CERN's supercollider | Brian Cox

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Kanawat Senanan

This is the Large Hadron Collider.

นี่คือ เครื่องชนอนุภาคขนาดใหญ่ (Large Hadron Collider; LHC)

It's 27 kilometers in circumference.

มันมีเส้นรอบวง 27 กิโลเมตร

It's the biggest scientific experiment ever attempted.

มันเป็นความพยายาม ในการทดลองวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่มีมา

Over 10,000 physicists and engineers

นักฟิสิกส์และวิศวกรกว่า 10,000 คน

from 85 countries around the world

จาก 85 ประเทศทั่วโลก

have come together over several decades

ทำงานร่วมกัน กว่าหลายทศวรรษ

to build this machine.

เพื่อที่จะสร้างเครื่องดังกล่าว

What we do is we accelerate protons --

สิ่งที่เราทำก็คือ เราเร่งความเร็วโปรตรอน

so, hydrogen nuclei --

หรือว่า นิวเคลียสของไฮโดรเจน

around 99.999999

ที่ความเร็วประมาณ 99.999999

percent the speed of light.

เปอร์เซ็นต์ของความเร็วแสง

Right? At that speed, they go around

เอาล่ะครับ ด้วยความเร็วนั้น พวกมันวิ่งไป

that 27 kilometers 11,000 times a second.

ตามทาง 27 กิโลเมตร 11,000 ครั้งต่อวินาที

And we collide them with another beam of protons

และพวกเราก็ชนมันเข้ากับโปรตรอนอีกตัว

going in the opposite direction.

ที่วิ่งสวนทางมา

We collide them inside giant detectors.

พวกเราชนมันในเครื่องตรวจจับขนาดใหญ่

They're essentially digital cameras.

อันที่จริงพวกมันก็คือกล้องดิจิตัล

And this is the one that I work on, ATLAS.

และนี่คือ ATLAS ที่ผมทำงานอยู่

You get some sense of the size --

คุณคงพอทราบได้ถึงขนาด

you can just see these EU standard-size

คุณสามารถเห็นชาวยุโรปขนาดมาตรฐาน

people underneath.

ที่ยืนอยู่ข้างล่างนี่

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

You get some sense of the size: 44 meters wide,

คุณคงพอกะเอาได้ มันกว้าง 44 เมตร

22 meters in diameter, 7,000 tons.

เส้นผ่าศูนย์กลาง 22 เมตร และน้ำหนัก 7,000 ตัน

And we re-create the conditions that were present

และเราก็จำลองสร้างสภาวะที่ปรากฏอยู่

less than a billionth of a second after the universe began

ณ ตอนที่เอกภพเราเพิ่งมีกำเนิดได้เพียง หนึ่งในพันล้านวินาที

up to 600 million times a second

(โปรตรอน) ชนกันถึง 6 ล้านครั้งต่อวินาที

inside that detector -- immense numbers.

ในเครื่องตรวจจับนั่น เป็นจำนวนที่มากที่เดียว

And if you see those metal bits there --

และถ้าคุณเห็นส่วนที่เป็นโลหะตรงนั้น

those are huge magnets that bend

พวกนั้นคือแม่เหล็กขนาดใหญ่ ที่สามารถเบี่ยงเบน

electrically charged particles,

เส้นทางของอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้า

so it can measure how fast they're traveling.

เพื่อที่มันจะสามารถคำนวณได้ว่า พวกมันเดินทางเร็วแค่ไหน

This is a picture about a year ago.

นี่เป็นภาพประมาณปีก่อน

Those magnets are in there.

แม่เหล็กเหล่านั้นอยู่ในนั้น

And, again, a EU standard-size, real person,

และอีกครั้งครับ นั่นคนยุโรปขนาดมาตรฐาน คนจริงๆเลย

so you get some sense of the scale.

คุณคงกะได้ถึงขนาดนะครับ

And it's in there that those mini-Big Bangs will be created,

และนี่ในนั้นเองที่ บิกแบง (Big Bang) เล็กๆ จะถูกสร้างขึ้น

sometime in the summer this year.

ในช่วงฤดูร้อนในปีนี้

And actually, this morning, I got an email

และที่จริง เมื่อเช้านี้ผมได้รับอีเมล์

saying that we've just finished, today,

บอกว่า การประกอบชิ้นสุดท้ายของ ATLAS

building the last piece of ATLAS.

เพิ่งสำเร็จเสร็จสิ้นวันนี้

So as of today, it's finished. I'd like to say

ในวันนี้ มันได้ถูกสร้างสมบูรณ์แล้ว ผมอยากที่จะบอกว่า

that I planned that for TED,

ผมวางแผนนี้ไว้สำหรับ TED เลย

but I didn't. So it's been completed as of today.

แต่เปล่าหรอกครับ แต่มันก็เสร็จสมบูรณ์แล้ว ณ วันนี้

(Applause)

(เสียงปรบมือ)

Yeah, it's a wonderful achievement.

ครับ มันเป็นความสำเร็จที่น่าปลื้มใจ

So, you might be asking, "Why?

คุณอาจจะถามว่า "ทำไมล่ะ"

Why create the conditions that were present

ทำไมถึงต้องสร้างสภาวะที่ปรากฏอยู่

less than a billionth of a second after the universe began?"

ในช่วงที่เอกภพเพิ่งเกิดได้น้อยกว่า หนึ่งในพันล้านวินาที

Well, particle physicists are nothing if not ambitious.

ครับ นักฟิสิกส์อนุภาคคงจะไม่มีอะไรดี ถ้าไม่ทะเยอทะยาน

And the aim of particle physics is to understand

และเป้าหมายของนักฟิสิกส์อนุภาคก็คือ พยายามที่จะเข้าใจ

what everything's made of, and how everything sticks together.

ว่าอะไรที่เป็นองค์ประกอบของทุกสิ่ง และทุกๆอย่างเข้ามาติดอยู่ด้วยกันได้อย่างไร

And by everything I mean, of course,

และที่ผมบอกว่าทุกอย่าง แน่นอน ผมหมายถึง

me and you, the Earth, the Sun,

ผมและคุณ โลก ดวงอาทิตย์

the 100 billion suns in our galaxy

และดาวฤกษ์เป็น ล้านล้านดวงในดาราจักร

and the 100 billion galaxies

และดาราจักรอีกเป็นล้านล้าน

in the observable universe.

ในเอกภพที่สำรวจได้

Absolutely everything.

ทุกสิ่งทุกอย่างเลยครับ

Now you might say, "Well, OK, but why not just look at it?

ทีนี้คุณอาจถามว่า "เอาล่ะ แต่ทำไมไม่แค่มองไปที่มันล่ะ

You know? If you want to know what I'm made of, let's look at me."

แบบว่า ถ้าคุณอยากรู้ว่าผมทำมาจากอะไร ก็จ้องที่ผมสิ"

Well, we found that as you look back in time,

เราพบว่า เมื่อคุณมองย้อนเวลากลับไป

the universe gets hotter and hotter,

เอกภพนั้นร้อนขึ้นร้อนขึ้น

denser and denser, and simpler and simpler.

หนาแน่นมากกว่า และเรียบง่ายมากกว่า

Now, there's no real reason I'm aware of for that,

ทีนี้ ทำไมมันเป็นเช่นนั้น ผมเองก็ไม่อาจทราบได้

but that seems to be the case.

แต่มันก็น่าจะเป็นแบบนั้น

So, way back in the early times of the universe,

ดังนั้น กลับไปยังจุดเริ่มต้นของเอกภพ

we believe it was very simple and understandable.

พวกเราเชื่อว่า มันเรียบง่ายมากและน่าจะเข้าใจได้

All this complexity, all the way to these wonderful things --

ทุกสิ่งที่ซับซ้อน เรื่อยมาถึงสิ่งที่น่าตื่นตาเหล่านี้ เช่น

human brains -- are a property of an old

สมองมนุษย์ ก็เป็นส่วนประกอบของสิ่งที่เก่า

and cold and complicated universe.

และเย็น และเป็นส่วนประกอบของเอกภพ

Back at the start, in the first billionth of a second,

กลับไปยังจุดเริ่มต้น ในเศษหนึ่งส่วนพันล้านของวินาทีแรก

we believe, or we've observed, it was very simple.

เราเชื่อว่า หรือเราว่า มันเรียบง่ายมาก

It's almost like ...

มันแทบเหมือนกับ --

imagine a snowflake in your hand,

ลองคิดถึงเกล็ดน้ำแข็งในมือคุณ

and you look at it, and it's an incredibly complicated,

และคุณมองไปที่มัน และมันช่างซับซ้อนอย่างเหลือเชื่อ

beautiful object. But as you heat it up,

และสวยงาม แต่ถ้าคุณให้ความร้อนกับมัน

it'll melt into a pool of water,

มันจะละลายไปเป็นน้ำ

and you would be able to see that, actually, it was just made

และสิ่งที่คุณสามารถเห็นได้ก็คือ จริงๆแล้ว มันสร้างมาจาก

of H20, water.

H2O น้ำ

So it's in that same sense that we look back in time

แบบเดียวกับที่พวกเรามองย้อนกลับไป

to understand what the universe is made of.

เพื่อที่จะเข้าใจว่าเอกภพสร้างขึ้นจากอะไร

And, as of today, it's made of these things.

และเท่าที่เราทราบในวันนี้ มันประกอบด้วยสิ่งเหล่านี้

Just 12 particles of matter,

แค่ อนุภาค 12 ชนิด

stuck together by four forces of nature.

ที่ติดยู่ด้วยกันด้วยแรงจากธรรมชาติทั้งสี่

The quarks, these pink things, are the things that make up protons and neutrons

ควาร์ก (quark) สีชมพูกลุ่มนี้ เป็นองค์ประกอบของโปรตรอนและนิวตรอน

that make up the atomic nuclei in your body.

ที่เป็นส่วนประกอบของนิวเคลียสของอะตอมในตัวคุณ

The electron -- the thing that goes around

อิเล็กตรอน -- สิ่งที่เคลื่อนไปรอบๆ

the atomic nucleus --

นิวเคลียสของอะตอม

held around in orbit, by the way, by the electromagnetic force

มันโคจรไปรอบๆด้วยแรงแม่เหล็กไฟฟ้า

that's carried by this thing, the photon.

ที่อยู่ในสิ่งนี้ ซึ่งก็คือโฟตอน (photon)

The quarks are stuck together by other things called gluons.

ควาร์ก ติดอยู่ด้วยกันโดยสิ่งที่เรียกว่า กลูออน (gluon)

And these guys, here, they're the weak nuclear force,

และเจ้าพวกนี้ เป็นพลังงานนิวเคลียร์อย่างอ่อน (อันตรกิริยาอย่างอ่อน)

probably the least familiar.

บางทีอาจจะไม่เป็นที่รู้จักนัก

But, without it, the sun wouldn't shine.

แต่ถ้าไม่มีมัน ดวงอาทิตย์คงจะไม่ส่องแสง

And when the sun shines, you get copious quantities

และเมื่อดวงอาทิตย์ฉายแสง นิวทริโน (neutrino)

of these things, called neutrinos, pouring out.

ปริมาณมากมายก็จะถูกปล่อยออกมา

Actually, if you just look at your thumbnail --

ที่จริง ถ้าคุณลองมองที่เล็บมือของคุณ

about a square centimeter --

ที่มีขนาดประมาณ 1 ตารางเซนติเมตร

there are something like 60 billion neutrinos per second

บางครั้ง มีนิวทริโนถึง 6 หมื่นล้าน ต่อวินาที

from the sun, passing

จากดวงอาทิตย์ที่ผ่านทะลุ

through every square centimeter of your body.

ทุกๆ 1 ตารางเซนติเมตร ของร่างกายคุณ

But you don't feel them, because the weak force

แต่คุณไม่รู้สึกถึงพวกมัน เพราะว่าแรงอย่างอ่อน

is correctly named --

สมดั่งชื่อ--

very short range and very weak,

มีช่วงคลื่นที่สั่นและอ่อนมากๆ

so they just fly through you.

มันจึงแค่บินผ่านคุณไป

And these particles have been discovered

และอนุภาคพวกนี้ได้ถูกค้นพบ

over the last century, pretty much.

ตั้งแต่ศตวรรษที่แล้ว เห็นจะได้

The first one, the electron, was discovered in 1897,

อิเล็กตรอนถูกค้นพบก่อนเมื่อปี 1897

and the last one, this thing called the tau neutrino,

และ ทาว นิวตริโน (tau neutrino) ถูกค้นพบล่าสุด

in the year 2000. Actually just --

ในปี 2000 แค่ --

I was going to say, just up the road in Chicago. I know it's a big country,

ผมเกือบจะบอกว่า แค่ชิคาโกนี่เอง [TED จัดที่มอนทาเรย์ แคลิฟอร์เนีย] ผมรู้ว่าประเทศนี้ใหญ่มาก

America, isn't it?

นี่มันอเมริกาฯใช่ไหมครับ

Just up the road.

ไม่ไกลเลยเนอะ

Relative to the universe, it's just up the road.

ถ้าเปรียบเทียบกับเอกภพ มันก็แค่ถัดไปนิดเดียวเอง

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

So, this thing was discovered in the year 2000,

ครับ เจ้าสิ่งนี้ถูกค้นพบเมื่อปี 2000 นี่เอง

so it's a relatively recent picture.

ฉะนั้น ภาพนี้ค่อนข้างจะทันสมัย

One of the wonderful things, actually, I find,

สำหรับผมแล้ว สิ่งที่เยี่ยมมากก็คือ

is that we've discovered any of them, when you realize how tiny they are.

การที่พวกเราได้ค้นพบมัน แม้พวกมันจะมีขนาดเล็กจิ๋ว

You know, they're a step in size

ขนาดของมันเล็กมาก

from the entire observable universe.

เมื่อเทียบกับทั้งเอกภพที่เรารู้จัก

So, 100 billion galaxies,

ดังนั้น ดาราจักรเป็นล้านล้าน

13.7 billion light years away --

ห่างออกไป 13.7 พันล้านปีแสง --

a step in size from that to Monterey, actually,

เปรียบเทียบขนาดของสิ่งนั้นกับ มอนทาเรย์ (Monterey) ที่จริงแล้ว

is about the same as from Monterey to these things.

ก็ประมาณได้กับขนาดของมอนทาเรย์เทียบกับสิ่งเหล่านี้

Absolutely, exquisitely minute,

ขนาดช่างเล็กเอามากๆเลย

and yet we've discovered pretty much the full set.

และเรายังสามารถที่จะค้นพบมันได้เกือบทั้งหมด

So, one of my most illustrious forebears

นักวิทยาศาสตร์รุ่นบุกเบิก มีชื่อเสียงมากที่สุดคนหนึ่ง

at Manchester University, Ernest Rutherford,

ณ มหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ เออร์เนส รัทเทอร์ฟอร์ด (Ernest Rutherford)

discoverer of the atomic nucleus,

ผู้ค้นพบนิวเคลียสของอะตอม

once said, "All science is either physics

กล่าวไว้ว่า "วิทยาศาสตร์ทั้งหลายนั้น

or stamp collecting."

ถ้ามันไม่เป็นฟิสิกส์ ก็เป็นการสะสมแสตมป์"

Now, I don't think he meant to insult

เอาล่ะครับ ผมไม่คิดว่าเขาตั้งใจจะพูดจาดูถูก

the rest of science,

วิทยาศาสตร์แขนงอื่นๆนะครับ

although he was from New Zealand, so it's possible.

ถึงแม้ว่าเขาจะมาจาก นิวซีแลนด์ มันก็อาจเป็นไปได้

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

But what he meant was that what we've done, really,

แต่เขาหมายถึงว่า สิ่งที่เราได้ทำลงไปนั้น อันที่จริง

is stamp collect there.

คือการสะสมแสตมป์นะครับ

OK, we've discovered the particles,

ครับ พวกเราค้นพบอนุภาค

but unless you understand the underlying

แต่เว้นเสียแต่ว่าคุณจะเข้าใจ

reason for that pattern -- you know, why it's built the way it is --

เหตุผลเบื้องหลังว่า ทำไมมันถึงเป็นรูปแบบนี้

really you've done stamp collecting. You haven't done science.

สิ่งที่คุณทำจริงๆแล้วก็คือการเรียงแสตมป์ คุณไม่ได้ทำอะไรเป็นวิทยาศาสตร์เลย

Fortunately, we have

แต่โชคดีครับ

probably one of the greatest scientific achievements of the twentieth century

มีความสำเร็จทางวิทยาศาสตร์ ที่เยี่ยมที่สุดอันหนึ่งก็ว่าได้ ในศตวรรษที่ 20

that underpins that pattern.

ที่สนับสนุนรูปแบบการจัดเรียงนี้

It's the Newton's laws, if you want,

จะเรียกว่า กฎของนิวตัน

of particle physics.

สำหรับฟิสิกส์อนุภาค ก็ว่าได้ครับ

It's called the standard model -- beautifully simple mathematical equation.

มันเรียกว่า แบบจำลองมาตรฐานของฟิสิกส์เชิงอนุภาค (the standard model) -- สมการคณิตศาสตร์เรียบง่ายสวยงามมาก

You could stick it on the front of a T-shirt,

คุณเอาไปปะที่เสื้อยืดก็ได้นะครับ

which is always the sign of elegance.

เป็นอะไรที่ดูหรูหราดี

This is it.

นั่นล่ะครับ

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

I've been a little disingenuous, because I've expanded it out

ผมลวงคุณหรอกนะครับ เพราะว่าผมขยายมันออกมา

in all its gory detail.

ถึงรายละเอียดยิบย่อย

This equation, though, allows you to calculate everything --

ถึงอย่างนั้น สมการนี้สามารถทำให้คุณคำนวณได้ทุกอย่าง

other than gravity -- that happens in the universe.

นอกจากแรงดึงดูด -- ทุกอย่างในเอกภพเลยครับ

So, you want to know why the sky is blue, why atomic nuclei stick together --

ถ้าคุณอยากรู้ว่าทำไมท้องฟ้าถึงสีฟ้า ทำไมนิวเคลียสของอะตอมติดอยู่ด้วยกันได้

in principle, you've got a big enough computer --

ในทางทฤษฎี ถ้าคุณมีคอมพิวเตอร์ที่ใหญ่พอ --

why DNA is the shape it is.

หรือถ้าคุณสงสัยว่าทำไมดีเอ็นเอมีรูปร่างแบบนี้

In principle, you should be able to calculate it from that equation.

ในทางทฤษฎี คุณควรจะสามารถคำนวณได้จากสมการนี้

But there's a problem.

แต่มันมีปัญหานึง

Can anyone see what it is?

มีใครเห็นไหมครับว่าคืออะไร

A bottle of champagne for anyone that tells me.

ตอบผมได้มาเอาแชมเปญไปขวดนึงเลยครับ

I'll make it easier, actually, by blowing one of the lines up.

ผมจะทำให้ง่ายขึ้นหน่อย โดยขยายบรรทัดหนึ่งให้ดู

Basically, each of these terms

แต่ละตัวแปร

refers to some of the particles.

บ่งบอกถึงอนุภาคบางตัว

So those Ws there refer to the Ws, and how they stick together.

พวก W นี่ หมายถึง W (โบซอน) และบอกว่าพวกมันติดอยู่ด้วยกันได้อยางไร

These carriers of the weak force, the Zs, the same.

พวกนี้เป็นตัวที่มีแรงอย่างอ่อน พวก Z (โบซอนอีกแบบ) ก็เช่นกัน

But there's an extra symbol in this equation: H.

แต่มันมีสัญลักษณ์อีกตัวหนึ่งในสมการ

Right, H.

ซึ่งก็คือ H

H stands for Higgs particle.

H ย่อมาจาก อนุภาค ฮิกส์ (Higgs)

Higgs particles have not been discovered.

อนุภาคฮิกส์ยังไม่ได้รับการค้นพบ

But they're necessary: they're necessary

แต่พวกมันจำเป็น

to make that mathematics work.

ต่อการคำนวณ

So all the exquisitely detailed calculations we can do

ฉะนั้นการคำนวณอันวิจิตรที่เราสามารถทำได้

with that wonderful equation

ด้วยสมการที่ยอดเยี่ยมนี้

wouldn't be possible without an extra bit.

จะเป็นไปไม่ได้เลยถ้าขาดสิ่งเพิ่มเติมที่ว่า

So it's a prediction:

มันมีการคาดคะเน

a prediction of a new particle.

เป็นการคาดคะเนถึงอนุภาคใหม่

What does it do?

พวกมันทำอะไรหรือ

Well, we had a long time to come up with good analogies.

เราใช้เวลานานในการคิดเปรียบเทียบ

And back in the 1980s, when we wanted the money

และย้อนไปยังยุค 1980 เมื่อเราต้องการงบ

for the LHC from the U.K. government,

สำหรับสร้าง LHC จากรัฐบาลอังกฤษ

Margaret Thatcher, at the time, said,

ในเวลานั้น มากาเร็ต แทชเชอร์ กล่าวว่า

"If you guys can explain, in language

"ถ้าพวกคุณสามารถอธิบาย ในภาษาแบบที่

a politician can understand,

นักการเมืองเข้าใจได้

what the hell it is that you're doing, you can have the money.

ว่าพวกคุณจะทำบ้าอะไร ก็เชิญเอาเงินไปเลย

I want to know what this Higgs particle does."

ฉันก็อยากรู้เหมือนกัน ว่าอนุภาคฮิกส์มันทำอะไร"

And we came up with this analogy, and it seemed to work.

และพวกเราก็ได้วิธีอธิบายแบบอุปมาขึ้นมา ซึ่งมันก็ได้ผล

Well, what the Higgs does is, it gives mass to the fundamental particles.

เอาล่ะครับ สิ่งที่ฮิกส์ทำก็คือ มันให้มวลกับอนุภาคมูลฐานอื่นๆ

And the picture is that the whole universe --

และภาพก็คือว่า ในเอกภพทั้งหมด --

and that doesn't mean just space, it means me as well, and inside you --

ไม่ใช่แค่อวกาศนะครับ มันรวมไปถึงผมและในตัวคุณด้วย --

the whole universe is full of something called a Higgs field.

เอกภพทั้งหมดนั้นเต็มไปด้วย สนามฮิกส์ (Higgs field)

Higgs particles, if you will.

หรือจะเรียกว่า อนุภาคฮิกส์ ก็ได้

The analogy is that these people in a room

อุปมาว่าคนในห้องนี้

are the Higgs particles.

เป็นอนุภาคฮิกส์

Now when a particle moves through the universe,

เมื่ออนุภาคเดินทางในเอกภพ

it can interact with these Higgs particles.

มันมีปฏิสัมพันธ์กับอนุภาคฮิกส์เหล่านี้

But imagine someone who's not very popular moves through the room.

แต่ลองจินตนาการถึงคนที่ไม่ค่อยมีใครรู้จัก เดินผ่านเข้ามาในห้อง

Then everyone ignores them. They can just pass through the room very quickly,

ทุกคนก็ไม่สนใจ พวกเขาเดินผ่านห้องนี้ไปได้อย่างรวดเร็ว

essentially at the speed of light. They're massless.

ด้วยความเร็วแสง พวกเขาไม่มีมวลเลย

And imagine someone incredibly important

และลองจินตนาการถึงบุคคลสำคัญ

and popular and intelligent

ที่โด่งดังและเก่งฉกาจฉกรรจ์

walks into the room.

เดินเข้ามาในห้อง

They're surrounded by people, and their passage through the room is impeded.

พวกเขาถูกห้อมล้อมด้วยคน การเดินทางของเขาก็ถูกกีดขวาง

It's almost like they get heavy. They get massive.

เหมือนกับว่าพวกเขาตัวหนัก ตัวใหญ่

And that's exactly the way the Higgs mechanism works.

และนั่นเป็นกระบวนการแบบฮิกส์

The picture is that the electrons and the quarks

ภาพก็คือว่า อิเล็กตรอนและควาร์ก

in your body and in the universe that we see around us

ในตัวคุณและในเอกภพรอบๆเราที่เราเห็น

are heavy, in a sense, and massive,

หนัก และมีขนาดใหญ่ ในบริบทดังกล่าว

because they're surrounded by Higgs particles.

เพราะว่ามันถูกรายล้อมไปด้วยอนุภาคฮิกส์

They're interacting with the Higgs field.

พวกมันมีปฏิสัมพันธ์กับสนามฮิกส์

If that picture's true,

ถ้าภาพนั้นเป็นจริง

then we have to discover those Higgs particles at the LHC.

เราจะต้องทำการค้นหาอนุภาคฮิกส์ที่ LHC

If it's not true -- because it's quite a convoluted mechanism,

ถ้ามันไม่จริง --เพราะว่ามันเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน

although it's the simplest we've been able to think of --

ถึงแม้ว่ามันจะตรงไปตรงมาที่สุดเท่าที่เราคิดได้ --

then whatever does the job of the Higgs particles

อะไรก็ตามที่ทำหน้าที่ แบบอนุภาคฮิกส์ ที่เรารู้จัก

we know have to turn up

จะต้องปรากฏขึ้น

at the LHC.

ณ LHC

So, that's one of the prime reasons we built this giant machine.

นั่นเป็นเหตุผลแรกเริ่มที่เราสร้างเครื่องยักษ์นี้ขึ้นมา

I'm glad you recognize Margaret Thatcher.

ผมดีใจจังที่คุณจำ มากาเร็ต แทชเชอร์ ได้

Actually, I thought about making it more culturally relevant, but --

ที่จริง ผมคิดจะทำให้มันสอดคล้องกับยุคสมัยมากกว่านี้ แต่ก็--

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

anyway.

ไม่เป็นไร

So that's one thing.

นั่นเป็นเรื่องหนึ่ง

That's essentially a guarantee of what the LHC will find.

นั่นเป็นการยืนยันแน่ๆแล้วว่า LHC จะพบอะไร

There are many other things. You've heard

มันยังมีอีกหลายอย่าง คุณคงได้ยิน

many of the big problems in particle physics.

โจทย์ข้อใหญ่มากมายในฟิสิกส์อนุภาค

One of them you heard about: dark matter, dark energy.

หนึ่งในนั้นก็คือ สสารมืด พลังงานมืด

There's another issue,

และยังมีเรื่องอีกเรื่อง

which is that the forces in nature -- it's quite beautiful, actually --

ซึ่งเป็นแรงตามธรรมชาติ มันค่อนข้างจะสวยงามนะครับ จริงๆ

seem, as you go back in time,

ถ้าคุณย้อนเวลากลับไป

they seem to change in strength.

พวกมันเหมือนจะเปลี่ยนความแรง

Well, they do change in strength.

ความแรงของพวกมันเปลี่ยน

So, the electromagnetic force, the force that holds us together,

พลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า ซึ่งเป็นพลังงานที่ดึงเราไว้ด้วยกัน

gets stronger as you go to higher temperatures.

มีความแรงมากขึ้นเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น

The strong force, the strong nuclear force, which sticks nuclei together,

อันตรกิริยาอย่างเข้ม หรือแรงนิวเคลียร์อย่างเข้ม ซึ่งดึงนิวเคลียสเอาไว้ด้วยกัน

gets weaker. And what you see is the standard model --

มันอ่อนลง และสิ่งที่คุณเห็นในแบบจำลองมาตรฐาน

you can calculate how these change -- is the forces,

คุณสามารถคำนวณได้ว่ามันเปลี่ยนไปอย่างไร

the three forces, other than gravity,

แรงทั้งสาม นอกจากแรงดึงดูด [แรงอย่างอ่อน แรงอย่างเข้ม และแรงแม่เหล็กไฟฟ้า]

almost seem to come together at one point.

เหมือนจะมาพบกันที่จุดหนึ่ง

It's almost as if there was one beautiful

ราวกับว่ามีหนึ่งสุดยอดพลังอันงดงาม

kind of super-force, back at the beginning of time.

เมื่อย้อนกลับไปยังจุดกำเนิดเวลา

But they just miss.

แต่เราพลาดมันไป

Now there's a theory called super-symmetry,

มันมีทฤษฎีที่เรียกว่า สมมาตรยิ่งยวด (super-symmetry; SUSY)

which doubles the number of particles in the standard model,

ซึ่งให้อนุภาคในแบบจำลองมาตรฐานขึ้นมาอีกชุด

which, at first sight, doesn't sound like a simplification.

ซึ่งในทีแรก มันไม่ดูไม่ง่ายเลย

But actually, with this theory,

แต่จริงๆแล้ว ด้วยทฤษฎีนี้

we find that the forces of nature

เราพบว่า แรงในธรรมชาติ

do seem to unify together, back at the Big Bang --

เหมือนจะรวมเข้าด้วยกัน ย้อนไปเมื่อตอนบิ๊กแบง

absolutely beautiful prophecy. The model wasn't built to do that,

เป็นคำพยากรณ์ที่สวยงามจริงๆ แบบจำลองนั้นไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อสิ่งนี้

but it seems to do it.

แต่มันเหมือนจะตอบโจทย์

Also, those super-symmetric particles

ยิ่งไปกว่านั้น อนุภาคสมมาตรยิ่งยวด

are very strong candidates for the dark matter.

เป็นตัวเลือกสำคัญที่จะเป็นสสารมืด

So a very compelling theory

เป็นทฤษฎีที่น่าสนใจมาก

that's really mainstream physics.

นั่นเป็นความสนใจหลักของฟิสิกส์เลย

And if I was to put money on it, I would put money on --

และถ้าจะให้ผมวางเดิมพัน ผมจะลงเงิน

in a very unscientific way -- that

ในแบบไม่เป็นวิทยาศาสตร์นะครับ

that these things would also crop up at the LHC.

ว่าสิ่งเหล่านี้จะปรากฏเป็นดอกผลจาก LHC เช่นกัน

Many other things that the LHC could discover.

เป็นอีกหลายสิ่งที่ LHC จะทำการค้นพบ

But in the last few minutes, I just want to give you

แต่ไม่กี่นาทีที่เหลือนี้ ผมอยากจะ

a different perspective

ให้คุณได้มองต่างมุม

of what I think -- what particle physics

ในแบบที่ผมคิด ถึงความหมายของ

really means to me -- particle physics and cosmology.

ฟิสิกส์อนุภาคและจักรวาลวิทยา

And that's that I think it's given us a wonderful

สำหรับผม มันมอบคำบรรยายอันสวยงาม

narrative -- almost a creation story,

ราวกับเป็นเรื่องการสร้างสรรค์เอกภพ

if you'd like -- about the universe,

คุณอาจคิดเช่นนั้นก็ได้

from modern science over the last few decades.

ที่มาจากวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ในช่วงไม่กี่สิบปีมานี้

And I'd say that it deserves,

และผมจะบอกว่ามันเหมาะสมแล้ว

in the spirit of Wade Davis' talk,

ด้วยจิตวิญญาณจากการบรรยายของ เวด เดวิส (Wade Davis)

to be at least put up there with these wonderful creation stories

แค่ได้ไปอยู่บนนั้นกับเรื่องราวอันแสนวิเศษ

of the peoples of the high Andes and the frozen north.

เกี่ยวกับผู้คนจากยอดสูงของแอนดีส และแดนเหนืออันหนาวเหน็บ

This is a creation story, I think, equally as wonderful.

นี่เป็นเรื่องราวแห่งการสร้างสรรค์ ที่สำหรับผมแล้วงดงามไม่แพ้กัน

The story goes like this: we know that

เรื่องมันเป็นเช่นนี้ครับ เรารู้ว่า

the universe began 13.7 billion years ago,

เอกภพมีกำเนิดเมื่อ 13.7 พันล้านปีก่อน

in an immensely hot, dense state,

ในสภาวะที่ร้อนจัด และหนาแน่น

much smaller than a single atom.

เล็กเสียยิ่งกว่าอะตอมเดี่ยวๆ

It began to expand about

มันเริ่มที่จะขยายตัวออก

a million, billion, billion, billion billionth

ภายใน หนึ่งใน พันล้านล้านล้านล้านล้านล้าน (1/10^39) วินาที

of a second -- I think I got that right -- after the Big Bang.

ผมว่าผมพูดถูกนะ -- หลังจากบิ๊กแบง

Gravity separated away from the other forces.

แรงดึงดูดแยกตัวออกไปจากแรงอย่างอื่นๆ

The universe then underwent

เอกภพนั้นเข้าสู่การ

an exponential expansion called inflation.

ขยายตัวออกอย่าง เอกซ์โพเนนเชียล เรียกว่า การพองตัว (inflation)

In about the first billionth of a second or so,

ในระยะเวลาประมาณ หนึ่งในพันล้านวินาทีแรก

the Higgs field kicked in, and the quarks

สนามฮิกส์ก็เข้ามา และควาร์ก

and the gluons and the electrons

และกลูออน และอิเล็กตรอน

that make us up got mass.

ที่ทำให้เรามีมวล

The universe continued to expand and cool.

เอกภพยังคงขยายตัวออกและเย็นลงเรื่อยๆ

After about a few minutes,

หลังจากผ่านไปไม่กี่นาที

there was hydrogen and helium in the universe. That's all.

เอกภพก็มีไฮโดรเจนและฮีเลียม แต่มันมีแค่นั้น

The universe was about 75 percent hydrogen,

เอกภพประกอบด้วยไฮโดรเจน 75 เปอร์เซ็นต์

25 percent helium. It still is today.

และฮีเลียม 25 เปอร์เซ็นต์ ทุกวันนี้ก็ยังเป็นแบบนี้

It continued to expand

มันยังขยายตัวออก

about 300 million years.

เป็นเวลาประมาณ 300 ล้านปี

Then light began to travel through the universe.

จากนั้นแสงก็เริ่มเดินทางผ่านเข้ามายังเอกภพ

It was big enough to be transparent to light,

มันใหญ่มากพอที่จะโปร่งต่อแสง

and that's what we see in the cosmic microwave background

และนั่นเป็นสิ่งที่เราเห็นในรังสีไมโครเวฟพื้นหลังของจักรวาล (cosmic microwave background)

that George Smoot described

ที่จอร์จ สมูท (George Smoot) ได้กล่าวไว้ว่า

as looking at the face of God.

เหมือนการมองพระพักตร์ของพระเจ้า

After about 400 million years, the first stars formed,

หลังนั้นอีก 400 ล้านปี ดาวดวงแรกก่อตัวขึ้น

and that hydrogen, that helium, then began to cook

และไฮโดรเจนกับฮีเลียมนั้น ก็เริ่มที่จะทำปฏิกิริยา

into the heavier elements.

ไปเป็นธาตุที่หนักขึ้น

So the elements of life --

ธาตุแห่งชีวิต

carbon, and oxygen and iron,

ซึ่งก็คือคาร์บอน ออกซิเจน และเหล็ก

all the elements that we need to make us up --

และธาตุทั้งหมดที่เป็นองค์ประกอบของเรา

were cooked in those first generations of stars,

ได้ถูกปรุงขึ้นในดาวรุ่นแรก

which then ran out of fuel, exploded,

ซึ่งจากนั้น พวกมันหมดเชื้อเพลิง ระเบิดออก

threw those elements back into the universe.

โยนธาตุเหล่านี้กลับสู่เอกภพ

They then re-collapsed into another generation

จากนั้นพวกมันรวมตัวเข้าหากันอีกครั้ง กลายเป็น

of stars and planets.

ดาวอีกรุ่นหนึ่ง และเป็นดาวเคราะห์

And on some of those planets, the oxygen, which had been created

และบนดาวเคราะห์บางดวง ออกซิเจนที่ถูกสร้างขึ้น

in that first generation of stars, could fuse with hydrogen

จากดวงดาวยุคแรก สามารถที่จะหลอมรวมกับไฮโดรเจน

to form water, liquid water on the surface.

แล้วกลายเป็นน้ำ ในรูปของเหลวบนพื้นผิว

On at least one, and maybe only one of those planets,

บนดาวเคราะห์ดวงหนึ่ง และบางทีอาจเป็นเพียงดวงเดียว

primitive life evolved,

ชีวิตแรกได้ถือกำเนิดขึ้น

which evolved over millions of years into

ซึ่งมีวิวัฒนาการเรื่อยมาหลายล้านปี

things that walked upright and left footprints

กลายเป็นสิ่งที่เดินตัวตรง และทิ้งรอยเท้าไว้

about three and a half million years ago in the mud flats of Tanzania,

เมื่อประมาณ 3.5 ล้านปีก่อน บนพื้นเลนในแทนซาเนีย

and eventually

และในที่สุด

left a footprint on another world.

ก็ไปทิ้งรอยเท้าเอาไว้บนส่วนอื่นๆ ของโลก

And built this civilization,

และสร้างอารยธรรมนี้

this wonderful picture,

ภาพที่ช่างงดงามนี้

that turned the darkness into light,

ที่เปลี่ยนความมืดมิดสู่แสงสว่าง

and you can see the civilization from space.

และคุณก็เห็นอารยธรรมนี้ได้จากห้วงอวกาศ

As one of my great heroes, Carl Sagan, said,

ดั่งที่มหาวีรบุรุษของผม คาร์ล เซเกน (Carl Sagan) กล่าว

these are the things -- and actually, not only these,

สิ่งเหล่านี้แหละ และที่จริง ไม่ใช่เพียงแค่นี้

but I was looking around -- these are the things,

แต่ผมได้มองไปรอบๆ สิ่งเหล่านี้

like Saturn V rockets, and Sputnik,

เช่น จรวด แซทเทอร์น 5 (Saturn V) สปุตนิก (Sputnik)

and DNA, and literature and science --

ดีเอ็นเอ งานวรรณกรรม และวิทยาศาสตร์

these are the things that hydrogen atoms do

เหล่านี้คือสิ่งที่อะตอมของไฮโดรเจนสร้างขึ้น

when given 13.7 billion years.

เมื่อมันมีเวลา 13.7 พันล้านปี

Absolutely remarkable.

ช่างน่าทึ่งเป็นที่สุด

And, the laws of physics. Right?

และกฎของฟิสิกส์ ใช่ไหมครับ

So, the right laws of physics --

กฎฟิสิกส์ ที่ถูกต้อง

they're beautifully balanced.

พวกมันสมดุลอย่างสวยงาม

If the weak force had been a little bit different,

ถ้าพลังงานอย่างอ่อนแตกต่างไปจากนี้สักนิด

then carbon and oxygen wouldn't be stable

คาร์บอนและออกซิเจนก็จะไม่เสถียร

inside the hearts of stars,

ภายในใจกลางของดาวดาว

and there would be none of that in the universe.

และก็คงจะไม่มีพวกมันในเอกภพ

And I think that's

และผมก็คิดว่า

a wonderful and significant story.

นั่นเป็นเรื่องราวที่สวยงามและสำคัญยิ่ง

50 years ago, I couldn't have told that story,

50 ปีก่อน ผมคงไม่สามารถเล่าเรื่องนี้ได้

because we didn't know it.

เพราะว่าเราไม่รู้

It makes me really feel that

มันทำให้ผมรู้สึกราวกับว่า

that civilization --

อารยธรรมนั้น --

which, as I say, if you believe

ซึ่ง อย่างที่ผมพูด ถ้าคุณเชื่อ

the scientific creation story,

เรื่องการสร้างสรรค์โดยวิทยาศาสตร์

has emerged purely as a result of the laws of physics,

(อารยธรรม) นั้นปรากฏขึ้นมาจากผลของกฎฟิสิกส์ล้วนๆ

and a few hydrogen atoms --

และไฮโดรเจนอีกไม่กี่อะตอม

then I think, to me anyway,

ผมคิดกับตัวเอง

it makes me feel incredibly valuable.

มันทำให้ผมรู้สึกถึงคุณค่าอย่างมาก

So that's the LHC.

และ LHC ก็เช่นกัน

The LHC is certainly, when it turns on in summer,

แน่นอนว่า เมื่อ LHC ถูกเดินเครื่องในฤดูร้อน

going to write the next chapter of that book.

มันจะเขียนบทใหม่ของหนังสือเล่มนั้น

And I'm certainly looking forward with

และผมก็กำลังตั้งตารอการเริ่มทำงานของมัน

immense excitement to it being turned on.

ด้วยความตื่นเต้นอย่างที่สุด

Thanks.

ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)