ilginç şeylerden birisi de

is how little money it actually takes to run Wikipedia.

Vikipedia'yı yürütmenin aslında çok az para gerektiriyor olmasi.

So Yochai showed you the graph of what the cost of a printing press was.

Yochai size bir matbaanın maliyetine ilişkin grafiği gösterdi.

And I'm going to tell you what the cost of Wikipedia is.

Size Vikipedi'nın maliyetini söyleyeceğim,

But first, I'll show you how big it is.

So we've got over 600,000 articles in English.

fakat bundan önce size Vikipedi'nın ne kadar büyük olduğunu göstermek istiyorum.

Sitede 600,000'den fazla İngilizce madde bulunuyor.

We've got two million total articles across many, many different languages.

Cok sayıda dilde toplamda iki milyon madde bulunuyor.

The biggest languages are German, Japanese, French --

Sitedeki en büyük diller Almanca, Japonca ve Fransızca.

all the Western-European languages are quite big.

Tüm Batı Avrupa dilleri oldukça büyük.

But only around one-third of all of our traffic to our web

Fakat, sitemizdeki trafiğin yalnızca üçte biri

clusters to the English Wikipedia,

İngilizce Vikipedi'de toplanıyor,

which is surprising to a lot of people.

ve bu da bir cok kişi icin oldukça şaşırtıcı bir veri.

A lot of people think in a very English-centric way on the Internet,

Çoğu insan internette son derece İngilizce merkezli dusunuyor,

but for us, we're truly global.

We're in many, many languages.

fakat biz tam anlamıyla evrenseliz. Çok sayıda dilde yayın yapıyoruz.

How popular we've gotten to be -- we're a top-50 website

Ne kadar popüler olduğumuza gelince, ilk 50 web sitesi arasında yer alıyoruz

and we're more popular than the New York Times.

ve New York Times'dan daha popüleriz.

So this is where we get to Yochai's discussion.

Bu noktada, gelin Yochai'nin gösterdiği grafiğe bakalim.

This shows the growth of Wikipedia -- we're the blue line there --

Burada Vikipedi'nin büyümesi görülüyor - biz oradaki mavi çizgiyiz -

and this is the New York Times over there.

ve şuradaki de New York Times.

And what's interesting about this

is the New York Times website is a huge, enormous corporate operation

Ve ilginç olan şey şu ki; New York Times web sitesi,

geniş ve devasa bir kurumsal çalışmanın ürünü - Ve tam olarak bilmiyorum ama, sanırım yüzlerce çalışani var.

with I have no idea how many hundreds of employees.

We have exactly one employee,

Bizim ise tam anlamıyla bir çalışanımız var,

and that employee is our lead software developer.

ve bu kişi bizim baş yazılım geliştiricimiz.

And he's only been our employee since January 2005,

Ve sadece Ocak 2005'ten beri bizimle çalışıyor,

all the other growth before that ...

ve diğer tüm gelişmeler ondan önce gerçekleşti.

So the servers are managed by a ragtag band of volunteers.

Yani, sunucular bir ayak takımı gönüllü grubu tarafından yönetiliyor,

All the editing is done by volunteers.

ve tüm derleme işleri gönüller tarafından gerçekleştiriliyor.

And the way that we're organized

Ve bizim bu organizasyon şeklimiz,

is not like any traditional organization you can imagine.

kafanızda bulunan hiçbir geleneksel organizasyonla örtüşmüyor.

People are always asking, "Well, who's in charge of this?"

İnsanlar sürekli şunu soruyor; "Peki, bu işin başında kim var?"

or "Who does that?"

ya da "Bunu kim yapıyor?" Ve cevap şu: destek veren herkes.

And the answer is: anybody who wants to pitch in.

It's a very unusual and chaotic thing.

Bu, oldukça sıradışı ve kaotik bir şey.

We've got over 90 servers now in three locations.

Şu anda üç noktada 90'dan fazla sunucumuz bulunuyor.

These are managed by volunteer system administrators who are online.

Bunlar, internet üzerindeki gönüllü sistem yöneticileri tarafından yönetiliyor.

I can go online any time of the day or night

Hatta oldugum her an, gece veya gunduz,

and see eight to 10 people waiting for me

sekiz ile on arasi kisinin beni bekledigini goruyorum

to ask a question or something, anything about the servers.

soru sormak veya baska birsey icin, sunucular hakkinda herhangi bir konuda.

You could never afford to do this in a company.

Bunu, bir sirkette asla yapamazsiniz.

You could never afford

to have a standby crew of people 24 hours a day

Sizi her an, hazirolda bekleyen bir ekip kurmaya mali gucunuz yetmez

and do what we're doing at Wikipedia.

gunun 24 saati boyunca ve bizim Vikipedi'de yaptigimizi yapan bir ekip.

So we're doing around 1.4 billion page views monthly,

Biz ayda yaklasik 1,4 milyar sayfayi elden geciriyoruz,

so it's really gotten to be a huge thing.

dolayisiyla, bu gercekten buyuk bir is.

And everything is managed by the volunteers.

Ve hersey gonulluler tarafindan yapiliyor.

And the total monthly cost for our bandwidth is about 5,000 dollars.

Ve aylik sebeke masrafimiz yaklasik 5,000 dolar.

And that's essentially our main cost.

We could actually do without the employee.

Ve bu bizim aslinda ana masrafimiz.

Aslinda calisanimiz olmadan da idare edebiliriz. Biz aslinda--

We hired Brian because he was working part-time for two years

biz Brian'i aldik, cunku o iki yildir, yari zamanli calismak yerine

and full-time at Wikipedia,

Vikipedi'da tam zamanli calisiyordu.

so we actually hired him,

so he could get a life and go to the movies sometimes.

dolayisiyla biz onu ise aldik bu sayede onun is disinda da bir hayati olsun, arada sinemaya falan gidebilsin diye.

So the big question when you've got this really chaotic organization is,

Bu durumda, boyle kaotik bir organizasyonunuz oldugunda, en buyuk soru su:

why isn't it all rubbish?

Why is the website as good as it is?

nasil oluyor da ortaya sacma sapan bir sey yerine boyle iyi bir web sitesi cikabiliyor?

First of all, how good is it?

Well, it's pretty good.

Oncelikle, bu ne kadar iyi? Hakkini vermek gerekirse, oldukca iyi. Mukemmel degil,

It isn't perfect,

but it's much better than you would expect,

ama bekleyebileceginizden cok cok daha iyi,

given our completely chaotic model.

So when you saw him make a ridiculous edit to the page about me,

ozellikle tamamen kaotik modelimizi goz onune alacak olursaniz.

Soz gelisi, onun benim sayfama sacma sapan bir sey ekledigini gordugunuzde,

you think, "Oh, this is obviously just going to degenerate into rubbish."

diyorsunuz ki, tamam bu kesin cope gidecek.

But when we've seen quality tests --

and there haven't been enough of these yet

Fakat kalite testlerini gordugunuzde--ki bunlardan hala yeterince yok

and I'm really encouraging people to do more,

ve ben herkesi daha fazla kalite testi olusturmaya tesvik ediyorum,

comparing Wikipedia to traditional things --

Vikipedi'yi geleneksel kaynaklarla karsilastirdiginizda-- biz kazaniyoruz.

we win hands down.

So a German magazine compared German Wikipedia,

Alman bir magazin, Alman Vikipedisini

which is much, much smaller than English,

ki bu Ingilizcesinden cok cok daha kucuk,

to Microsoft Encarta and to Brockhaus multimedial,

Microsoft Encarta ve Brockhaus Multimedia ile karsilastirdi,

and we won across the board.

They hired experts to come and look at articles and compare the quality,

ve biz genis kapsamimizla kazandik.

Maddelere bakip kaliteyi kontrol etmeleri icin uzman kisiler gorevlendirildi,

and we were very pleased with that result.

ve sonuc bizi cok memnun etti.

So a lot of people have heard about the Wikipedia Bush-Kerry controversy.

Bir suru insan Vikipedi Bush-Kerry tartismasindan haberdar oldu.

The media has covered this somewhat extensively.

Bu tartisma-- ki medya bunu capli bir sekilde ele aldi,

It started out with an article in Red Herring.

Red Herring'deki bir makale uzerine basladi.

The reporters called me up and they --

Haberciler beni aradilar ve-- sunu soylemeliyim ki

I mean, I have to say they spelled my name right,

adimi dogru soylediler, ama asil soylemek istedikleri,

but they really wanted to say the Bush-Kerry election is so contentious,

Bush-Kery secimleri cok tartismali,

it's tearing apart the Wikipedia community.

Vikipedia camiasini boluyor. Ve benim soyle dedigimi yazdilar,

And so they quote me as saying,

"They're the most contentious in the history of Wikipedia."

"Onlar Vikipedi'nin tarihindeki en tartismali makaleler."

What I actually said is they're not contentious at all.

Asil soyledigim ise, onlar tartismali falan degil.

So it's a slight misquote.

Dolayisila, bu biraz yanlis bir alinti. Sozkonusu makaleler ciddi bir sekilde kontorolden gectiler.

(Laughter)

The articles were edited quite heavily.

And it is true that we did have to lock the articles

Ve su da dogru ki, bu makaleleri bir kac kez kaldirmak zorunda kaldik.

on a couple of occasions.

Time magazine recently reported that

Time dergisi gecenlerde soyle diyordu

"Extreme action sometimes has to be taken,

"Bazi durumlarda asiriya kacan onlemler almak gerekiyor

and Wales locked the entries on Kerry and Bush for most of 2004."

ve Wales, Kery ve Bush maddelerine neredeyse 2004 boyunca giris vermedi."

This came after I told the reporter that we had to lock it for --

Bu yorum, benim haberi yapan kisiye,

occasionally a little bit here and there.

arada sirada bazi maddelere girisi engelledigimizi soylemem uzerine yapildi.

So the truth in general is that the kinds of controversies

Yani genel olarak baktiginizda gercek su ki, bahsi gecen

that you would probably think we have within the Wikipedia community

Vikipedi camiaasi icinde oldugu dusunulen tartismalar

are not really controversies at all.

aslinda tartisma konusu bile degiller.

Articles on controversial topics are edited a lot,

Tartismali konular uzerine yazilan maddeler cok degisime ugruyor,

but they don't cause much controversy within the community.

ama Vikipedi camiasi icerisinde tartismaya pek yol acmiyorlar.

And the reason for this is that most people understand the need for neutrality.

Bunun sebebi de su ki, bir cok insan tarafsizliktan yana.

The real struggle is not between the right and the left --

Asil kavga, sag ile sol arasinda degil--

that's where most people assume --

but it's between the party of the thoughtful

bir cok insan oyle oldugunu saniyor--

asil kava, dusunceliler ile haylazlar arasinda.

and the party of the jerks.

And no side of the political spectrum

Ve siyasi spektrumun hic bir ucu bu niteliklerden birisine sahip degil.

has a monopoly on either of those qualities.

The actual truth about the specific Bush-Kerry incident

Bush-Kery olayina dair asil gercek su ki

is that the Bush-Kerry articles

Bush-Kerry maddeleri

were locked less than one percent of the time in 2004,

2004'de yuzde birden daha az bir zaman boyunca kaldirildilar,

and it wasn't because they were contentious;

ve bu onlarin tartismali niteliginden dolayi olmadi;

it was just because there was routine vandalism --

bu, sadece siradan bir vandalizmin sonucuydu--

which happens sometimes even on stage ...

ki bu arada oluyor, insanlar--

(Laughter)

Sometimes even reporters have reported to me that they vandalized Wikipedia

hatta bazen haberciler bile bana Vikipedi'ye bile bile zarar verdiklerini soyluyorlar

and were amazed that it was fixed so quickly.

ve yaptiklari zararin ne kadar cabuk onarlidigina sasirdiklarini.

And I said -- you know, I always say, please don't do that.

Ve ben dedim ki, tahmin edebileceginiz uzere, her zaman diyorum ki, luffen bunu yapmayin, bu iyi bir sey degil.

That's not a good thing.

So how do we do this?

Peki bunu nasil basariyoruz?

How do we manage the quality control?

Kaliteyi nasil kontrol ediyoruz?

How does it work?

Bu nasil-- nasil isliyor?

So there's a few elements,

Bir kac oge sozkonusu,

mostly social policies and some elements of the software.

genelde sosyal politikalar ve yazilimin bazi oglerine iliskin.

So the biggest and the most important thing

En buyuk ve en onemli sey, tarafsiz bakis acisi siyasetimiz.

is our neutral point of view policy.

This is something that I set down, from the very beginning,

Bu benim, en basindan beri uzerinde durdugum bir konu,

as a core principle of the community that's completely not debatable.

tartismaya acik olmayan ana prensibimiz bu.

It's a social concept of cooperation,

Bu sosyal bir dayanisma kavrami,

so we don't talk a lot about truth and objectivity.

dolayisiyla dogruluk ve trafsizlik hakkinda cok konusmuyoruz.

The reason for this is if we say

Bunun sebebi de su: eger bazi konular hakkinda sadece dogru olani yazacagiz dersek,

we're only going to write the "truth" about some topic,

that doesn't do us a damn bit of good of figuring out what to write,

bu bize ne yazacagimiz konusunda hic bir yol gostermez,

because I don't agree with you about what's the truth.

cunku, ben sizin dogru gordugunuz bir seye katilmayabilirim.

But we have this jargon term of neutrality,

Ama tabi tarafsizlik terimi bir jargon haline gelmis,

which has its own long history within the community,

kurumumuzda uzun gecmisi olan bir terim,

which basically says, any time there's a controversial issue,

ve kisacasi anlami su, tartismali bir sey soz konusu oldugunda,

Wikipedia itself should not take a stand on the issue.

Vikipedi herhangi bir sekilde taraf olmamalidir.

We should merely report on what reputable parties have said about it.

Biz sadece bu konuda sozu gecer taraflarin goruslerini yayinliyoruz.

So this neutrality policy is really important for us

Yani, tarafsizlik prensibi bizim icin gercekten cok onemli.

because it empowers a community that is very diverse

cunku bu, bizim cesitlillige acik bir camia olmamizi sagliyor

to come together and actually get some work done.

bir araya gelip, isimizi yapip bitirmemizi sagliyor.

So we have very diverse contributors

Dolayisiyla, bize cok cesitli katkilar oluyor, siyasi, dini

in terms of political, religious, cultural backgrounds.

ve kulturel cesitlilik baglaminda.

By having this firm neutrality policy,

Bahsettigim tarafsizlik prensibi sayesinde,

which is non-negotiable from the beginning,

ki, bu bizim icin basindan beri olmazsa olmaz bir prensip,

we ensure that people can work together

insanlarin bir arada calisabilmelerini sagliyoruz

and that the entries don't become simply a war

ve ansiklopedi girislerinin savas alanina donusmesine engel oluyoruz

back and forth between the left and the right.

sag-sol arasinda suren bir savasa.

If you engage in that type of behavior, you'll be asked to leave the community.

Eger boyle bir tutumunuz varsa,

gruptan cikmanizi istiyoruz.

So, real-time peer review.

Every single change on the site goes to the "Recent changes" page.

Yani, aninda hakemli bir denetim soz konusu.

Yaptiginiz her degisiklik, son yapilan degisiklikler sayfasina gidiyor.

So as soon as he made his change, it went to the "Recent changes" page.

Yani degisiklik yapilir yapilmaz, son degisiklikler arasinda yer aliyor.

That recent changes page was also fed into an IRC channel,

Bu son degisiklikler sayfasi IRC kanaliyla baglantili,

which is an Internet chat channel

ki bu bir internet sohbet kanali

that people are monitoring with various software tools.

insanlarin cesitli yazilim enstrumanlari ile kontrol ettigi.

And people can get RSS feeds --

Ve insanlar RSS ile ilgili seyleri gorebiliyor--

they can get email notifications of changes.

degisikliklerden e-posta yolu ile haberdar oluyorlar.

And then users can set up their own personal watch list.

Sonra, kullanicilar kendi bireysel izleme listelerini olusturabilirler.

So my page is on quite a few volunteers' watch lists,

Benim sayfam ornegin, bir kac gonullunun izleme listesinde,

because it is sometimes vandalized.

cunku bazen kotuye kullanilabiliyor.

And therefore, what happens is someone will notice the change very quickly,

Bu durumda, herhangi bir degisiklik yapildigina hemen birisine haber gidiyor,

and then they'll just simply revert the change.

ve o da hemen engel olabiliyor.

There's a "new pages feed," for example,

so you can go to a certain page of Wikipedia

Yeni sayfalari gorebilme imkaniniz var, mesela,

and see every new page as it's created.

Vikipedi'nin belirli bir sayfasina gittiginizde

This is really important

yeni olusturulan her sayfayi gorebilirsiniz.

because a lot of new pages are just garbage that has to be deleted,

Bu gercekten onemli, cunku olusturulan bir cok yeni sayfanin

silinmesi gerekebiliyor, ornegin ASDFASDF gibi sayfalarin.

you know, "ASDFASDF."

But also, that's some of the most interesting and fun things,

Bu, ayni zamanda Vikipedi'ye iliskin en ilginc ve eglenceli seylerden birisi,

some of the new articles.

People will start an article on some interesting topic,

bazi yeni makaleler.

Insanlar ilginc bir konuda yeni bir makaleye basliyorlar,

other people will find that intriguing

baskalari bunu yetersiz bulunca

and jump in and help and make it much better.

daha iyi bir hale getirmek icin atiliyorlar.

So we do have edits by anonymous users,

Dolayisiyla derlemeleri anonim kullanicilar yapiyor,

which is one of the most controversial and intriguing things about Wikipedia.

ki, bu Vikipedi'ye iliskin en tartismali konulardan birisi.

So, Chris was able to do his change -- he didn't have to log in or anything;

Mesela Chris istedigi degisikligi yapabildi, sisteme giris yapmasi falan gerekmedi,

he just went on the website and made a change.

sadece web sitesine gitti ve degisiklikleri yapti.

But it turns out that only about 18 percent

of all the edits to the website

Ama sonuc olarak, gordugumuz su ki, sadece yapilan degisikliklerin yuzde 18'i

are done by anonymous users.

And that's a really important thing to understand:

anonim kullanicilar tarafindan yapiliyor.

Ve bu gercekten anlamamiz gereken bir konu,

the vast majority of the edits that go on on the website

web sitesinde yapilan degisikliklerin buyuk cogunlugu

are from a very close-knit community of maybe 600 to 1,000 people

bizimle yakindan baglantili yaklasik 600 veya 1000 kisi tarafindan yapiliyor,

who are in constant communication.

And we have over 40 IRC channels, 40 mailing lists.

onlar bizimle surekli bir iletisim halindeler.

Bizim 40'dan fazla IRC kanalimiz ve 40 e-posta listemiz var.

All these people know each other.

They communicate. We have off-line meetings.

Tum bu insanlar birbirlerini taniyorlar. Birbirleriyle iletisime giriyorlar, hat disi toplantilarimiz oluyor.

These are the people who are doing the bulk of the site,

Bu insanlar, sitenin buyuk kismini olusturanlar,

and they are, in a sense, semi-professionals at what they're doing.

ve onlar, bir bakima, yaptiklari iste yari profesyoneller,

The standards we set for ourselves

bizim kendimiz icin olusturdugumuz standardlar, profosyonel seviyedeki kalite standarlarina

are equal to or higher than professional standards of quality.

esit ve hatta onlardan daha yuksek.

We don't always meet those standards, but that's what we're striving for.

Her zaman bu standartlarda is cikartamiyoruz tabi,

And so that tight community is who really cares for the site,

ama hedefimiz bu standartlara ulasmak.

Yani, o kucuk insan toplulugu, yani siteye gercekten emegi gecenler,

and these are some of the smartest people I've ever met.

su ana kadar karsilastigim en zeki insanlardan bazilari.

It's my job to say that, but it's actually true.

Tabii ki bunu soylemek benim isim, ama durum gercekten de boyle.

The type of people who were drawn to writing an encyclopedia for fun

Eglenmek icin ansiklopedi yazmayi secmis bir insan tipi

tend to be pretty smart people.

genelde oldukca zeki insanlardan olusuyor.

The tools and the software: there's lots of tools that allow us --

Araclar ve yazilim programlari: o kadar cok arac var ki--

allow us, meaning the community --

bizim, yani tum grubun, kendi kendini kontrol etmesini ve yapilan butun isi kontrol etmeyi saglayan.

to self-monitor and to monitor all the work.

This is an example of a page history on "flat Earth,"

Bu, dunya yuzeyinin tarihini anlatan bir sayfa ornegi,

and you can see some changes that were made.

ve goruyorsunuz ki bazi degisiklikler yapilmis.

What's nice about this page is you can immediately take a look at this

Bu sayfaya dair guzel olan su ki, ona hemen bakip

and see, "OK, I understand now."

a tamam, simdi anliyorum diyorsunuz.

When somebody goes and looks at --

Herhangi birisi gidip baktigina goruyor ki, baska birisi,

they see that someone, an anonymous IP number,

made an edit to my page.

anonim bir IP numarasiyla, benim sayfamda degisiklik yapmis--

That sounds suspicious. Who is this person?

bu biraz kuskulu gorunuyor-- kim yapti acaba? Baktiginizda,

Somebody looks at it --

they can immediately see highlighted in red

yapilan butun degisikliklerin kirmizi renkle belirtildigini goruyorsunuz,

all of the changes that took place --

to see, OK, well, these words have changed, things like this.

tamam diyorsunuz, bu kelimeler degistirilimis, bu ve bunun gibi seyler.

So that's one tool that we can use

Iste bu, bir sayfada hangi degisikliklerin yapildigini bir cabuk kontrol etmek icin kullandigimiz araclardan birisi.

to very quickly monitor the history of a page.

Another thing that we do within the community

Bir digeri, grup icinde kullandiklarimizdan,

is we leave everything very open-ended.

herseyi acik uclu birakmak.

Most of the social rules and the methods of work

Bir cok sosyal kural ve calisma metodu

are left completely open-ended in the software.

yazilimda tamamen ucu acik bir durumdalar.

All of that stuff is just on Wiki pages.

Bunlarin bir cogu sadece Viki sayfalarinda.

And so there's nothing in the software that enforces the rules.

Dolayisiyla yazilimda bize kural koyan hicbir sey yok.

The example I've got up here is the Votes for Deletion page.

Elimdeki ornekte Silmek icin Oy sayfasini goruyorsunuz.

So, I mentioned earlier, people type "ASDFASDF" --

Daha once de bahsettigim gibi, insanlar ASDFASDF yaziyorlar--

it needs to be deleted.

Cases like that, the administrators just delete it.

bunun silinmesi gerek. Bu gibi durumlarda, yoneticiler aninda siliyorlar.

There's no reason to have a big argument about it.

Bu konuda tartismaya hic gerek yok.

But you can imagine there's a lot of other areas where the question is,

Ama tahmin edebileceginiz uzere, bir suru baska alanlarda, soru su oluyor:

is this notable enough to go in an encyclopedia?

bu ansiklopediye girecek kadar onemli bir sey mi?

Is the information verifiable? Is it a hoax? Is it true? Is it what?

Gercekligi kanitlanabilir mi? Hilemidir? Dogrumudur? Nedir?

So we needed a social method for figuring out the answer to this.

Bu sorulara yanit verebilmek icin sosyal bir metoda ihtiyacimiz var.

And so the method that arose organically within the community

Grubumuz icinde kendi kendine gelismis olan bir metod

is the Votes For Deletion page.

And in the particular example we have here,

Silmek icin Oy sayfasi.

it's a film, "Twisted Issues,"

Elimdeki ornege bakacak olursaniz, bu bir film,

and the first person says,

"Twisted Issues" ve ilk kisi soyle diyor,

"Now this is supposedly a film. It fails the Google test miserably."

"Simdi bu guya bir film. Fakat Google testi boyle soylemiyor"

The Google test is you look in Google and see if it's there,

Google testi ise, Google'a bakiyorsunuz ve

because if something's not even in Google, it probably doesn't exist at all.

herhahngi birsey Google'da bile degilse, onun varligindan suphe ediyorsunuz.

It's not a perfect rule,

but it's a nice starting point for quick research.

Bu mukemmel bir kural degil, ama hizli bir arastirma icin iyi bir baslangic.

So somebody says, "Delete it, please. Delete it -- it's not notable."

Dolayisiyla birisi, "Bunu silin, lutfen. Silin bunu-- onemli bir sey degil bu" diyor.

And then somebody says, "Wait, I found it. I found it in a book,

Sonra bir baskasi, 'Durun, durun, durun, ben buldum onu' diyor.

'Film Threat Video Guide: the 20 Underground Films You Must See.'"

Bir kitabin icinde buldim, 'Film ve Video Kulavuzu:

Yeraltindan Izlemeniz gereken 20 Film'

So the next persons says, "Clean it up."

Aa, tamam. Bir sonra ki diyorki 'Silin onu'

Somebody says, "I've found it on IMDB. Keep, keep, keep."

Bir digeri, 'Ben onu IMDB'de buldum. Sakin silmeyin, sakin, sakin, sakin"

And what's interesting about this is that the software is --

Ve bu durumda ilginc olan su ki, yazilimci

these votes are just text typed into a page.

bu birbirine esit oylari aliyor-- bunlari ayni sayfaya yazilmis olarak gorebiliryorsunuz.

This is not really a vote so much as it is a dialogue.

Bu aslinda oydan cok bir dialog.

Now it is true that at the end of the day,

Gercek olan su ki, gunun sonunda

an administrator can go through here and take a look at this and say,

yonetici bu sayfaya bakip soyle diyebilir,

"OK, 18 deletes, two keeps: we'll delete it."

Tamam, 18 kisi sil demis, 2 kisi tut demis, siliyoruz.

But in other cases, this could be 18 deletes and two keeps,

Ama baska durumlarda, 18 kisi sil demis, 2 kisi tut demis olabilir, ve biz tutmaya karar vermis olabiliriz,

and we would keep it, because if those last two keeps say,

"Wait a minute. Nobody else saw this but I found it in a book,

cunku eger bu iki kisi, "Durun, durun,

kimse gormedi ama ben bunu bir kitapta gordum,

and I found a link to a page that describes it,

ve onun ne oldugunu analtan web sitesine bir baglanti buldum, yarin gerekli duzeltmeleri yapacagim,

and I'm going to clean it up tomorrow, so please don't delete it,"

lutfen silmeyin", bu durumda tutuyoruz tabi.

then it would survive.

And it also matters who the people are who are voting.

Ayni zamanda, oy verenlerin kim oldugu da onemli bir konu.

Like I say, it's a tight-knit community.

Dedigim gibi, grubumuz kucuk.

Down here at the bottom, "Keep, real movie," RickK.

Burada asagida, 'Tut bunu, bu gercek bir film', Rick Kay yaziyor.

RickK is a very famous Wikipedian who does an enormous amount of work

Rick Kay unlu bir Vikipedici

with vandalism, hoaxes and votes for deletion.

Vikipedi'yi kotuye kullanmak isteyenlere, hilecilere karsi calisiyor ve

His voice carries a lot of weight within the community

silmek icin oy sayfasini yonetiyor.

Grubumuz icinde sozu sayilir bir insan

because he knows what he's doing.

cunku yaptigi isi iyi biliyor.

So how is all this governed?

Peki, bu sistem nasil yonetiliyor?

People really want to know about administrators, things like that.

Insanlar bunu gercekten bilmek istiyorlar, tamam, yoneticileri falan.

So the Wikipedia governance model, the governance of the community,

Vikipedi'nin yonetim modeli, tum grubun yonetimi,

is a very confusing, but workable mix of consensus --

oldukca karisik, ama rizaya dayali bir sistem soz konusu--

meaning we try not to vote on the content of articles,

yani bu da su demek ki, maddelerin icerigini oylamaya sunmuyoruz,

because the majority view is not necessarily neutral --

cunku cogunlugun gorusu her zaman tarafsiz olur diye bir sey soz konusu degil.

some amount of democracy --

all of the administrators --

Biraz demokrasi, tum yoneticiler icin gecerli olan--

these are the people who have the ability to delete pages.

ki onlarin sayfalari silme yetkisi var,

That doesn't mean that they have the right to delete pages.

bu demek degil ki, sayfalari silme haklari var,

They still have to follow all the rules -- but they're elected by the community.

kurallari izlemek zorundalar-- ama onlar secilmis insanlar,

grup tarafindan secildiler. Bazen insanlar--

Sometimes people -- random trolls on the Internet --

internetde rastgele karsilastiklarim-- beni yoneticileri secmekle sucluyorlar

like to accuse me of handpicking the administrators

to bias the content of the encyclopedia.

ve bu secim sonucu ansiklopedinin tarafsizligini yitirdigini.

I always laugh at this, because I have no idea how they're elected, actually.

Ben buna hep guluyorum, cunku o yoneticilerin nasil secildigini bilmiyorum, gercekten.

There's a certain amount of aristocracy.

Biraz aristokratik sistem soz konusu.

You got a hint of that when I mentioned, like,

Yani demek isityorum ki, ornegin,

RickK's voice would carry a lot more weight

Rick Kay'in fikrini tanimadigimiz bir kisinin fikrine tercih ediyoruz.

than someone we don't know.

I give this talk sometimes with Angela,

Bazen bu sunumu Angela ile beraber yapiyoruz, o gecenlerde yeniden

who was just re-elected to the board from the community --

grubun yonetim kuruluna secildi-- Kurumun Yonetim Kuruluna.

to the Board of the Foundation,

with more than twice the votes of the person who didn't make it.

rakibinin iki katindan fazla oy olarak.

And I always embarrass her because I say,

Ve ben onu hep soyle diyerek dalga geciyorum, Evet Angela, mesela

"Well, Angela, for example,

could get away with doing absolutely anything within Wikipedia,

Vikipedi'yle istedigin herseyi yapabilirisin,

because she's so admired and so powerful."

cunku hem herkes sana hayran, hem de guc sende.

But the irony is, of course, that Angela can do this because she's the one person

Isin ironik tarafi su ki, tabii ki Angela istedigi herseyi yapabilir, cunku biliyorsunuz ki

who you know would never, ever break any rules of Wikipedia.

o hic ama hic bir zaman Vikipedi'nin kurallarina karsi birsey yapmaz.

And I also like to say she's the only person

Sunu da belirtmeliyim ki, o Vikipedi'nin

who actually knows all the rules of Wikipedia, so ...

butun kurallarini gercekten bilen tek kisi, bu durumda...

And then there's monarchy,

and that's my role on the community, so ...

monarsi de soz konusu ve bu da grup icinde benim rolum, yani...

(Laughter)

I was describing this in Berlin once,

Bundan bir keresinde Berlin'de bahsediyordum, ertesi gun gazete

and the next day in the newspaper the headline said,

"I am the Queen of England."

basliklari soyle yazdi, 'Ben Ingliltere'nin Kralicesiyim'

(Laughter)

And that's not exactly what I said, but --

Ben boyle birsey soylemedim, ama--

(Laughter)

the point is my role in the community --

soz konusu olan benim grup icindeki rolum--

Within the free software world, there's been a long-standing tradition

herkese acik olan yazilim dunyasinda--

Su ana kadar gordugumuz gelenek, koruyucu diktator modeli.

of the "benevolent dictator" model.

So if you look at most of the major free software projects,

Herkese acik yazilim projelerinin cogunda,

they have one single person in charge

who everyone agrees is the benevolent dictator.

herseyden sorumlu bir insan var

ve herkes onun koruyucu bir diktator oldugu konusunda hem fikir.

Well, I don't like the term "benevolent dictator,"

Yani, aslinda koruyucu diktotor terimi hosuma gitmiyor,

and I don't think that it's my job or my role in the world of ideas

ve bunun, benim fikirler dunyasindaki rolum oldugunu dusunmuyorum

to be the dictator of the future of all human knowledge

tum dunyanin boyun egdigi insanlik bilgisinin geleceginin diktatorlugu.

compiled by the world.

It just isn't appropriate.

Boyle birsey mumkun degil.

But there is a need still for a certain amount of monarchy,

Ama yine de bir miktar monarsiye ihtiyacimiz var,

a certain amount of --

sometimes we have to make a decision

biraz demek istiyorum-- bazen bir karar vermemiz gerektiginde,

and we don't want to get bogged down too heavily

resmi bir karar alma surecine takili kalmak

in formal decision-making processes.

istemiyoruz.

So as an example of how this can be important:

Bir ornek verecek olursam, bunun neden

we recently had a situation where a neo-Nazi website discovered Wikipedia,

onemli olabilecegine dair,

gecenlerde bir neo-Nazi web sitesi Vikipedi'yi kesfetti,

and they said, "Oh, well, this is horrible,

ve soyle dediler, "Bu korkunc yahudi anlasmali websitesi

this Jewish conspiracy of a website,

and we're going to get certain articles deleted that we don't like.

ve biz burada begenmedigimiz maddleri yok edecegiz.

And we see they have a voting process, so we're going to send --

Ve oylama surecini baslattilar,

we have 40,000 members and we're going to send them over

40,000 uyemizi bu sayfaya yonlendirecegiz

and they're all going to vote and get these pages deleted."

ve onlar bu sayfalarin silinmesi icin oy kullanacaklar."

Well, they managed to get 18 people to show up.

Sonunda, 18 kisiyi toparlamayi basardilar.

That's neo-Nazi math for you.

Bu da sizin icin neo-Nazi matematigi.

They always think they've got 40,000 members when they've got 18.

Onlar hep 40,000 uyeleri oldugunu dusunuyorlar ama aslinda sadece 18 uyeleri var.

But they managed to get 18 people to come and vote in a fairly absurd way

Ama bir sekilde bu 18 kisinin gelip sacma sapan bir sekilde oy kullanmasini sagladilar

to delete a perfectly valid article.

Of course, the vote ended up being about 85 to 18,

son derece mesru bir maddenin silinmesi icin.

Tabii ki, sonunda oylar 85'e karsi 18'de kaldi,

so there was no real danger to our democratic processes.

dolayisiyla demokratik surecimiz bu isten bir zarar gormedi.

On the other hand, people said, "But what are we going to do?

Diger taraftan, bazilari dedi ki, "Bu durumda ne yapacagiz?

I mean, this could happen.

What if some group gets really seriously organized

Yani, eger bazi gruplar gercekten ciddi bir sekilde organize olurlarsa

and comes in and wants to vote?"

ve oy kullanmak uzere sitemize gelirlerse?"

Then I said, "Well, fuck it, we'll just change the rules."

Ben soyle dedim, "Bosverin, biz de o durumda kurallari degistiririz."

That's my job in the community:

Bu benim grup icindeki gorevim: aciklik ve

to say we won't allow our openness and freedom

to undermine the quality of the content.

ozgurluk prensiplerimizin icerigin kalitesini etkilemesini engellemek.

And so, as long as people trust me in my role,

Dolayisiyla, insanlar benim bu rolume guven duyduklari surece,

then that's a valid place for me.

burasi benim icin saglam bir yer.

Of course, because of the free licensing,

Tabii ki, serbest lisansimiz oldugundan, eger kotu bir is yaparsam,

if I do a bad job, the volunteers are more than happy to take and leave --

gonulluler, memnuniyetle cekip giderler---

I can't tell anyone what to do.

Kimseye ne yapmasi gerektigini soyleyemem.

So the final point here is that to understand how Wikipedia works,

Dolayisiyla bu konudaki son nokta, Vikipedi'nin nasil calistigini anlamak,

it's important to understand that our wiki model is the way we work,

Viki modelini kullanarak calistigimizi anlamak onemli,

but we are not fanatical web anarchists.

ama tabi biz fanatik web anarsistleri degiliz. Aslinda, bizim--

In fact, we're very flexible about the social methodology,

biz sosyal metod bakimindan oldukca esnegiz,

because ultimately, the passion of the community

cunku sonuc olarak, yaptigimiz isin kalitesini grubumuzun tutkusuna borcluyuz,

is for the quality of the work,

not necessarily for the process that we use to generate it.

buna ulasmak icin kullandigimiz metodlara degil.

Thank you.

(Applause)

Tesekkur ederim.

(Alkislar)

Ben Saunders: Yeah, hi, Ben Saunders.

Jimmy, you mentioned impartiality being a key to Wikipedia's success.

Ben Sauders: Evet, selam, Ben Saunders.

Jimmy, tarafsizlik prensibinin Vikipedi'nin basarisinda cok onemli oldugundan bahsettin.

It strikes me that much of the textbooks that are used to educate our children

Dikkatimi ceken su ki, bircok ders kitabi

are inherently biased.

cocuklarimizi egitmek icin kullanilan kitaplar, dogasi geregi taraflilar.

Have you found Wikipedia being used by teachers

Vikipedi ogretmenler tarafindan kullaniliyor mu?

and how do you see Wikipedia changing education?

ve sen Vikipedi'nin egitimi degistirdigini dusunuyor musun?

Jimmy Wales: Yeah, so, a lot of teachers are beginning to use Wikipedia.

Jimmy Wales: Evet, bir cok ogretmen Vikipedi'yi kullanmaya basladi. Baska--

There's a media storyline about Wikipedia, which I think is false.

Vikipedi'ye iliskin medyadin yarattigi yanlis bir izlenim sozkonusu.

It builds on the storyline of bloggers versus newspapers.

Internette yayinlanan yazilarla gazeteleri karsilastiriliyor.

And the storyline is, there's this crazy thing, Wikipedia,

Ve soyle diyorlar, cillgin bir sey bu Vikipedi,

but academics hate it and teachers hate it.

akademisyenler ondan nefret ediyor, ogretmenler ondan nefret ediyor. Ama bunun dogru olmadigi ortaya cikiyor.

And that turns out to not be true.

The last time I got an email from a journalist saying,

En son bir gazeteden aldigim e-posta soyle diyordu,

"Why do academics hate Wikipedia?"

"Nicin akademisyenler Vikipedi'den nefret ediyorlar?"

I sent it from my Harvard email address

Ben yaniti Harvard e-posta adresimden gonderdim,

because I was recently appointed a fellow there.

cunku oraya daha yeni akademik uye olarak atanmistim.

And I said, "Well, they don't all hate it."

Ve soyle dedim, "Yani, hepsi nefret etmiyor."

(Laughter)

But I think there's going to be huge impacts.

Ben buyuk bir etkisi olacagini dusunuyorum.

And we actually have a project that I'm personally really excited about,

Ve aslinda bizim bir projemiz var

which is the Wikibooks project,

acikcasi beni gercekten heyecanlandiran,

which is an effort to create textbooks in all the languages.

Viki kitap projesi,

ders kitaplarini her dilde olusturmaya calisacagiz.

And that's a much bigger project.

Ve bu daha da buyuk bir proje;

It's going to take 20 years or so to come to fruition.

Gerceklesmesi icin 20 yil gibi bir zaman gerekiyor.

But part of that is to fulfill our mission

Ancak bu, misyonumuzu yerine getirebilmemiz icin gerekli:

of giving an encyclopedia to every single person on the planet.

yeryuzundeki her kisiye ansiklopedi vermek.

We don't mean we're going to Spam them with AOL-style CDs.

Bu demek degil ki, herkese AOL tarzinda CDler gonderecegiz.

We mean we're going to give them a tool that they can use.

Bizim demek istedigimiz, herkese kullanabilecekleri bir arac saglayacagiz.

And for a lot of people in the world,

Ve dunyadaki bir cok insan icin soz konusu olan sey su,

if I give you an encyclopedia that's written at a university level,

eger size universite seviyesinde yazilmis bir ansiklopedi verirsem,

it doesn't do you any good without a whole host of literacy materials

hic bir fayda alamazsiniz ondan

eger sizi onu kullanacaginiz seviyeye getirecek

to build you up to the point where you can actually use it.

bir donaniminiz yoksa.

The Wikibooks project is an effort to do that.

Iste Viki kitap projesi bu yolda bir caba.

And I think that we're going to see -- it may not even come from us;

Ve bence, biz gercekten de buyuk bir yenilik gorecegiz--

ki bizden bile gelmeyebilir bu,

there's all kinds of innovation going on.

etrafta bir cok yenilik soz konusuyken.

But freely licensed textbooks are the next big thing in education.

Ama ozgur lisansli ders kitaplari egitim alaninda gorecegimiz bir sonraki gelisim olucaklar.