Let's teach for mastery -- not test scores | Sal Khan

Translator: Uyên Lê Thị Diễm Reviewer: Phuong Anh Vu

I'm here today to talk about the two ideas that,

Tôi ở đây hôm nay để nói về hai ý tưởng,

at least based on my observations at Khan Academy,

mà ít nhất theo như tôi quan sát ở Khan Academy,

are kind of the core, or the key leverage points for learning.

là điều cốt lõi, hoặc là những yếu tố đòn bẩy đối với việc học.

And it's the idea of mastery

Và đó là ý tưởng về sự làm chủ

and the idea of mindset.

và tư duy.

I saw this in the early days working with my cousins.

Tôi thấy điều này khi làm việc với anh em họ của tôi.

A lot of them were having trouble with math at first,

Nhiều người ban đầu gặp vấn đề với môn toán,

because they had all of these gaps accumulated in their learning.

vì có những lỗ hổng trong khi học.

And because of that, at some point they got to an algebra class

Và chính vì điều này, khi học môn đại số

and they might have been a little bit shaky on some of the pre-algebra,

họ có vẻ bỡ ngỡ với một số vấn đề của môn tiền đại số,

and because of that, they thought they didn't have the math gene.

và do đó, họ nghĩ bản thân mình không có tố chất toán học.

Or they'd get to a calculus class,

Hoặc là cứ tới lớp tính toán,

and they'd be a little bit shaky on the algebra.

là họ lại gặp vấn đề với đại số.

I saw it in the early days

Tôi thấy điều này những ngày đầu

when I was uploading some of those videos on YouTube,

khi tôi tải video lên YouTube,

and I realized that people who were not my cousins were watching.

và tôi thấy nhiều người không phải anh em họ của tôi xem chúng.

(Laughter)

(Cười)

And at first, those comments were just simple thank-yous.

Lúc đầu, những bình luận đơn giản là để cảm ơn.

I thought that was a pretty big deal.

Tôi nghĩ rằng chuyện này thật lớn lao.

I don't know how much time you all spend on YouTube.

Tôi không biết bạn dành bao lâu trên YouTube.

Most of the comments are not "Thank you."

Hầu hết các bình luận không phải "Cảm ơn''.

(Laughter)

(Cười)

They're a little edgier than that.

Chúng khó chịu hơn thế.

But then the comments got a little more intense,

Nhưng rồi các bình luận trở nên căng thẳng hơn,

student after student saying that they had grown up not liking math.

các học sinh nói chúng lớn lên mà không thích học toán.

It was getting difficult as they got into more advanced math topics.

Môn toán khó hơn khi chúng tiếp xúc với những bài toán cao cấp.

By the time they got to algebra,

Lúc chúng học đại số,

they had so many gaps in their knowledge they couldn't engage with it.

có quá nhiều lỗ hổng kiến thức không thể lấp đầy.

They thought they didn't have the math gene.

Chúng nghĩ chúng không có tố chất toán học.

But when they were a bit older,

Nhưng khi chúng lớn hơn,

they took a little agency and decided to engage.

chúng dần tìm được cơ sở và quyết định gắn bó.

They found resources like Khan Academy

Chúng tìm thấy nơi như Khan Academy

and they were able to fill in those gaps and master those concepts,

và chúng đã có thể lấp đầy những lỗ hổng và nắm vững các khái niệm,

and that reinforced their mindset that it wasn't fixed;

và điều đó củng cố thêm rằng tư duy không bất động;

that they actually were capable of learning mathematics.

rằng chúng hoàn toàn có thể học toán học.

And in a lot of ways, this is how you would master a lot of things in life.

Và bằng nhiều cách, đó cũng chính là cách mà bạn cần để làm chủ cuộc sống.

It's the way you would learn a martial art.

Đó là cách mà bạn được học trong võ thuật.

In a martial art, you would practice the white belt skills

Trong võ thuật, bạn sẽ học những kỹ năng của đai trắng

as long as necessary,

đủ lâu,

and only when you've mastered it

và chỉ khi bạn nắm vững nó

you would move on to become a yellow belt.

bạn mới lên được đai vàng.

It's the way you learn a musical instrument:

Đó là cách bạn học chơi một nhạc cụ:

you practice the basic piece over and over again,

đầu tiên là tập đi tập lại những bản nhạc cơ bản

and only when you've mastered it,

và chỉ khi nào nắm vững nó,

you go on to the more advanced one.

bạn mới đến với những bản khó hơn.

But what we point out --

Nhưng điều ta cần để ý --

this is not the way a traditional academic model is structured,

không phải là cách thức tạo nên một khuôn mẫu học thuật truyền thống,

the type of academic model that most of us grew up in.

cái kiểu mẫu mà đa số ta lớn lên từ đó.

In a traditional academic model,

Theo truyền thống,

we group students together, usually by age,

chúng ta thường sắp xếp học sinh theo nhóm tuổi,

and around middle school,

và ở trung học,

by age and perceived ability,

theo độ tuổi và năng lực nhận thức.

and we shepherd them all together at the same pace.

và chúng ta xếp chúng vào một không gian.

And what typically happens,

Và thứ hiển nhiên xảy đến,

let's say we're in a middle school pre-algebra class,

nếu ta đang ở trong một lớp tiền đại số trung học,

and the current unit is on exponents,

và bài học bấy giờ là về số mũ,

the teacher will give a lecture on exponents,

giáo viên sẽ giảng về số mũ,

then we'll go home, do some homework.

rồi chúng ta sẽ về nhà và làm bài tập.

The next morning, we'll review the homework,

Sáng hôm sau, chúng ta sẽ sửa bài tập,

then another lecture, homework, lecture, homework.

rồi giờ học hôm sau, bài tập, giờ học, bài tập.

That will continue for about two or three weeks,

Việc này sẽ tiếp diễn trong hai hay ba tuần,

and then we get a test.

sau đó là bài kiểm tra.

On that test, maybe I get a 75 percent,

Lúc đó, có lẽ tôi sẽ đạt khoảng 75% thôi,

maybe you get a 90 percent,

còn bạn có lẽ là 90%,

maybe you get a 95 percent.

hoặc giả là 95%.

And even though the test identified gaps in our knowledge,

Và cho dù bài kiểm tra chỉ ra những kiến thức ta bị hỏng,

I didn't know 25 percent of the material.

tôi vẫn không nắm được 25% vấn đề.

Even the A student, what was the five percent they didn't know?

Cho dù có là học sinh A, 5% mà anh ta không nắm gồm những gì?

Even though we've identified the gaps,

Cho dù ta chỉ ra được những lỗ hổng,

the whole class will then move on to the next subject,

cả lớp vẫn cứ tiếp tục với những môn học khác,

probably a more advanced subject that's going to build on those gaps.

một môn học có lẽ còn cao cấp hơn được xây dựng trên những lỗ hổng ấy.

It might be logarithms or negative exponents.

Đó có thể là loga hoặc số mũ âm.

And that process continues, and you immediately start to realize

Và quá trình này tái diễn, và bạn lập tức nhận ra rằng

how strange this is.

thật là kỳ lạ.

I didn't know 25 percent of the more foundational thing,

Tôi không hề biết về 25% của những thứ căn bản nhất,

and now I'm being pushed to the more advanced thing.

và giờ tôi còn phải học một thứ cao cấp hơn.

And this will continue for months, years, all the way until at some point,

Và điều này sẽ tiếp diễn hàng tháng, hàng năm trời, cho tới một lúc nào đó,

I might be in an algebra class or trigonometry class

có lẽ tôi đang ở một lớp học đại số hoặc lượng giác

and I hit a wall.

và tôi bế tắc.

And it's not because algebra is fundamentally difficult

Không phải vì đại số khó nhằn

or because the student isn't bright.

hay học sinh không đủ thông minh.

It's because I'm seeing an equation and they're dealing with exponents

Lý do là tôi nhìn thấy một phương trình và chúng liên quan đến số mũ

and that 30 percent that I didn't know is showing up.

và 30% tôi không biết đang hiện ra.

And then I start to disengage.

Rồi tôi bắt đầu không quan tâm nữa.

To appreciate how absurd that is,

Để làm rõ điều này ngớ ngẩn đến mức nào,

imagine if we did other things in our life that way.

hãy tưởng tượng nếu ta làm việc khác bằng chính cách này.

Say, home-building.

Ví dụ như xây nhà.

(Laughter)

(Cười)

So we bring in the contractor and say,

Chúng ta mang nhà thầu đến và nói,

"We were told we have two weeks to build a foundation.

''Chúng ta được yêu cầu xây móng nhà trong hai tuần.

Do what you can."

Hãy làm gì các cậu có thể.''

(Laughter)

(Cười)

So they do what they can.

Thế là họ làm những gì có thể làm.

Maybe it rains.

Trời có thể mưa.

Maybe some of the supplies don't show up.

Ta có thể thiếu một vài nguyên vật liệu.

And two weeks later, the inspector comes, looks around,

Và hai tuần sau, thanh tra công trình tới, nhìn quanh,

says, "OK, the concrete is still wet right over there,

nói, ''OK, bê tông chỗ kia vẫn còn ướt lắm,

that part's not quite up to code ...

phần này vẫn chưa ổn lắm ...

I'll give it an 80 percent."

Tôi sẽ chấm nó đạt 80%.''

(Laughter)

(Cười)

You say, "Great! That's a C. Let's build the first floor."

Bạn nói, ''Tuyệt! Đạt điểm C rồi. Hãy xây tầng một nào.''

(Laughter)

(Cười)

Same thing.

Tương tự.

We have two weeks, do what you can, inspector shows up, it's a 75 percent.

Chúng ta có hai tuần, làm điều bạn có thể, thanh tra công tình tới, đạt 75%.

Great, that's a D-plus.

Tuyệt, một điểm D cộng.

Second floor, third floor,

Tầng hai, tầng ba,

and all of a sudden, while you're building the third floor,

và đột nhiên, trong khi đang xây tầng ba,

the whole structure collapses.

cả công trình sụp đổ.

And if your reaction is the reaction you typically have in education,

Và nếu bạn phản ứng lại như cách thông thường bạn được giáo dục,

or that a lot of folks have,

hay cách nhiều người làm,

you might say, maybe we had a bad contractor,

bạn có lẽ sẽ nói, ôi nhà thầu của ta tệ quá,

or maybe we needed better inspection or more frequent inspection.

hoặc là có lẽ ta cần kiểm tra kỹ lưỡng và thường xuyên hơn.

But what was really broken was the process.

Nhưng điều sai lầm nằm ở quá trình.

We were artificially constraining how long we had to something,

Chúng ta áp chế thời gian khi phải làm việc gì đó,

pretty much ensuring a variable outcome,

khăng khăng vào một đầu ra đầy biến động,

and we took the trouble of inspecting and identifying those gaps,

và ta gặp vấn đề khi kiểm tra và xác định những lỗ hổng ấy,

but then we built right on top of it.

thế rồi ta lại xây lên ngay trên chúng.

So the idea of mastery learning is to do the exact opposite.

Do đó ý tưởng làm chủ việc học chính là làm ngược lại.

Instead of artificially constraining, fixing

Thay vì áp chế, cố canh chỉnh

when and how long you work on something,

thời gian và thời điểm làm việc gì đó,

pretty much ensuring that variable outcome,

khăng khăng về một đầu ra đầy biến động,

the A, B, C, D, F --

điểm A, B,C ,D, F --

do it the other way around.

hãy làm ngược lại.

What's variable is when and how long

Thứ biến đổi là khi nào và bao lâu

a student actually has to work on something,

một học sinh phải làm một việc gì đó,

and what's fixed is that they actually master the material.

và điều bất di bất dịch chính là chúng thực sự nắm rõ vấn đề.

And it's important to realize

Và rất quan trọng để nhận ra

that not only will this make the student learn their exponents better,

rằng điều này không chỉ khiến học sinh học số mũ tốt hơn,

but it'll reinforce the right mindset muscles.

mà còn củng cố sức mạnh tư duy.

It makes them realize that if you got 20 percent wrong on something,

Nó khiến chúng nhận ra rằng khi gặp phải 20% lỗi sai,

it doesn't mean that you have a C branded in your DNA somehow.

không có nghĩa là DNA của ta phải nhận điểm C.

It means that you should just keep working on it.

Có nghĩa là ta chỉ cần tiếp tục làm việc.

You should have grit; you should have perseverance;

Phải có sự chịu đựng; tính nhẫn nại;

you should take agency over your learning.

phải có cơ sở cho việc học.

Now, a lot of skeptics might say, well, hey, this is all great,

Giờ, nhiều nhà hoài nghi sẽ nói, này, mọi thứ thật tuyệt vời,

philosophically, this whole idea of mastery-based learning

về mặt lý luận, ý tưởng về việc học làm chủ này

and its connection to mindset,

và quan hệ của nó với tư duy,

students taking agency over their learning.

học sinh nắm vững cơ sở cho việc học.

It makes a lot of sense, but it seems impractical.

Điều này mang nhiều ý nghĩa, nhưng lại phi thực tế.

To actually do it, every student would be on their own track.

Để thực sự làm được nó, mỗi học sinh phải tự vận động.

It would have to be personalized,

Cần có sự cá nhân hóa,

you'd have to have private tutors and worksheets for every student.

cần có gia sư riêng và tài liệu học tập cho mỗi học sinh.

And these aren't new ideas --

Và đây không phải ý tưởng mới -

there were experiments in Winnetka, Illinois, 100 years ago,

từng có các thử nghiệm ở Winnetka, Illinois, 100 năm trước,

where they did mastery-based learning and saw great results,

nơi họ áp dụng cách học làm chủ và thấy kết quả tích cực,

but they said it wouldn't scale because it was logistically difficult.

nhưng họ cho rằng sẽ không thể cân bằng bởi về logic là rất khó.

The teacher had to give different worksheets to every student,

Giáo viên phải đưa ra tài liệu học tập khác nhau cho học sinh,

give on-demand assessments.

các đánh giá cần thiết.

But now today, it's no longer impractical.

Nhưng ngày nay, nó không còn phi thực tế nữa.

We have the tools to do it.

Ta có công cụ để thực hiện.

Students see an explanation at their own time and pace?

Học sinh được giải thích đúng lúc và tốc độ của chúng?

There's on-demand video for that.

Có video theo yêu cầu về điều đó.

They need practice? They need feedback?

Chúng cần luyện tập? Chúng cần phản hồi?

There's adaptive exercises readily available for students.

Có những bài tập thiết kế cho học sinh.

And when that happens, all sorts of neat things happen.

Và khi điều đó xảy ra, mọi thứ theo guồng xảy ra theo.

One, the students can actually master the concepts,

Một, học sinh có thể thực sự nắm vững các khái niệm,

but they're also building their growth mindset,

và cũng tự xây dựng tư duy

they're building grit, perseverance,

lòng kiên trì, sự bền bỉ,

they're taking agency over their learning.

chúng dần làm chủ việc học của bản thân.

And all sorts of beautiful things can start to happen

Và những điều tích cực có thể bắt đầu xảy ra

in the actual classroom.

ngay trong lớp học.

Instead of it being focused on the lecture,

Thay vì tập trung vào bài giảng,

students can interact with each other.

học sinh có thể tương tác với nhau.

They can get deeper mastery over the material.

Chúng có thể hiểu vấn đề hơn qua tài liệu.

They can go into simulations, Socratic dialogue.

Chúng có thể học qua mô phỏng, đối thoại Socrat.

To appreciate what we're talking about

Để làm rõ những điều ta đang nói

and the tragedy of lost potential here,

cũng như bi kịch của những tiềm năng bị đánh mất,

I'd like to give a little bit of a thought experiment.

tôi muốn nói một chút về một thí nghiệm về suy nghĩ.

If we were to go 400 years into the past to Western Europe,

Đặt chân tới Tây Âu 400 năm về trước,

which even then, was one of the more literate parts of the planet,

một trong những vùng đất văn minh của nhân loại,

you would see that about 15 percent of the population knew how to read.

bạn sẽ nhận ra có đến 15% dân số biết đọc.

And I suspect that if you asked someone who did know how to read,

Và tôi nghi ngờ rằng nếu bạn yêu cầu một ai đó biết đọc,

say a member of the clergy,

một nhà tu chẳng hạn,

"What percentage of the population do you think is even capable of reading?"

rằng ''Người nghĩ khoảng bao nhiêu phần trăm dân số biết đọc?''

They might say, "Well, with a great education system,

Họ có thể sẽ trả lời rằng, "Ồ, trong một nền giáo dục vĩ đại,

maybe 20 or 30 percent."

có lẽ là 20 hoặc 30%.''

But if you fast forward to today,

Nhưng nếu tiến đến thời đại này,

we know that that prediction would have been wildly pessimistic,

chúng ta thừa biết rằng ước đoán ấy hoàn toàn bi quan,

that pretty close to 100 percent of the population is capable of reading.

bởi gần 100% dân số thế giới biết đọc.

But if I were to ask you a similar question:

Tuy nhiên nếu tôi hỏi câu hỏi tương tự:

"What percentage of the population do you think is capable

''Bạn nghĩ có bao nhiêu phần trăm dân số có thể

of truly mastering calculus,

nắm vững việc tính toán,

or understanding organic chemistry,

hoặc hiểu về hóa hữu cơ,

or being able to contribute to cancer research?"

hay có khả năng đóng góp vào những nghiên cứu về ung thư?''

A lot of you might say, "Well, with a great education system,

Nhiều người có lẽ đáp rằng, ''Ồ, với nền giáo dục vĩ đại,

maybe 20, 30 percent."

có lẽ là 20, 30% gì đấy.''

But what if that estimate

Nhưng sẽ sao nếu con số đó

is just based on your own experience in a non-mastery framework,

chỉ dựa vào kinh nghiệm của chính bạn trong bối cảnh thiếu tính làm chủ,

your own experience with yourself or observing your peers,

trải nghiệm của bạn với bản thân hay việc quan sát bạn bè,

where you're being pushed at this set pace through classes,

nơi bạn được dạy dỗ trong những khuôn mẫu như lớp học,

accumulating all these gaps?

cộng thêm những lỗ hổng này?

Even when you got that 95 percent,

Thậm chí khi bạn đạt 95%,

what was that five percent you missed?

5% bạn bỏ lỡ là gì?

And it keeps accumulating -- you get to an advanced class,

Và những lỗ hổng cứ thế tăng lên -- bạn học lên cao,

all of a sudden you hit a wall and say,

bạn đột nhiên rơi vào bế tắc và bảo,

"I'm not meant to be a cancer researcher;

''Tôi sẽ không là nhà nghiên cứu ung thư;

not meant to be a physicist; not meant to be a mathematician."

không là một nhà vật lý; không là một nhà toán học gì cả.''

I suspect that that actually is the case,

Tôi nghi ngờ rằng vấn đề chính là ở đó,

but if you were allowed to be operating in a mastery framework,

nhưng nếu bạn được phép học hành trong một môi trường tự chủ,

if you were allowed to really take agency over your learning,

được cho phép tự xác định cơ sở cho việc học của bản thân,

and when you get something wrong,

và khi mắc lỗi sai,

embrace it -- view that failure as a moment of learning --

hãy chấp nhận nó -- xem thất bại ấy là dịp để học hỏi --

that number, the percent that could really master calculus

phần trăm những người có thể thực sự nắm vững tính toán

or understand organic chemistry,

hoặc hiểu về hóa hữu cơ,

is actually a lot closer to 100 percent.

thực tế chiếm gần 100%.

And this isn't even just a "nice to have."

Và điều này này thậm chí không phải là thứ ''có cũng tốt''.

I think it's a social imperative.

Tôi nghĩ nó là một thiết yếu của xã hội.

We're exiting what you could call the industrial age

Chúng ta phấn khích với danh xưng mà ta dùng để gọi thời đại công nghiệp

and we're going into this information revolution.

và chúng ta đang tiến vào cuộc cách mạng thông tin này.

And it's clear that some things are happening.

Và rõ ràng là điều gì đó đang diễn ra.

In the industrial age, society was a pyramid.

Ở thời kỳ công nghiệp, xã hội là

At the base of the pyramid, you needed human labor.

một kim tự tháp. Dưới đáy kim tự tháp này, bạn cần nhân lực.

In the middle of the pyramid, you had an information processing,

Ở giữa kim tự tháp, bạn cần một quá trình xử lý thông tin,

a bureaucracy class,

một tầng hành chính quan liêu,

and at the top of the pyramid, you had your owners of capital

và trên đỉnh kim tự tháp, bạn có những chủ sở hữu của thủ phủ ấy

and your entrepreneurs

và những nhà khởi nghiệp của bạn

and your creative class.

và lớp học sáng tạo của bạn.

But we know what's happening already,

Nhưng chúng ta biết rõ thứ đã xảy ra,

as we go into this information revolution.

khi tiến vào cuộc cách mạng thông tin này.

The bottom of that pyramid, automation, is going to take over.

Cái đáy của kim tự tháp, sự tự động, đang dần chiếm xu thế.

Even that middle tier, information processing,

Thậm chí ở tầng giữa, tầng xử lý thông tin,

that's what computers are good at.

ở nơi đó máy tính cực kỳ giỏi.

So as a society, we have a question:

Vậy như một xã hội, chúng ta tự hỏi:

All this new productivity is happening because of this technology,

Toàn bộ năng suất mới tạo ra là nhờ công nghệ này,

but who participates in it?

nhưng ai tham gia vào?

Is it just going to be that very top of the pyramid, in which case,

Liệu công nghệ ấy có trở thành cái đỉnh của kim tự tháp, mà khi đó,

what does everyone else do?

những người khác làm gì?

How do they operate?

Chúng vận hành thế nào?

Or do we do something that's more aspirational?

Hay là chúng ta sẽ làm điều gì đó tham vọng hơn?

Do we actually attempt to invert the pyramid,

Chúng ta có thực sự cố gắng đảo ngược chiếc kim tự tháp,

where you have a large creative class,

nơi bạn có một lớp học sáng tạo rộng lớn,

where almost everyone can participate as an entrepreneur,

nơi hầu hết mọi người có thế tham dự như một nhà khởi nghiệp,

an artist, as a researcher?

một nghệ sỹ, một nhà nghiên cứu?

And I don't think that this is utopian.

Và tôi không nghĩ rằng đó là viễn tưởng.

I really think that this is all based on the idea

Tôi thực sự nghĩ rằng nó dựa trên ý tưởng

that if we let people tap into their potential

rằng nếu ta để mọi người khai phá tiềm năng

by mastering concepts,

bằng cách nắm vững những khái niệm,

by being able to exercise agency over their learning,

bằng khả năng áp dụng cơ sở vào việc học,

that they can get there.

rằng họ có thể đến đây.

And when you think of it as just a citizen of the world,

Và khi bạn nghĩ về điều đó như một công dân toàn cầu,

it's pretty exciting.

điều đó thật tuyệt.

I mean, think about the type of equity we can we have,

Ý tôi là, nghĩ về sự công bằng mà ta có,

and the rate at which civilization could even progress.

và cái mốc mà nền văn minh nhân loại có thể cán đến.

And so, I'm pretty optimistic about it.

Và vì vậy, tôi rất lạc quan về điều đó.

I think it's going to be a pretty exciting time to be alive.

Tôi nghĩ rằng được sống sẽ là môt trải nghiệm tuyệt vời.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)