This could be why you're depressed or anxious | Johann Hari | TED

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

For a really long time,

Çok uzun bir zaman boyunca

I had two mysteries that were hanging over me.

aklımdan çıkmayan iki bilinmez vardı.

I didn't understand them

Bir türlü anlam veremiyordum

and, to be honest, I was quite afraid to look into them.

ve açıkçası, incelemekten de korkuyordum.

The first mystery was, I'm 40 years old,

Birinci bilinmezim: 40 yaşındayım

and all throughout my lifetime, year after year,

ve hayatım boyunca her geçen yıl

serious depression and anxiety have risen,

Birleşik Devletler'de, Britanya'da ve Batı'nın her bir yanında

in the United States, in Britain,

and across the Western world.

ciddi depresyon ve anksiyete artışı var.

And I wanted to understand why.

Ben de sebebini anlamak istiyorum.

Why is this happening to us?

Bu bize niçin oluyor?

Why is it that with each year that passes,

Ne oluyor da her geçen yıl

more and more of us are finding it harder to get through the day?

daha çoğumuz günü atlatmakta daha çok zorluk çekiyoruz?

And I wanted to understand this because of a more personal mystery.

Bunu anlama isteğim de daha kişisel bir sebepten ileri geliyordu.

When I was a teenager,

Daha bir gençken

I remember going to my doctor

doktora gittiğimi

and explaining that I had this feeling, like pain was leaking out of me.

ve ona içimden acı aktığını hissettiğimi açıkladığımı hatırlıyorum.

I couldn't control it,

Kontrol edemiyordum,

I didn't understand why it was happening,

bunun niçin olduğunu da anlamıyordum,

I felt quite ashamed of it.

bundan bir hayli utanıyordum da.

And my doctor told me a story

Doktorum da bana bir hikâye anlattı,

that I now realize was well-intentioned,

şimdi anlıyorum ki iyi niyetliymiş

but quite oversimplified.

ama çok basite indirgenmişti.

Not totally wrong.

Tamamen yanlış değildi.

My doctor said, "We know why people get like this.

Doktorum dedi ki "İnsanların niçin böyle olduğunu biliyoruz."

Some people just naturally get a chemical imbalance in their heads --

Bazı insanların kafasının içinde kimyasal bir dengesizlik oluyor --

you're clearly one of them.

sen de onlardan birisin.

All we need to do is give you some drugs,

Yapmamız gereken şey sana ilaç yazmak,

it will get your chemical balance back to normal."

kimsayal dengesizliği normale döndürecektir.''

So I started taking a drug called Paxil or Seroxat,

Ben de Paxil veya Seroxat diye bir ilaç almaya başladım.

it's the same thing with different names in different countries.

Farklı ülkelerde ismi farklı ama aynı ilaç.

And I felt much better, I got a real boost.

Çok daha iyi hissettim, tam bir harekete geçiriciydi.

But not very long afterwards,

Ama çok geçmeden

this feeling of pain started to come back.

o acı hissi geri gelmeye başladı.

So I was given higher and higher doses

Ve bana daha yüksek doz vermeye başladılar,

until, for 13 years, I was taking the maximum possible dose

ta ki 13 yaşında yasal olarak alabileceğim en yüksek doza ulaşana kadar.

that you're legally allowed to take.

And for a lot of those 13 years, and pretty much all the time by the end,

Bu 13 yıın büyük bir kısmında ve özellikle de sonunda

I was still in a lot of pain.

büyük bir acı çekiyordum.

And I started asking myself, "What's going on here?

Kendime sormaya başladım, ''Burada neler oluyor?

Because you're doing everything

Çünkü her şeyi, kültüre hâkim kitaba göre yapıyorsun --

you're told to do by the story that's dominating the culture --

why do you still feel like this?"

niçin hâlâ böyle hissediyorsun?''

So to get to the bottom of these two mysteries,

Ben de bu iki bilinmezin derinine inmeye başladım,

for a book that I've written

yazdığım kitap için

I ended up going on a big journey all over the world,

dünyanın dört bir yanına büyük bir yolculuğa çıktım.

I traveled over 40,000 miles.

65 bin km seyahat ettim.

I wanted to sit with the leading experts in the world

Dünyanın önde gelen uzmanlarıyla oturup

about what causes depression and anxiety

depresyon ve anksiyetenin nedenlerini

and crucially, what solves them,

ve daha da önemlisi, çözümlerini

and people who have come through depression and anxiety

depresyon ve anksiyete geçirmiş insanları araştırmaya koyuldum,

and out the other side in all sorts of ways.

nerede ve ne koşulda olursa olsun.

And I learned a huge amount

Bu yolda tanıştığım harika insanlardan inanılmaz şeyler öğrendim.

from the amazing people I got to know along the way.

But I think at the heart of what I learned is,

Ancak öğrendiklerimin temelinde şu var,

so far, we have scientific evidence

şu ana dek, depresyon ve anksiyetenin

for nine different causes of depression and anxiety.

dokuz farklı nedenine ilişkin bilimsel kanıtımız var.

Two of them are indeed in our biology.

Bunların ikisi gerçekten de biyolojimizde.

Your genes can make you more sensitive to these problems,

Genleriniz sizi bu sorunlara karşı daha hassas yapabiliyor

though they don't write your destiny.

ama tabii kaderinizi yazmıyor.

And there are real brain changes that can happen when you become depressed

Bir de depresyona girdiğinizde

içinden çıkmayı zorlaştıran gerçek beyin değişimleri olabiliyor.

that can make it harder to get out.

But most of the factors that have been proven

Ancak depresyon ve anksiyeteye sebep olduğu kanıtlanan etkenlerin çoğu

to cause depression and anxiety

are not in our biology.

biyolojik kökenli değil.

They are factors in the way we live.

Yaşam şeklimizle ilgili etkenler.

And once you understand them,

Bunları anladığımız zaman

it opens up a very different set of solutions

kimyasal antidepresanların yanında

that should be offered to people

insanlara sunulabilecek bir dizi farklı çözüme kapı açılıyor,

alongside the option of chemical antidepressants.

For example,

Örneğin eğer yalnızlık çekiyorsanız depresyona girme ihtimaliniz daha yüksek.

if you're lonely, you're more likely to become depressed.

If, when you go to work, you don't have any control over your job,

İşinizle ilgili hiçbir kontrolünüz yoksa ve sadece söyleneni yapmak zorundaysanız

you've just got to do what you're told,

you're more likely to become depressed.

depresyona girme ihtimaliniz yüksek.

If you very rarely get out into the natural world,

Doğal hayatın içine çok nadir giriyorsanız

you're more likely to become depressed.

depresyona girme ihtimaliniz yüksek.

And one thing unites a lot of the causes of depression and anxiety

Tek bir şey, öğrendiğim depresyon ve anksiyete sebeplerini birleştiriyor.

that I learned about.

Not all of them, but a lot of them.

Hepsini değil ama pek çoğunu.

Everyone here knows

Burada hepimiz doğal fiziksel ihtiyaçlarımız olduğunu biliyor.

you've all got natural physical needs, right?

Obviously.

Buna şüphe yok.

You need food, you need water,

Yiyeceğe, suya ihtiyacımız var,

you need shelter, you need clean air.

sığınacak bir eve, temiz havaya.

If I took those things away from you,

Bu şeyleri elinizden alırsam çok hızlı bir şekilde sorun yaşarsınız.

you'd all be in real trouble, real fast.

But at the same time,

Ancak aynı zamanda,

every human being has natural psychological needs.

her bir insanın doğal psikolojik ihtiyaçları da var.

You need to feel you belong.

Bir yere ait olduğunuzu hissetmeniz lazım.

You need to feel your life has meaning and purpose.

Hayatınızın anlamı ve bir amacı olduğunu.

You need to feel that people see you and value you.

İnsanların sizi fark ettiğini ve size değer verdiğini.

You need to feel you've got a future that makes sense.

Ulaşılabilir bir geleceğiniz olduğunu hissetmelisiniz.

And this culture we built is good at lots of things.

Yarattığımız bu kültür pek çok şeyde çok iyi.

And many things are better than in the past --

Pek çok şey geçmişe kıyasla iyiye gidiyor da.

I'm glad to be alive today.

Hayatta olmaktan mutluyum.

Ancak o derinlerde yatan psikolojik ihtiyaçları karşılamada

But we've been getting less and less good

at meeting these deep, underlying psychological needs.

giderek daha başarısız hâle geliyoruz.

And it's not the only thing that's going on,

Bu elbette tek sorun değil

but I think it's the key reason why this crisis keeps rising and rising.

ama bu krizin durmak bilmeden artmasında önemli bir rol oynadığı kanısındayım.

And I found this really hard to absorb.

Bunu kabul etmekte zorluk çektim.

I really wrestled with the idea

Depresyonu, beynimdeki bir sorundan

of shifting from thinking of my depression as just a problem in my brain,

yaşam şeklimiz de dâhil pek çok etkene bağlama fikrini çok ölçüp tarttım.

to one with many causes,

including many in the way we're living.

And it only really began to fall into place for me

Ve bir gün Güney Afrikalı psikiyatrist Dr. Derek Summerfield'le tanışınca

when one day, I went to interview a South African psychiatrist

named Dr. Derek Summerfield.

bu fikir gözümde şekillenmeye başladı.

He's a great guy.

Harika bir adam.

And Dr. Summerfield happened to be in Cambodia in 2001,

Dr. Summerfield 2001 yılında Komboçya'daydı,

when they first introduced chemical antidepressants

ülkenin vatandaşlarına ilk kez kimyasal antidepresanları tanıtıyordu.

for people in that country.

And the local doctors, the Cambodians, had never heard of these drugs,

Kamboçyalı yerel doktorların bu ilaçlardan haberi yoktu.

so they were like, what are they?

Merak içindeydiler.

And he explained.

O da açıkladı.

And they said to him,

Onlar da dedi ki,

"We don't need them, we've already got antidepressants."

"Bunlara ihtiyacımız yok, bizim zaten antidepresanlarımız var."

And he was like, "What do you mean?"

Summerfield "Nasıl yani?'' dedi.

He thought they were going to talk about some kind of herbal remedy,

Bitkisel bir tedaviden bahsedeceklerini sanıyordu,

like St. John's Wort, ginkgo biloba, something like that.

St. John's Wort bitkisi, gingko biloba gibi bir şeyden.

Instead, they told him a story.

Ama onlar bir hikâye anlattılar.

There was a farmer in their community who worked in the rice fields.

Halkları içinde pirinç tarlalarında çalışan bir çiftçi varmış.

And one day, he stood on a land mine

Bir gün ABD ile yaşanan savaştan kalan bir mayın tarlasına basmış

left over from the war with the United States,

and he got his leg blown off.

ve bacağını kaybetmiş.

So they him an artificial leg,

Bacak protezi yapılmış

and after a while, he went back to work in the rice fields.

ve bir süre sonra pirinç tarlalarında çalışmaya geri dönmüş.

But apparently, it's super painful to work under water

Ama görünen o ki protez bir bacakla su içinde çalışmak çok acı veriyor.

when you've got an artificial limb,

and I'm guessing it was pretty traumatic

Onun için de bacağını kaybettiği yerde yeniden çalışmak çok travmatik olmalıydı.

to go back and work in the field where he got blown up.

The guy started to cry all day,

Adam her gün ağlamaya başlamış,

he refused to get out of bed,

yataktan çıkmıyormuş,

he developed all the symptoms of classic depression.

tüm klasik depresyon semptomları varmış.

The Cambodian doctor said,

Kamboçyalı doktor dedi ki

"This is when we gave him an antidepressant."

"İşte bu noktada ona antidepresan verdik."

And Dr. Summerfield said, "What was it?"

Dr. Summerfield da ''Ne verdiniz?'' diye soruyor.

They explained that they went and sat with him.

Yanına gidip onunla oturduklarını,

They listened to him.

onu dinlediklerini anlatmışlar.

They realized that his pain made sense --

Acısının anlamlı olduğunu --

it was hard for him to see it in the throes of his depression,

depresyon mücadelesinde bunu göremediğini

but actually, it had perfectly understandable causes in his life.

ama aslında hayatında tamamen anlaşılır nedenler olduğunu.

One of the doctors, talking to the people in the community, figured,

Halktaki insanlarla konuşan doktorlardan biri şunu fark etmiş,

"You know, if we bought this guy a cow,

''Eğer biz bu adama bir inek alsaydık mandıra çiftçisi olabilirdi,

he could become a dairy farmer,

he wouldn't be in this position that was screwing him up so much,

pirinç tarlalarında çalışmaya dönüp onu yiyip bitiren bu duruma da düşmezdi.''

he wouldn't have to go and work in the rice fields."

So they bought him a cow.

Ve ona bir inek alıyorlar.

Within a couple of weeks, his crying stopped,

İki hafta içinde adam ağlamayı bırakıyor.

within a month, his depression was gone.

Bir ay içinde de depresyondan kurtuluyor.

They said to doctor Summerfield,

Dr. Summerfield'a dediklerine göre

"So you see, doctor, that cow, that was an antidepressant,

''Bakın doktor, o inek... İşte o inek bir antidepresandı.

that's what you mean, right?"

Demek istediğiniz bu değil mi?''

(Laughter)

(Gülme sesleri)

(Applause)

(Alkışlar)

If you'd been raised to think about depression the way I was,

Depresyona benim yetiştirildiğim bakış açısıyla bakıyorsanız

and most of the people here were,

ki çoğumuz öyledir,

that sounds like a bad joke, right?

bu bir eşek şakasına benzemiyor mu?

"I went to my doctor for an antidepressant,

''Antidepresan için bir doktora gittim ama o bana bir inek verdi.''

she gave me a cow."

But what those Cambodian doctors knew intuitively,

Ancak o Kamboçyalı doktorlar içgüdüsel olarak biliyorlardı ki

based on this individual, unscientific anecdote,

bu bireyden yola çıkarak bilimsel olmayan bu anekdot

is what the leading medical body in the world,

bugün dünyadaki tıp camiasına yön veren şey,

the World Health Organization,

Dünya Sağlık Örgütü'nün

has been trying to tell us for years,

eldeki en iyi bilimsel kanıta dayanarak yıllardır bize anlatmaya çalıştığı şey.

based on the best scientific evidence.

If you're depressed,

Depresyondaysınız,

if you're anxious,

anksiyete hâlindeyseniz

you're not weak, you're not crazy,

zayıf ya da aklınızı kaçırmış değilsiniz,

you're not, in the main, a machine with broken parts.

parçaları bozulmuş bir makine değilsiniz.

You're a human being with unmet needs.

İhtiyaçları karşılanmamış bir insansınız.

And it's just as important to think here about what those Cambodian doctors

Bu Kamboçyalı doktorların

ve Dünya Sağlık Örgütü'nün söylemedikleri şeyleri de hesaba katmak önemli.

and the World Health Organization are not saying.

They did not say to this farmer,

O çiftçiye şöyle söylemediler:

"Hey, buddy, you need to pull yourself together.

''Hey dostum, kendini toparlaman gerek.

It's your job to figure out and fix this problem on your own."

Bu sorunu kendi başına anlayıp çözmen lazım.''

On the contrary, what they said is,

Tam aksine, şunu söylediler:

"We're here as a group to pull together with you,

''Burada hepimiz senin toparlanman için yanındayız.

so together, we can figure out and fix this problem."

Bu sorunu birlikte anlayıp çözebiliriz.''

This is what every depressed person needs,

İşte depresyondaki bir insanın ihtiyacı olan şey bu.

and it's what every depressed person deserves.

Depresyonda olan herkesin hak ettiği yaklaşım bu.

This is why one of the leading doctors at the United Nations,

Birleşmiş Milletler'de önde gelen doktorlardan biri

in their official statement for World Health Day,

iki yıl önce, 2017 yılında Dünya Sağlık Günü resmi açıklamasında

couple of years back in 2017,

said we need to talk less about chemical imbalances

kimyasal dengesizlikler hakkında daha az tartışıp

and more about the imbalances in the way we live.

yaşam şeklimizdeki dengesizlikleri daha çok tartışmalıyız demişti.

Drugs give real relief to some people --

İlaçlar kimilerini gerçekten rahatlatıyor,

they gave relief to me for a while --

bir süre için beni de rahatlattılar

but precisely because this problem goes deeper than their biology,

ama tam da bu sorun biyolojinin çok daha derininde olduğu için

the solutions need to go much deeper, too.

çözümlerin de aynı ölçüde derine inmesi lazım.

But when I first learned that,

Bunu ilk öğrendiğimde şöyle düşündüğümü hatırlıyorum,

I remember thinking,

"OK, I could see all the scientific evidence,

''Pekala, tüm bilimsel kanıt ortada, bir yığın çalışma da okudum,

I read a huge number of studies,

I interviewed a huge number of the experts who were explaining this,"

bunu açıklayan bir dizi uzmanla da görüşmeler yaptım.''

but I kept thinking, "How can we possibly do that?"

Ama hep şunu düşündüm, ''Bunu nasıl yapabiliriz?''

The things that are making us depressed

Bizi depresyona sokan şeyler

are in most cases more complex than what was going on

vakaların çoğunda bu Kamboçyalı çiftçinin başına gelenlerden çok daha karmaşık.

with this Cambodian farmer.

Where do we even begin with that insight?

Bu görüşü benimsemek için nereden başlamalıyız?

But then, in the long journey for my book,

Ama sonra kitabım için dünyanın her yerine yaptığım o yolculukta

all over the world,

I kept meeting people who were doing exactly that,

Sydey'den San Fransisco'ya, Sao Paulo'ya tam tamına bunu yapan insanlarla tanıştım,

from Sydney, to San Francisco,

to São Paulo.

I kept meeting people who were understanding

Depresyon ve anksiyetenin derin nedenlerini anlayan

the deeper causes of depression and anxiety

ve gruplar hâlinde bunları çözen insanlarla tanıştım.

and, as groups, fixing them.

Obviously, I can't tell you about all the amazing people

Tanıştığım ve kitabımda yazdığım tüm o harika insanları anlatamam,

I got to know and wrote about,

or all of the nine causes of depression and anxiety that I learned about,

depresyon ve anksiyetenin öğrendiğim tüm dokuz nedenini de

because they won't let me give a 10-hour TED Talk --

çünkü on saatlik bir TED konuşması yapmama izin vermezler.

you can complain about that to them.

Şikayetlerinizi onlara bildirin.

But I want to focus on two of the causes

Ama iki nedene yönelmek

and two of the solutions that emerge from them, if that's alright.

ve bu nedenlerden ortaya çıkan sonuçlardan ikisini anlatmak istiyorum.

Here's the first.

Birincisi.

We are the loneliest society in human history.

İnsanlık tarihinin en yalnız toplumuyuz.

There was a recent study that asked Americans,

Amerikalılara şunu soran yeni bir çalışma vardı:

"Do you feel like you're no longer close to anyone?"

''Artık kimseye yakın olmadığınız hissine kapıldığınız oluyor mu?''

And 39 percent of people said that described them.

İnsanların %39'u bunun onları tanımladığını söyledi.

"Artık kimseye yakın olmama."

"No longer close to anyone."

In the international measurements of loneliness,

Yalnızlığın uluslararası ölçümlerinde,

Britain and the rest of Europe are just behind the US,

Birleşik Krallık ve Avrupa'nın kalanı ABD'nin hemen arkasında,

in case anyone here is feeling smug.

aranızda kibirlenen varsa...

(Laughter)

(Gülme sesleri)

I spent a lot of time discussing this

Dünyanın önde gelen yalnızlık uzmanlarıyla bu konuyu masaya yatırdım,

with the leading expert in the world on loneliness,

an incredible man named professor John Cacioppo,

Profesör John Cacioppo isminde Chicago'da inanılmaz bir adamla da.

who was at Chicago,

and I thought a lot about one question his work poses to us.

Çalışmasının bize sunduğu bir soruyu çok düşündüm.

Professor Cacioppo asked,

Profesör Cacioppo şunu sordu,

"Why do we exist?

''Niçin varız?

Why are we here, why are we alive?"

Niçin buradayız, niçin hayattayız?''

One key reason

Bir öbemli sebebi şu ki

is that our ancestors on the savannas of Africa

Afrika savannalarındaki atalarımız bir şeyde çok iyiydiler.

were really good at one thing.

They weren't bigger than the animals they took down a lot of the time,

Zamanın çoğunda yere serdikleri hayvanlardan daha büyük değillerdi,

they weren't faster than the animals they took down a lot of the time,

onlardan daha hızlı da değillerdi

but they were much better at banding together into groups

ama grup kurmakta ve iş birliği yapmakta çok iyilerdi.

and cooperating.

This was our superpower as a species --

Bizim tür olarak süper gücümüz bu.

we band together,

Bir araya geliyoruz,

just like bees evolved to live in a hive,

tıpkı bir kovanda yaşamaya evrilen arılar gibi

humans evolved to live in a tribe.

insanlar da kabile hâlinde yaşamaya evrildi.

And we are the first humans ever

Ve biz kabilelerimizi dağıtan tarihteki ilk insanlarız.

to disband our tribes.

And it is making us feel awful.

Bu da çok kötü hissetmemize neden oluyor.

But it doesn't have to be this way.

Ama böyle olmak zorunda değil.

One of the heroes in my book, and in fact, in my life,

Kitabımdaki hatta hayatımdaki kahramanlardan biri,

is a doctor named Sam Everington.

Sam Everington adındaki doktor.

He's a general practitioner in a poor part of East London,

Uzun yıllar yaşadığım Doğu Londra'nın yoksul bir kısmında pratisyen.

where I lived for many years.

And Sam was really uncomfortable,

Sam halinden hiç de memnun değildi

because he had loads of patients

çünkü aşırı depresyon ve anksiyete sebebiyle gelen çok hastası vardı.

coming to him with terrible depression and anxiety.

And like me, he's not opposed to chemical antidepressants,

Benim gibi o da kimyasal antidepresanlara karşı değil,

he thinks they give some relief to some people.

bazı insanları rahatlattığı kanısında.

But he could see two things.

Ancak iki şeyi görebiliyordu.

Firstly, his patients were depressed and anxious a lot of the time

Bir, hastaları çoğu zaman tamamen makul nedenlerden ötürü depresyondaydı,

for totally understandable reasons, like loneliness.

yalnızlık gibi.

And secondly, although the drugs were giving some relief to some people,

İki, ilaçkar bazı insanları rahatlatsa da

for many people, they didn't solve the problem.

çoğu insanın sorununu çözmüyordu.

The underlying problem.

Altta yatan sorunu.

One day, Sam decided to pioneer a different approach.

Bir gün Sam farklı bir yaklaşımda karar kıldı.

A woman came to his center, his medical center,

Hastaneye Lisa Cunningham adında bir kadın geldi.

called Lisa Cunningham.

I got to know Lisa later.

Lisa'yla daha sonra tanıştım.

And Lisa had been shut away in her home with crippling depression and anxiety

Lisa 7 yıldır ağır depresyon ve anksiyete sebebiyle evinde dışa kapalı yaşıyordu.

for seven years.

And when she came to Sam's center, she was told, "Don't worry,

Sam'in hastanesine geldiğinde ona söylenen şey şu oldu;

we'll carry on giving you these drugs,

''Endişelenme. Yine bu ilaçları yazacağız

but we're also going to prescribe something else.

ama ayrıca bir şey daha yazacağız.

We're going to prescribe for you to come here to this center twice a week

Haftada iki kez buraya geleceksin,

to meet with a group of other depressed and anxious people,

depresyon ve anksiyeteli bir hasta grubuyla tanışacaksın,

not to talk about how miserable you are,

ne kadar zor durumda olduğunu değil

but to figure out something meaningful you can all do together

birlikte anlamlı ne yapabileceğiniz hakkında konuşacaksınız,

so you won't be lonely and you won't feel like life is pointless."

böylece yalnızlık çekmeyecek ve hayat amaçsız gibi hissetmeyeceksiniz."

The first time this group met,

Bu grup ilk bir araya geldiğinde

Lisa literally started vomiting with anxiety,

Lisa anksiyete sebebiyle kusmaya başladı,

it was so overwhelming for her.

bu, onun için çok fazlaydı.

But people rubbed her back, the group started talking,

Ama diğerleri ona destek oldu, grup konuşmaya başladı,

they were like, "What could we do?"

''Nasıl yardımcı olabiliriz?''

These are inner-city, East London people like me,

Bunlar şehirden, benim gibi Doğu Londra insanları.

they didn't know anything about gardening.

Bahçecilik hakkında bir şey bilmiyorlardı.

They were like, "Why don't we learn gardening?"

Bahçecilikle uğraşma fikri ortaya attılar.

There was an area behind the doctors' offices

Doktor odaları arkasında boş alan vardı. Orayı bahçe yapmayı düşündüler.

that was just scrubland.

"Why don't we make this into a garden?"

Kütüphaneden kitaplar aldılar, YouTube videoları izlediler.

They started to take books out of the library,

started to watch YouTube clips.

Ellerini toprağın içine soktular.

They started to get their fingers in the soil.

They started to learn the rhythms of the seasons.

Mevsimlerin ritmini öğrenmeye başladılar.

There's a lot of evidence

Doğaya maruz kalmanın çok güçlü bir antidepresan olduğuna dair

that exposure to the natural world

is a really powerful antidepressant.

çok sayıda kanıt var.

But they started to do something even more important.

Ama onlar daha önemli bir şey yapmaya başladılar.

They started to form a tribe.

Bir kabile kurmaya başladılar.

They started to form a group.

Bir grup kurmaya başladılar.

They started to care about each other.

Birbirilerini önemsemeye başladılar.

If one of them didn't show up,

Eğer birisi o gün gelmediyse

the others would go looking for them -- "Are you OK?"

diğerleri hemen onu arayıp iyi olduğundan emin oluyordu.

Help them figure out what was troubling them that day.

O gün canını sıkan şeyin ne olduğunu anlamaya çalışıyorlardı.

The way Lisa put it to me,

Lisa'nın bana söylediği,

"As the garden began to bloom,

''Bahçe çiçeklenmeye başladıkça biz de çiçek açmaya başladık.''

we began to bloom."

This approach is called social prescribing,

Bu yaklaşıma sosyal reçete deniyor.

it's spreading all over Europe.

Avrupa'nın her yerine yayılıyor.

And there's a small, but growing body of evidence

Küçük ama giderek önem kazanan bir dizi kanıta göre

suggesting it can produce real and meaningful falls

bu, depresyon ve anksiyetede gerçek ve anlamlı düşüşler yaşatabilir.

in depression and anxiety.

And one day, I remember standing in the garden

Bir gün, Lisa ve depresyondan kurtulmuş arkadaşlarının inşa ettiği o bahçede

that Lisa and her once-depressed friends had built --

öylece durduğumu hatırlıyorum --

it's a really beautiful garden --

gerçekten çok güzel bir bahçeydi.

and having this thought,

Şöyle düşünmüştüm,

it's very much inspired by a guy called professor Hugh Mackay in Australia.

Avustralya'da Hugh Mackay adında bir profesörden esinlenmiş.

I was thinking, so often when people feel down in this culture,

Şunu düşündüm, bu kültürde insanların morali bozuk olduğunda

what we say to them -- I'm sure everyone here said it, I have --

onlara söylediğimiz şey -- ki bunu hepimiz söylemişizdir --

we say, "You just need to be you, be yourself."

''Sadece kendin olman lazım.''

And I've realized, actually, what we should say to people is,

Ama anladım ki asıl söylememiz gereken şey

"Don't be you.

''Sen olma.

Don't be yourself.

Kendin olma.

Be us, be we.

Biz ol, bizimle ol.

Be part of a group."

Bu grubun bir parçası ol.''

(Applause)

(Alkışlar)

The solution to these problems

Bu sorunların çözümü

does not lie in drawing more and more on your resources

ayrı bir birey gibi bir köşeye, kaynaklarımızın içine çekilmek değil.

as an isolated individual --

that's partly what got us in this crisis.

Zaten bizi bu krize sokan şey kısmen bu.

It lies on reconnecting with something bigger than you.

Sizden daha büyük bir şeyle yeniden bağlanmak.

And that really connects to one of the other causes

Sizlerle konuşmak istediğim

diğer depresyon ve anksiyete sebeplerinden biri de buraya çıkıyor.

of depression and anxiety that I wanted to talk to you about.

Hepimiz biliyoruz ki

So everyone knows

junk food has taken over our diets and made us physically sick.

hazır yiyecekler beslenmemizi ele geçirdi ve bizi fiziksel olarak hasta ediyor.

I don't say that with any sense of superiority,

Bunu bir üstünlük duygusuyla söylemiyorum,

I literally came to give this talk from McDonald's.

ben de bu konuşmadan hemen önce McDonald's'daydım.

I saw all of you eating that healthy TED breakfast, I was like no way.

Hepinizin o sağlıklı TED kahvaltısından yediğini gördüm ve bana göre değil dedim.

But just like junk food has taken over our diets and made us physically sick,

Ama hazır yieyeceklerin bizi ele geçirmesi ve hasta etmesi gibi

a kind of junk values have taken over our minds

hazır değerler de aklımızı ele geçirerek bizi mental olarak hasta ediyor.

and made us mentally sick.

For thousands of years, philosophers have said,

Binlerce yıl boyunca filozoflar şunu söyledi,

if you think life is about money, and status and showing off,

Hayatın para, statü ve hava atmaktan ibaret olduğu kanısındaysanız

you're going to feel like crap.

rezil bir durumda hissedersiniz.

That's not an exact quote from Schopenhauer,

Bu, Schopenhauer'den tam bir alıntı değil ama söylediklerinin özü.

but that is the gist of what he said.

But weirdly, hardy anyone had scientifically investigated this,

Ama garip olan, neredeyse kimse bunu bilimsel olarak araştırmadı,

until a truly extraordinary person I got to know, named professor Tim Kasser,

ta ki tanıştığım olağanüstü insan profesör Tim Kasser'a kadar,

who's at Knox College in Illinois,

kendisi Illinois'de Knox College'de ve 30 yıldır bu konuda araştırma yapıyor.

and he's been researching this for about 30 years now.

And his research suggests several really important things.

Araştırması birkaç önemli noktaya değiniyor.

Firstly, the more you believe

İlki, kederden kurtulmak için

you can buy and display your way out of sadness,

daha iyi bir hayatı satın alabileceğinize ne kadar inanıyorsanız

and into a good life,

the more likely you are to become depressed and anxious.

depresyona ve anksiyeteye yakalanma olasılığınız daha fazla.

And secondly,

İkincisi, bir toplum olarak bu inançlarla yaşar hâle geldik.

as a society, we have become much more driven by these beliefs.

All throughout my lifetime,

Tüm hayatım boyunca

under the weight of advertising and Instagram and everything like them.

reklam, Instagram ve benzeri her şeyin yükü altında olduk.

And as I thought about this,

Ben de buna biraz kafa yordum.

I realized it's like we've all been fed since birth, a kind of KFC for the soul.

Doğduğumuzdan beri bu şekilde beslendiğimizi fark ettim, ruh için KFC.

We've been trained to look for happiness in all the wrong places,

Mutluluğu hep yanlış yerlerde aramak için eğitildik

and just like junk food doesn't meet your nutritional needs

ve nasıl hazır yiyecekler beslenme ihtiyaçlarımızı karşılamıyor,

and actually makes you feel terrible,

bir de üstüne bizi hasta ediyorsa

junk values don't meet your psychological needs,

hazır değerler de aynı şekilde psikolojik ihtiyaçlarımızı karşılamıyor

and they take you away from a good life.

ve güzel bir hayattan bizi uzaklaştırıyor.

But when I first spent time with professor Kasser

Profesör Kasser'le ilk zaman geçirip bunu öğrendiğimde

and I was learning all this,

I felt a really weird mixture of emotions.

pek çok duyguyu bir arada hissettim.

Because on the one hand, I found this really challenging.

Çünkü bir yandan bu konu zor bir konuydu.

I could see how often in my own life, when I felt down,

Kendi hayatımda da sık sık moralim bozuk olduğunda

I tried to remedy it with some kind of show-offy, grand external solution.

birtakım göstermelik, dış çözümle sorunuma çare bulmaya çalışmıştım.

And I could see why that did not work well for me.

Bunun bende niçin işe yaramadığını anlıyordum.

I also thought, isn't this kind of obvious?

Bir de şunu düşündüm, bu çok bariz değil mi?

Isn't this almost like banal, right?

Hatta ne kadar basmakalıp.

If I said to everyone here,

Şimdi buradaki kimse ölüm döşeğinde

none of you are going to lie on your deathbed

and think about all the shoes you bought and all the retweets you got,

aldıkları ayakkabıları veya kaç kez retweet'lendiklerini düşünmeyecek,

you're going to think about moments

hayatınızda edindiğiniz sevgiyi ve kurduğunuz bağları düşüneceksiniz.

of love, meaning and connection in your life.

I think that seems almost like a cliché.

Bunun klişe gibi olduğunun farkındayım.

But I kept talking to professor Kasser and saying,

Ama profesör Kasser'le konuşmalarımda hep şunu sordum

"Why am I feeling this strange doubleness?"

''Niçin bu tuhaf ikililiği hissediyorum?''

And he said, "At some level, we all know these things.

O da diyordu ki ''Bir ölçüde bunları hepimiz biliyoruz.

But in this culture, we don't live by them."

Ama bu kültürün içinde bunlarla yaşamıyoruz.''

We know them so well they've become clichés,

Bunları o kadar iyi biliyoruz ki klişe olmuşlar.

but we don't live by them.

Ama onlarla yaşamıyoruz.

I kept asking why, why would we know something so profound,

Kendime sorup durdum, neden böylesi derin bir şeyi biliyor

but not live by it?

ama uygulamıyoruz?

And after a while, professor Kasser said to me,

Bir süre sonra profesör Kasser bana dedi ki

"Because we live in a machine

"Çünkü hayatta önemli olan şeyleri görmezden gelmemize sebep olan

that is designed to get us to neglect what is important about life."

bir makine içinde yaşıyoruz.''

I had to really think about that.

Bunu epey düşünmem gerekti.

"Because we live in a machine

"Çünkü hayatta önemli olan şeyleri görmezden gelmemize sebep olan

that is designed to get us to neglect what is important about life."

bir makine içinde yaşıyoruz.

And professor Kasser wanted to figure out if we can disrupt that machine.

Profesör Kasser'in de istediği bu makineyi bozup bozamayacağımızdı.

He's done loads of research into this;

Buna yönelik çok sayıda araştırma yaptı.

I'll tell you about one example,

Bir örnek vereceğim

and I really urge everyone here to try this with their friends and family.

ve herkesi bunu aile ve arkadaşlarıyla denemesini rica ediyorum.

With a guy called Nathan Dungan, he got a group of teenagers and adults

Nathan Dungan isimli biri de dâhil, bir grup genç ve yetişkini

to come together for a series of sessions over a period of time, to meet up.

belli bir süre bir araya getirip bir dizi oturum düzenledi.

And part of the point of the group

Bu grubun amaçlarından biri

was to get people to think about a moment in their life

insanların hayatlarında gerçekten anlam ve amaç buldukları bir anı düşünmekti.

they had actually found meaning and purpose.

For different people, it was different things.

Farklı insanlar için farklı anlar paylaşıldı.

For some people, it was playing music, writing, helping someone --

Kimi için müzik çalmak, yazmak, birine yardım etmek --

I'm sure everyone here can picture something, right?

Buradaki her şey bir şey tasvir edebiliyor sanırım.

And part of the point of the group was to get people to ask,

Amaçlardan biri de insanlara şunu sordurmaktı:

"OK, how could you dedicate more of your life

"Hayatınızın çoğunu, bu anlam ve amaç dolu anları takip etmeye

to pursuing these moments of meaning and purpose,

and less to, I don't know, buying crap you don't need,

ve daha azını ihtiyacınız olmayan şeyleri satın almaya,

putting it on social media and trying to get people to go,

sosyal medyada paylaşım yapıp insanları kıskandırmaya

'OMG, so jealous!'"

nasıl adayabilirsiniz?

And what they found was,

Bulguları şöyleydi,

just having these meetings,

sadece bu toplantılar...

it was like a kind of Alcoholics Anonymous for consumerism, right?

aslında aşırı tüketicilik için bir Adsız Alkolikler toplantısı gibi.

Getting people to have these meetings, articulate these values,

İnsanları bu toplantılara teşvik etmek, bu değerleri öne çıkarmak,

determine to act on them and check in with each other,

harekete geçirmek ve birbirimizden destek almak

led to a marked shift in people's values.

insanların değerlerinde kayda değer bir değişim yarattı.

It took them away from this hurricane of depression-generating messages

Onları bu depresyon yaratan mesajlar kasırgasından,

training us to seek happiness in the wrong places,

mutluluğu yanlış yerde arama eğiliminden uzaklaştırdı

and towards more meaningful and nourishing values

ve bizi depresyondan çıkaran daha anlamlı ve yepyeni değerlere yakınlaştırdı.

that lift us out of depression.

But with all the solutions that I saw and have written about,

Ancak gördüğüm ve yazdığım tüm çözümler,

and many I can't talk about here,

ki burada çoğundan bahsedemiyorum,

I kept thinking,

hep şunu düşündüm,

you know: Why did it take me so long to see these insights?

Bu yaklaşımları fark etmem niçin bu kadar uzun sürdü?

Because when you explain them to people --

Çünkü bunu insanlara açıkladığınızda

some of them are more complicated, but not all --

bazıları daha karışık ama hepsi değil --

when you explain this to people, it's not like rocket science, right?

bunu insanlara açıkladığınızda... çok da anlaması güç bir şey değil.

At some level, we already know these things.

Hepimiz bir ölçüde bunların farkındayız.

Why do we find it so hard to understand?

Bunu kavramak niçin bu kadar zor olsun?

I think there's many reasons.

Bence çok sebebi var.

But I think one reason is that we have to change our understanding

Ama bir tanesi şu ki depresyon ve anksiyetenin...

of what depression and anxiety actually are.

...aslında ne olduğu hakkındaki düşünce şeklimizi değiştirmemiz gerek.

There are very real biological contributions

Depresyon ve anksiyeteye sebep olan çok gerçek biyolojik etkenler var.

to depression and anxiety.

But if we allow the biology to become the whole picture,

Ancak biyolojiyi tek sorumlu olarak görürsek,

as I did for so long,

benim yaptığım gibi

as I would argue our culture has done pretty much most of my life,

ve aslında kültürümüzün hayatımın çoğunda yaptığı gibi,

what we're implicitly saying to people is, and this isn't anyone's intention,

o zaman insanlara ima ettiğimiz şey,

but what we're implicitly saying to people is,

kimsenin niyeti öyle değildir ama gerçekten şunu ima ediyoruz ki

"Your pain doesn't mean anything.

''Senin acın hiçbir şey ifade etmiyor.

It's just a malfunction.

Bu sadece bir arıza.

It's like a glitch in a computer program,

Bir bilgisayar programının hata vermesi gibi,

it's just a wiring problem in your head."

kafanda bir kablo problemi sadece.''

But I was only able to start changing my life

Ben depresyonun bir arıza olmadığını fark edene kadar

when I realized your depression is not a malfunction.

hayatımı değiştirmeye başlayamadım.

It's a signal.

Bu bir sinyal.

Your depression is a signal.

Depresyonunuz bir sinyal.

It's telling you something.

Size bir şey söylüyor.

(Applause)

(Alkışlar)

We feel this way for reasons,

Böyle hissetmemizin sebepleri var

and they can be hard to see in the throes of depression --

ve depresyonun pençesindeyken bunları görmek çok zor --

I understand that really well from personal experience.

Kişisel tecrübem sayesinde bunu çok iyi anlıyorum.

But with the right help, we can understand these problems

Ancak doğru yardımla bu sorunları anlayabilir

and we can fix these problems together.

ve bu sorunları birlikte düzeltebiliriz.

But to do that,

Ancak bunu yapmak için

the very first step

ilk adım bu sinyallerin üzerini kapamayı bırakmak,

is we have to stop insulting these signals

by saying they're a sign of weakness, or madness or purely biological,

bunların bir zayıflık, çılgınlık ve sadece biyolojik olduğu söylemeyi kesmek,

except for a tiny number of people.

bu çok az sayıda insan için geçerli.

We need to start listening to these signals,

Bu sinyallere kulak vermemiz gerek

because they're telling us something we really need to hear.

çünkü gerçekten de duymamız gereken bir şeyler söylüyorlar.

It's only when we truly listen to these signals,

Sadece gerçekten bu sinyallere kulak verdiğimizde

and we honor these signals and respect these signals,

ve onları hesaba kattığımızda ve onlara saygı duyduğumuzda

that we're going to begin to see

bizi özgür kılan, yeni ve daha derin çözümlere kapı açacağız.

the liberating, nourishing, deeper solutions.

The cows that are waiting all around us.

İnekler her bir yanda bizi bekliyor.

Thank you.

Teşekkürler

(Applause)

(Alkışlar)