Let's teach for mastery -- not test scores | Sal Khan

Çeviri: Selda Yener Gözden geçirme: Ramazan Şen

I'm here today to talk about the two ideas that,

Bugün en azından Khan Akademi'deki gözlemlerime dayanan,

at least based on my observations at Khan Academy,

öğrenmenin âdeta merkezi veya anahtar noktaları olan

are kind of the core, or the key leverage points for learning.

iki fikre dair konuşmak üzere buradayım.

And it's the idea of mastery

Biri özümseme düşüncesi,

and the idea of mindset.

diğeri ise zekâ anlayışı.

Bunu kuzenlerimle çalıştığım ilk günlerde fark ettim.

I saw this in the early days working with my cousins.

A lot of them were having trouble with math at first,

Öğrenimlerinde biriken boşluklar olduğu için

because they had all of these gaps accumulated in their learning.

birçoğu başlangıçta matematikte sorun yaşıyordu.

And because of that, at some point they got to an algebra class

Dolayısıyla cebire bir yerden başlamaları gerekiyordu,

and they might have been a little bit shaky on some of the pre-algebra,

cebir öncesinde biraz yetersiz olduklarından dolayı

and because of that, they thought they didn't have the math gene.

matematik genlerinin olmadığını düşünüyorlardı.

Or they'd get to a calculus class,

Ya da integral dersine başlayıp

cebirde biraz zayıf olacaklardı.

and they'd be a little bit shaky on the algebra.

I saw it in the early days

Bunu YouTube'a

when I was uploading some of those videos on YouTube,

videolar yüklediğim ilk günlerde anladım

ve kuzenim olmayanların da izlediğini fark ettim.

and I realized that people who were not my cousins were watching.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And at first, those comments were just simple thank-yous.

İlk başlarda yorumlar sadece basit teşekkürlerdi.

Bunun çok önemli olduğunu düşündüm.

I thought that was a pretty big deal.

YouTube'da ne kadar zaman geçirdiğinizi bilmiyorum.

I don't know how much time you all spend on YouTube.

Most of the comments are not "Thank you."

Yorumların çoğu "Teşekkür" değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Biraz daha cüretkârlar.

They're a little edgier than that.

But then the comments got a little more intense,

Öte yandan yorumlar biraz daha yoğunlaştı,

student after student saying that they had grown up not liking math.

öğrenciler ardı sıra matematiği sevmeyerek büyüdüklerini söylüyordu.

It was getting difficult as they got into more advanced math topics.

İleri matematik konularına geldiklerinde durum daha da zorlaşıyordu.

By the time they got to algebra,

Cebire başlayana kadar

they had so many gaps in their knowledge they couldn't engage with it.

bilgilerinde bağdaştıramadıkları birçok boşluk oluyordu.

They thought they didn't have the math gene.

Matematik genlerinin olmadığını düşünüyorlardı.

But when they were a bit older,

Ancak biraz büyüyünce

işi biraz ele alıp uğraşmaya karar verdiler.

they took a little agency and decided to engage.

They found resources like Khan Academy

Khan Akademi gibi kaynaklar buldular,

and they were able to fill in those gaps and master those concepts,

boşluklarını doldurup bu kavramları öğrenebiliyorlardı

and that reinforced their mindset that it wasn't fixed;

ve bu akıl yapılarının sabit olmadığını,

that they actually were capable of learning mathematics.

aslında matematiği öğrenme yetilerinin olduğunu destekledi.

And in a lot of ways, this is how you would master a lot of things in life.

Birçok açıdan hayattaki çoğu şeyi öğrenme şekliniz böyledir.

Dövüş sanatı öğrenme yolunuzdur.

It's the way you would learn a martial art.

In a martial art, you would practice the white belt skills

Bir dövüş sanatında, beyaz kuşak hareketlerini

as long as necessary,

gerekli bir süre çalışırsınız

ve ancak onda ustalaşınca

and only when you've mastered it

you would move on to become a yellow belt.

sarı kuşağa geçersiniz.

It's the way you learn a musical instrument:

Enstrüman çalmayı öğrenmek de böyledir:

you practice the basic piece over and over again,

Temel parçayı tekrar tekrar çalarsınız,

ancak onda ustalaşınca

and only when you've mastered it,

you go on to the more advanced one.

daha zoruna geçersiniz.

But what we point out --

Dikkat çektiğimiz şey şu;

this is not the way a traditional academic model is structured,

bu, çoğumuzun içinde büyüdüğü akademik model olan

the type of academic model that most of us grew up in.

geleneksel akademik modelin yapılanma şekli değildir.

In a traditional academic model,

Geleneksel akademik modelde

we group students together, usually by age,

öğrencileri genellikle yaşa göre,

and around middle school,

ortaokulda ise

yaş ve algı yeteneğine göre gruplandırır

by age and perceived ability,

and we shepherd them all together at the same pace.

ve hepsini aynı hızda güderiz.

Genellikle şu olur:

And what typically happens,

let's say we're in a middle school pre-algebra class,

Ortaokul cebire giriş dersindeyiz diyelim,

and the current unit is on exponents,

konu üslü ifadeler,

the teacher will give a lecture on exponents,

öğretmen üslü ifadeleri anlatacak

then we'll go home, do some homework.

sonra eve gidip ödev yapacağız.

The next morning, we'll review the homework,

Ertesi sabah ödevi kontrol edeceğiz,

then another lecture, homework, lecture, homework.

sonra başka konu, ödev, konu, ödev...

That will continue for about two or three weeks,

Bu yaklaşık iki veya üç hafta sürer

and then we get a test.

sonra da sınav oluruz.

Bu sınavdan belki 75 alırım,

On that test, maybe I get a 75 percent,

maybe you get a 90 percent,

belki siz 90,

maybe you get a 95 percent.

siz de 95 alırsınız.

And even though the test identified gaps in our knowledge,

Sınav bilgi eksikliğimizi belirlese de

I didn't know 25 percent of the material.

konunun %25'lik kısmını bilmiyormuşum.

Even the A student, what was the five percent they didn't know?

Peki A alan öğrencilerin bile bilmediği %5 neydi?

Even though we've identified the gaps,

Eksikleri belirlemiş olmamıza rağmen

the whole class will then move on to the next subject,

tüm sınıf bir sonraki konuya geçecek;

belki de bu eksikliklerin üzerine inşa edilecek daha ileri bir konuya.

probably a more advanced subject that's going to build on those gaps.

It might be logarithms or negative exponents.

Logaritma ya da negatif üsler konusu olabilir.

And that process continues, and you immediately start to realize

Bu işleyiş devam eder ve birden bunun ne kadar garip olduğunu

how strange this is.

fark etmeye başlarsınız.

Temel konunun %25'ini bilmiyordum,

I didn't know 25 percent of the more foundational thing,

and now I'm being pushed to the more advanced thing.

şimdi daha ileri bir konuya zorlanıyorum.

And this will continue for months, years, all the way until at some point,

Bu aylar, yıllar boyu bir noktaya kadar devam eder,

belki bir cebir veya trigonometri dersinde

I might be in an algebra class or trigonometry class

and I hit a wall.

duvara toslarım.

And it's not because algebra is fundamentally difficult

Bunun sebebi cebirin temel olarak zor olması

or because the student isn't bright.

ya da öğrencinin zeki olmaması değildir.

It's because I'm seeing an equation and they're dealing with exponents

Üslü ifadelerle ilgili bir denklemle karşılaşmış olup

and that 30 percent that I didn't know is showing up.

o bilmediğim %30'luk kısmın önüme gelmiş olmasıdır.

And then I start to disengage.

Sonra dersten kopmaya başlarım.

To appreciate how absurd that is,

Bunun ne kadar komik olduğunu anlamak için

imagine if we did other things in our life that way.

hayattaki diğer şeyleri de böyle mi yapıyoruz bir düşünün.

Mesela, ev yapmak.

Say, home-building.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So we bring in the contractor and say,

Ustayı getirir ve şöyle deriz:

"We were told we have two weeks to build a foundation.

"Temel kurmamız için iki haftamız olduğu söylendi.

Do what you can."

Elinizden geleni yapın."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So they do what they can.

Tabii ellerinden geleni yaparlar.

Maybe it rains.

Belki yağmur yağar.

Maybe some of the supplies don't show up.

Belki bazı malzemeler gelmez.

And two weeks later, the inspector comes, looks around,

İki hafta sonra bilirkişi gelip bakar,

says, "OK, the concrete is still wet right over there,

"Şuradaki beton hâlâ ıslak,

that part's not quite up to code ...

şu kısım kurallara uygun değil...

I'll give it an 80 percent."

Yüz üzerinden 80." der.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You say, "Great! That's a C. Let's build the first floor."

"Harika! İyi bir not. Birinci katı inşa edelim." dersiniz.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Aynı şey.

Same thing.

İki haftamız var, elinizden geleni yapın, bilirkişi gelsin 75 versin.

We have two weeks, do what you can, inspector shows up, it's a 75 percent.

Harika, orta üstü bir not.

Great, that's a D-plus.

Second floor, third floor,

İkinci kat, üçüncü kat

and all of a sudden, while you're building the third floor,

ve üçüncü katı yaparken

birden tüm yapı çöker.

the whole structure collapses.

Tepkiniz genellikle öğrenirken gösterdiğiniz gibiyse

And if your reaction is the reaction you typically have in education,

ya da herkesinki gibiyse,

or that a lot of folks have,

muhtemelen, kötü bir müteahhitimiz vardı

you might say, maybe we had a bad contractor,

ya da daha iyi veya daha sık kontrol edilmemiz gerekirdi dersiniz.

or maybe we needed better inspection or more frequent inspection.

But what was really broken was the process.

Fakat asıl çöken şey işleyişti.

Uzun zamandır yapmak zorunda olduğumuz oldukça değişken sonuçlar

We were artificially constraining how long we had to something,

sunan şeyleri kasten erteliyorduk.

pretty much ensuring a variable outcome,

and we took the trouble of inspecting and identifying those gaps,

Bu boşlukları inceleme ve saptama zahmetine de katlanmıştık,

fakat bu da yetmemiş gibi ilerlemiştik.

but then we built right on top of it.

So the idea of mastery learning is to do the exact opposite.

Oysa, özümseme felsefesi tam tersini yapmaktır.

Instead of artificially constraining, fixing

Kasten engellemek yerine,

when and how long you work on something,

A, B, C, D, F gibi

pretty much ensuring that variable outcome,

oldukça değişken sonuçlar sunan bir konuya

the A, B, C, D, F --

çalışma zamanınızı ve sürenizi sabitleyerek

do it the other way around.

bunu farklı bir yoldan yapın.

What's variable is when and how long

Değişken olan, bir öğrencinin bir konuya

a student actually has to work on something,

tam olarak ne zaman ve ne kadar çalışması gerektiği,

and what's fixed is that they actually master the material.

sabit olansa konuyu tam olarak öğrendikleridir.

And it's important to realize

Bunun öğrencilere sadece

üslü sayıları daha iyi öğreteceğini değil

that not only will this make the student learn their exponents better,

but it'll reinforce the right mindset muscles.

ayrıca doğru zihin kaslarını güçlendireceğini fark etmek önemlidir.

It makes them realize that if you got 20 percent wrong on something,

Bir konuda %20 eksiğiniz olduğunda

it doesn't mean that you have a C branded in your DNA somehow.

genetik olarak C almaya mahkum olmadığınızı fark edersiniz.

It means that you should just keep working on it.

Sadece çalışmaya devam etmeniz gerekiyordur.

You should have grit; you should have perseverance;

Sebat etmeli, azmetmeli,

you should take agency over your learning.

öğreniminizde görev üstlenmelisiniz.

Now, a lot of skeptics might say, well, hey, this is all great,

Şimdi birçok şüpheci şunu diyebilir: "Hey,

philosophically, this whole idea of mastery-based learning

felsefi düşünülmüş, özümseme temelli öğrenim

and its connection to mindset,

ve bunun zekâyla bağlantısı,

öğrencinin görevi üstlenmesi, hepsi harika."

students taking agency over their learning.

It makes a lot of sense, but it seems impractical.

Makul ancak uygulanması mümkün değil gibi gelir.

To actually do it, every student would be on their own track.

Bunu tam olarak yapmak için her öğrenci kendi yolunu izlemelidir.

It would have to be personalized,

Kişiselleştirilmiş olması,

you'd have to have private tutors and worksheets for every student.

özel program ve her öğrenci için takip programı olması gerekir.

And these aren't new ideas --

Bunlar yeni fikirler değil,

there were experiments in Winnetka, Illinois, 100 years ago,

100 yıl önce Winnetka, Illionis'te yapılan

özümseme temelli öğrenim uygulayıp harika sonuçlar aldıkları

where they did mastery-based learning and saw great results,

but they said it wouldn't scale because it was logistically difficult.

fakat aritmetik ölçümü zor dedikleri deneyler vardır.

The teacher had to give different worksheets to every student,

Öğretmen her öğrenciye farklı çalışmalar,

isteğe bağlı değerlendirmeler vermek zorundaydı.

give on-demand assessments.

But now today, it's no longer impractical.

Ama bugün bunu uygulamak artık zor değil.

We have the tools to do it.

Bunu yapan araçlarımız var.

Öğrenciler kendi hız ve seviyelerinde anlatım mı arıyor?

Students see an explanation at their own time and pace?

There's on-demand video for that.

Buna özel videolar var.

They need practice? They need feedback?

Alıştırma mı lazım? Geri bildirim mi?

There's adaptive exercises readily available for students.

Öğrencilere yönelik kolayca uyarlanabilir alıştırmalar var.

And when that happens, all sorts of neat things happen.

Bunlar olunca her türlü güzel şey meydana geliyor.

One, the students can actually master the concepts,

Önce, öğrenciler konularda uzmanlaşıyor

but they're also building their growth mindset,

ancak zihin yapılarını da geliştiriyorlar,

they're building grit, perseverance,

cesaretlerini, sabırlarını geliştiriyor,

they're taking agency over their learning.

öğrenimlerinde görev alıyorlar.

And all sorts of beautiful things can start to happen

İşte her türlü güzel şey

in the actual classroom.

bu sınıfta olmaya başlıyor.

Derse odaklanmak yerine, öğrenciler

Instead of it being focused on the lecture,

birbiriyle etkileşime girebiliyor.

students can interact with each other.

They can get deeper mastery over the material.

Konuyu derinlemesine öğrenebiliyorlar.

Benzetimlere, Sokratik diyaloğa girebiliyorlar.

They can go into simulations, Socratic dialogue.

To appreciate what we're talking about

Bahsettiğimiz şeyi

and the tragedy of lost potential here,

ve buradaki kayıp potansiyelin trajedisini anlamak için

I'd like to give a little bit of a thought experiment.

biraz da bir düşünce deneyinden bahsetmek istiyorum.

If we were to go 400 years into the past to Western Europe,

400 yıl öncesinin Batı Avrupası'na gidersek,

ki o zamanlar dünyanın daha aydın kısmıydı,

which even then, was one of the more literate parts of the planet,

you would see that about 15 percent of the population knew how to read.

nüfusun %15'inin okuma bildiğini görürsünüz.

And I suspect that if you asked someone who did know how to read,

Hiç sanmıyorum ki, okuma bilen birine,

say a member of the clergy,

farz edelim rahip sınıfından birine,

"Sizce nüfusun kaçta kaçı okuma biliyordur?" diye sorduğunuzda

"What percentage of the population do you think is even capable of reading?"

They might say, "Well, with a great education system,

"İyi bir eğitim metoduyla

maybe 20 or 30 percent."

belki %20-30'u." desinler.

But if you fast forward to today,

Fakat hızlıca bugüne sararsak,

nüfusun neredeyse %100'ü okuma bildiği için

we know that that prediction would have been wildly pessimistic,

o öngörünün aşırı karamsar olduğunu biliyoruz.

that pretty close to 100 percent of the population is capable of reading.

But if I were to ask you a similar question:

Peki benzeri bir soruyu size sorsam:

"What percentage of the population do you think is capable

"Sizce nüfusun kaçta kaçı

tam olarak hesap yapabilir,

of truly mastering calculus,

or understanding organic chemistry,

organik kimyayı anlayabilir

or being able to contribute to cancer research?"

ya da kanser araştırmalarına katkıda bulunabilir?

A lot of you might say, "Well, with a great education system,

Muhtemelen çoğunuz, "Güzel bir eğitim sistemiyle

maybe 20, 30 percent."

belki %20-30'u." diyeceksiniz.

But what if that estimate

Peki bu tahmininiz,

sadece alanınız dışı bir tecrübenize,

is just based on your own experience in a non-mastery framework,

your own experience with yourself or observing your peers,

kendinize ait bir deneyime ya da bu boşlukları biriktiren

where you're being pushed at this set pace through classes,

hızlı olmaya zorlandığınız o sınıftaki

akranlarınızı gözleminize dayalıysa?

accumulating all these gaps?

Even when you got that 95 percent,

95 almış olsanız bile

what was that five percent you missed?

eksik olan %5 nedir?

Birikmeye de devam eder, bir üst sınıfa geçersiniz

And it keeps accumulating -- you get to an advanced class,

all of a sudden you hit a wall and say,

birden duvara toslar ve

"I'm not meant to be a cancer researcher;

"Kanser araştırmacısı,

not meant to be a physicist; not meant to be a mathematician."

fizikçi, matematikçi olmaya yatkın değilim" dersiniz.

I suspect that that actually is the case,

Durum tam olarak böyleyse,

but if you were allowed to be operating in a mastery framework,

bir uzmanlık alanında çalışmanız mümkün olsa,

if you were allowed to really take agency over your learning,

gerçekten öğreniminizde görev üstlenmeniz mümkün olsa

and when you get something wrong,

ve yanlış bir şey yaptığınızda

embrace it -- view that failure as a moment of learning --

bu yanlış âna sarılıp bunu öğrenme ânı olarak görseniz

that number, the percent that could really master calculus

diferansiyel ve integrali tam öğrenme

or understand organic chemistry,

veya organik kimyayı anlama yüzdesi

aslında %100'e çok yakın olurdu.

is actually a lot closer to 100 percent.

And this isn't even just a "nice to have."

Ayrıca bu sadece "olması güzel olan bir şey" değildir.

Bence bu sosyal bir sorumluluktur.

I think it's a social imperative.

We're exiting what you could call the industrial age

Endüstri çağı denilen dönemden çıkıyoruz

and we're going into this information revolution.

ve bilgi devrimine gidiyoruz.

And it's clear that some things are happening.

Bir şeylerin olduğu apaçık.

In the industrial age, society was a pyramid.

Endüstri çağında toplum bir piramit gibiydi.

At the base of the pyramid, you needed human labor.

Piramidin tabanında insan gücüne gerek duyardınız.

Ortasında bilgi işleme,

In the middle of the pyramid, you had an information processing,

a bureaucracy class,

bürokratik bir sınıfa

ve en üstünde sermaye sahipleriniz

and at the top of the pyramid, you had your owners of capital

and your entrepreneurs

ve girişimcileriniz

and your creative class.

ve yaratıcı sınıfınız vardı.

But we know what's happening already,

Fakat bilgi devrimine girdiğimiz için

as we go into this information revolution.

şu an neler olduğunu biliyoruz.

The bottom of that pyramid, automation, is going to take over.

Makineleşme piramidin tabanını devralıyor.

Even that middle tier, information processing,

Orta katmanda ise bilgi işlem var,

yani bilgisayarların iyi olduğu alan.

that's what computers are good at.

So as a society, we have a question:

Toplum olarak bir sorumuz var:

All this new productivity is happening because of this technology,

Bütün bu üretkenlik teknoloji sayesinde oluyor,

but who participates in it?

peki burada kimler yer alıyor?

Piramidin en üstünde mi olacaklar, ki bu durumda

Is it just going to be that very top of the pyramid, in which case,

diğerleri ne yapar?

what does everyone else do?

Nasıl çalışıyorlar?

How do they operate?

Or do we do something that's more aspirational?

Veya daha istek uyandıran bir şey yapıyor muyuz?

Do we actually attempt to invert the pyramid,

Neredeyse herkesin girişimci,

where you have a large creative class,

sanatçı, araştırmacı olarak yer aldığı

where almost everyone can participate as an entrepreneur,

büyük bir yaratıcı sınıfın olduğu bir yerde, piramidi altüst etme

an artist, as a researcher?

girişiminde bulunuyor muyuz?

And I don't think that this is utopian.

Ben bunun ütopik olmadığını düşünüyorum.

I really think that this is all based on the idea

Bunun aslında insanlara başarılı oldukları alanda

that if we let people tap into their potential

çalışmalar yapabilme imkanına sahip olarak

by mastering concepts,

hakim oldukları alanda

by being able to exercise agency over their learning,

potansiyellerini kullanma fırsatı verme fikrine

that they can get there.

dayalı olduğunu düşünüyorum.

And when you think of it as just a citizen of the world,

Bunu sadece dünyanın bir sakini olarak düşünürseniz

it's pretty exciting.

oldukça harika gelecektir.

I mean, think about the type of equity we can we have,

Yani sahip olacağımız eşitliği

and the rate at which civilization could even progress.

ve medeniyetin ilerleyeceği seviyeyi düşünün.

And so, I'm pretty optimistic about it.

Ben bu konuda çok iyimserim.

I think it's going to be a pretty exciting time to be alive.

Sanırım yaşanması harika bir çağ olacak.

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkışlar)