Sarah-Jayne Blakemore: The mysterious workings of the adolescent brain

Sarah-Jayne Blakemore: Büyüme çağındaki beyinlerin esrarengiz işleyişi

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Kerem Yorukoglu Gözden geçirme: Sercan Arpacı

Fifteen years ago, it was widely assumed

15 yıl önce, genel görüş

that the vast majority of brain development

beyin gelişiminin büyük bir bölümünün

takes place in the first few years of life.

yaşamın ilk birkaç yılında oluştuğu şeklindeydi.

Back then, 15 years ago, we didn't have the ability

O zamanlar, 15 yıl önce,

to look inside the living human brain

canlı bir beynin içine bakma

and track development across the lifespan.

ve yaşam süresi içerisindeki gelişimini takip etme imkanına sahip değildik.

In the past decade or so, mainly due to advances

Geçen on yıllık süreçte,

in brain imaging technology

manyetik rezonans görüntülemesi, MRI, gibi beyin görüntüleme

such as magnetic resonance imaging, or MRI,

teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde,

neuroscientists have started to look inside the living

Nörobilimciler her yaştan insan beyninin içine bakmaya

human brain of all ages, and to track changes

ve beyin yapısı ve fonksiyonundaki değişimleri

in brain structure and brain function,

takip etmeye başladılar.

so we use structural MRI if you'd like to take a snapshot,

Böylece, yapısal MR ile isterseniz

a photograph, at really high resolution of the inside

yüksek çözünürlükteki canlı insan beyninin fotoğrafını alabilir

of the living human brain, and we can ask questions like,

ve şöyle sorular sorabiliriz:

how much gray matter does the brain contain,

beyin ne ölçüde gri madde içermektedir

and how does that change with age?

ve bunun yaşa bağlı değişimi nasıldır?

And we also use functional MRI, called fMRI,

Fonksiyonel MR yani fMRI, sayesinde

to take a video, a movie, of brain activity

katılımcıların düşünmek, hissetmek ya da algılamak gibi

when participants are taking part in some kind of task

görevleri esnasındaki beyin aktivitelerini videoya ya da

like thinking or feeling or perceiving something.

filme kaydedebiliriz.

So many labs around the world are involved in this kind

Böylece dünyadaki birçok laboratuvar,

of research, and we now have a really rich

bu tür araştırmalara dahil oldu ve bugün beyin

and detailed picture of how the living human brain develops,

gelişiminin zengin ve ayrıntılı bir resmine sahibiz

and this picture has radically changed the way

ve bu resim beyin hakkında düşünme

we think about human brain development

yöntemimizi ciddi anlamda değiştirdi;

by revealing that it's not all over in early childhood,

beynin sadece erken çocuklukta değil

and instead, the brain continues to develop

büyüme çağı ve 20'li ve 30'lu yaşlarda da

right throughout adolescence and into the '20s and '30s.

gelişmeye devam ettiğini ortaya koydu.

So adolescence is defined as the period of life that starts

Büyüme çağı, yaşamın bir evresinde ergenliğin

with the biological, hormonal, physical changes of puberty

biyolojik, hormonal ve fiziksel değişimleriyle başlayan ve bireyin

and ends at the age at which an individual attains

toplumda sabit ve bağımsız bir role sahip

a stable, independent role in society.

olmasına kadar devam eden süreç olarak tanımlanır.

(Laughter)

(Kahkahalar)

It can go on a long time. (Laughter)

Çok uzun bir süre devam edebilir. (Kahkahalar)

One of the brain regions that changes most dramatically

Büyüme çağı süresince çarpıcı şekilde

during adolescence is called prefrontal cortex.

değişen beyin bölgelerinden biri de prefrontal kortekstir.

So this is a model of the human brain,

Elimdeki bir beyin maketi

and this is prefrontal cortex, right at the front.

ve bu öndeki bölge prefrontal korteks.

Prefrontal cortex is an interesting brain area.

Prefrontal korteks ilginç bir beyin bölümüdür.

It's proportionally much bigger in humans than

İnsanda diğer hayvanlara göre en büyük bölümdür

in any other species, and it's involved in a whole range of

ve çok büyük bir davranışlar topluluğunu kapsar:

high level cognitive functions, things like decision-making,

üst düzey bilişsel fonksiyonlar, karar verme,

planning, planning what you're going to do tomorrow

şu an ya da yarın ya da gelecek hafta veya gelecek ay

or next week or next year, inhibiting

için planlar yapma, uygun olmayan davranışları

inappropriate behavior, so stopping yourself saying

engelleme, kaba ya da aptalca birşey

something really rude or doing something really stupid.

söylemeyi engelleme gibi.

It's also involved in social interaction,

Aynı zamanda sosyal etkileşimi de sağlar;

understanding other people, and self-awareness.

diğerlerini anlamak ve kişisel farkındalık gibi.

So MRI studies looking at the development of this region

İşte bu bölgenin gelişimine bakan MR çalışmaları

have shown that it really undergoes dramatic development

büyüme çağında değişimin oldukça çarpıcı

during the period of adolescence.

olduğunu gösterdi.

So if you look at gray matter volume, for example,

Yani, gri madde hacmine bakarsak, örneğin,

gray matter volume across age from age four to 22 years

4 yaşından 22 yaşına kadar olan gri madde hacmine bakarsak,

increases during childhood, which is what you can see

grafikteki gibi çocuklukta arttığını görürsünüz.

on this graph. It peaks in early adolescence.

Erken dönemde zirveye çıkar.

The arrows indicate peak gray matter volume

Oklar prefrontal korteksteki maksimum değerleri

in prefrontal cortex. You can see that that peak happens

gösteriyor. Zirvenin erkeklerde kızlara oranla iki

a couple of years later in boys relative to girls,

yıl sonra gerçekleştiğini görebilirsiniz,

and that's probably because boys go through puberty

ki bu muhtemelen erkeklerin ergenliğe

a couple of years later than girls on average,

birkaç yıl geç girmesindendir.

and then during adolescence, there's a significant decline

Sonra büyüme çağında, prefrontal korteksteki gri madde

in gray matter volume in prefrontal cortex.

hacminde ciddi bir düşüş olur.

Now that might sound bad, but actually this is

Bu kulağa hoş gelmeyebilir, ama aslında

a really important developmental process, because

çok önemli bir gelişimsel süreçtir, çünkü

gray matter contains cell bodies and connections

gri madde hücre gövdeleri ve hücreler arası bağlantıları

between cells, the synapses, and this decline

yani sinapsları barındırır ve prefrontal korteksteki

in gray matter volume during prefrontal cortex

gri madde hacim azalması, sinaptik budanmayla

is thought to correspond to synaptic pruning,

yani hücreler arasındaki istenmeyen bağlantıların

the elimination of unwanted synapses.

yok edilmesine karşılık gelmektedir.

This is a really important process. It's partly dependent

Bu çok önemli bir süreçtir. Kısmen

on the environment that the animal or the human is in,

içinde bulunulan çevreden etkilenir. Sonuçta

and the synapses that are being used are strengthened,

kullanılan sinapslar güçlenir,

and synapses that aren't being used

o belirli bölgede kullanılmayan

in that particular environment are pruned away.

sinapslar ise budanır.

You can think of it a bit like pruning a rosebush.

Bunu bir gülü budamak gibi düşünebilirsiniz.

You prune away the weaker branches so that

Zayıf dalları budarsınız ki, kalan

the remaining, important branches, can grow stronger,

güçlü dallar daha iyi gelişebilsin.

and this process, which effectively fine-tunes brain tissue

Bu süreç, beyne, canlının içinde bulunduğu çevreye

according to the species-specific environment,

göre ince ayar yapmaktır.

is happening in prefrontal cortex and in other brain regions

Büyüme çağında hem prefrontal kortekste, hem de

during the period of human adolescence.

diğer beyin bölgelerinde görülür.

So a second line of inquiry that we use to track changes

Gençlerin beynindeki değişimleri incelediğimiz çalışmamızın

in the adolescent brain is using functional MRI

ikinci aşaması; yaşa göre beyin aktivitesini

to look at changes in brain activity across age.

fonksiyonel MR kullanarak gözlemlemektir.

So I'll just give you an example from my lab.

Size laboratuvarımızdan örnek göstereceğim.

So in my lab, we're interested in the social brain, that is

Bizler laboratuvarımda sosyal beyinle; yani diğer insanları anlamak

the network of brain regions that we use to understand

ve diğer insanlarla iletişime geçmek için kullandığımız

other people and to interact with other people.

beyin bölgelerinin ilişkisiyle ilgileniriz.

So I like to show a photograph of a soccer game

Şimdi size bir futbol maçından bir kare göstererek

to illustrate two aspects of how your social brains work.

sosyal beyinlerinizin nasıl çalıştığına dair iki noktayı açıklayacağım.

So this is a soccer game. (Laughter)

İşte bu bir futbol maçı. (Kahkahalar)

Michael Owen has just missed a goal, and he's lying

Michael Owen henüz gol kaçırmış ve yerde

on the ground, and the first aspect of the social brain

uzanıyor ve bu resmin bize sosyal beyinle ilgili anlattığı ilk şey

that this picture really nicely illustrates is how automatic

sosyal duygusal yanıtların ne kadar

and instinctive social emotional responses are,

otomatik ve içgüdüsel olduğudur.

so within a split second of Michael Owen missing this goal,

Michael Owen golü kaçırdığında herkes

everyone is doing the same thing with their arms

kollarıyla aynı şeyi yapıyor

and the same thing with their face, even Michael Owen

ve yüzleri aynı ifadeye sahip, hatta Micheal Owen

as he slides along the grass, is doing the same thing

bile yerde aynı şeyi yapıyor

with his arms, and presumably has a similar

ve muhtemelen aynı yüz ifadesini bürünmüş

facial expression, and the only people who don't

ve gruba ters düşen bir tek

are the guys in yellow at the back — (Laughs) —

arkadaki sarılı seyirciler -- (Gülüşmeler) --

and I think they're on the wrong end of the stadium,

ve bence onlar stadın yanlış tarafında oturuyorlar

and they're doing another social emotional response

ve hepinizin fark edeceği gibi diğer takımın sosyal

that we all instantly recognize, and that's the second aspect

duygusal tepkisini gösteriyorlar, bu resmin bize

of the social brain that this picture really nicely illustrates,

sosyal beyinle ilgili çok güzel anlattığı ikinci şey;

how good we are at reading other people's behavior,

diğer insanların davranışlarına, hareketlerine, jest ve mimiklerine

their actions, their gestures, their facial expressions,

bakarak onların duygusal ve zihinsel durumlarını

in terms of their underlying emotions and mental states.

çözümlemede ne kadar iyi olduğumuz.

So you don't have to ask any of these guys.

Bu sayede bu kişilere sormadan dahi

You have a pretty good idea of what they're feeling

onların hisleri ve o an ne düşündükleri

and thinking at this precise moment in time.

hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

So that's what we're interested in looking at in my lab.

İşte bu laboratuvarımda ilgilendiğimiz şey.

So in my lab, we bring adolescents and adults into the lab

Laboratuvarımda gençleri ve yetişkinleri beyin taramasına sokup,

to have a brain scan, we give them some kind of task

onların diğer insanlar, insanların zihinleri, zihinsel durumları

that involves thinking about other people, their minds,

ve duyguları hakkında düşünmelerini sağlayacak görevler

their mental states, their emotions, and one of the findings

veriyoruz ve bulgularımızdan biri, diğer laboratuvarların ve

that we've found several times now, as have other labs

bizim de birkaç kez gösterdiğimiz üzere, prefrontal korteksin mediyal

around the world, is part of the prefrontal cortex called

prefrontal korteks olarak adlandırılan,

medial prefrontal cortex, which is shown in blue on the slide,

slaytta mavi gösterilen,

and it's right in the middle of prefrontal cortex

prefrontal korteksin tam ortasında yer alan,

in the midline of your head.

beyninizin tam orta hattındaki bölge.

This region is more active in adolescents when they make

Bu bölge sosyal karar verirken ve diğer insanlar hakkında

these social decisions and think about other people

düşünürken, gençlerde yetişkinlere göre

than it is in adults, and this is actually a meta-analysis

daha fazla aktivite gösterir. Bu bilgi tüm dünyadan

of nine different studies in this area from labs around

dokuz farklı çalışmanın bir meta-analizidir

the world, and they all show the same thing, that activity

ve tüm bu çalışmalar aynı şeyi, medial prefrontal korteksin

in this medial prefrontal cortex area decreases

kapladığı alanın büyüme çağı boyunca

during the period of adolescence.

azaldığını göstermektedir.

And we think that might be because adolescents and adults

Ve şunu düşündük; bu, gençlerin ve yetişkinlerin

use a different mental approach, a different

sosyal karar vermek üzere farklı zihinsel yaklaşımlar,

cognitive strategy, to make social decisions,

bilişsel stretejiler kullanmasından kaynaklanabilir

and one way of looking at that is to do behavioral studies

ve bunu anlamanın bir yolu davranışsal çalışmalardır.

whereby we bring people into the lab and we give them

Bu yüzden insanları laboratuvara topladık ve onlara

some kind of behavioral task, and I'll just give you

bazı davranışsal görevler verdik ve şimdi laboratuvarımda

another example of the kind of task that we use in my lab.

verdiğimiz görevlerle ilgili bir başka örnek vereceğim.

So imagine that you're the participant in one of our

Şimdi deneylerimizden birinde yer aldığınızı

experiments. You come into the lab,

hayal edin. Laboratuvara geldiniz,

you see this computerized task.

buradaki bilgisayar donanımlı görevi gördünüz.

In this task, you see a set of shelves.

Bu görevde bir raf dizisi görüyorsunuz.

Now, there are objects on these shelves, on some of them,

Şimdi, bu raflarda bir takım objeler var, tabi bazılarında,

and you'll notice there's a guy standing behind the set

ve fark edersiniz ki rafların arkasında biri bekliyor

of shelves, and there are some objects that he can't see.

ve bu kişi objelerden bazılarını göremiyor.

They're occluded, from his point of view, with a kind of

Görememesi için bazı objelerin önü

gray piece of wood.

gri tahta parçasıyla kapatılmış.

This is the same set of shelves from his point of view.

Bu ise onun bakış açısından rafların görüntüsü.

Notice that there are only some objects that he can see,

Dikkat ederseniz o objelerden bazılarını görebilirken,

whereas there are many more objects that you can see.

siz daha fazla obje görebiliyorsunuz.

Now your task is to move objects around.

Şimdi, sizin göreviniz objeleri hareket ettirmek.

The director, standing behind the set of shelves,

Direktör, rafların arkasında bekliyor,

is going to direct you to move objects around,

size objeleri hareket ettirmeniz için komutlar verecek,

but remember, he's not going to ask you to move objects

ama unutmayın, direktör göremediği objeler ile

that he can't see. This introduces a really interesting

ilgili komut veremez. Bu gerçekten ilginç bir sonucu da

condition whereby there's a kind of conflict

beraberinde getiriyor; sizin perspektifinizle

between your perspective and the director's perspective.

direktörün perspektifi arasında bir bağdaşmazlık olacaktır.

So imagine he tells you to move the top truck left.

Düşünün ki en üstteki kamyonu sola kaydırmanızı istedi.

There are three trucks there. You're going to instinctively

Burada üç kamyon var. İçgüdüsel olarak beyaz

go for the white truck, because that's the top truck

kamyonu hareket ettirmek isteyeceksiniz çünkü size göre

from your perspective, but then you have to remember,

en üstteki kamyon o, ama sonra şunu düşüneceksiniz;

"Oh, he can't see that truck, so he must mean

"Ah,o bu kamyonu göremiyor, öyleyse benden mavi

me to move the blue truck," which is the top truck

kamyonu kaydırmamı istiyor olmalı." bu, onun açısından

from his perspective. Now believe it or not,

en üstteki mavi. Şimdi, inanın ya da inanmayın, sizin gibi

normal, healthy, intelligent adults like you make errors

normal, sağlıklı, zeki yetişkinlerin %50 si

about 50 percent of the time on that kind of trial.

böyle bir denemede hata yapıyor.

They move the white truck instead of the blue truck.

Beyaz kamyonun yerine mavi kamyonu oynatıyorlar.

So we give this kind of task to adolescents and adults,

Biz de gençlere ve yetişkinlere bu testi yaptık

and we also have a control condition

ve bir de direktörün olmadığı, onun yerine

where there's no director and instead we give people a rule.

bizim kişilere bazı kurallar verdiğimiz bir kontrol grubu vardı.

We tell them, okay, we're going to do exactly the same thing

Onlara dedik ki, tamam, tamamen aynı şeyi yapacağız

but this time there's no director. Instead you've got to

fakat bu kez direktör olmayacak. Onun yerine siz

ignore objects with the dark gray background.

arka planı gri olan objeleri görmezden geleceksiniz.

You'll see that this is exactly the same condition, only

Anlayacağınız üzere durumlar tamamen aynı, sadece

in the no-director condition they just have to remember

direktörün olmadığı durumda bu bizim belirlediğimiz

to apply this somewhat arbitrary rule, whereas

kuralı uygulamak durumundayken,

in the director condition, they have to remember

direktörün bulunduğu durumda direktörün

to take into account the director's perspective

perspektifini dikkate alarak

in order to guide their ongoing behavior.

hareketlerini yönlendirmeleri gerekiyor.

Okay, so if I just show you the percentage errors

Pekala, şimdi size yedi yaşından yetişkinliğe kadar kişilerle

in a large developmental study we did,

çalıştığımız büyük ölçekli çalışmamızdaki hata

this is in a study ranging from age seven to adulthood,

yüzdelerini göstereceğim

and what you're going to see is the percentage errors

ve göreceğiniz hata oranları, yetişkin grubunda iki

in the adult group in both conditions,

durumda da yapılan hataları gösteriyor,

so the gray is the director condition, and you see

yani gri, direktörün bulunduğu durumu gösteriyor ve

that our intelligent adults are making errors about 50 percent

gördüğünüz gibi zeki yetişkinlerimizin %50 si bu durumda

of the time, whereas they make far fewer errors

hata yaparken, direktör olmayan, sadece gri arka

when there's no director present, when they just have

plandakileri görmezden gelmeleri gereken durumda ise

to remember that rule of ignoring the gray background.

çok daha az hata yapmışlar.

Developmentally, these two conditions develop

Gelişimsel olarak, bu iki durum da aynı şekilde

in exactly the same way. Between late childhood

gelişir. Geç çocuklukla orta büyüme çağı

and mid-adolescence, there's an improvement,

arasında, bir gelişme meydana gelir,

in other words a reduction of errors, in both of these trials,

diğer bir deyişle her iki durumda ve her iki deneyde, hata oranında

in both of these conditions.

bir azalma meydana gelmektedir.

But it's when you compare the last two groups,

Ama son iki grubu, orta genç grup ile, yetişkin grubu

the mid-adolescent group and the adult group

karşılaştırdığınızda işler ilginçleşmeye başlar,

where things get really interesting, because there, there is

çünkü burada, direktör olmayan durumda

no continued improvement in the no-director condition.

sürekli bir gelişme meydana gelmez.

In other words, everything you need to do in order to

Diğer bir değişle, kuralları hatırlamak ve uygulamakla ilgili

remember the rule and apply it seems to be fully developed

ihtiyacınız olan her şey orta büyüme

by mid-adolescence, whereas in contrast,

çağında gelişirken, bunun aksine

if you look at the last two gray bars, there's still

eğer son iki gri çubuğa bakarsanız, hala orta

a significant improvement in the director condition

büyüme çağı ile yetişkinlik arasında direktörün bulunduğu

between mid-adolescence and adulthood, and what

durum için gözle görülür bir gelişme olmaktadır ve bunun

this means is that the ability to take into account someone

anlamı, günlük hayatta sürekli kullandığımız,

else's perspective in order to guide ongoing behavior,

başkalarının düşüncelerini hesaba katarak

which is something, by the way, that we do in everyday life all

hareket etme, ki bu önemlidir bu arada, gibi şeylerin

the time, is still developing in mid-to-late adolescence.

orta büyüme çağında hala gelişmeye devam ettiğidir.

So if you have a teenage son or a daughter and you

Eğer onlu yaşlarda bir kızınız ya da oğlunuz varsa bazen

sometimes think they have problems taking other people's

onların diğer insanları anlamada problemleri olduğunu

perspectives, you're right. They do. And this is why.

düşünebilirsiniz ki haklısınız. Gerçekten de var. Nedeni de bu.

So we sometimes laugh about teenagers.

Bazen gençlere güleriz. Dalga konusu olurlar,

They're parodied, sometimes even demonized in the media

bazen medya tarafından tipik ergen davranışları

for their kind of typical teenage behavior. They take risks,

yüzünden şeytanlaştırılırlar. Risk almayı severler,

they're sometimes moody, they're very self-conscious.

bazen huysuzdurlar, bir hayli içe kapanıktırlar.

I have a really nice anecdote from a friend of mine

Kızının ergenlik öncesi ve ergenlik sonrası en çok dikkatini

who said that the thing he noticed most

çeken değişikliğin utangaçlık düzeyindeki değişim

about his teenage daughters before and after puberty

olduğunu söyleyen bir arkadaşımın çok güzel

was their level of embarrassment in front of him.

bir anektodu var:

So, he said, "Before puberty, if my two daughters

Dedi ki, "Ergenlikten önce, eğer kızlarım

were messing around in a shop, I'd say, 'Hey,

mağazada dolaşıyorsa onlara, 'Kızlar koşuşturmayı

stop messing around and I'll sing your favorite song,'

bırakırsanız en sevdiğiniz şarkıyı söyleyeceğim' derdim

and instantly they'd stop messing around and he'd sing

ve birden koşuşturmayı bırakırlardı ve onlara en sevdikleri

their favorite song. After puberty, that became the threat.

şarkıyı söylerdim. Ergenlikten sonra bu yaptığım asıl tehlike oldu."

(Laughter)

(Kahkahalar)

The very notion of their dad singing in public

Babalarının ortalıkta şarkı söyleyeceği

was enough to make them behave.

düşüncesi davranışlarını değiştirmek için yeterliydi.

So people often ask,

İnsanlar sıklıkla sorarlar:

"Well, is adolescence a kind of recent phenomenon?

"Öyleyse büyüme çağı yeni mi ortaya çıktı?

Is it something we've invented recently in the West?"

Yoksa Batı'nın yeni icatlarından biri mi?"

And actually, the answer is probably not. There are lots

Ve aslında yanıt olumsuz. Tarih boyunca

of descriptions of adolescence in history that sound

bugün kullandığımız ergenlik tanımlarına oldukça

very similar to the descriptions we use today.

benzer birçok tanımlama var.

So there's a famous quote by Shakespeare from "The Winter's Tale"

Shakespeare'in "Kış Masalı"ından büyüme çağındakileri

where he describes adolescence as follows:

anlattığı bir alıntı yapacağım:

"I would there were no age between ten and

"Keşke on ve yirmi üç yaş arasından

three-and-twenty, or that youth would sleep out the rest;

başka yaş olmasaydı veya bu yaştan sonra gençler uykuya dalsalardı;

for there is nothing in the between but getting wenches

çünkü bu yaşlar arasında çocuklarla zamparalık

with child, wronging the ancientry, stealing, fighting." (Laughter)

yapmak, geleneklere kulak asmamak, hırsızlık yapmak ve kavga etmekten başka bir şey yok." (Kahkahalar)

He then goes on to say, "Having said that, would any

Sonra şöyle devam eder, "Bunu söylemişken, on dokuz ve

but these boiled brains of nineteen and two-and-twenty

yirmi iki yaşındaki bu kanı kaynayan gençler dışında kimse

hunt in this weather?" (Laughter)

bu havada ava çıkar mıydı? (Kahkahalar)

So almost 400 years ago, Shakespeare was portraying

Neredeyse 400 yıl önce, Shakespeare bugün bizim

adolescents in a very similar light to the light that we

gençleri tanımladığımız çizgilere çok yakın bir ergen

portray them in today, but today we try to understand

portresi çizmiştir, fakat bugün biz temeldeki zihinsel

their behavior in terms of the underlying changes

değişimleri gözleyerek onların davranışlarını

that are going on in their brain.

anlamaya çalışıyoruz.

So for example, take risk-taking. We know that adolescents

Örneğin risk almayı ele alalım. Gençlerin

have a tendency to take risks. They do.

risk almaya eğilimli olduklarını biliyoruz. Öyleler.

They take more risks than children or adults,

Bir çocuktan ya da bir yetişkinden daha fazla risk alıyorlar

and they are particularly prone to taking risks

ve özellikle arkadaşlarıyla beraberlerken

when they're with their friends. There's an important drive

risk almaya daha meyilliler. Genç bir birey için

to become independent from one's parents

ailesinden bağımsız hale gelmek

and to impress one's friends in adolescence.

ve arkadaşlarını etkilemek çok önemlidir.

But now we try to understand that in terms of

Ancak bugün onları, beyinlerinin bir kısmı olan ve

the development of a part of their brain called the limbic system,

limbik sistem olarak adlandırılan bölümün gelişimi ışığında anlamaya çalışıyoruz,

so I'm going to show you the limbic system in red

şimdi arkamdaki slaytta size kırmızıyla ve aynı zamanda

in the slide behind me, and also on this brain.

elimdeki beyin üzerinde limbik sistemi göstereceğim.

So the limbic system is right deep inside the brain,

Limbik sistem beynin derinliklerinde yer alır

and it's involved in things like emotion processing

ve duygu durumu ve ödül durumu gibi süreçlerle

and reward processing. It gives you the rewarding feeling

ilgilenir. Risk almak gibi eğlenceli şeyler yaparken

out of doing fun things, including taking risks.

ödüllendirildiğinizi hissetmenizi sağlar.

It gives you the kick out of taking risks.

Size risk almanın heyecanını verir.

And this region, the regions within the limbic system,

Ve bu bölge, limbik sistemin bulunduğu bölgeler,

have been found to be hypersensitive to the rewarding

gençlerde yetişkinlerle kıyaslandığında, risk almanın

feeling of risk-taking in adolescents compared with adults,

ödüllendirici hissine çok daha fazla duyarlıdır

and at the very same time, the prefrontal cortex,

ve aynı zamanda prefrontal korteks,

which you can see in blue in the slide here,

ki onu bu slaytta mavi renkte görebilirsiniz,

which stops us taking excessive risks,

ölçüsüz risk almayı engellemekle görevlidir

is still very much in development in adolescents.

ve gençlerde hala gelişmeye devam etmektedir.

So brain research has shown that the adolescent brain

Beyin araştırmaları gösterdi ki, genç bireylerin beyni

undergoes really quite profound development,

eğitimle, rehabilitasyonla, dış müdahalelerle

and this has implications for education, for rehabilitation,

etkilenebilecek bir değişim göstermektedir.

and intervention. The environment, including teaching,

Eğitimin de içinde bulunduğu çevre, genç bireyin beynini

can and does shape the developing adolescent brain,

şekillendirebilir ve şekillendirir de

and yet it's only relatively recently that we have been

ve Batı'da daha yeni yeni

routinely educating teenagers in the West.

gençlerin düzenli eğitimine başladık.

All four of my grandparents, for example, left school

Benim büyükannelerim ve büyükbabalarımın dördü de erken büyüme çağında

in their early adolescence. They had no choice.

okulu bırakmışlar. Başka şansları yokmuş.

And that's still the case for many, many teenagers

Ve bu durum hala dünyadaki birçok genç için

around the world today. Forty percent of teenagers

geçerlidir. Gençlerin %40'ı ortaokul

don't have access to secondary school education.

eğitimine ulaşamamaktadır.

And yet, this is a period of life where the brain is

Yaşamın bu dönemi beynin özellikle uyum

particularly adaptable and malleable.

sağlayabildiği ve eğitilebildiği bir evredir.

It's a fantastic opportunity for learning and creativity.

Öğrenmek ve yaratmak için müthiş bir fırsattır.

So what's sometimes seen as the problem

Yani bazen gençlerin problemleri olarak görülen

with adolescents — heightened risk-taking, poor impulse

yüksek risk alma, düşük içgüdü kontrolü,

control, self-consciousness — shouldn't be stigmatized.

içe kapanıklık, kınanmamalıdır.

It actually reflects changes in the brain that provide

Bütün bunlar beyindeki,

an excellent opportunity for education

eğitim ve sosyal gelişim için harika fırsatlar

and social development. Thank you. (Applause)

sağlayan değişimi yansıtır. Teşekkür ederim. (Alkışlar)

(Applause)

(Alkışlar)