How to build your creative confidence | David Kelley

David Kelley: Yaratıcı güveninizi nasıl kazanabilirsiniz?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Diba Szamosi Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Bugün size yaratıcı özgüvenden

I wanted to talk to you today about creative confidence.

bahsetmek istiyorum.

I'm going to start way back in the third grade

Çok gerilerden Ohio, Barberton Oakdale School'da

at Oakdale School in Barberton, Ohio.

üçüncü sınıftan başlayacağım.

Bir gün en yakın arkadaşım Brian bir proje üzerinde çalışıyordu.

I remember one day my best friend Brian was working on a project.

Öğretmenimizin musluğun altında sakladığı kilden

He was making a horse out of the clay our teacher kept under the sink.

bir at yapıyordu.

Ve bir ara, onun masasında oturup

And at one point, one of the girls that was sitting at his table,

ne yaptığını gören kızlardan biri ona eğildi

seeing what he was doing, leaned over and said to him,

ve dedi ki,

"Berbat görünüyor. Bunun hiçbir şeyi ata benzemiyor."

"That's terrible. That doesn't look anything like a horse."

Brian'ın omuzları düştü.

And Brian's shoulders sank.

And he wadded up the clay horse and he threw it back in the bin.

Yaptığı atı bozdu ve çöpe attı.

Brian'ı bir daha öyle bir proje yaparken görmedim.

I never saw Brian do a project like that ever again.

And I wonder how often that happens, you know?

Ve bunun ne sıklıkta olduğunu merak ediyorum.

Ne zaman Brian'ın bu hikayesini sınıfıma anlatsam

It seems like when I tell that story of Brian to my class,

öğrencilerimin çoğu dersten sonra gelip

a lot of them want to come up after class

and tell me about their similar experience,

öğretmenlerinin onları susturdukları ya da arkadaşlarının

onlara resmen acımasız davrandıkları

how a teacher shut them down,

benzer hikayeleri anlatmak istiyorlar.

or how a student was particularly cruel to them.

Ve bazıları artık yaratıcı olduklarını

And then some kind of opt out of thinking of themselves as creative

düşünmekten vazgeçmişler.

at that point.

Görüyorum ki bu vazgeçme, geri çekilme çocuklukta oluyor

And I see that opting out that happens in childhood,

ve yetişkin yaşamınızı da etkileyecek şekilde

and it moves in and becomes more ingrained, even,

gittikçe içinize yerleşiyor ve kökleniyor.

by the time you get to adult life.

Evet bunu çok görüyoruz.

So we see a lot of this.

Düzenlediğimiz workshoplarda

When we have a workshop

or when we have clients in to work with us side by side,

ya da ve müşterilerin yan yana çalıştıkları ortamlarda

çalışmalarımızın bulanıklaştığı

eventually we get to the point in the process

anlar oluyor.

that's kind of fuzzy or unconventional.

Ve sonunda bazı kodaman yöneticiler Blackberry'lerini çıkarıp

And eventually, these big-shot executives whip out their BlackBerrys

çok önemli bir telefon görüşmesi yapmaları gerektiğini söylüyorlar

and they say they have to make really important phone calls,

ve çıkışa yöneliyorlar.

and they head for the exits.

O kadar rahatsız oluyorlar ki.

And they're just so uncomfortable.

When we track them down and ask them what's going on,

Onları takip edip sorunun ne olduğunu sorduğumuzda ise

"Bende o yaratıcılık kanı yok" gibi bir cevap veriyorlar.

they say something like, "I'm just not the creative type."

But we know that's not true.

Ama biz bunun doğru olmadığının farkındayız.

If they stick with the process, if they stick with it,

Programa bağlı kalırlarsa, çalışmaya devam ederlerse,

they end up doing amazing things.

sonunda inanılmaz şeyler yapıyorlar

And they surprise themselves at just how innovative

ve kendilerinin ve takımlarının aslında ne kadar yenilikçi

they and their teams really are.

oldukları konusunda şaşırıyorlar.

Ben de bir süredir bu sahip olduğumuz yargılanma korkusunu inceliyorum.

So I've been looking at this fear of judgment that we have,

that you don't do things, you're afraid you're going to be judged;

Yaparsanız yargılanacağınızdan korktuğunuz için yapmadığınız şeyleri.

if you don't say the right creative thing, you're going to be judged.

"Eğer gerçekten yaratıcı olan şeyi söylemezseniz yargılanırsınız" korkusunu.

Psikolog Abert Bandura ile tanışmam

And I had a major breakthrough,

benim için bu konuda büyük bir ilerleme sağladı.

when I met the psychologist Albert Bandura.

Albert Bandura'yı tanıyıp tanımadığınızı bilmiyorum.

I don't know if you know Albert Bandura, but if you go to Wikipedia,

Ama Wikipedia'yı açarsanız,

it says that he's the fourth most important psychologist in history --

kendisinin tarihreki en önemli dördüncü psikolog olduğunu görürsünüz.

Yanı Freud, Skinner, birisi daha ve Bandura.

you know, like Freud, Skinner, somebody and Bandura.

(Laughter)

Bandura 86 yaşında ve hala Stanford Üniversitesi'nde çalışıyor.

Bandura is 86 and he still works at Stanford.

And he's just a lovely guy.

Ve çok sevimli biri.

Kendisini ziyaret ettim,

So I went to see him,

because he's just worked on phobias for a long time,

çünkü benim de oldukça ilgimi çeken fobiler üzerindeki araştırmasını

which I'm very interested in.

yeni bitirmişti.

He had developed this way,

İnsanları çok kısa sürede tedavi edebildiği

this, kind of, methodology,

that ended up curing people in a very short amount of time,

kendi yolunu, metodolojisini geliştirmişti.

like, in four hours.

Dört saat içinde, fobisi olanları tedavi etme oranı inanılmaz yüksek.

He had a huge cure rate of people who had phobias.

And we talked about snakes -- I don't know why --

Ve neden bilmiyorum ama, yılanlardan bahsettik.

Yılanlardan ve bir fobi olarak yılan korkusundan bahsettik.

we talked about snakes and fear of snakes as a phobia.

Bu çok eğlenceli ve çok ilginçti.

And it was really enjoyable, really interesting.

Bana deneği içeri davet ettiğini ve

He told me that he'd invite the test subject in,

and he'd say, "You know, there's a snake in the next room

"Biliyor musun, yan odada bir yılan var ve birazdan oraya gideceğiz"

dediğini söyledi.

and we're going to go in there."

Söylediğine göre deneklerin çoğu

To which, he reported, most of them replied,

"Hell no! I'm not going in there, certainly if there's a snake in there."

"Asla olmaz, içeride yılan varsa

kesinlikle oraya gitmem" dediklerini söyledi.

Ama Bandura'nın çok başarılı ve adım adım uyguladığı bir yöntem vardı.

But Bandura has a step-by-step process that was super successful.

So he'd take people to this two-way mirror

Deneklere, yılanın onları göremeyeceği şekilde

looking into the room where the snake was.

yılanın olduğu odayı gösterip

rahatlamalarını sağlıyordu.

And he'd get them comfortable with that.

Then through a series of steps,

Ve birkaç adım sonra

onları yılanın olduğu odanın kapısı açık olacak şekilde

he'd move them and they'd be standing in the doorway with the door open,

and they'd be looking in there.

kapının önüne götürüyordu.

And he'd get them comfortable with that.

Ve rahatlamalarını sağlıyordu.

Ve birçok küçük bebek adımları sonunda

And then many more steps later, baby steps,

odanın içine girip, bir kaynakçı gibi deri eldivenlerle

they'd be in the room, they'd have a leather glove like a welder's glove on,

yılana dokunuyorlardı.

and they'd eventually touch the snake.

Ve yılana dokunduklarında

And when they touched the snake, everything was fine. They were cured.

In fact, everything was better than fine.

aslında her şey iyiden de öteydi.

These people who had lifelong fears of snakes

Hayatları boyunca yılanlardan korkmuş bu insanlar

artık "Şu yılanın ne kadar güzel

were saying things like,

olduğuna bak." gibi şeyler söylüyorlardı.

"Look how beautiful that snake is."

And they were holding it in their laps.

Veya yılanı kucaklarına alıyorlardı.

Bandura bu işleme "kılavuzlu hakimiyet" diyor.

Bandura calls this process "guided mastery."

I love that term: guided mastery.

"Kılavuzlu hakimiyet", bu terimi seviyorum.

Ve başka bir şey daha oldu;

And something else happened.

These people who went through the process and touched the snake

bu işlemden geçen ve yılana dokunan bu insanlar

sonunda hayatlarındaki diğer meselelerden de daha az kaygı duymaya başladılar.

ended up having less anxiety about other things in their lives.

Daha da gayret ettiler, azmettiler ve sonunda

They tried harder, they persevered longer,

and they were more resilient in the face of failure.

başarısızlık karşısında kendilerini daha çabuk toparlayabildiler.

Yani yeni bir özgüven kazandılar.

They just gained a new confidence.

Bandura bu özgüveni "kendine yararlılık" diye adlandırıyor,

And Bandura calls that confidence "self-efficacy,"

the sense that you can change the world

yani dünyayı değiştireceğinize

ve yapmayı düşündüğünüz şeyi yapacağınıza inanmak.

and that you can attain what you set out to do.

Bandura'yla buluşmak benim için gerçekten vurucuydu

Well, meeting Bandura was really cathartic for me,

because I realized that this famous scientist

çünkü öğrendim ki, bu ünlü bilimci

30 yıldır varlığına tanıklık ettiğimiz bir şeyi

had documented and scientifically validated

belgelemiş ve bilimsel olarak onaylamış.

something that we've seen happen for the last 30 years:

that we could take people who had the fear that they weren't creative,

O da şu ki: yaratıcı olmadıklarından korkan insanları alıp

and we could take them through a series of steps,

onlara küçük küçük adımlar attırarak,

kind of like a series of small successes,

mesela küçük başarılar tattırarak,

and they turn fear into familiarity.

bu insanların bu korkuyu yatkınlığa çevirip, kendilerini şaşırtmalarını sağlayabiliriz.

And they surprise themselves.

Bu dönüşüm inanılmaz.

That transformation is amazing.

Bunu tasarım okullarında sürekli görüyoruz.

We see it at the d.school all the time.

People from all different kinds of disciplines,

Farklı farklı tarzlarda yetiştirilmiş insanlar,

kendilerini yalnızca analitik düşünen bireyler olarak görüyorlar.

they think of themselves as only analytical.

And they come in and they go through the process, our process,

Ve bize gelip bu süreçten geçince, bizim sürecimizden geçince,

they build confidence and now they think of themselves differently.

özgüvenleri gelişiyor ve kendilerine bakışları değişiyor.

And they're totally emotionally excited about the fact that they walk around

Ve etrafta yaratıcı bireyler olduklarına inanarak

dolaşabildikleri için

thinking of themselves as a creative person.

duygusal olarak çok coşkulu hissediyorlar.

Ben de düşündüm ki bugün yapacağım şeylerden biri,

So I thought one of the things I'd do today

is take you through and show you what this journey looks like.

sizi bu yolculuğa çıkarıp, nasıl bir şey olduğunu göstermek olabilir.

Bana göre bu yolculuk Doug Dietz'e benziyor.

To me, that journey looks like Doug Dietz.

Doug Dietz teknik bir adam.

Doug Dietz is a technical person.

Kendisi tıbbi görüntüleme ekipmanları tasarlıyor,

He designs large medical imaging equipment.

büyük tıbbi görüntüleme ekipmanları.

GE'te (General Electric) çalıştı ve muhteşem bir kariyeri var.

He's worked for GE, and he's had a fantastic career.

Ancak bir noktada bir kriz yaşadı.

But at one point, he had a moment of crisis.

Hastanede, tasarladığı MRI makinalarından birini kullanımdayken inceliyordu

He was in the hospital looking at one of his MRI machines in use,

ve genç bir aile gördü.

when he saw a young family, and this little girl.

Orada küçük bir kız vardı;

kız ağlıyordu ve çok korkmuştu.

And that little girl was crying and was terrified.

Doug hastaların yaklaşık yüzde sekseninin

And Doug was really disappointed to learn

MRI makinesine girebilmek için sakinleştirici almaları

that nearly 80 percent of the pediatric patients in this hospital

had to be sedated in order to deal with his MRI machine.

gerektiğini öğrendiğinde hayal kırıklığına uğradı.

Bu Doug için gerçekten hayal kırıklığı demekti,

And this was really disappointing to Doug,

çünkü bunu görmeden önce yaptığı şeyle gurur duyuyordu.

because before this time, he was proud of what he did.

He was saving lives with this machine.

Bu makinayla hayatlar kurtarıyordu.

Ama bu makinanın çocuklarda sebep olduğu

But it really hurt him to see the fear that this machine caused in kids.

korkuyu görmek onu gerçekten üzdü.

About that time, he was at the d.school at Stanford taking classes.

O aralar Stanford'un tasarım derslerine gidiyordu.

Bizim sürecimizi öğreniyordu,

He was learning about our process, about design thinking, about empathy,

tasarım, empati kurma ve tekrarlayan prototip

hakındaki sürecimizi.

about iterative prototyping.

And he would take this new knowledge and do something quite extraordinary.

Ve bu yeni bilgiyi alıp

oldukça sıradışı birşeyler yaptı.

MR çekilme deneyimini yeni baştan tasarladı.

He would redesign the entire experience

of being scanned.

And this is what he came up with.

Ve ortaya şu çıktı.

(Laughter)

Çocuklar için bir macera.

He turned it into an adventure for the kids.

Duvarları boyadı, makineyi boyadı,

He painted the walls and he painted the machine,

ve operatörlerin, çocuk müzesi çalışanları gibi çocukları iyi tanıyan birilerinden

and he got the operators retrained by people who know kids,

yeniden eğitim almasını sağladı.

like children's museum people.

Ve şimdi bir çocuk geldiğinde, bir deneyim oluyor.

And now when the kid comes, it's an experience.

And they talk to them about the noise and the movement of the ship.

Ve onlarla geminin sesleri ve hareketleri hakkında konuşuluyor.

Ve girdiklerinde, diyorlar ki,

And when they come, they say,

"OK, you're going to go into the pirate ship,

"Tamam, şimdi bir korsan gemisine giriyorsun,

but be very still, because we don't want the pirates to find you."

ama sakın kıpırdama çünkü korsanların seni bulmasını istemeyiz."

Ve sonuçlar inanılmazdı.

And the results were super dramatic:

Yani sakinleştirici verilmesi gereken çocukların oranı yüzde 80 iken,

from something like 80 percent of the kids needing to be sedated,

to something like 10 percent of the kids needing to be sedated.

yüzde 10 gibi bir orana düşüverdi.

And the hospital and GE were happy, too,

Tabi hastane ve GE de gayet memnun oldular.

because you didn't have to call the anesthesiologist all the time,

Çünkü artık her an anestezisyen çağrılması gerekmiyordu

and they could put more kids through the machine in a day.

ve bir günde daha çok çocuğun işlemi tamamlanıyordu.

Böylece sayısal sonuçlar harikaydı.

So the quantitative results were great.

But Doug's results that he cared about were much more qualitative.

Ama Doug'ın umursadığı sonuçlar niteliksel olanlardı.

He was with one of the mothers

Bir ara, MR makinesinin içindeki çocuğunu

waiting for her child to come out of the scan.

bekleyen bir annenin yanındaydı.

And when the little girl came out of her scan,

Ve küçük kız makineden çıktığında

she ran up to her mother and said,

annesine koşup,

"Mommy, can we come back tomorrow?"

"Anne, yarın da gelebilir miyiz?" diye sordu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Doug bana şahsi değişiminin

And so, I've heard Doug tell the story many times

of his personal transformation

ve bu sayede kazandığı ilerlemesinin

hikayesini çok defa anlattı,

and the breakthrough design that happened from it,

but I've never really seen him tell the story of the little girl

ama bu küçük kızın hikayesini gözündeki yaşlar olmadan

anlatırken hiç görmedim.

without a tear in his eye.

Doug's story takes place in a hospital.

Doug'ın hikayesi bir hastanede geçiyor.

Ben de hastanelere dair bir iki şey bilirim.

I know a thing or two about hospitals.

Birkaç yıl önce boynumun kenarında bir şişlik hissettim,

A few years ago, I felt a lump on the side of my neck.

ve artık MR çekilme sırası bana gelmişti.

It was my turn in the MRI machine.

Kanserdi. Kötü huylu.

It was cancer, it was the bad kind.

Bana yaşama şansımın yüzde 40 olduğunu söyledier.

I was told I had a 40 percent chance of survival.

Orada diğer hastalar etrafıızda pijamalarınızla otururken

So while you're sitting around with the other patients,

in your pajamas,

ve herkes solgun ve zayıfken

and everybody's pale and thin --

ve gama ışıklarında taranma sırasının size gelmesini beklerken,

(Laughter)

you know? -- and you're waiting for your turn to get the gamma rays,

kafanızdan çok şey geçer.

you think of a lot of things.

Çoğunlukla da "Acaba kurtulacak mıyım?" sorusu.

Mostly, you think about: Am I going to survive?

Ben en çok şunu düşündüm:

And I thought a lot about:

What was my daughter's life going to be like without me?

"Ben olmadan kızımın hayatı neye benzeyecekti?"

Başka şeyler de düşünürsünüz.

But you think about other things.

Dünyaya neden geldiğimi de çok düşündüm.

I thought a lot about: What was I put on Earth to do?

What was my calling? What should I do?

Amacım neydi? Ne yapmalıydım?

Ben şanslıydım çünkü çok seçeneğim vardı.

I was lucky because I had lots of options.

We'd been working in health and wellness,

Sağlık ve sıhhat üzerine çalışıyorduk,

and K-12, and the developing world.

ve Gelişen Dünya üzerine.

so there were lots of projects that I could work on.

Ve böylece üzerine çalışabileceğim birçok projem oldu.

Ama kendimi başka bir şeye adadım,

But then I decided and committed at this point,

en çok yapmak istediğim şeye --

to the thing I most wanted to do,

yardım edebileceğim kadar insanın

which was to help as many people as possible

yaratıcılıklarına olan güvenlerini yeniden kazanmalarını sağlamak.

regain the creative confidence they lost along their way.

Ve kurtulduğumda, yapmak istediğim şey buydu.

And if I was going to survive, that's what I wanted to do.

Gördüğünüz gibi, kurtuldum.

I survived, just so you know.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

İnanıyorum ki,

I really believe that when people gain this confidence --

insanlar bu güveni kazandığında --

ki biz bunu IDEO'da hep görüyoruz --

and we see it all the time at the d.school and at IDEO --

hayatlarında gerçekten mühim olan şeyler için çalışmaya başlıyorlar.

that they actually start working on the things

that are really important in their lives.

İnsanların yaptıkları şeyleri bırakıp yeni yollara gittiklerini görüyoruz.

We see people quit what they're doing and go in new directions.

We see them come up with more interesting -- and just more -- ideas,

Onların daha çok sayıda ilginç fikirler üretebildiklerini görüyoruz.

Böylece daha iyi olan fikri seçebiliyorlar.

so they can choose from better ideas.

Ve daha iyi kararlar verebiliyorlar.

And they just make better decisions.

Biliyorum ki TED'de dünyayı değiştirecek bir şeyler sunmanız gerekiyor.

I know at TED, you're supposed to have a change-the-world kind of thing,

Herkesin dünyayı değiştirecek şeyleri var.

isn't that -- everybody has a change-the-world thing?

Ve benimki ise bu. Bunun gerçekleşmesini sağlamak.

If there is one for me, this is it, to help this happen.

Umarım bu hedefimde siz de bana katılırsınız --

So I hope you'll join me on my quest,

fikir önderleri olarak.

you as, kind of, thought leaders.

It would be really great if you didn't let people divide the world

İnsanların dünyayı yaratıcı-olanlar ve yaratıcı-olmayanlar olarak

into the creatives and the non-creatives, like it's some God-given thing,

ikiye bölmelerine müsade etmemeniz harika olurdu

ve yaratıcılığın insanın içinde olduğunu görmelerini sağlamanız.

and to have people realize that they're naturally creative,

Ve o insanlar içlerindeki yaratıcılığı açığa çıkarmalılar.

and that those natural people should let their ideas fly;

Bandura'nın öz-yeterlilik dediği şeye ulaşmalılar,

that they should achieve what Bandura calls self-efficacy,

hedeflediklerine ulaşmalılar

that you can do what you set out to do,

and that you can reach a place of creative confidence

ve yaratıcı güven denen yere ulaşıp

bir yılana dokunabilmeliler.

and touch the snake.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkışlar)

(Applause)