Charmian Gooch: Meet global corruption's hidden players

Charmian Gooch: Küresel yozlaşmanın gizli oyuncularıyla tanışın.

Çeviri: Bülent İmat Gözden geçirme: Enis Başol

When we talk about corruption,

Yozlaşma hakkında konuştuğumuzda,

there are typical types of individuals that spring to mind.

aklımıza gelen tipik insan türleri vardır.

There's the former Soviet megalomaniacs.

Eski Sovyet megalomanları var.

Saparmurat Niyazov, he was one of them.

Saparmurat Niyazov onlardan birisidir.

Until his death in 2006,

2006'daki ölümününe kadar,

he was the all-powerful leader of Turkmenistan,

Orta Asya'nın doğal gaz bakımından zengin bir ülkesi olan...

a Central Asian country rich in natural gas.

...Türkmenistan'ın mutlak güce sahip lideriydi.

Now, he really loved to issue presidential decrees.

Başkanlık kararnameleri çıkarmayı gerçekten severdi.

And one renamed the months of the year

Bir kararname ile ayların isimlerini kendisinin...

including after himself and his mother.

...ve annesinin isimleriyle değiştirmişti.

He spent millions of dollars

Tuhaf bir kişi kültü yaratmak için...

creating a bizarre personality cult,

...milyonlarca dolar harcadı...

and his crowning glory was the building

...ve görkeminin doruk noktası...

of a 40-foot-high gold-plated statue of himself

...başkentin ana meydanında gururla duran...

which stood proudly in the capital's central square

...ve güneşi takip etmesi için döndürülen 12 metre yüksekliğinde...

and rotated to follow the sun.

...altın kaplama heykelinin inşasıydı.

He was a slightly unusual guy.

Biraz tuhaf bir adamdı.

And then there's that cliché,

Sonra şu klişe var:

the African dictator or minister or official.

Afrikalı diktatör, bakan ya da resmi görevli.

There's Teodorín Obiang.

Teodorín Obiang var.

So his daddy is president for life of Equatorial Guinea,

Babası, 1990'lardan beri milyarlarca dolar değerinde...

a West African nation that has exported

...petrol ihraç eden, ancak...

billions of dollars of oil since the 1990s

...dehşet verici insan hakları sicili olan...

and yet has a truly appalling human rights record.

...Ekvator Ginesi'nin hayat boyu başkanıdır.

The vast majority of its people

Kişi başına düşen gelir bakımından...

are living in really miserable poverty

...Portekiz'le eşit olmasına rağmen...

despite an income per capita that's on a par

...halkının büyük bir çoğunluğu...

with that of Portugal.

...gerçekten sefalet içinde yaşıyor.

So Obiang junior, well, he buys himself

Küçük Obiang ise kendisine California, Malibu'da...

a $30 million mansion in Malibu, California.

...30 milyon dolar değerinde bir malikane aldı.

I've been up to its front gates.

Malikanenin ön kapılarını gördüm.

I can tell you it's a magnificent spread.

Muhteşem bir genişlikte olduğunu söyleyebilirim.

He bought an €18 million art collection

Önceden moda tasarımcısı Yves Saint Laurent'e ait olan...

that used to belong to fashion designer Yves Saint Laurent,

...18 milyon avroluk bir sanat koleksiyonu,

a stack of fabulous sports cars,

bazılarının her biri milyonlarca dolar eden...

some costing a million dollars apiece --

...bir yığın harika spor araba...

oh, and a Gulfstream jet, too.

...ve tabi bir de Gulfstream jet de aldı.

Now get this:

Şimdi şunu anlayın:

Until recently, he was earning an official monthly salary

Yakın bir zamana kadar ayda 7,000 dolardan az...

of less than 7,000 dollars.

...bir resmi maaş kazanıyordu.

And there's Dan Etete.

Ve Dan Etete var.

Well, he was the former oil minister of Nigeria

Başkan Abacha'nın döneminde Nijerya'nın...

under President Abacha,

...eski petrol bakanıydı...

and it just so happens he's a convicted money launderer too.

...ve tesadüfe bakın ki o da hüküm giymiş bir kara para aklayıcısıdır.

We've spent a great deal of time

İçinde bulunduğu bir milyar dolarlık...

investigating a $1 billion --

--aynen öyle bir milyar dolar --

that's right, a $1 billion —

...bir petrol anlaşmasını incelemek için...

oil deal that he was involved with,

...çok fazla zaman harcadık...

and what we found was pretty shocking,

...ve bulduğumuz şey oldukça şok ediciydi,

but more about that later.

bu konuda daha sonra konuşacağım.

So it's easy to think that corruption happens

Bizim kişisel olarak hakkında...

somewhere over there,

...çok az şey bildiğimiz...

carried out by a bunch of greedy despots

...ve neler döndüğü konusunda gerçekten ilgisiz...

and individuals up to no good in countries

...ve etkilenmemiş hissettiğimiz ülkelerde...

that we, personally, may know very little about

...yozlaşmanın bir takım açgözlü despotlar ve kişiler tarafından...

and feel really unconnected to

...oralarda bir yerlerde de yapıldığını...

and unaffected by what might be going on.

...ve bunun olduğunu düşünmek kolaydır.

But does it just happen over there?

Peki bu sadece orada bir yerde mi oluyor?

Well, at 22, I was very lucky.

22 yaşındayken çok şanslıydım.

My first job out of university

Üniversiteden sonraki ilk işim...

was investigating the illegal trade in African ivory.

...yasa dışı Afrika fil dişi ticaretini araştırmaktı.

And that's how my relationship with corruption really began.

Yozlaşmayla ilişkim aslında böyle başladı.

In 1993, with two friends who were colleagues,

1993'te meslektaşım olan iki arkadaşım...

Simon Taylor and Patrick Alley,

...Simon Taylor ve Patrick Alley ile birlikte...

we set up an organization called Global Witness.

...Küresel Şahit adında bir örgüt kurduk.

Our first campaign was investigating the role

İlk mücadelemiz Kamboçya'daki savaşın finanse edilmesi...

of illegal logging in funding the war in Cambodia.

...için yapılan yasa dışı ağaç kesimini araştırmaktı.

So a few years later, and it's now 1997,

Birkaç yıl sonra 1997'de...

and I'm in Angola undercover investigating blood diamonds.

...gizli bir şekilde kanlı elmasları araştırmak için Angola'daydım.

Perhaps you saw the film,

Muhtemelen Leonardo DiCaprio'nun oynadığı...

the Hollywood film "Blood Diamond,"

...Hollywood filmi "Kanlı Elmas"ı...

...izlemişsinizdir.

the one with Leonardo DiCaprio.

Well, some of that sprang from our work.

Filmin bir bölümü bizim çalışmamızdan ortaya çıktı.

Luanda, it was full of land mine victims

Luanda sokaklarda yaşam mücadelesi veren...

who were struggling to survive on the streets

...kara mayını kurbanlarıyla...

and war orphans living in sewers under the streets,

...sokakların altında kanalizasyonlarda yaşayan savaş yetimleriyle...

and a tiny, very wealthy elite

...ve Brezilya ve Portekiz’e alışveriş turları hakkında konuşan...

who gossiped about shopping trips to Brazil and Portugal.

...çok zengin küçük bir elit ile doluydu.

And it was a slightly crazy place.

Biraz çılgın bir yerdi.

So I'm sitting in a hot and very stuffy hotel room

Ben sıcak ve çok havasız bir otel odasında...

feeling just totally overwhelmed.

...tamamen şaşkına dönmüş bir şekilde oturuyorum.

But it wasn't about blood diamonds.

Ama bunun kanlı elmaslarla ilgisi yoktu.

Because I'd been speaking to lots of people there

Çünkü farklı bir problemden bahseden...

who, well, they talked about a different problem:

...bir sürü insanla konuşuyordum:

that of a massive web of corruption on a global scale

Küresel ölçekte büyük bir yozlaşma ağı

and millions of oil dollars going missing.

ve kaybolan milyonlarca petrol doları.

And for what was then a very small organization

O zamanlar sadece birkaç kişiden oluşan çok...

of just a few people,

...küçük bir örgüt olarak bu meseleyi nasıl...

trying to even begin to think how we might tackle that

...ele alacağımızı düşünmeye başlamaya çalışmak bile...

was an enormous challenge.

...büyük bir zorluktu.

And in the years that I've been,

Benim ve bizim mücadele ettiğimiz...

and we've all been campaigning and investigating,

...ve araştırma yaptığımız yıllarda yozlaşmayı...

I've repeatedly seen that what makes corruption

...neyin mümkün olduğu kadar küresel, büyük...

on a global, massive scale possible,

...bir ölçeğe getirdiğini defalarca gördüm.

well it isn't just greed or the misuse of power

Bu sadece açgözlülük ya da iktidarın kötüye kullanılması...

or that nebulous phrase "weak governance."

...ya da şu belirsiz tabir “kötü yönetim” değildi.

I mean, yes, it's all of those,

Demek istediğim evet hepsi...

but corruption, it's made possible by the actions

...ama yozlaşma küresel aktörlerin eylemleri ile...

of global facilitators.

...mümkün olmaktadır.

So let's go back to some of those people I talked about earlier.

Daha önce bahsettiğim kişilere dönelim.

Now, they're all people we've investigated,

Hepsi bizim araştırdığımız kişiler...

and they're all people who couldn't do what they do alone.

...ve hepsi yaptıkları şeyleri tek başına yapamayacak olan kişilerdir.

Take Obiang junior. Well, he didn't end up

Küçük Obiang'ı ele alalım. Sosyete sanatına...

with high-end art and luxury houses without help.

...ve lüks evlere tek başına ulaşmadı.

He did business with global banks.

Küresel bankalarla iş yaptı.

A bank in Paris held accounts of companies controlled by him,

Paris'teki bir banka onun tarafından kontrol edilen şirketlerin hesaplarını tuttu,

one of which was used to buy the art,

bunlardan birisi sanat koleksiyonu satın alınırken kullanıldı...

and American banks, well, they funneled

...ve Amerikan bankaları...

73 million dollars into the States,

...Birleşik Devletler'e 73 milyon dolar akıttı.

some of which was used to buy that California mansion.

Bunun bir kısmı Kaliforniya'daki malikaneyi almakta kullanıldı.

And he didn't do all of this in his own name either.

Bunların tamamını kendi adına da yapmadı.

He used shell companies.

Paravan şirketleri kullandı.

He used one to buy the property, and another,

Birisini mülk almak için kullandı ve başka...

which was in somebody else's name,

...birisinin adına olan diğerini de mekanı işletmek için...

to pay the huge bills it cost to run the place.

...mal olan yüksek faturaları ödemek için kullandı.

And then there's Dan Etete.

Sonra Dan Etete var.

Well, when he was oil minister,

Petrol bakanıyken,

he awarded an oil block now worth over a billion dollars

şu an bir milyar dolardan fazla değerde parayı bir petrol şirketine verdi.

to a company that, guess what, yeah,

Tahmin edin bakalım, evet.

he was the hidden owner of.

Kendisinin gizli sahibi olduğu bir şirkete.

Now, it was then much later traded on

Şirketi çok daha sonraları...

with the kind assistance of the Nigerian government --

...Nijerya hükumetinin nazik yardımı ile - -

now I have to be careful what I say here —

burada ne söylediğim konusunda dikkatli olmalıyım - -

to subsidiaries of Shell and the Italian Eni,

...dünya çapındaki en büyük iki petrol şirketi olan...

two of the biggest oil companies around.

...Shell ve İtalyan Eni’nin iştirakleri ile ticaret yaptı.

So the reality is, is that the engine of corruption,

Yani, gerçek yozlaşma motoru...

well, it exists far beyond the shores of countries

...Ekvator Ginesi ya da Nijerya ya da Türkmenistan gibi...

like Equatorial Guinea or Nigeria or Turkmenistan.

...ülkelerin sahillerinin çok ötesinde bulunmaktadır.

This engine, well, it's driven

Bu motor;

by our international banking system,

uluslararası bankacılık sistemimiz,

by the problem of anonymous shell companies,

anonim paravan şirketler problemi,

and by the secrecy that we have afforded

büyük petrol, gaz ve maden icraatlarına...

big oil, gas and mining operations,

...sağladığımız gizlilik...

and, most of all, by the failure of our politicians

...ve hepsinden öte politikacılarımızın kendi retoriklerinin arkasından durmak...

to back up their rhetoric and do something

...ve bu meseleyi çözmek için gerçekten anlamlı ve sistematik bir şeyler yapmak...

really meaningful and systemic to tackle this stuff.

...konusundaki başarısızlıkları tarafından çalıştırılmaktadır.

Now let's take the banks first.

Şimdi ilk önce bankaları ele alalım.

Well, it's not going to come as any surprise

Bankaların kirli parayı kabul ettiklerini söylemek...

for me to tell you that banks accept dirty money,

...bana hiç de sürpriz olmayacak,

but they prioritize their profits in other destructive ways too.

ama karlarını başka yıkıcı yönlerden de ön planda tutuyorlar.

For example, in Sarawak, Malaysia.

Örneğin, Malezya, Sawarak'ta.

Now this region, it has just five percent

Şu anda bu bölgede ormanların sadece...

of its forests left intact. Five percent.

...yüzde beşi dokunulmaz kaldı. Yüzde beş.

So how did that happen?

Peki bu nasıl oldu?

Well, because an elite and its facilitators

Çünkü, bir elit tabaka ve onun kolaylaştırıcıları...

have been making millions of dollars

...endüstriyel ölçekte ağaç kesiminin...

from supporting logging on an industrial scale

...desteklenmesinden uzun yıllardır milyonlarca dolar...

for many years.

...kazanmaktadırlar.

So we sent an undercover investigator in

Bu yüzden yönetimdeki elit tabakanın üyeleri ile yapılan...

to secretly film meetings with members of the ruling elite,

...toplantıları gizlice kaydetmesi için gizli bir araştırmacı gönderdik...

and the resulting footage, well, it made some people very angry,

...ve elde edilen görüntü bazı kişileri fazla öfkelendirdi.

and you can see that on YouTube,

Bu görüntüyü Youtube'da izleyebilirsiniz.

but it proved what we had long suspected,

Ama görüntü bizim uzun zamandır şüphelendiğimiz şeyleri ispatladı.

Çünkü eyaletin başbakanının,

because it showed how the state's chief minister,

despite his later denials,

daha sonraki yalanlamalarına rağmen,

used his control over land and forest licenses

kendisini ve ailesini zenginleştirmek için arazi ve orman lisansları üzerindeki kontrolünü...

to enrich himself and his family.

...kullandığını gösterdi.

And HSBC, well, we know that HSBC bankrolled

Ve HSBC, HSBC'nin Sarawak ve başka yerlerde...

the region's largest logging companies

...bu yıkımın bir kısmından sorumlu olan...

that were responsible for some of that destruction

...bölgenin en büyük kerestecilik şirketlerine...

...parasal kaynak sağladığını biliyoruz.

in Sarawak and elsewhere.

The bank violated its own sustainability policies in the process,

Banka bu süreçte kendi sürdürülebilirlik politikalarını zedeledi.

but it earned around 130 million dollars.

Ama 130 milyon dolar civarında para kazandı.

Now shortly after our exposé,

Gizli işleri açığa vuran görüntümüzden kısa süre sonra,

very shortly after our exposé earlier this year,

bu yılın başındaki görüntümüzden hemen kısa süre sonra...

the bank announced a policy review on this.

...banka bu konuda politikasını gözden geçireceğini ilan etti.

And is this progress? Maybe,

Peki bu bir gelişme mi? Belki,

but we're going to be keeping a very close eye

ama bu dosyayı yakından izlemeye...

on that case.

...devam edeceğiz.

And then there's the problem of anonymous shell companies.

Sonra anonim paravan şirketler problemi var.

Well, we've all heard about what they are, I think,

Hepimiz bunların ne olduğunu duyduk sanırım...

and we all know they're used quite a bit

...ve hepimiz bunların topluma...

by people and companies who are trying to avoid

...vergi olarak da bilinen ücretleri ödemekten...

paying their proper dues to society,

...kaçmaya çalışan insanlar ve şirketler tarafından epey...

also known as taxes.

...kullanıldıklarını biliyoruz.

But what doesn't usually come to light

Ama genellikle açığa çıkmayan şey...

is how shell companies are used to steal

...paravan şirketlerin, yoksul ülkelerden...

huge sums of money, transformational sums of money,

...büyük miktarlarda parayı, dönüşümsel büyük miktarlarda parayı...

from poor countries.

...çalmak için nasıl kullanıldıkları.

In virtually every case of corruption that we've investigated,

Araştırdığımız hemen hemen her yozlaşma dosyasında...

shell companies have appeared,

...paravan şirketler vardı...

and sometimes it's been impossible to find out

...ve bazen anlaşmaya aslında kimin...

who is really involved in the deal.

...dahil olduğunu bulmak imkansızdı.

A recent study by the World Bank

Dünya Bankası'nın yeni bir araştırması...

looked at 200 cases of corruption.

...200 yozlaşma dosyasını inceledi.

It found that over 70 percent of those cases

Araştırma bu dosyaların yüzde 70'ten fazlasının...

had used anonymous shell companies,

...toplamda hemen hemen 56 milyar dolarlık...

totaling almost 56 billion dollars.

...anonim paravan şirketleri kullandığını ortaya çıkardı.

Now many of these companies were in America

Bu şirketlerin çoğu Amerika...

or the United Kingdom,

...ya da Birleşik Krallık'ta,

its overseas territories and Crown dependencies,

denizaşırı topraklarında ve kraliyete bağlı topraklardaydı.

and so it's not just an offshore problem,

Yani bu sadece bir off-shore sorunu değil,

it's an on-shore one too.

aynı zamanda bir on-shore sorunudur.

You see, shell companies, they're central

Görüyorsunuz paravan şirketler...

to the secret deals which may benefit wealthy elites

...sıradan vatandaşlardan ziyade zengin elitlerin yararına olan...

rather than ordinary citizens.

...gizli anlaşmaların merkezindeler.

One striking recent case that we've investigated

Araştırdığımız yeni bir çarpıcı dosya...

is how the government in the Democratic Republic of Congo

...Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki hükumetin...

sold off a series of valuable, state-owned mining assets

...bir dizi değerli, devlete ait maden varlıklarını...

to shell companies in the British Virgin Islands.

...Britanya Virjin Adaları'ndaki paravan şirketlere nasıl sattığı ile ilgli.

So we spoke to sources in country,

Anlaşmanın gerçek fotoğrafını bir araya getirmek için...

trawled through company documents and other information

...ülkedeki kaynaklarla konuştuk, şirket belgelerini...

trying to piece together a really true picture of the deal.

...ve diğer bilgileri ağla balık tutar gibi topladık.

And we were alarmed to find that these shell companies

Bu paravan şirketlerin, varlıkların çoğunu...

had quickly flipped many of the assets on

...Londra'da listelenen büyük uluslararası maden şirketlerine...

for huge profits to major international mining companies

...büyük kar elde etmek için hızlıca sattıklarını öğrendiğimizde...

listed in London.

...çok endişelendik.

Now, the Africa Progress Panel, led by Kofi Annan,

Kofi Annan tarafından yönetilen Afrika Gelişim Paneli...

they've calculated that Congo may have lost

...Kongo'nun bu anlaşmalardan 1.3 milyar dolar...

more than 1.3 billion dollars from these deals.

...kaybetmiş olabileceğini hesapladı.

That's almost twice

Bu toplamda hemen hemen ülkenin...

the country's annual health and education budget combined.

...yıllık sağlık ve eğitim bütçesinin iki katı.

And will the people of Congo, will they ever get their money back?

Peki Kongo halkı paralarını hiç geri alabilecekler mi?

Well, the answer to that question,

Bu konuda hepimiz eğer bir şeyler yapmazsak,

and who was really involved and what really happened,

bu sorunun cevabı, kimlerin dahil olduğu ve...

well that's going to probably remain locked away

...aslında ne olduğu muhtemelen...

in the secretive company registries of the British Virgin Islands

...Britanya Virjin Adaları'nın gizli şirket kayıtlarında...

and elsewhere unless we all do something about it.

...ve başka yerlerde kilitli kalacak.

And how about the oil, gas and mining companies?

Peki ya petrol, doğal gaz ve maden şirketleri?

Okay, maybe it's a bit of a cliché to talk about them.

Tamam, belki bunlar hakkında konuşmak biraz klişe olabilir.

Corruption in that sector, no surprise.

Bu sektördeki yozlaşma hiç de sürpriz değil.

There's corruption everywhere, so why focus on that sector?

Her yerde yozlaşma var, öyleyse neden bu sektöre odaklanalım?

Well, because there's a lot at stake.

Çünkü, burada kaybedecek çok şey var.

In 2011, natural resource exports

2011'de, Afrika, Asya ve Latin Amerika'da...

outweighed aid flows by almost 19 to one

...doğal kaynak ihracatı yardım akışlarını 19'a 1...

in Africa, Asia and Latin America. Nineteen to one.

...geçti. On dokuza bir.

Now that's a hell of a lot of schools and universities

Bu hiçbiri gerçekleştirilmemiş ve asla gerçekleştirilmeyecek...

and hospitals and business startups,

...çok fazla miktarda okul, üniversite,

many of which haven't materialized and never will

hastane, iş sahası demek.

because some of that money has simply been stolen away.

Çünkü bu paranın bir kısmı, basitçe söylemek gerekirse çalındı.

Now let's go back to the oil and mining companies,

Şimdi petrol ve maden şirketlerine...

and let's go back to Dan Etete and that $1 billion deal.

...ve Dan Etete ve şu 1 milyar dolara geri dönelim.

And now forgive me, I'm going to read the next bit

Beni bağışlayın, diğer kısmı size okuyacağım.

because it's a very live issue, and our lawyers

Çünkü bu çok taze bir olay ve avukatlarımız...

have been through this in some detail

...biraz detaylı bir şekilde bunu bitirdiler...

and they want me to get it right.

...ve benden bunu tam istenilen şekilde yapmamı istiyorlar.

Now, on the surface, the deal appeared straightforward.

Şimdi, görünürde, anlaşma açık gözüktü.

Subsidiaries of Shell and Eni

Shell ve Eni'nin iştirakleri...

paid the Nigerian government for the block.

...arsalar için Nijerya hükumetine ödeme yaptılar.

The Nigerian government transferred

Nijerya hükumeti...

precisely the same amount, to the very dollar,

...eksiksiz bir şekilde aynı miktarı, son kuruşuna kadar...

to an account earmarked for a shell company

...Etete'nin gizli sahibi olduğu bir paravan şirkete...

whose hidden owner was Etete.

...ait bir hesaba transfer etti.

Now, that's not bad going for a convicted money launderer.

Şimdi, bu hüküm giymiş bir kara para aklayıcısı için kötü bir şey değil.

And here's the thing.

Şu var tabi.

After many months of digging around

Aylar süren incelemeden ve yüzlerce sayfa...

and reading through hundreds of pages of court documents,

...mahkeme belgelerini okuduktan sonra...

we found evidence that, in fact,

...şu kanıtı bulduk: Aslında,

Shell and Eni had known that the funds

Shell ve Eni paranın paravan şirketlere...

would be transferred to that shell company,

...transfer edileceğini biliyordu...

and frankly, it's hard to believe they didn't know

...ve dürüst olmak gerekirse onların kimlerle anlaşma...

who they were really dealing with there.

...yaptıklarını bilmediklerine inanmak zor.

Now, it just shouldn't take these sorts of efforts

Bu tür anlaşmalarla paranın nereye gittiğini bulmak...

to find out where the money in deals like this went.

...sadece bu tür çabalarla olmamalı.

I mean, these are state assets.

Yani, bunlar devlete ait mallar.

They're supposed to be used for the benefit

Bunların ülkedeki insanların yararına...

of the people in the country.

...kullanılması gerekiyor.

But in some countries, citizens and journalists

Ama bazı ülkelerde bu tür haberleri meydana çıkarmak...

who are trying to expose stories like this

...isteyen vatandaşlar ve gazeteciler...

have been harassed and arrested

...taciz ediliyor ve tutuklanıyor...

and some have even risked their lives to do so.

...ve bazıları bunu yapabilmek için hayatlarını riske atıyorlar.

And finally, well, there are those who believe

Sonuç olarak, yozlaşmanın önlenemez...

that corruption is unavoidable.

...olduğuna inanan kişiler de var.

It's just how some business is done.

Bu bazı işlerin nasıl yürüdüğünü gösteriyor.

It's too complex and difficult to change.

Bunu değiştirmek çok karmaşık ve zordur.

So in effect, what? We just accept it.

Öylseyse gerçekte ne olacak? Bunu sadece kabulleniyoruz.

But as a campaigner and investigator,

Ama, bir mücadeleci ve araştırmacı olarak,

I have a different view,

benim farklı bir bakış açım var.

because I've seen what can happen

Çünkü bir düşünce ivme kazandığında...

when an idea gains momentum.

...nelerin olabileceğini gördüm.

In the oil and mining sector, for example,

Örneğin; şu anda, petrol ve maden sektöründe...

there is now the beginning

...bu problemlerin bazılarının üstesinden gelecek...

of a truly worldwide transparency standard

...tamamen dünya çapında bir şeffaflık standardının...

that could tackle some of these problems.

...başlangıcı bulunmaktadır.

In 1999, when Global Witness called

1999'da, Küresel Şahit petrol şirketlerine...

for oil companies to make payments on deals transparent,

...anlaşmalardaki ödemeleri şeffaf bir şekilde yapma çağrısı yaptığında,

well, some people laughed at the extreme naiveté

bu küçük düşünceye aşırı bir toylukla...

of that small idea.

...güldüler.

But literally hundreds of civil society groups

Ama, dünya çapında abartısız yüzlerce sivil toplum örgütü...

from around the world came together

...şeffaflık konusunda mücadele için...

to fight for transparency,

...bir araya geldiler...

and now it's fast becoming the norm and the law.

...ve bu hızlı bir şekilde norm ve kanun haline geliyor.

Two thirds of the value

Dünya petrol ve maden...

of the world's oil and mining companies

...şirketlerinin üçte ikisi şu anda...

are now covered by transparency laws. Two thirds.

...şeffaflık kanunları kapsamındadır. Üçte ikisi.

So this is change happening.

Yani bu olan bir değişimdir.

This is progress.

Bu bir ilerlemedir.

But we're not there yet, by far.

Ama henüz olmamız gerek yerin açık ara uzağındayız.

Because it really isn't about corruption

Çünkü, bu aslında orada bir yerde olan...

somewhere over there, is it?

...yozlaşmayla ilgili değil, değil mi?

In a globalized world, corruption

Küreselleşmiş bir dünyada yozlaşma...

is a truly globalized business,

...kelimenin tam anlamıyla kürsel bir iştir...

and one that needs global solutions,

...ve bunun küresel vatandaşlar olarak...

supported and pushed by us all, as global citizens,

...hepimizin desteklediği ve ittiği küresel çözümlere...

right here.

...ihtiyacı vardır.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)