A guerilla gardener in South Central LA | Ron Finley

Ron Finley: Güney Merkez LA'da bir gerilla bahçıvan

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: banu yobas Gözden geçirme: Şirin Tuğbay

I live in South Central.

Güney merkezde yaşıyorum

This is South Central:

Burası Güney Merkez

liquor stores,

tekel bayiileri,

fast food,

fast food

vacant lots.

boş arsalar.

So the city planners, they get together and they figure

Şimdi şehir planlamacılar, bir araya geldilar ve düşündüler

they're going to change the name South Central to make it represent something else,

Güney Merkez'in adını değiştirerek başka bir şeyin simgesi yapmayı,

so they change it to South Los Angeles,

böylece adını Güney Los Angeles yaptılar,

like this is going to fix what's really going wrong in the city.

sanki bu şehirde yolunda gitmeyen ne varsa onu gerçekten düzeltecekmiş gibi.

This is South Los Angeles. (Laughter)

Burası Güney Los Angeles. (Gülüşmeler)

Liquor stores,

Tekel bayiileri,

fast food,

fast food,

vacant lots.

boş arsalar.

Just like 26.5 million other Americans,

Tıpkı 26,5 milyon diğer Amerikalı gibi,

I live in a food desert,

ben bir yemek çölünde yaşıyorum,

South Central Los Angeles,

Güney Merkez Los Angeles,

home of the drive-thru and the drive-by.

arabaya sipariş ve arabadan silahlı saldırıların yurdu.

Funny thing is, the drive-thrus are killing more people than the drive-bys.

İşin komik yanı, arabaya siparişler arabadan saldırılardan daha çok insan öldürüyor..

People are dying from curable diseases

İnsanlar tedavi edilebilir hastalıklardan ölüyorlar

in South Central Los Angeles.

Güney Merkez Los Angeles'da.

For instance, the obesity rate in my neighborhood

Örneğin, benim muhitimde obezite oranı

is five times higher than, say, Beverly Hills,

beş kat daha yüksek, mesela, Beverly Hills'den,

which is probably eight, 10 miles away.

ki orası muhtemelen 12-16 km uzaktadır.

I got tired of seeing this happening.

Buna seyirci kalmaktan bıktım.

And I was wondering, how would you feel

Ve merak ediyordum, siz nasıl hissederdiniz

if you had no access to healthy food,

şayet sağlıklı yiyeceğe erişiminiz olmasaydı,

if every time you walk out your door you see the ill effects

şayet kapıdan dışarı adımınızı attığınız her sefer mevcut yiyecek sisteminin

that the present food system has on your neighborhood?

komşularınız üzerindeki olumsuz etkilerini görseydiniz?

I see wheelchairs bought and sold

Ben tekerlekli sandalyelerin kullanılmış arabalar gibi

like used cars.

alınıp satılışını görüyorum.

I see dialysis centers popping up like Starbucks.

Starbucks açılır gibi diyaliz merkezlerinin açıldığını görüyorum.

And I figured, this has to stop.

Ve buna bir son vermek gerektiğini anladım.

So I figured that the problem is the solution.

Böylece anladım ki sorun aynı zamanda çözüm.

Food is the problem and food is the solution.

Sorun yiyecek ve çözüm yiyecek.

Plus I got tired of driving 45 minutes round trip

Artı, böcek ilacı emdirilmemiş tek bir elma almak için,

to get an apple that wasn't impregnated with pesticides.

gidiş-dönüş 45 dakika araba kullanmaktan bıktım.

So what I did, I planted a food forest in front of my house.

Bu yüzden ne yaptım, evimin önüne bir yiyecek ormanı diktim.

It was on a strip of land that we call a parkway.

Kaldırım kenarı dediğimiz bir arsa şeridi üzerindeydi.

It's 150 feet by 10 feet.

45mt'ye 3mt. büyüklüğündeydi.

Thing is, it's owned by the city.

Aslında oranın mülkiyeti şehre ait.

But you have to maintain it.

Ama onu sizin korumanız gerekiyor.

So I'm like, "Cool. I can do whatever the hell I want,

Bu nedenle ben de "Harika. Canım ne isterse yapabilirim,

since it's my responsibility and I gotta maintain it."

çünkü onun sorumluluğu bende ve onu korumam gerekiyor" diye düşündüm.

And this is how I decided to maintain it.

Ve orayı korumaya böyle karar verdim.

So me and my group, L.A. Green Grounds, we got together

Böylece ben ve grubum, L.A. Green Grounds (Yeşil Zeminler), bir araya geldik

and we started planting my food forest, fruit trees,

ve benim yiyecek ormanımı, meyve ağaçlarımı ekmeye başladık,

you know, the whole nine, vegetables.

bilirsiniz, sebzeler, komple muamele.

What we do, we're a pay-it-forward kind of group,

Ne yapıyoruz biz bir tür 'sen de başkasına iyilik yaparak borcunu öde' grubuyuz,

where it's composed of gardeners from all walks of life,

şehrin her yerinden, hayatın her kesiminden bahçıvanlardan oluşuyor

from all over the city, and it's completely volunteer,

ve tamamıyle gönüllülük esaslı

and everything we do is free.

ve yaptığımız herşey bedava.

And the garden, it was beautiful.

Ve bahçe, o güzeldi.

And then somebody complained.

Ve sonra biri şikayet etti.

The city came down on me,

Belediye üstüme geldi,

and basically gave me a citation saying that I had to remove my garden,

ve basitçe bana bahçemi kaldırmak zorunda olduğuma dair bir celp gönderdiler,

which this citation was turning into a warrant.

ki, bu celp bir ruhsata dönüşüyordu.

And I'm like, "Come on, really?

Ve ben, "Hadi canım, gerçekten mi?" dedim.

A warrant for planting food on a piece of land

Yiyecek yetiştirmek, bir parça arsa üzerinde

that you could care less about?" (Laughter)

ki umurunuzda bile olmayan bir arsada?" (Gülüşmeler)

And I was like, "Cool. Bring it."

Ve ben "Harika. Getirin onu." dedim.

Because this time it wasn't coming up.

Çünkü bu sefer o gelmiyordu.

So L.A. Times got ahold of it. Steve Lopez did a story on it

Böylece L.A. Times onu ele aldı. Steve Lopez onun hakkında bir haber yazdı

and talked to the councilman,

ve belediye meclis üyeleriyle konuştu,

and one of the Green Grounds members,

ve Green Grounds üyelerinden biri,

they put up a petition on Change.org,

Change.org'da bir imza kampanyası başlattı

and with 900 signatures, we were a success.

ve 900 imzayla, biz başarılı olduk.

We had a victory on our hands.

Ellerimizde bir zafer vardı.

My councilman even called in and said how they endorse

Hatta benim belediye meclisi üyem telefon açtı ve yaptığımız şeyi nasıl onayladıklarını

and love what we're doing.

ve sevdiklerini söyledi.

I mean, come on, why wouldn't they?

Demek istediğim, hadi ama, neden sevmesinler?

L.A. leads the United States in vacant lots that the city actually owns.

L.A. Amerika'da bir şehrin gerçekten sahip olduğu boş arsalarda başı çeker.

They own 26 square miles of vacant lots.

67 km kare büyüklüğünde boş arsaya sahip.

That's 20 Central Parks.

Bu 20 tane Central Park demek.

That's enough space to plant 725 million tomato plants.

Bu 725 milyon domates fidesi yetiştirmeye yetecek alan demek.

Why in the hell would they not okay this?

Neden buna tamam demesinler?

Growing one plant will give you 1,000, 10,000 seeds.

Bir bitki yetiştirmek size 1,000, 10,000 tohum verecek.

When one dollar's worth of green beans

Bir dolarlık yeşil fasülye yetiştirmek size

will give you 75 dollars' worth of produce.

75 dolar değerinde ürün vereceğinde.

It's my gospel, when I'm telling people, grow your own food.

İnsanlara kendi yiyeceğinizi yetiştirin demek benim hakikatım.

Growing your own food is like printing your own money.

Kendi yiyeceğini yetiştirmek kendi paranı basmaya benzer.

(Applause)

(Alkışlar)

See, I have a legacy in South Central.

Görüyorsunuz, Güney Merkez'de bana kalan bir miras var.

I grew up there. I raised my sons there.

Orada büyüdüm. Oğullarımı orada büyüttüm.

And I refuse to be a part of this manufactured reality

Ve bu üretilmiş gerçekliğin bir parçası olmayı reddediyorum

that was manufactured for me by some other people,

benim adıma başka bazı insanlar tarafından üretilmiş

and I'm manufacturing my own reality.

ve ben kendi gerçekliğimi üretiyorum.

See, I'm an artist.

Bakın, ben bir sanatçıyım.

Gardening is my graffiti. I grow my art.

Bahçıvanlık benim duvar yazım. Ben sanatımı yetiştiriyorum.

Just like a graffiti artist, where they beautify walls,

Aynı bir duvar yazısı sanatçısı gibi, onlar duvarları güzelleştirirken,

me, I beautify lawns, parkways.

ben, ben çimenlik alanları, yol kenarlarını güzelleştiriyorum.

I use the garden, the soil, like it's a piece of cloth,

Bahçeyi, toprağı bir parça kumaşmış gibi kullanıyorum

and the plants and the trees,

ve bitkileri ve ağaçları,

that's my embellishment for that cloth.

işte bu kumaş için benim süslemem budur.

You'd be surprised what the soil could do

Şaşırırsınız toprağın yapabileceklerine

if you let it be your canvas.

eğer sizin tuvaliniz olmasına izin verirseniz.

You just couldn't imagine how amazing a sunflower is

Bir ayçiçeğinin nasıl şaşırtıcı olabileceğini tasavvur edemezsiniz

and how it affects people.

ve nasıl insanları etkilediğini.

So what happened?

Böylece ne oldu?

I have witnessed my garden become a tool for the education,

Bahçemin eğitim için bir araç haline gelişine tanık oldum,

a tool for the transformation of my neighborhood.

çevremin dönüşümü için bir araç.

To change the community, you have to change the composition of the soil.

Toplumu değiştirmek için, toprağın bileşimini değiştirmek zorundasınız.

We are the soil.

Toprak biziz.

You'd be surprised how kids are affected by this.

Şaşırırsınız çocukların bundan nasıl etkilendiğine.

Gardening is the most therapeutic

Bahçıvanlık en iyi tedavi edici

and defiant act you can do,

ve yapabileceğiniz en muhalif harekettir,

especially in the inner city.

özellikle şehrin içindeyken.

Plus you get strawberries.

Artı çilekleriniz olur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I remember this time,

Bir seferinde hatırlıyorum,

there was this mother and a daughter came,

bir anne ve kızı geldiler,

it was, like, 10:30 at night, and they were in my yard,

saat gece 10:30 sularıydı ve benim avlumdalardı

and I came out and they looked so ashamed.

ve ben dışarı çıktım ve öylesine utanmış görünüyorlardı ki.

So I'm like, man, it made me feel bad that they were there,

Bu yüzden ben, onların orada dikilmesi beni kötü hissettirdi

and I told them, you know, you don't have to do this like this.

ve onlara dedim ki, biliyorsunuz, bunu bu şekilde yapmanız gerekmiyor.

This is on the street for a reason.

Bunun sokakta olmasının bir nedeni var.

It made me feel ashamed to see people

Beni utandırdı bana bu derece yakın olan

that were this close to me that were hungry,

aç insanları görmek

and this only reinforced why I do this,

ve bu olay bunu yapma nedenimi sadece pekiştirdi

and people asked me, "Fin, aren't you afraid

ve insanlar bana sordu, "Fin, korkmuyor musun?

people are going to steal your food?"

insanların gelip yiyeceklerini çalmalarından?"

And I'm like, "Hell no, I ain't afraid they're gonna steal it.

Ve ben "Hayır, Onların çalacaklarından korkmuyorum.

That's why it's on the street.

Sokakta olmasının nedeni bu.

That's the whole idea.

İşin özü bu.

I want them to take it, but at the same time,

Ben onların almasını istiyorum, fakat aynı zamanda,

I want them to take back their health."

ben onların sağlıklarını geri kazanmalarını istiyorum."

There's another time when I put

Bir başka sefer Los Angeles şehir merkezindeki

a garden in this homeless shelter in downtown Los Angeles.

bu evsizler barınağına bir bahçe kurdum.

These are the guys, they helped me unload the truck.

İşte bu adamlar bana kamyoneti boşaltırken yardım ettiler.

It was cool, and they just shared the stories

Harikaydı ve hikayelerini paylaştılar

about how this affected them and how

bunun onları nasıl etkilediğyle ilgili ve

they used to plant with their mother and their grandmother,

anneleri ve büyükanneleriyle birlikte nasıl ekerlerdi

and it was just cool to see how this changed them,

ve bunun onları nasıl değiştirdiğini görmek tek kelimeyle harikaydı,

if it was only for that one moment.

sadece bu ana bile değerdi.

So Green Grounds has gone on to plant

Böylece Green Grounds bitkilendirmeye devam etti,

maybe 20 gardens.

belki 20 bahçe.

We've had, like, 50 people come to our dig-ins

Bellemeye 50 kişinin falan geldiği ve katıldığı oldu

and participate, and it's all volunteers.

ve hepsi tümüyle gönüllüydü.

If kids grow kale, kids eat kale.

Şayet çocuklar kıvırcık lahana yetiştirirlerse, çocuklar lahana yer.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

If they grow tomatoes, they eat tomatoes. (Applause)

Şayet domates yetiştirirlerse, domates yerler. (Alkışlar)

But when none of this is presented to them,

Fakat bunların hiçbiri onlara sunulmazsa,

if they're not shown how food affects the mind and the body,

eğer onlara besinlerin aklı ve vücudu nasıl etkilediği gösterilmezse,

they blindly eat whatever the hell you put in front of them.

gözleri kapalı önlerine ne koyarsanız onu yerler.

I see young people

Genç insanlar görüyorum

and they want to work,

ve onlar çalışmak istiyorlar,

but they're in this thing where they're caught up --

fakat bu içine kısıldıkları yerdeler --

I see kids of color and they're just on this track

Beyaz olmayan çocuklar görüyorum ve onlar tam bu yoldalar

that's designed for them,

onlar için tasarlanmış,

that leads them to nowhere.

onları hiç bir yere yönlendirmeyecek olan.

So with gardening, I see an opportunity

Bu yüzden bahçıvanlıkla beraber, bir fırsat görüyorum

where we can train these kids

bu çocukları eğitebileceğimiz bir yer

to take over their communities,

topluluklarının yönetimini alacakları,

to have a sustainable life.

sürdürülebilir bir hayata sahip olacakları.

And when we do this, who knows?

Ve bunu yaptığımızda, kim bilir?

We might produce the next George Washington Carver.

Belki de bir sonraki George Washington Carver'ı yetiştirebiliriz.

but if we don't change the composition of the soil,

Ama eğer toprağın bileşimini değiştirmezsek,

we will never do this.

bunu asla yapamayız.

Now this is one of my plans. This is what I want to do.

Şimdi benim planlarımdan biri bu. Yapmak istediğim budur.

I want to plant a whole block of gardens

Bahçelerden oluşan koca bir bloğu bitkilendirmek,

where people can share in the food in the same block.

aynı bloktaki insanların yiyeceği paylaşabilecekleri yer haline getirmek istiyorum.

I want to take shipping containers

Nakliye konteynerlarından almak

and turn them into healthy cafes.

ve onları sağlıklı kafelere çevirmek istiyorum.

Now don't get me wrong.

Şimdi beni yanlış anlamayın.

I'm not talking about no free shit,

Ben bedava bir şeyden bahsetmiyorum,

because free is not sustainable.

çünkü bedava sürdürülebilir değildir.

The funny thing about sustainability,

Sürdürülebilirlikle ilgili komik şey,

you have to sustain it.

onu devam ettirebilir olmanız gerektiğidir.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkışlar)

What I'm talking about is putting people to work,

Sözünü ettiğim şey insanları işe koymak

and getting kids off the street, and letting them know

ve çocukları sokaktan almak ve onların

the joy, the pride and the honor in growing your own food,

kendi yiyeceğini yetiştirmenin neşesini, gururunu ve onurunu tanımasını sağlamak,

opening farmer's markets.

çiftçi marketlerini açmak.

So what I want to do here,

Yani burada yapmak istediğim,

we gotta make this sexy.

bunu çekici hale getirmemiz gerekiyor.

So I want us all to become ecolutionary renegades,

Bu yüzden hepimizin tamamen ekodevrimci dönekler,

gangstas, gangsta gardeners.

çete üyeleri, çete üyesi bahçıvanlar olmamızı talep ediyorum.

We gotta flip the script on what a gangsta is.

Çete üyesinin ne demek olduğunu anlatan alfabeyi tersine çevirmek zorundayız.

If you ain't a gardener, you ain't gangsta.

Eğer bir bahçıvan değilsen, çete üyesi değilsindir.

Get gangsta with your shovel, okay?

Küreğinle çete üyeliği kazan, tamam mı?

And let that be your weapon of choice.

Ve bırak senin silah seçimin bu olsun.

(Applause)

(Alkışlar)

So basically, if you want to meet with me,

Bu yüzden basitçe, eğer benimle tanışmak istiyorsanız,

you know, if you want to meet,

bilirsiniz, eğer görüşmek isterseniz,

don't call me if you want to sit around in cushy chairs

beni minderli koltuklarda oturmak için

and have meetings where you talk about doing some shit --

ve bir şeyler yapmak hakkında konuştuğunuz yerlerde

where you talk about doing some shit.

bir şeyler yapmak hakkında konuşmak için aramayın.

If you want to meet with me, come to the garden

Eğer benimle tanışmak isterseniz, bahçeye gelin

with your shovel so we can plant some shit.

küreğinizle beraber, böylece birşeyler dikebiliriz.

Peace. Thank you.

Barış. Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you. (Applause)

Teşekkürler (Alkışlar)