This could be why you're depressed or anxious | Johann Hari | TED

Translator: Dinh Minh Hoang Nguyen Reviewer: Nha Nguyen

For a really long time,

Trong suốt khoảng thời gian dài,

I had two mysteries that were hanging over me.

có hai điều bí ẩn khiến tôi lo lắng.

I didn't understand them

Tôi không hiểu được chúng

and, to be honest, I was quite afraid to look into them.

và, thật ra, tôi khá e ngại để tìm hiểu chúng.

The first mystery was, I'm 40 years old,

Điều đầu tiên là, tôi đã 40 tuổi rồi,

and all throughout my lifetime, year after year,

và trong suốt đời tôi, từ năm này tới năm khác,

serious depression and anxiety have risen,

bệnh trầm cảm và lo lắng ngày càng trầm trọng

in the United States, in Britain,

ở Mỹ, ở Anh,

and across the Western world.

và khắp các nước phương Tây.

And I wanted to understand why.

Tôi muốn biết tại sao.

Why is this happening to us?

Tại sao điều này xảy ra với ta?

Why is it that with each year that passes,

Tại sao mỗi năm trôi qua,

more and more of us are finding it harder to get through the day?

càng có nhiều người phải vật lộn chật vật qua ngày?

And I wanted to understand this because of a more personal mystery.

Tôi muốn biết điều này vì một bí mật cá nhân.

When I was a teenager,

Khi tôi là một thiếu niên,

I remember going to my doctor

tôi đã đi gặp bác sĩ

and explaining that I had this feeling, like pain was leaking out of me.

và nói rằng tôi có cảm giác, như một cơn đau đang giằng xé tôi.

I couldn't control it,

Tôi không thể kiểm soát nó.

I didn't understand why it was happening,

Tôi không thể hiểu tại sao nó lại xảy ra,

I felt quite ashamed of it.

tôi cảm thấy xấu hổ vì nó.

And my doctor told me a story

Vị bác sĩ đã kể một câu chuyện

that I now realize was well-intentioned,

mà giờ tôi mới hiểu đó là một ý định tốt

but quite oversimplified.

nhưng được đơn giản hóa quá mức.

Not totally wrong.

Nhưng không hoàn toàn sai.

My doctor said, "We know why people get like this.

Ông nói: "Chúng tôi biết tại sao mọi người thấy thế này.

Some people just naturally get a chemical imbalance in their heads --

Vài người chỉ tự nhiên bị mất cân bằng hóa học trong đầu họ --

you're clearly one of them.

con rõ ràng là một trong số đó.

Điều ta cần làm là kê cho con vài liều thuốc,

All we need to do is give you some drugs,

it will get your chemical balance back to normal."

và con sẽ trở lại bình thường."

So I started taking a drug called Paxil or Seroxat,

Tôi đã uống loại thuốc tên là Paxil hay Seroxat,

it's the same thing with different names in different countries.

đó là một loại thuốc với nhiều tên khác nhau ở các nước.

And I felt much better, I got a real boost.

Và tôi cảm thấy khỏe hơn hẳn.

But not very long afterwards,

Nhưng không lâu sau đó,

this feeling of pain started to come back.

cảm giác đau đớn bắt đầu quay lại.

So I was given higher and higher doses

Vì thế tôi được kê liều cao hơn

until, for 13 years, I was taking the maximum possible dose

đến khi, sau 13 năm, tôi đã uống liều thuốc tối đa

that you're legally allowed to take.

mà được phép uống.

And for a lot of those 13 years, and pretty much all the time by the end,

Và trong mười ba năm đó, gần như mọi lúc

I was still in a lot of pain.

tôi phải chịu những cơn đau.

And I started asking myself, "What's going on here?

Tôi bắt đầu tự hỏi bản thân: "Điều gì đang xảy ra ở đây?

Because you're doing everything

Bởi vì bạn đang làm mọi thứ

you're told to do by the story that's dominating the culture --

theo như chỉ dẫn bởi câu truyện thống trị nền văn hóa này

why do you still feel like this?"

tại sao bạn vẫn thấy thế này?"

So to get to the bottom of these two mysteries,

Để khám phá ra lý do của hai điều bí ẩn này,

for a book that I've written

cho quyển sách tôi viết,

I ended up going on a big journey all over the world,

tôi đành tham gia một chuyến đi quanh thế giới,

I traveled over 40,000 miles.

tôi đã đi hơn 40,000 dặm.

I wanted to sit with the leading experts in the world

Tôi muốn nói chuyện với các chuyên gia hàng đầu thế giới

about what causes depression and anxiety

về nguyên nhân của trầm cảm và lo lắng

and crucially, what solves them,

quan trọng hơn, là giải pháp cho chúng,

and people who have come through depression and anxiety

và về những người đã trải qua trầm cảm và lo lắng

and out the other side in all sorts of ways.

và trở lại bình thường bằng mọi cách.

And I learned a huge amount

Tôi đã học được rất nhiều thứ

from the amazing people I got to know along the way.

từ những người tuyệt vời tôi gặp.

But I think at the heart of what I learned is,

Nhưng tôi nghĩ trọng tâm của những điều đó là,

so far, we have scientific evidence

đến nay, ta có bằng chứng khoa học

for nine different causes of depression and anxiety.

cho chín nguyên nhân khác nhau của trầm cảm và lo lắng.

Two of them are indeed in our biology.

Hai trong số đó thật ra là từ cơ chế sinh học của ta.

Your genes can make you more sensitive to these problems,

Các gen có thể khiến ta nhạy cảm hơn với các vấn đề,

though they don't write your destiny.

dù chúng không quyết định vận mệnh ta.

And there are real brain changes that can happen when you become depressed

Có những thay đổi của não xảy ra khi bạn bị trầm cảm

that can make it harder to get out.

khiến việc thoát ra khó khăn hơn.

But most of the factors that have been proven

Nhưng hầu hết các yếu tố được chứng minh

to cause depression and anxiety

gây ra trầm cảm và lo lắng

are not in our biology.

không phải từ cơ chế sinh học của ta.

They are factors in the way we live.

Mà là những yếu tố trong cách sống của ta.

And once you understand them,

Một khi bạn hiểu được nó,

it opens up a very different set of solutions

nó mở ra một loạt cách giải quyết khác nhau

that should be offered to people

để áp dụng với con người

alongside the option of chemical antidepressants.

song song với thuốc chống trầm cảm hóa học.

For example,

Ví dụ như,

if you're lonely, you're more likely to become depressed.

nếu bạn đơn độc, bạn có khả năng cao bị trầm cảm.

If, when you go to work, you don't have any control over your job,

Nếu, khi làm việc, bạn không kiểm soát được công việc,

you've just got to do what you're told,

bạn chỉ biết làm những gì được yêu cầu,

you're more likely to become depressed.

bạn có khả năng bị trầm cảm.

If you very rarely get out into the natural world,

Nếu bạn rất ít tiếp xúc với thế giới bên ngoài,

you're more likely to become depressed.

bạn cũng có khả năng bị trầm cảm.

And one thing unites a lot of the causes of depression and anxiety

Một thứ gắn kết nhiều nguyên nhân của trầm cảm và lo lắng

that I learned about.

mà tôi đã biết được.

Not all of them, but a lot of them.

Không phải tất cả, nhưng nhiều trong số đó.

Everyone here knows

Mọi người ở đây biết rằng

you've all got natural physical needs, right?

ta có những nhu cầu vật chất tự nhiên, phải không?

Obviously.

Rõ ràng là vậy.

You need food, you need water,

Bạn cần thức ăn, nước uống,

you need shelter, you need clean air.

nơi ở, không khí sạch.

If I took those things away from you,

Nếu tôi tước những thứ này của bạn,

you'd all be in real trouble, real fast.

bạn sẽ gặp rắc rối lớn, rất nhanh chóng.

But at the same time,

Nhưng đồng thời,

every human being has natural psychological needs.

mỗi người đều có những nhu cầu tâm lý tự nhiên.

You need to feel you belong.

Bạn cần cảm thấy không lạc lõng,

You need to feel your life has meaning and purpose.

Bạn cần cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa và mục đích.

You need to feel that people see you and value you.

Bạn cần cảm thấy được nhìn nhận và coi trọng.

You need to feel you've got a future that makes sense.

Bạn cần cảm thấy mình có một tương lai rõ ràng.

And this culture we built is good at lots of things.

Nền văn hóa mà ta tạo ra tốt về nhiều mặt.

And many things are better than in the past --

Có những thứ tốt hơn nhiều so với quá khứ --

I'm glad to be alive today.

Tôi mừng là được sống lúc này

But we've been getting less and less good

Nhưng ta đang càng kém hơn

at meeting these deep, underlying psychological needs.

trong việc đáp ứng các nhu cầu tâm lý sâu kín và tiềm ẩn này.

And it's not the only thing that's going on,

Đó không phải thứ duy nhất đang diễn ra,

but I think it's the key reason why this crisis keeps rising and rising.

nhưng tôi nghĩ đó là lý do chính cho sự gia tăng của khủng hoảng này.

And I found this really hard to absorb.

Tôi cảm thấy nó thật sự khó để tiếp nhận.

I really wrestled with the idea

Tôi đã vật lộn với ý nghĩ

of shifting from thinking of my depression as just a problem in my brain,

về việc thay đổi suy nghĩ bệnh trầm cảm là vấn đề của não

thành bệnh có nhiều nguyên nhân,

to one with many causes,

including many in the way we're living.

trong đó đa số do cách sống của ta.

And it only really began to fall into place for me

Và tôi chỉ bắt đầu nhận ra điều này

when one day, I went to interview a South African psychiatrist

vào một ngày nọ, tôi tới phỏng vấn một bác sĩ tâm thần Nam Phi

named Dr. Derek Summerfield.

tên là Derek Summerfield.

He's a great guy.

Ông là một bác sĩ tuyệt vời.

And Dr. Summerfield happened to be in Cambodia in 2001,

Bác sĩ Summerfield tình cờ đến Campuchia vào năm 2001,

when they first introduced chemical antidepressants

khi họ lần đầu giới thiệu thuốc chống trầm cảm hóa học

for people in that country.

tới người dân nước này.

And the local doctors, the Cambodians, had never heard of these drugs,

Các bác sĩ Campuchia chưa từng nghe tới những loại thuốc này,

so they were like, what are they?

nên họ như kiểu, đó là gì vậy?

And he explained.

Ông đã giải thích cho họ.

And they said to him,

Và họ nói với ông rằng,

"We don't need them, we've already got antidepressants."

"Chúng tôi không cần chúng vì đã có thuốc chống trầm cảm rồi."

And he was like, "What do you mean?"

Và ông như kiểu, "Ý các bạn là gì?"

He thought they were going to talk about some kind of herbal remedy,

Ông nghĩ họ sẽ nói về các dược phẩm thực vật,

like St. John's Wort, ginkgo biloba, something like that.

như St. John's Wort, ginkgo biloba và những thứ tương tự.

Instead, they told him a story.

Tuy nhiên, họ kể cho ông một câu chuyện.

There was a farmer in their community who worked in the rice fields.

Có một người nông dân nước họ làm việc trên cánh đồng lúa.

And one day, he stood on a land mine

Một ngày nọ, anh ta đứng trên quả mìn

left over from the war with the United States,

bị bỏ lại sau chiến tranh với Mỹ,

and he got his leg blown off.

và anh ta bị mất một chân.

So they him an artificial leg,

Nên họ gắn cho anh chân giả,

and after a while, he went back to work in the rice fields.

sau một thời gian, anh ta trở lại cánh đồng lúa làm việc.

But apparently, it's super painful to work under water

Nhưng có lẽ, làm việc dưới nước sẽ rất đau nhức

when you've got an artificial limb,

khi bạn đang mang chân giả,

and I'm guessing it was pretty traumatic

và tôi đoán là rất đau khổ

to go back and work in the field where he got blown up.

khi quay lại làm việc nơi anh ta gặp tai nạn.

The guy started to cry all day,

Anh ta bắt đầu khóc lóc cả ngày,

he refused to get out of bed,

và không chịu ra khỏi giường,

he developed all the symptoms of classic depression.

anh ta có các triệu chứng trầm cảm nghiêm trọng.

Bác sĩ Campuchia nói,

The Cambodian doctor said,

"This is when we gave him an antidepressant."

"Đó là lúc chúng tôi cho anh ta thuốc chống trầm cảm."

And Dr. Summerfield said, "What was it?"

Và bác sĩ Summerfield đã hỏi: "Đó là gì?"

They explained that they went and sat with him.

Họ giải thích rằng họ đến và ngồi xuống với anh ta.

They listened to him.

Họ lắng nghe anh.

They realized that his pain made sense --

Họ đã hiểu được sự đau đớn của anh --

it was hard for him to see it in the throes of his depression,

khó cho anh ta để nhận ra điều đó khi đang bị trầm cảm,

but actually, it had perfectly understandable causes in his life.

nhưng nó gây ra những ảnh hưởng rất dễ hiểu trong cuộc sống của anh.

One of the doctors, talking to the people in the community, figured,

Một vị bác sĩ đang nói chuyện với mọi người đã nói rằng,

"You know, if we bought this guy a cow,

"Nếu ta mua cho anh ta một con bò cái,

he could become a dairy farmer,

anh ta có thể làm người nuôi bò sữa,

he wouldn't be in this position that was screwing him up so much,

anh ta sẽ không ở trong tình cảnh đau buồn thế này,

he wouldn't have to go and work in the rice fields."

anh ta sẽ không phải đi làm ở cánh đồng lúa."

So they bought him a cow.

Nên họ mua cho anh một con bò.

Within a couple of weeks, his crying stopped,

Chỉ trong vài tuần, anh ta ngừng khóc,

within a month, his depression was gone.

trong một tháng, anh ta hết bị trầm cảm.

They said to doctor Summerfield,

Họ nói với bác sĩ Summerfield,

"So you see, doctor, that cow, that was an antidepressant,

"Anh thấy đó, bác sĩ, con bò chính là thuốc chống trầm cảm,

that's what you mean, right?"

đó là ý của anh, phải không?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

If you'd been raised to think about depression the way I was,

Nếu bạn phải nghĩ về trầm cảm theo cách tôi đã từng,

và của hầu hết mọi người ở đây,

and most of the people here were,

that sounds like a bad joke, right?

nghe như trò đùa tệ hại, phải không?

"I went to my doctor for an antidepressant,

"Tôi đã gặp bác sĩ để xin thuốc chống trầm cảm,

she gave me a cow."

bà đã đưa tôi một con bò."

But what those Cambodian doctors knew intuitively,

Nhưng những thứ trực giác mà các bác sĩ Campuchia biết,

based on this individual, unscientific anecdote,

dựa vào giai thoại chủ quan và thiếu khoa học này,

is what the leading medical body in the world,

là điều mà cơ quan y tế hàng đầu thế giới,

the World Health Organization,

Tổ chức Y tế Thế giới,

has been trying to tell us for years,

đang cố gắng chỉ ra cho ta nhiều năm qua,

based on the best scientific evidence.

dựa vào bằng chứng khoa học chính xác nhất.

If you're depressed,

Nếu bạn bị trầm cảm,

if you're anxious,

nếu bạn thấy lo lắng,

you're not weak, you're not crazy,

bạn không yếu đuối, bạn không hề điên khùng,

you're not, in the main, a machine with broken parts.

hơn hết là, bạn không phải là một chiếc máy bị hỏng các bộ phận.

You're a human being with unmet needs.

Bạn là một người với các nhu cầu không được đáp ứng.

And it's just as important to think here about what those Cambodian doctors

Cũng rất quan trọng để nghĩ về những điều các bác sĩ Campuchia

and the World Health Organization are not saying.

và Tổ chức Y tế Thế giới không nói.

They did not say to this farmer,

Họ không nói với anh nông dân,

"Hey, buddy, you need to pull yourself together.

"Này, anh bạn, anh cần bình tĩnh lại.

It's your job to figure out and fix this problem on your own."

Việc của anh là tự tìm ra và khắc phục vấn đề này."

On the contrary, what they said is,

Trái lại, họ nói rằng,

"We're here as a group to pull together with you,

"Chúng ta là một nhóm ở đây để giúp đỡ bạn,

so together, we can figure out and fix this problem."

nên chúng ta có thể cùng nhau tìm ra và khắc phục vấn đề."

This is what every depressed person needs,

Đó là điều những người bị trầm cảm cần,

and it's what every depressed person deserves.

và đó là điều mà họ xứng đáng được.

This is why one of the leading doctors at the United Nations,

Đây là lý do một trong các bác sĩ hàng đầu Liên Hợp Quốc,

in their official statement for World Health Day,

trong bài phát biểu chính thức nhân ngày Sức khỏe Thế giới,

couple of years back in 2017,

hai năm trước vào năm 2017,

said we need to talk less about chemical imbalances

nói rằng ta cần bàn luận ít hơn về sự thiếu cân bằng hóa học

and more about the imbalances in the way we live.

và nhiều hơn về sự thiếu cân bằng trong cách sống của ta.

Drugs give real relief to some people --

Các loại thuốc làm nhiều người dễ chịu --

they gave relief to me for a while --

chúng khiến tôi dễ chịu trong một lúc --

but precisely because this problem goes deeper than their biology,

nhưng đúng hơn là vì vấn đề này nằm sâu hơn cơ chế sinh học của thuốc,

the solutions need to go much deeper, too.

các giải pháp cũng cần đào sâu hơn.

But when I first learned that,

Nhưng khi lần đầu tôi biết điều đó,

I remember thinking,

tôi nhớ là đã nghĩ rằng,

"OK, I could see all the scientific evidence,

"Mình có thể xem các bằng chứng khoa học,

I read a huge number of studies,

mình đã đọc rất nhiều nghiên cứu,

I interviewed a huge number of the experts who were explaining this,"

mình đã phỏng vấn rất nhiều chuyên gia đang giải thích điều này,"

but I kept thinking, "How can we possibly do that?"

nhưng tôi vẫn nghĩ, "Làm sao có thể làm điều đó?"

The things that are making us depressed

Những thứ đang khiến ta bị trầm cảm

are in most cases more complex than what was going on

trong nhiều trường hợp phức tạp hơn so với

with this Cambodian farmer.

nông dân Campuchia này.

Where do we even begin with that insight?

Ta phải bắt đầu tìm kiếm từ đâu?

But then, in the long journey for my book,

Nhưng sau đó, trong chuyến hành trình dài cho quyến sách của tôi,

all over the world,

vòng quanh thế giới,

I kept meeting people who were doing exactly that,

tôi đã gặp những người đang đúng nghĩa làm điều đó,

from Sydney, to San Francisco,

từ Sydney, tới San Francisco,

to São Paulo.

cho tới São Paulo.

I kept meeting people who were understanding

Tôi đã tiếp tục gặp những người đã hiểu

the deeper causes of depression and anxiety

các nguyên nhân sâu thẳm của trầm cảm và lo lắng

and, as groups, fixing them.

và cùng lập thành các nhóm khắc phục chúng.

Obviously, I can't tell you about all the amazing people

Rõ ràng, tôi không thể kể về những người tuyệt vời

I got to know and wrote about,

mà tôi được biết và viết về họ

or all of the nine causes of depression and anxiety that I learned about,

hay cả chín nguyên nhân của trầm cảm và lo lắng mà tôi học được,

because they won't let me give a 10-hour TED Talk --

vì TED không cho tôi một bài nói chuyện mười tiếng --

you can complain about that to them.

bạn có thể phàn nàn điều đó với họ.

But I want to focus on two of the causes

Tôi muốn tập trung vào hai nguyên nhân

and two of the solutions that emerge from them, if that's alright.

và nếu được, hai giải pháp được rút ra từ đó.

Here's the first.

Đây là điều đầu tiên.

We are the loneliest society in human history.

Ta là xã hội đơn độc nhất trong lịch sử loài người.

There was a recent study that asked Americans,

Một nghiên cứu gần đây đã hỏi người Mỹ:

"Do you feel like you're no longer close to anyone?"

"Bạn có cảm thấy mình không còn gần gũi với bất kì ai?"

And 39 percent of people said that described them.

Và 39% trong số đó đã nói nó đúng với họ.

"No longer close to anyone."

"Không gần gũi với ai."

In the international measurements of loneliness,

Trong các thang đo lường quốc tế về mức độ cô đơn,

Britain and the rest of Europe are just behind the US,

người Anh và các nước châu Âu khác chỉ sau người Mỹ,

in case anyone here is feeling smug.

phòng khi có người ở đây cảm thấy tự mãn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I spent a lot of time discussing this

Tôi đã dành nhiều thời gian bàn về điều này

with the leading expert in the world on loneliness,

với chuyên gia hàng đầu thế giới về sự cô độc,

an incredible man named professor John Cacioppo,

một người tuyệt vời là giáo sư John Cacioppo,

who was at Chicago,

người đã ở Chicago,

and I thought a lot about one question his work poses to us.

và tôi đã nghĩ nhiều về câu hỏi mà nghiên cứu của ông đặt ra.

Professor Cacioppo asked,

Giáo sư Cacioppo đã hỏi,

"Why do we exist?

"Tại sao ta tồn tại?

Why are we here, why are we alive?"

Tại sao ta ở đây, tại sao ta sống?"

One key reason

Một lý do chính

is that our ancestors on the savannas of Africa

là tổ tiên của ta ở trên các thảo nguyên của châu Phi

were really good at one thing.

rất giỏi một thứ.

They weren't bigger than the animals they took down a lot of the time,

Họ không lớn hơn những con thú họ săn bắt nhiều lần,

they weren't faster than the animals they took down a lot of the time,

họ không nhanh nhẹn hơn chúng nhiều lần,

but they were much better at banding together into groups

nhưng họ giỏi hơn trong việc kết hợp thành các nhóm

and cooperating.

và hợp tác với nhau.

This was our superpower as a species --

Đây là siêu năng lực của loài người chúng ta --

we band together,

ta lập thành nhóm với nhau,

just like bees evolved to live in a hive,

như những chú ong sống chung một tổ,

humans evolved to live in a tribe.

loài người đã tiến hóa và sống trong bộ tộc.

And we are the first humans ever

Và ta là những người đầu tiên

to disband our tribes.

đã giải tán các bộ tộc của ta.

And it is making us feel awful.

Nó khiến ta thấy tồi tệ.

Nhưng chúng ta có thể thay đổi

But it doesn't have to be this way.

Một người hùng trong sách, và thật ra, trong cuộc sống của tôi

One of the heroes in my book, and in fact, in my life,

is a doctor named Sam Everington.

là vị bác sĩ tên Sam Everington.

He's a general practitioner in a poor part of East London,

Ông là bác sĩ đa khoa ở một nơi nghèo khổ ở Đông London,

where I lived for many years.

nơi tôi đã từng sống nhiều năm.

And Sam was really uncomfortable,

Và Sam thực sự đã không thoải mái,

because he had loads of patients

bởi vì có quá nhiều bệnh nhân

coming to him with terrible depression and anxiety.

đến gặp ông vì bệnh trầm cảm và lo lắng trầm trọng.

Giống tôi, ông không phản đối thuốc chống trầm cảm hóa học,

And like me, he's not opposed to chemical antidepressants,

he thinks they give some relief to some people.

ông nghĩ chúng giúp giảm đau phần nào.

But he could see two things.

Nhưng ông thấy hai điều.

Firstly, his patients were depressed and anxious a lot of the time

Thứ nhất, bệnh nhân của ông bị trầm cảm và lo lắng đã lâu

for totally understandable reasons, like loneliness.

vì những lí do rất dễ hiểu, như cô đơn.

And secondly, although the drugs were giving some relief to some people,

Thứ hai, mặc dù thuốc giúp một vài người giảm đau,

for many people, they didn't solve the problem.

nhưng không giải quyết vấn đề cho nhiều người.

The underlying problem.

Vấn đề mấu chốt.

One day, Sam decided to pioneer a different approach.

Một ngày nọ, Sam tiên phong thực hiện một phương thức khác.

A woman came to his center, his medical center,

Một phụ nữ đã đến trung tâm y tế của ông

called Lisa Cunningham.

người tên là Lisa Cunningham.

I got to know Lisa later.

Tôi được biết Lisa sau này.

And Lisa had been shut away in her home with crippling depression and anxiety

Lisa đã bị nhốt trong nhà của mình với bệnh trầm cảm và lo lắng nghiêm trọng

for seven years.

suốt bảy năm.

And when she came to Sam's center, she was told, "Don't worry,

Khi tới trung tâm của Sam, bà được nói rằng, "Đừng lo lắng,

we'll carry on giving you these drugs,

chúng tôi vẫn sẽ kê các loại thuốc này,

but we're also going to prescribe something else.

nhưng chúng tôi cũng sẽ kê thuốc khác.

We're going to prescribe for you to come here to this center twice a week

Chúng tôi sẽ kê đơn cho bạn đến trung tâm này hai lần một tuần

to meet with a group of other depressed and anxious people,

để gặp một nhóm người bị trầm cảm và lo lắng khác,

not to talk about how miserable you are,

không phải để nói bạn đáng thương thế nào,

but to figure out something meaningful you can all do together

nhưng tìm ra những điều ý nghĩa mà các bạn có thể làm với nhau

so you won't be lonely and you won't feel like life is pointless."

vì thế bạn sẽ không đơn độc và không thấy cuộc sống vô nghĩa."

The first time this group met,

Lần đầu tiên nhóm này gặp nhau,

Lisa literally started vomiting with anxiety,

Lisa thực sự đã ói mửa vì lo lắng,

it was so overwhelming for her.

nó quá sức với cô ấy.

But people rubbed her back, the group started talking,

Nhưng mọi người vỗ vai cô ấy và họ bắt đầu trò chuyện,

they were like, "What could we do?"

họ như kiểu, " Ta có thể làm gì?"

These are inner-city, East London people like me,

Đây là khu ổ chuột của người Đông London như tôi,

they didn't know anything about gardening.

họ không biết gì về làm vườn.

Họ nói, "Tại sao ta không học làm vườn?"

They were like, "Why don't we learn gardening?"

Có một khu vực sau các phòng khám của bác sĩ

There was an area behind the doctors' offices

that was just scrubland.

mà chỉ toàn bụi cây rậm.

"Why don't we make this into a garden?"

"Sao không biến nó thành khu vườn?"

They started to take books out of the library,

Họ bắt đầu mượn sách từ thư viện,

xem các video trên YouTube.

started to watch YouTube clips.

They started to get their fingers in the soil.

Họ bắt đầu thực hiện nó.

They started to learn the rhythms of the seasons.

Họ bắt đầu học về các mùa.

There's a lot of evidence

Có rất nhiều bằng chứng

that exposure to the natural world

rằng tiếp xúc thế giới tự nhiên

is a really powerful antidepressant.

là một liều thuốc chống trầm cảm mạnh mẽ.

But they started to do something even more important.

Nhưng họ đã bắt đầu làm những điều còn quan trọng hơn.

They started to form a tribe.

Họ bắt đầu lập thành một bộ tộc.

They started to form a group.

Họ bắt đầu lập thành một nhóm.

They started to care about each other.

Họ bắt đầu quan tâm đến nhau.

If one of them didn't show up,

Nếu có một người không đến,

the others would go looking for them -- "Are you OK?"

những người khác sẽ đi tìm và hỏi "Bạn có ổn không?"

Help them figure out what was troubling them that day.

giúp họ tìm ra điều đang gây rắc rối ngày hôm đó.

The way Lisa put it to me,

Cách mà Lisa đề xuất với tôi,

"As the garden began to bloom,

"Khi khu vườn bắt đầu nở hoa,

we began to bloom."

chúng tôi ở thời khắc đẹp nhất."

This approach is called social prescribing,

Giải pháp này gọi là toa thuốc xã hội,

it's spreading all over Europe.

nó trải rộng khắp châu Âu.

And there's a small, but growing body of evidence

Ngày càng nhiều những bằng chứng

suggesting it can produce real and meaningful falls

cho rằng nó có thể tạo ra tác động tích cực và làm giảm

in depression and anxiety.

bệnh trầm cảm và lo lắng.

And one day, I remember standing in the garden

Một ngày nọ, tôi nhớ là đứng trong khu vườn

mà Lisa và các người bạn từng bị trầm cảm đã tạo ra --

that Lisa and her once-depressed friends had built --

it's a really beautiful garden --

nó thực sự là một khu vườn đẹp --

and having this thought,

và có suy nghĩ rằng,

it's very much inspired by a guy called professor Hugh Mackay in Australia.

nó được gợi cảm hứng bởi giáo sư Hugh Mackay ở Úc.

I was thinking, so often when people feel down in this culture,

Tôi cho là, rất thường xuyên khi mọi người gục ngã,

what we say to them -- I'm sure everyone here said it, I have --

điều ta nói với họ -- tôi chắc rằng mọi người ở đây, cả tôi --

we say, "You just need to be you, be yourself."

đã nói, "Bạn chỉ cần là bạn, là chính bạn."

And I've realized, actually, what we should say to people is,

Và tôi đã nhận ra, thật ra, điều ta nên nói với họ là,

"Don't be you.

"Đừng là bạn.

Don't be yourself.

Đừng có là chính bạn.

Be us, be we.

Hãy là chúng ta.

Be part of a group."

Một phần của cả nhóm."

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

The solution to these problems

Giải pháp cho các vấn đề này

does not lie in drawing more and more on your resources

không phải là tự mình giải quyết

as an isolated individual --

như một cá nhân độc lập --

Đó cũng là lý do gây ra khủng hoảng.

that's partly what got us in this crisis.

It lies on reconnecting with something bigger than you.

Giải pháp nằm ở chỗ kết nối lại với thứ lớn hơn bản thân.

And that really connects to one of the other causes

Điều đó liên quan tới một nguyên nhân khác

of depression and anxiety that I wanted to talk to you about.

của trầm cảm và lo lắng mà tôi muốn nói tới.

So everyone knows

Mọi người biết rằng

junk food has taken over our diets and made us physically sick.

đồ ăn vặt chiếm phần lớn chế độ ăn uống của ta và khiến ta bị bệnh.

I don't say that with any sense of superiority,

Tôi không nói điều đó với nghĩa cao siêu nào cả

I literally came to give this talk from McDonald's.

tôi chỉ trích dẫn bài nói chuyện của McDonald's.

I saw all of you eating that healthy TED breakfast, I was like no way.

Tôi thấy mọi người ăn bữa sáng dinh dưỡng TED, nên tôi không có ý gì đâu.

But just like junk food has taken over our diets and made us physically sick,

Như đồ ăn vặt chiếm phần lớn chế độ dinh dưỡng của ta và khiến ta bị bệnh,

a kind of junk values have taken over our minds

những giá trị vô bổ cũng chiếm lĩnh suy nghĩ của ta

and made us mentally sick.

khiến ta bị bệnh tinh thần.

For thousands of years, philosophers have said,

Trong hàng ngàn năm, các nhà triết học đã nói,

if you think life is about money, and status and showing off,

nếu bạn nghĩ cuộc sống chỉ xoay quanh tiền bạc, địa vị và khoe khoang,

you're going to feel like crap.

bạn sẽ cảm thấy nó vô nghĩa.

That's not an exact quote from Schopenhauer,

Đó không phải chính xác câu nói của Schopenhauer,

but that is the gist of what he said.

nhưng đó là ý chính câu nói của ông.

But weirdly, hardy anyone had scientifically investigated this,

Nhưng kì lạ, hầu như không ai nghiên cứu khoa học điều này,

until a truly extraordinary person I got to know, named professor Tim Kasser,

đến khi một người thực sự phi thường mà tôi biết, giáo sư Tim Kasser,

who's at Knox College in Illinois,

thuộc trường Cao đẳng Knox ở Illinois,

and he's been researching this for about 30 years now.

ông đã nghiên cứu điều này được ba mươi năm.

And his research suggests several really important things.

Nghiên cứu của ông chỉ ra vài điều thực sự rất quan trọng.

Firstly, the more you believe

Đầu tiên, bạn càng tin

you can buy and display your way out of sadness,

bạn có thể dùng tiền để thoát khỏi đau buồn

and into a good life,

để có một cuộc sống tốt,

the more likely you are to become depressed and anxious.

bạn càng bị trầm cảm và lo lắng.

And secondly,

Thứ hai,

as a society, we have become much more driven by these beliefs.

là một xã hội, ta càng trở nên bị dẫn dắt bởi những niềm tin này.

All throughout my lifetime,

Trải qua suốt đời tôi,

under the weight of advertising and Instagram and everything like them.

dưới sức mạnh của quảng cáo, Instagram và những thứ tương tự.

And as I thought about this,

Khi tôi nghĩ về những điều này,

I realized it's like we've all been fed since birth, a kind of KFC for the soul.

tôi thấy nó giống việc ta được cho ăn từ khi sơ sinh, một loại KFC cho tâm hồn.

We've been trained to look for happiness in all the wrong places,

Ta được chỉ dẫn những địa điểm sai lầm để tìm ra hạnh phúc,

and just like junk food doesn't meet your nutritional needs

cũng như đồ ăn vặt không đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng

and actually makes you feel terrible,

và thực chất khiến bạn thấy tồi tệ,

junk values don't meet your psychological needs,

các giá trị vô bổ không đáp ứng nhu cầu tâm lý của bạn,

and they take you away from a good life.

và khiến bạn rời xa cuộc sống tốt đẹp.

But when I first spent time with professor Kasser

Nhưng lần đầu khi tôi cùng với giáo sư Kasser

and I was learning all this,

và khi tôi đang tim hiểu những thứ này,

I felt a really weird mixture of emotions.

tôi cảm thấy một cảm xúc rối bời kì lạ

Because on the one hand, I found this really challenging.

Nhưng mặt khác, tôi thấy nó thực sự kích thích.

I could see how often in my own life, when I felt down,

Tôi có thể thấy rất thường xuyên trong cuộc sống, khi tôi gục ngã

I tried to remedy it with some kind of show-offy, grand external solution.

tôi đã cố để cải thiện nó với nhiều giải pháp khoe mẽ, hào nhoáng bên ngoài.

And I could see why that did not work well for me.

Và tôi có thể hiểu tại sao nó không hiệu quả.

I also thought, isn't this kind of obvious?

Tôi đã nghĩ, "không phải hiển nhiên sao?

Isn't this almost like banal, right?

không phải quá tầm thường,sao ?"

If I said to everyone here,

Nếu tôi nói với các bạn,

none of you are going to lie on your deathbed

sẽ không ai nói dối vào giây phút cuối đời

and think about all the shoes you bought and all the retweets you got,

và nghĩ về những thứ bạn đã mua hay lượng retweet trên mạng,

you're going to think about moments

bạn sẽ nhớ lại những thời khắc

of love, meaning and connection in your life.

yêu thương, ý nghĩa và gắn kết trong đời.

I think that seems almost like a cliché.

Tôi nghĩ điều đó nghe có vẻ rập khuôn.

But I kept talking to professor Kasser and saying,

Nhưng tôi nói chuyện với giáo sư Kassar và hỏi rằng,

"Why am I feeling this strange doubleness?"

"Tại sao em cảm thấy sự đối lập kì lạ này?"

And he said, "At some level, we all know these things.

Ông trả lời, "Ở một vài mức độ, ta đều biết những điều này.

But in this culture, we don't live by them."

Nhưng trong xã hội, ta không sống như vậy."

We know them so well they've become clichés,

Ta biết rõ đến mức chúng trở nên rập khuôn,

but we don't live by them.

nhưng ta không sống như nó.

I kept asking why, why would we know something so profound,

Tôi tiếp tục hỏi lý do tại sao ta biết rõ những điều này,

but not live by it?

nhưng không sống như vậy?

And after a while, professor Kasser said to me,

Một lúc sau, giáo sư Kasser nói với tôi,

"Because we live in a machine

"Bởi vì ta sống trong một cỗ máy

that is designed to get us to neglect what is important about life."

được thiết kế để khiến ta thờ ơ với những điều quan trọng về cuộc sống."

I had to really think about that.

Tôi đã phải suy nghĩ về điều đó.

"Because we live in a machine

"Vì ta sống trong một cỗ máy

that is designed to get us to neglect what is important about life."

được thiết kế để khiến ta quên đi thứ quan trọng về cuộc sống."

And professor Kasser wanted to figure out if we can disrupt that machine.

Và giáo sư Kassar muốn tìm ra liệu ta có thể cắt ngang cỗ máy đó.

He's done loads of research into this;

Ông đã làm nhiều nghiên cứu về điều này.

I'll tell you about one example,

Tôi sẽ nói về một ví dụ,

and I really urge everyone here to try this with their friends and family.

và tôi rất mong các bạn sẽ thử làm với bạn bè và người thân.

Nhờ một người là Nathan Dungan, ông tập hợp một nhóm thanh niên và người lớn

With a guy called Nathan Dungan, he got a group of teenagers and adults

to come together for a series of sessions over a period of time, to meet up.

đến gặp nhau tại một loạt các buổi hội nghị suốt một thời gian.

And part of the point of the group

Và một nhiệm vụ của nhóm

was to get people to think about a moment in their life

là khiến mọi người nghĩ về một khoảnh khắc trong đời

they had actually found meaning and purpose.

mà thật ra họ đã tìm thấy ý nghĩa và mục đích.

For different people, it was different things.

Với nhiều người khác nhau, điều đó khác nhau.

For some people, it was playing music, writing, helping someone --

Một số người cho đó là lúc chơi nhạc, viết lách, giúp đỡ người khác --

I'm sure everyone here can picture something, right?

Tôi tin là các bạn có thể nghĩ ra điều gì đó, phải không?

And part of the point of the group was to get people to ask,

Và một nhiệm vụ khác của nhóm là khiến họ tự hỏi,

"OK, how could you dedicate more of your life

"Bằng cách nào bạn có thể cống hiến đời bạn nhiều hơn

to pursuing these moments of meaning and purpose,

cho những khoảnh khắc ý nghĩa và có mục đích,

and less to, I don't know, buying crap you don't need,

hơn là việc mua những thứ không cần thiết với bạn

putting it on social media and trying to get people to go,

và đưa nó lên mạng xã hội để khiến mọi người trầm trồ

'OMG, so jealous!'"

"Ôi trời, thật ghen tị!"

And what they found was,

Và điều họ tìm ra là,

just having these meetings,

tham gia các buổi họp thế này,

it was like a kind of Alcoholics Anonymous for consumerism, right?

giống như Chương trình người nghiện rượu ẩn danh, phải không?

Getting people to have these meetings, articulate these values,

Việc mời họ đến các buổi họp này, truyền tải những giá trị,

determine to act on them and check in with each other,

khiến họ hành động và kiểm tra lẫn nhau

led to a marked shift in people's values.

tạo ra một thay đổi đáng kể trong quan điểm của họ.

It took them away from this hurricane of depression-generating messages

Nó đưa họ ra khỏi cơn bão của những tin nhắn gây trầm cảm

training us to seek happiness in the wrong places,

mà khiến ta tìm kiếm hạnh phúc sai chỗ,

and towards more meaningful and nourishing values

và hướng về những giá trị ý nghĩa và lành mạnh

that lift us out of depression.

đưa ta thoát khỏi bệnh trầm cảm.

But with all the solutions that I saw and have written about,

Nhưng với tất cả phương án mà tôi đã chứng kiến và viết về chúng,

and many I can't talk about here,

và có nhiều phương án tôi không thể nói ở đây,

I kept thinking,

tôi vẫn suy nghĩ,

you know: Why did it take me so long to see these insights?

bạn biết đấy: Tại sao mất nhiều thời gian để tôi nhìn ra những điều này?

Because when you explain them to people --

Vì khi bạn giải thích cho mọi người --

some of them are more complicated, but not all --

vài điều thì phức tạp, nhưng không phải tất cả --

khi giải thích cho mọi người, nó không hề khó, phải không?

when you explain this to people, it's not like rocket science, right?

At some level, we already know these things.

Ở vài mức độ, ta đều biết những điều này.

Why do we find it so hard to understand?

Tại sao ta thấy khó để hiểu chúng?

I think there's many reasons.

Tôi nghĩ có nhiều lý do.

But I think one reason is that we have to change our understanding

Nhưng tôi nghĩ chủ yếu là ta phải thay đổi cách hiểu

of what depression and anxiety actually are.

về trầm cảm và lo lắng thực sự là gì.

There are very real biological contributions

thật sự là có những nhân tố sinh học

to depression and anxiety.

liên quan đến trầm cảm và lo lắng.

But if we allow the biology to become the whole picture,

Nhưng nếu ta chỉ thấy những nhân tố sinh học này

as I did for so long,

như tôi đã làm rất lâu,

as I would argue our culture has done pretty much most of my life,

và tôi cho rằng nền văn hóa này đã ảnh hưởng rất nhiều đến tôi

what we're implicitly saying to people is, and this isn't anyone's intention,

điều mà ta gián tiếp nói với mọi người, không ai cố ý cả

but what we're implicitly saying to people is,

nhưng điều ta gián tiếp nói với mọi người

"Your pain doesn't mean anything.

"Nỗi đau của bạn không là gì cả.

It's just a malfunction.

Nó chỉ là bị trục trặc thôi.

It's like a glitch in a computer program,

Nó như một vấn đề nhỏ trong chương trình máy tính,

it's just a wiring problem in your head."

đó chỉ là một vấn đề dây dẫn trong đầu bạn."

But I was only able to start changing my life

Nhưng tôi chỉ có thể thay đổi đời mình

when I realized your depression is not a malfunction.

khi tôi nhận ra trầm cảm không phải là một trục trặc.

It's a signal.

Nó là một dấu hiệu.

Your depression is a signal.

Bệnh trầm cảm là một dấu hiệu.

It's telling you something.

Nó nói cho bạn điều gì đó.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

We feel this way for reasons,

Ta cảm thấy thế này vì nhiều lý do,

and they can be hard to see in the throes of depression --

và rất khó để họ nhận ra khi mắc trầm cảm --

I understand that really well from personal experience.

Tôi hiểu rất rõ điều đó từ trải nghiệm cá nhân.

But with the right help, we can understand these problems

Nhưng với sự giúp đỡ đúng, ta có thể hiểu được các vấn đề này

and we can fix these problems together.

và ta có thể khắc phục chúng cùng nhau.

But to do that,

Nhưng để làm điều đó,

the very first step

bước đầu tiên

is we have to stop insulting these signals

là phải ngừng công kích các dấu hiệu này

by saying they're a sign of weakness, or madness or purely biological,

bằng việc coi chúng là sự yếu đuối, điên khùng hay chỉ là vấn đề sinh học,

except for a tiny number of people.

của một nhóm người.

We need to start listening to these signals,

Ta cần phải lắng nghe những dấu hiệu này,

because they're telling us something we really need to hear.

vì chúng đang nói với ta những điều ta thực sự phải nghe.

It's only when we truly listen to these signals,

Chỉ khi ta thực sự lắng nghe các dấu hiệu này,

and we honor these signals and respect these signals,

công nhận và tôn trọng chúng,

that we're going to begin to see

khi đó ta mới có thể nhìn ra

the liberating, nourishing, deeper solutions.

những giải pháp tự do, lành mạnh và sâu sắc hơn.

The cows that are waiting all around us.

Những khó khăn đang chờ đợi xung quanh ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)