Ed Yong: Suicidal wasps, zombie roaches and other parasite tales

Ed Yong: İntihara meyilli cırcır böcekleri, zombi hamamböcekleri ve diğer parazit öyküleri

Çeviri: Öykü Yağcı Gözden geçirme: Beril Devlet

A herd of wildebeests, a shoal of fish,

Bir antilop sürüsü, bir balık sürüsü,

a flock of birds.

ya da bir kuş sürüsü...

Many animals gather in large groups

Birçok hayvan büyük gruplar halinde yaşar.

that are among the most wonderful spectacles

Bu, doğadaki en güzel

in the natural world.

manzaralardan biridir.

But why do these groups form?

Peki neden gruplar halinde yaşarlar?

The common answers include things like

Genellikle sayıca üstün oldukları için

seeking safety in numbers or hunting in packs

bunun güvenli olduğu, sürü halinde avlanmayı

or gathering to mate or breed,

ya da çiftleşmeyi sağladığı düşünülür.

and all of these explanations,

Bu açıklamaların tamamı,

while often true,

genelde doğru olsalar bile,

make a huge assumption about animal behavior,

varsayımlardan ibarettir:

Hayvanların hareketlerini

that the animals are in control of their own actions,

tayin edebildiklerini ve bedenlerini

that they are in charge of their bodies.

kontrol edebildiklerini farzederler.

And that is often not the case.

Aslında gerçekler pek de böyle değildir.

This is Artemia, a brine shrimp.

Bu Artemia, yani tuzlu su karidesi.

You probably know it better as a sea monkey.

Muhtemelen siz "su maymunu" olarak tanıyorsunuz.

It's small, and it typically lives alone,

Küçüktür ve genellikle yalnız yaşarlar.

but it can gather in these large red swarms

Ama büyük, kırmızı bir sürü halinde

that span for meters,

metrelerce yayılırlar.

and these form because of a parasite.

İşte bu görünüm parazitten kaynaklanmaktadır.

These shrimp are infected with a tapeworm.

Bu karidese ise bir tenya bulaştı.

A tapeworm is effectively a long, living gut

Tenyalar şerit gibi uzundur ve

with genitals at one end and a hooked mouth at the other.

bir tarafta üreme organı, diğer tarafta kancalı ağzı vardır.

As a freelance journalist, I sympathize.

Serbest bir gazeteci olarak karidesin duygularını paylaşıyorum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

The tapeworm drains nutrients from Artemia's body,

Tenya, Artemia'nın vücudundaki tüm besinleri emerken

but it also does other things.

başka şeyler de yapar:

It castrates them,

Onun üreme kabiliyetini elinden alır.

it changes their color from transparent to bright red,

Şeffaf olan rengini kıpkırmızı yapar.

it makes them live longer,

Aynı zamanda ömrünü uzatır.

and as biologist Nicolas Rode has found,

Biyolog Nicolas Rode'un keşfettiği gibi,

it makes them swim in groups.

onları gruplar halinde yüzmeye zorlar.

Why? Because the tapeworm, like many other parasites,

Neden mi? Çünkü tenyalar da diğer parazitler gibi

has a complicated life cycle

farklı konaklarla dolu

involving many different hosts.

karmaşık bir hayat döngüsüne sahiptir.

The shrimp are just one step on its journey.

Karides, onun yolculuğunda sadece ilk adımdır.

Its ultimate destination is this,

Onun nihai hedefi budur:

the greater flamingo.

Flamingo...

Only in a flamingo can the tapeworm reproduce,

Tenya, sadece bir flamingonun içinde üreyebilir.

so to get there, it manipulates its shrimp hosts

Bu yüzden ona ulaşmak için karidesleri konak olarak kullanır.

into forming these conspicuous colored swarms

Onları dikkat çekici renkteki sürüler haline getirir.

that are easier for a flamingo to spot

Bu, flamingonun onları görebilmesini

and to devour,

ve bir çırpıda yutmasını kolaylaştırır.

and that is the secret of the Artemia swarm.

Artemia sürüsünün sırrı işte budur.

They aren't sociable through their own volition,

Kendi iradeleriyle toplanmıyorlar.

but because they are being controlled.

Aksine hükmediliyorlar.

It's not safety in numbers.

Burada kalabalık olmak fayda etmiyor.

It's actually the exact opposite.

Hatta zarar veriyor.

The tapeworm hijacks their brains and their bodies,

Tenya, onların beyinlerini ve vücutlarını gaspediyor

turning them into vehicles

ve flamingoya ulaşabileceği

for getting itself into a flamingo.

birer araç haline getiriyor.

And here is another example

Paraziter manipülasyona dair

of a parasitic manipulation.

bir başka örnek de bu.

This is a suicidal cricket.

Bu, intihara meyilli bir cırcır böceği.

This cricket swallowed the larvae of a Gordian worm,

Bu böcek, kılımsısolucanın ya da

or horsehair worm.

at kılı solucanının larvasını yuttu.

The worm grew to adult size within it,

Solucan, böceğin içinde yetişkin hale gelmiş durumda

but it needs to get into water in order to mate,

ama üreyebilmek için suya girmesi gerekiyor.

and it does that by releasing proteins

Bunun için böceğin aklını karıştıran

that addle the cricket's brain,

proteinleri açığa çıkarıyor

causing it to behave erratically.

ve böceğin düzensiz haraket etmesine neden oluyor.

When the cricket nears a body of water,

Cırcır böceği, yüzme havuzu gibi

such as this swimming pool,

bir su kaynağına ulaştığında

it jumps in and drowns,

suya atlıyor ve boğuluyor.

and the worm wriggles out

Solucan ise, çekirgenin ölü bedeninden

of its suicidal corpse.

sıyrılıp dışarı çıkıyor.

Crickets are really roomy. Who knew?

Cırcır böcekleri belki de düşündüğümüzden daha büyükler.

The tapeworm and the Gordian worm are not alone.

Tenyalar ve kıl solucanları, beyne hükmeden

They are part of an entire cavalcade

parazit ordusunun yalnızca bir bölümü.

of mind-controlling parasites,

of fungi, viruses, and worms and insects and more

Mantarlar, virüsler, solucanlar, böcekler ve çok daha fazlası

that all specialize in subverting and overriding

konaklarının iradesini yıkma ve

the wills of their hosts.

onlara hükmetme konusunda uzmanlaşmıştır.

Now, I first learned about this way of life

Ben, hayatın bu yönünü ilk kez 20 yıl önce

through David Attenborough's "Trials of Life"

David Attenborough'un "Trials of Life"

about 20 years ago,

belgeselinde öğrendim.

and then later through a wonderful book called

Daha sonra arkadaşım Carl Zimmer imzalı

"Parasite Rex" by my friend Carl Zimmer.

"Parasite Rex" adlı o mükemmel kitapta okudum.

And I've been writing about these creatures ever since.

O günden beri bu canlılar hakkında yazıyorum.

Few topics in biology enthrall me more.

Biyolojideki bazı konular beni daha çok heyacanlandırıyor.

It's like the parasites have subverted my own brain.

Parazitlerin beynimi ele geçirmesi gibi konular...

Because after all, they are always compelling

Çünkü her şeye rağmen bu canlılar

and they are delightfully macabre.

hem ilgi çekici hem de müthiş ürkütücüler.

When you write about parasites,

Parazitler hakkında yazıyorsanız,

your lexicon swells with phrases like

kelime hazneniz "diri diri yedi", "vücudundan fırlayarak çıktı"

"devoured alive" and "bursts out of its body."

gibi ifadelerle genişler.

(Laughter)

But there's more to it than that.

(Kahkahalar)

Ama o kadar basit değil tabii.

I'm a writer, and fellow writers in the audience

Ben bir yazarım ve izleyicilerin arasında bulunan

will know that we love stories.

benim gibi yazarlar hikayelere aşık olduğumuzu bilirler.

Parasites invite us to resist the allure

Parazitler bizi bayağı hikayelerin cazibesine

of obvious stories.

direnmeye davet eder.

Their world is one of plot twists

Onların dünyası beklentilerimizle oynar

and unexpected explanations.

ve beklenmeyen açıklamalarla doludur.

Why, for example,

Örneğin, bu tırtıl,

does this caterpillar

start violently thrashing about

kendisine ve koruduğunu sandığımız

when another insect gets close to it

o beyaz kozalara yaklaşan

and those white cocoons that it seems

bir böcek gördüğünde

to be standing guard over?

sizce neden

debelenip duruyor?

Is it maybe protecting its siblings?

Belki de kardeşlerini koruyor.

No.

Hayır.

This caterpillar was attacked

Bu tırtıl, yumurtalarını içeri bırakan

by a parasitic wasp which laid eggs inside it.

paraziter bir yabanarısının saldırısına uğradı.

The eggs hatched and the young wasps

Genç arılar yumurtadan çıktı

devoured the caterpillar alive

ve bedeni terketmeden önce

before bursting out of its body.

tırtılı diri diri yediler.

See what I mean?

İşte tam da bunu kastetmiştim.

Now, the caterpillar didn't die.

Şimdi... Aslında tırtıl ölmedi.

Some of the wasps seemed to stay behind

Bazı arılar arkada bekledi

and controlled it into defending their siblings

ve tırtılı, kardeşlerini korumak üzere zapttettiler.

which are metamorphosing

Kardeşleri ise o sırada,

into adults within those cocoons.

kozaların içinde büyüyordu.

This caterpillar is a head-banging zombie bodyguard

İşte kafa sallayan bu tırtıl,

onu öldüren yaratığın yavrularını koruyan

defending the offspring

of the creature that killed it.

bir zombi koruma haline geldi.

(Applause)

(Alkışlar)

We have a lot to get through. I only have 13 minutes. (Laughter)

Daha çok konu var ama benim sadece 13 dakikam var. (Kahkahalar)

Now, some of you are probably just

Bazılarınız bu canlıların

desperately clawing for some solace

doğadaki tuhaflıklardan biri olduğu

in the idea that these things are oddities

veya aykırı oldukları konusunda

of the natural world, that they are outliers,

ümitsizce teselli bulmaya çalışıyor olabilir.

and that point of view is understandable,

Bunu anlayabilirim

because by their nature, parasites are quite small

çünkü parazitler çok küçüktürler

and they spend a lot of their time

ve zamanlarının çoğunu başka canlıların

inside the bodies of other things.

bedeninde geçiriyorlar.

They're easy to overlook,

Onları görmezden gelmek hiç de zor değil.

but that doesn't mean that they aren't important.

Ama bu, önemli olmadıkları anlamına gelmiyor.

A few years back, a man called Kevin Lafferty

Birkaç yıl önce Kevin Lafferty adında bir adam

took a group of scientists into three Californian estuaries

bir grup bilim insanını Kaliforniya'daki 3 farklı nehir ağzına götürdü.

and they pretty much weighed and dissected

Buldukları her şeyi

and recorded everything they could find,

ölçüp biçtiler ve kayıt altına aldılar.

and what they found

Parazitlerin fazla olduğu yerlerde

were parasites in extreme abundance.

en çok rastladıkları şey trematod'lardı;

Especially common were trematodes,

yani konaklarının ürüme yeteneğini ortadan kaldırmada

tiny worms that specialize in castrating their hosts

uzmanlaşmış küçük solucanlar.

like this unfortunate snail.

Tıpkı bu şanssız salyangoz gibi...

Now, a single trematode is tiny, microscopic,

Tek bir trematod küçük, mikroskobik bir canlıdır.

but collectively they weighed as much

Ama toplandıklarında nehirdeki

as all the fish in the estuaries

tüm balıklar kadar ağır olurlar.

and three to nine times more than all the birds.

Hatta kuşlardan 3-9 kat arası daha ağır hale gelirler.

And remember the Gordian worm that I showed you,

Gösterdiğim at kılı solucanını hatırlayın.

the cricket thing?

One Japanese scientist called Takuya Sato

Cırcır böcekli hikayeyi...

Takuya Sato adlı bir Japon bilim insanı

found that in one stream,

bu solucanı bir derede buldu.

these things drive so many crickets

Bu solucanlar o kadar çok cırcır böceğini

and grasshoppers into the water

ve çekirgeyi suya sürükledi ki,

that the drowned insects

make up some 60 percent of the diet of local trout.

boğulan böcekler bölgedeki alabalıkların

besinlerinin %60'ını karşıladılar.

Manipulation is not an oddity.

Manipülasyon bir tuhaflık değildir.

It is a critical and common part

O, içinde yaşadığımız dünyanın önemli

of the world around us,

ve olağan bir parçasıdır.

and scientists have now found

Bilim insanları, son yıllarda

hundreds of examples of such manipulators,

buna benzer yüzlerce manipülatör keşfetti.

and more excitingly, they're starting to understand

Daha heyecan verici olanı ise, artık konaklarını

exactly how these creatures control their hosts.

nasıl kontrol ettiklerini tam olarak anlamaya başladılar.

And this is one of my favorite examples.

Ve bu benim en sevdiğim örneklerden biri:

This is Ampulex compressa,

Bu bir Ampulex compressa;

the emerald cockroach wasp,

yani zümrüt yabanarısı.

and it is a truth universally acknowledged

Ve bir zümrüt yabanarısının

that an emerald cockroach wasp in possession

döllenmiş yumurtaları için

of some fertilized eggs

bir hamamböceğine muhtaç olduğu

must be in want of a cockroach.

artık herkesçe bilinen bir gerçektir.

When she finds one,

Hamamböceğini bulduğunda

she stabs it with a stinger

aynı zamanda bir duyu organı

that is also a sense organ.

olan iğnesiyle onu sokar.

This discovery came out three weeks ago.

Bu ayrıntı 3 hafta önce keşfedildi.

She stabs it with a stinger that is a sense organ

Bir duyu organı olan ve

equipped with small sensory bumps

böcek beyninin karakteristik yapısını hissetmesini sağlayan

that allow her to feel the distinctive texture

küçük sensörlerle donatılmış o iğnesini

of a roach's brain.

hamamböceğinin beynine saplar.

So like a person blindly rooting about in a bag,

Çantasının altını üstüne getiren bir âmâ gibi

she finds the brain, and she injects it with venom

böceğin beynini bulur ve çok özel

into two very specific clusters of neurons.

iki sinir hücresi kümesine zehirini enjekte eder.

Israeli scientists Frederic Libersat and Ram Gal

İsrailli bilim insanları Frederic Libersat ve Ram Gai

found that the venom is a very specific chemical weapon.

zehrin özel bir kimyasal silah olduğunu keşfettiler.

It doesn't kill the roach, nor does it sedate it.

Bu silah böceği ne öldürüyor, ne de uyuşturuyordu.

The roach could walk away

Hamam böceği, eğer isteseydi

or fly or run if it chose to,

uçabilir veya kaçabilir

but it doesn't choose to,

ama istemiyor.

because the venom nixes its motivation to walk,

Çünkü zehir onun yürüme motivasyonunu

and only that.

elinden alıyor; o kadar.

The wasp basically un-checks the escape-from-danger box

Yabanarısı, böceğin işletim sisteminden

in the roach's operating system,

tehlikeden uzaklaşma güdüsünü siliyor.

allowing her to lead her helpless victim

Böylece çaresiz kurbanını

back to her lair by its antennae

bir köpek dolaştırır gibi

like a person walking a dog.

antenlerinden tutup inine sürüklüyor.

And once there, she lays an egg on it,

Vardıklarında üzerine yumurtalarını bırakıyor;

egg hatches, devoured alive, bursts out of body,

yumurtalar çatlıyor, onu diri diri yiyip vücudundan fışkırıyorlar.

yadda yadda yadda, you know the drill.

Vs, vs... İşte hep bildiğiniz raconlar.

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

Now I would argue that, once stung,

Arı tarafından sokulan bir hamamböceği

the cockroach isn't a roach anymore.

artık bir böcek değildir.

It's more of an extension of the wasp,

Daha çok yabanarısının bir uzantısıdır.

just like the cricket was an extension of the Gordian worm.

Tıpkı cırcır böceğinin at kılı solucanının uzantısı olduğu gibi.

These hosts won't get to survive or reproduce.

Bu konaklar üreyemeyecek veya hayatta kalamayacaklar.

They have as much control over their own fates

Kendi kaderlerine ancak benim arabam

as my car.

kadar hükmedebilirler.

Once the parasites get in,

Parazit bir kere içlerine girdi mi

the hosts don't get a say.

konakların hiçbir söz hakkı kalmaz.

Now humans, of course,

İnsanlar için de

are no stranger to manipulation.

manipülasyon sıradışı değildir.

We take drugs to shift the chemistries of our brains

Beyinlerimizin kimyasını ve ruh halimizi

and to change our moods,

değiştirmek için uyuşturucu alabiliyoruz.

and what are arguments or advertising or big ideas

Peki ya argümanlar, reklamlar, büyük fikirler...

if not an attempt to influence someone else's mind?

başkalarının düşüncelerini etkileme girişimleri değil midir?

But our attempts at doing this

Fakat bizim yöntemlerimiz

are crude and blundering compared

parazitlerin itinalı metotlarının yanında

to the fine-grained specificity of the parasites.

üstünkörü ve yavan kalıyor.

Don Draper only wishes he was as elegant

Don Draper, bir zümrüt yabanarısı

and precise as the emerald cockroach wasp.

kadar şık ve titiz olmayı ancak rüyasında görürdü.

Now, I think this is part of what makes parasites

Bence parazitleri bu kadar fesat yapan

so sinister and so compelling.

ve cazip kılan şeyin bir parçası da şu:

We place such a premium on our free will

Özgür irademize ve bağımsızlığımıza

and our independence

o kadar fazla değer biçiyoruz ki,

that the prospect of losing those qualities

bu özelliklerimizi göze görünmeyen güçlere

to forces unseen

informs many of our deepest societal fears.

kaptırma duygusu

en derindeki sosyal korkularımızı harekete geçiriyor.

Orwellian dystopias and shadowy cabals

Orwell-vari distopyalar, karmakarışık entrikalar

and mind-controlling supervillains --

ve zihnimize hükmeden kötü adamlar...

these are tropes that fill our darkest fiction,

Bunlar en karanlık düşlerimizde yer eden kinayeler.

but in nature, they happen all the time.

Fakat bunlar doğada her zaman oluyor.

Which leads me to an obvious

Bu da beni bariz ve rahatsız edici

and disquieting question:

bir soruya yönlendiriyor:

Are there dark, sinister parasites

Davranışlarımızı bizim bilgimiz dışında

that are influencing our behavior

kontrol eden, kötücül ve uğursuz

without us knowing about it,

parazitler var mı?

besides the NSA?

Tabii NSA (ABD Ulusal Güvenlik Ajansı) dışında...

If there are any —

Ya gerçekten varsa?

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

I've got a red dot on my forehead now, don't I?

Şu an alnımda kırmızı bir nokta var, değil mi ?

(Laughter)

(Kahkahalar)

If there are any, this is a good candidate for them.

Eğer varsa, bu onlar için iyi bir aday:

This is Toxoplasma gondii, or Toxo, for short,

Bu, Toksoplazma gondii ya da kısaca Toxo.

because the terrifying creature

Çünkü korkutucu yaratıklar

always deserves a cute nickname.

her zaman sevimli bir isim alırlar.

Toxo infects mammals,

Toxo memelileri enfekte eder;

a wide variety of mammals,

çok farklı memeli türlerine geçer

but it can only sexually reproduce in a cat.

ama sadece kedinin içinde üreyebilir.

And scientists like Joanne Webster have shown that

Joanne Webster gibi bilim insanları

if Toxo gets into a rat or a mouse,

bir sıçanın ya da farenin içine girdiğinde

it turns the rodent into a cat-seeking missile.

Toxo'nun bir kemirgeni nasıl kedi-bulucu füze haline getirdiğini göstermiştir.

If the infected rat smells the delightful odor

Enfekte olmuş fare, kedi idrarının

of cat piss,

tatlı kokusunu aldığında

it runs towards the source of the smell

ondan kaçmak yerine

rather than the more sensible direction of away.

kokunun kaynağına doğru ilerler.

The cat eats the rat. Toxo gets to have sex.

Kedi fareyi yer. Toxo üreme şansı bulur.

It's a classic tale of Eat, Prey, Love.

Alın size tam bir "Ye, Avlan, Sev" hikayesi...

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

You're very charitable, generous people.

Siz çok cömert ve yardımsever insanlarsınız.

Hi, Elizabeth, I loved your talk.

Merhaba Elizabeth, konuşmanı çok sevdim

How does the parasite control its host

Peki, parazitler konaklarını bu yönde

nasıl kontrol ediyorlar?

in this way?

We don't really know.

Gerçekten bilmiyoruz.

We know that Toxo releases an enzyme

Toxo'nun dopamin yapan bir enzim

that makes dopamine, a substance involved

salgıladığını, bunun ödül ve motivasyonla ilgili

in reward and motivation.

olduğunu biliyoruz.

We know it targets certain parts of a rodent's brain,

Kemirgenin beynindeki belirli bölgeleri hedeflediğini,

including those involved in sexual arousal.

cinsel uyarılmayla ilgili noktaları da dahil ettiğini biliyoruz.

But how those puzzle pieces fit together

Ama yap-bozun parçalarının nasıl bir araya geldiği

is not immediately clear.

henüz çok net değil.

What is clear is that this thing

Net olan, bu şeyin

is a single cell.

tek hücreli olduğu.

This has no nervous system.

Sinir sistemi yoktur.

It has no consciousness.

Bilinci yoktur.

It doesn't even have a body.

Bir bedeni bile yoktur.

But it's manipulating a mammal?

Ama buna rağmen bir memeliyi mi manipüle ediyor?

We are mammals.

Biz memelileriz.

We are more intelligent than a mere rat, to be sure,

Bir fareden daha akıllı olduğumuzdan eminiz

but our brains have the same basic structure,

ama beyinlerimiz aynı temel prensiple çalışıyor;

the same types of cells,

aynı tip hücreler,

the same chemicals running through them,

aynı kimyasallar,

and the same parasites.

ve aynı parazitler.

Estimates vary a lot, but some figures suggest

Tahminler değişiklik gösterse de rakamlar,

that one in three people around the world

dünyada her 3 insandan birinin beyninde

have Toxo in their brains.

Toxo olduğunu öne sürüyor.

Now typically, this doesn't lead to any overt illness.

Genellikle bu, herhangi bir hastalığa doğrudan neden olmuyor.

The parasite holds up in a dormant state

Parazit uzun süre vücutta

for a long period of time.

pasif kalabiliyor.

But there's some evidence that those people

Fakat bazı kanıtlar, taşıyıcı bireylerin

who are carriers score slightly differently

kişilik testlerinde diğer insanlardan

on personality questionnaires than other people,

farklı skorlar elde etmelerine ve araba kazaları karşısında

that they have a slightly higher risk of car accidents,

daha fazla risk taşımalarına neden olduğunu gösteriyor.

and there's some evidence that people with schizophrenia

Ve şizofrenlerin

are more likely to be infected.

daha fazla enfekte olma riski taşıdığını aktarıyor.

Now, I think this evidence is still inconclusive,

Bana göre bu kanıtlar hala yeterince ikna edici değil.

and even among Toxo researchers,

Hatta Toxo araştırmacılarının arasında bile

opinion is divided as to whether the parasite

parazitin davranışlarımızı gerçekten etkileyip

is truly influencing our behavior.

etkilemediği konusunda fikir ayrılığı var.

But given the widespread nature of such manipulations,

Fakat benzer manipülasyonların doğası dikkate alındığında,

it would be completely implausible

benzer şekilde etkilenmeyen tek türün

for humans to be the only species

that weren't similarly affected.

insan olduğunu düşünmek de tamamen

mantıksız geliyor.

And I think that this capacity to constantly

Parazitlerin dünyayla ilgili görüşlerimizi

subvert our way of thinking about the world

sürekli altüst etmesi

parazitleri muhteşem canlılar yapıyor.

makes parasites amazing.

They're constantly inviting us to look at the natural world sideways,

Bizi, doğaya farklı açılardan bakmaya davet ediyorlar.

and to ask if the behaviors we're seeing,

Ve ister basit ve bariz,

whether they're simple and obvious

or baffling and puzzling,

ister karmaşık ve kafa karıştırıcı olsun,

are not the results of individuals

gördüğümüz davranışların bireylerin

acting through their own accord

but because they are being bent

kendi rızalarıyla mı ortaya çıktığını,

yoksa metazori yoluyla mı başka bir şeyin

to the control of something else.

kontrolüyle mi gerçekleştiğini

sormaya davet ediyorlar.

And while that idea may be disquieting,

Bu fikir rahatsız edici olsa da,

and while parasites' habits may be very grisly,

parazitlerin alışkanlıkları tüyler ürpertse de,

I think that ability to surprise us

bizi şaşırtma kabiliyetleri

makes them as wonderful and as charismatic

onları yeryüzündeki bir panda, kelebek veya yunus

as any panda or butterfly or dolphin.

kadar büyüleyici ve karizmatik kılıyor.

At the end of "On the Origin of Species,"

"Türlerin Kökeni"nin sonunda

Charles Darwin writes about the grandeur of life,

Charles Darwin, yaşamın ihtişamına

and of endless forms most beautiful

ve sonsuz sayıdaki en güzel

and most wonderful,

ve en harika yaşam formlarına değinir.

and I like to think he could easily have been talking

Onun, karidesi sosyalleştiren tenyalardan

about a tapeworm that makes shrimp sociable

or a wasp that takes cockroaches for walks.

ya da hamamböceğini gezmeye çıkaran arılardan

da bahsettiğini düşünmek istiyorum.

But perhaps, that's just a parasite talking.

Ama bana şu anda bunları söyleten, belki de parazitin kendisidir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)