A journey through the mind of an artist | Dustin Yellin

Translator: Altina Korça Reviewer: Erona Mjekiqi

I was raised by lesbians in the mountains,

Unë jam rritur në male nga gra homoseksuale,

and I sort of came like a forest gnome to New York City a while back.

dhe kam dalur si një xhuxhë i pyllit në Nju Jork ca kohë më parë.

(Laughter)

(Qeshje)

Really messed with my head, but I'll get into that later.

Kjo më ka bërë kokën rrëmujë, por do të flas për këtë më vonë.

I'll start with when I was eight years old.

Do filloj me kohën kur isha 8 vjeç.

I took a wood box,

Morra një kuti druri,

and I buried a dollar bill, a pen and a fork inside this box in Colorado.

dhe groposa një dollar, një stilolaps, dhe një pirun brenda në kuti në Kolorado.

Mendova se ndonjë krijesë njerëzore e çuditshme ose alien

And I thought some strange humanoids or aliens in 500 years would find this box

do gjeje kutinë pas 500 vjet e të mësojë se si specia jonë shkëmbente ide,

and learn about the way our species exchanged ideas,

maybe how we ate our spaghetti.

ndoshta edhe se si i hanim shpagetat.

I really didn't know.

Me të vërtetë nuk dija.

Anyway, this is kind of funny,

Gjithsesi, kjo është pak qesharake,

because here I am, 30 years later, and I'm still making boxes.

sepse ja ku jam, 30 vite më vonë, akoma duke krijuar kuti.

Tani, në një moment isha në Havaii--

Now, at some point I was in Hawaii --

më pëlqen të eci dhe të bëj sërf dhe gjëra të tjera të çuditshme,

I like to hike and surf and do all that weird stuff,

and I was making a collage for my ma.

dhe isha duke bërë një kolazh për nënën time

And I took a dictionary and I ripped it up,

Morra një fjalor dhe e shqyeva,

and I made it into a sort of Agnes Martin grid,

dhe bëra një lloj rrjete të Agnes Martin,

dhe derdha ca rrëshirë mbi të dhe një bletë ngeci në të.

and I poured resin all over it and a bee got stuck.

Now, she's afraid of bees and she's allergic to them,

Tani, ajo ka frikë nga bletët dhe është alergjike ndaj tyre,

so I poured more resin on the canvas, thinking I could hide it or something.

pra derdha më shume rrëshirë në kanavacë, duke menduar se mund sa fshihja.

Instead, the opposite happened:

Në vend të kësaj, e kundërta ndodhi:

It sort of created a magnification,

një lloj zmadhimi u krijua,

like a magnifying glass, on the dictionary text.

si një xham zmadhues, në tekstin e fjalorit.

So what did I do? I built more boxes.

E çfarë bëj unë? Ndërtoj më shumë kuti.

This time, I started putting electronics, frogs,

Kësaj here, fillova të vendos aparatura elektronike, bretkosa,

strange bottles I'd find in the street -- anything I could find --

shishe të çuditshme që gjeja në rrugë – çdo gjë që mund të gjeja--

because I was always finding things my whole life,

sepse gjithmonë isha duke gjetur diçka gjatë jetës sime,

and trying to make relationships and tell stories between these objects.

dhe mundohesha të krijoja marrëdhënie dhe tregoj tregime mes këtyre objekteve.

So I started drawing around the objects,

Kështu që fillova të vizatoja përreth objekteve,

and I realized: Holy moly, I can draw in space!

dhe kuptova: mund të vizatojë në hapësirë!

I can make free-floating lines,

Mund të bëj linja që lundrojnë lirshëm,

like the way you would draw around a dead body at a crime scene.

, në mënyrë se si vizatohet përreth trupit të vdekur në një skenë krimi.

So I took the objects out,

Kështu që i nxorra objektet jashtë

and I created my own taxonomy of invented specimens.

dhe krijova taksonominë time të ekzamplarëve që shpikja.

First, botanical -- which you can kind of get a sense of.

Fillimisht, botanike – të cilën mund ta kuptoni.

Then I made some weird insects and creatures.

Pastaj bëra ca insekte dhe krijesa të pazakonta

It was really fun; I was just drawing on the layers of resin.

Ishte shume çejf; isha duke vizatuar në shtresa rrëshire.

And it was cool, because I was actually starting to have shows and stuff,

Dhe ishte shume bukur, pasi që fillova të bëja shfaqje dhe gjëra tjera,

I was making some money, I could take my girlfriend for dinner,

po bëja para, mund të dilja me të dashurën time për darkë,

and like, go to Sizzler.

dhe të shkonim në Sizzler.

It was some good shit, man.

Ishte shumë mirë.

(Laughter)

(Qeshje)

At some point, I got up to the human form,

Në një pikë, erdha deri tek forma njerëzore,

life-size resin sculptures with drawings of humans inside the layers.

skulptura rrëshire me përmasa natyrore dhe vizatime të njerëzve brenda shtresave

This was great, except for one thing:

Gjithçka ishte shkëlqyer, përpos një gjëje:

I was going to die.

Unë do të vdisja.

I didn't know what to do, because the resin was going to kill me.

Nuk dija çfarë të bëja, sepse rrëshira do më vriste.

And I went to bed every night thinking about it.

Shtrihesha në shtrat çdo natë duke menduar për këtë gjë.

So I tried using glass.

Kështu që nisa të provoj xhamin.

I started drawing on the layers of glass,

Fillova të vizatoja në shtresa të xhamit,

almost like if you drew on a window, then you put another window,

sikur se vizaton në një dritare, pastaj e vendos edhe një xham,

and another window, and you had all these windows together

pastaj një tjetër, dhe i ke të gjitha këto dritare së bashku

that made a three-dimensional composition.

të cilat krijojnë një kompozitë tre dimensionale

And this really worked, because I could stop using the resin.

Dhe kjo funksionoi, sepse nuk kisha nevojë të përdori rrëshirën.

So I did this for years,

Këtë e bëra për ca vite,

which culminated in a very large work, which I call "The Triptych."

e cila arriti kulmin e një vepre shumë të madhe, të cilën e thërras “The Triptych”.

"The Triptych" was largely inspired

“The Triptych” u inspirua shumë

by Hieronymus Bosch's "[The] Garden of Earthly Delights,"

prej “The Garden of Earthly Delights” nga Hieronymus Bosch,

which is a painting in the [Museo del] Prado in Spain.

e cila është një pikturë në Museun e Prados në Spanjë

Do you guys know this painting?

A e njihni ju këtë pikturë?

Good, it's a cool painting.

Mirë, është një pikturë e bukur.

It's kind of ahead of its time, they say.

Thojnë se është përpara kohës së vet.

So, "The Triptych." I'll walk you through this piece.

Kështu “The Triptych”. Do iu spjegoj këtë vepër.

It weighs 24,000 pounds.

Peshon 24,000 paund.

It's 18 feet long.

Është e gjatë 5.5 metra.

It's double-sided, so it's 36 feet of composition.

Është e dyanëshme, prandaj është kompozim 11 metërsh.

It's kind of weird.

Është paksa e çuditshme

Well, that's the blood fountain.

Këtu është një shatërvan gjaku.

(Laughter)

(Qeshje)

To the left, you have Jesus and the locusts.

Në anën e majtë, kemi Jezusin dhe gjinkallat.

There's a cave

Ka një shpellë

where all these animal-headed creatures travel between two worlds.

ku disa krijesa me kokë kafshësh udhëtojnë mes dy botëve.

They go from the representational world,

Ato shkojnë nga bota përfaqësuese,

to this analog-mesh underworld, where they're hiding.

në një botë analoge të nëndheshme, ku janë duke u fshehur.

This is where the animal-headed creatures are by the lighthouse,

Këtu, krijesat me kokë kafshësh janë pranë farit,

and they're all about to commit mass suicide into the ocean.

dhe të gjitha janë duke bërë vetëvrasje masive në oqean.

The ocean is made up of thousands of elements.

Oqeani është i përbërë nga mijëra elemente.

Ky është një llog zoti në formë zogu i lidhur për një anije luftarake.

This is a bird god tied up to a battleship.

(Laughter)

(Qeshje)

Billy Graham is in the ocean;

Billy Graham është në oqean;

the Horizon from the oil spill; Waldo; Osama Bin Laden's shelter --

Horizon nga derdhja e naftës; Ualdo; streha e Osama Bin Ladenit –

– ka lloj-lloj gjëra të pazakonta që mund t’i gjeni

there's all kinds of weird stuff that you can find

if you look really hard, in the ocean.

nëse shikoni me vëmendje, në oqean.

Anyway, this is a lady creature.

Gjithsesi, kjo është një krijesë zonjë.

She's coming out of the ocean, and she's spitting oil into one hand

Ajo është duke dalur nga oqeani, dhe duke pështyrë naftë në njërën dorë,

and she has clouds coming out of her other hand.

dhe ka re duke i dalur nga dora tjetër.

Her hands are like scales,

Duart e saj janë si peshore,

and she has the mythological reference of the Earth and cosmos in balance.

dhe ka referencën mitologjike të Tokës dhe kozmosit në ekuilibër.

Pra kjo është njëra anë e “The Triptych.”

So that's one side of "The Triptych."

It's a little narrative thing.

Është një lloj rrëfimi i vogël.

That's her hand that she's spitting into.

Kjo është dora e vetë në të cilën ajo pështyn.

And then, when you go to the other side,

Pastaj, kur kalojmë në anën tjetër,

she has like a trunk, like a bird's beak,

ajo ka një bagazh, si sqep zogu,

and she's spitting clouds out of her trunk.

dhe është duke pështyrë re nga ky bagazh.

Then she has an 18-foot-long serpent's tail that connects "The Triptych."

Pastaj ajo ka një bisht gjarpri të gjatë 5.5 metra i cili bashkon “The Triptych”.

Anyway, her tail catches on fire from the back of the volcano.

Gjithsesi, bishti i saj kapet në flakë nga vullkani.

(Laughter)

(Qeshje)

I don't know why that happened.

Nuk e di përse kjo ka ndodhur.

(Laughter)

(Qeshje)

That happens, you know.

Gjëra që ndodhin.

Her tail terminates in a cycloptic eyeball,

Bishti i saj përfundon në një sy ciklopsi,

made out of 1986 terrorist cards.

i përbërë nga karta të terroristëve nga viti 1986.

Have you guys seen those?

A i keni parë ato ju?

They were made in the 1980's, they're like baseball cards of terrorists.

Ato ishin bërë në vitin 1980, sikur karta bejsbolli, por të terroristëve.

Way ahead of their time.

Shumë përpara kohës së tyre.

(Laughter)

(Qeshje)

That will bring you to my latest project.

Kjo na bie tek projekti im i fundit.

I'm in the middle of two projects:

Jam në mes dy projekteve:

One's called "Psychogeographies."

Njëri quhet “Psychogeographies".

It's about a six-year project to make 100 of these humans.

Ëshë një projekt 6 vjeçar për të bërë 100 nga këta njerëzit.

Each one is an archive of our culture,

Secili prej tyre është një arkivë e kulturës tonë,

through our ripped-up media and matter,

përmes mediave tona të grisura dhe çështjes,

whether it's encyclopedias or dictionaries or magazines.

qoftë enciklopedi ose fjalor ose magazinë.

But each one acts as a sort of an archive in the shape of a human,

Por secila shërben si një lloj magazine në formën e njeriut,

and they travel in groups of 20, 4, or 12 at a time.

dhe udhëtojnë në grupe prej 20, 4, ose 12 copëve në të njëjtën kohë.

They're like cells -- they come together, they divide.

Janë sikur qeliza – ato bashkohen, ato ndahen.

And you kind of walk through them. It's taking me years.

Dhe ju mund të kaloni në to. Më ka marrë mua vite.

Each one is basically a 3,000-pound microscope slide

Secila është një copë mikroskopike e cila peshon 1361 kg.

with a human stuck inside.

me një njeri të ngecur brenda.

This one has a little cave in his chest.

Kjo këtu ka një shpellë në gjoks.

That's his head; there's the chest, you can kind of see the beginning.

Kjo është koka e tij; këtu gjoksi, mund të shihni pak a shumë fillimin.

I'm going to go down the body for you:

Do vazhdoj poshtë trupit për juve.

There's a waterfall coming out of his chest,

Këtu kemi një ujëvarë duke dalë nga gjoksi i tij,

duke mbuluar penisin – ose jo penisin, ose çfarëdo që është,

covering his penis -- or not-penis, or whatever it is,

a kind of androgynous thing.

një gjë androgjene.

I'll take you quickly through these works,

Do iu tregoj këto vepra në shpejtësi,

because I can't explain them for too long.

pasi që nuk mund të ndalem për t’i shpjeguar shumë gjatë.

There are the layers, you can kind of see it.

Këto janë shtresat, mund t’i shihni nga pak.

That's a body getting split in half.

Ky është një trup i ndarë në gjysmë.

This one has two heads,

Kjo këtu ka dy kokë,

and it's communicating between the two heads.

dhe është duke komunikuar mes dy kokëve.

You can see the pills coming out,

Mund të shihni pilulat duke dalë jashtë,

going into one head from this weird statue.

e duke shkuar në kokë nga kjo statujë e çuditshme.

There's a little forest scene inside the chest cavity.

Në pjesën e gjoksit kemi një pyll të vogël.

Can you see that?

A mund ta shihni?

Anyway, this talk's all about these boxes,

Gjithsesi, deri tani kam folur për kuti,

like the boxes we're in.

sikur kutitë në të cilat ne gjendemi.

This box we're in, the solar system is a box.

Kjo kuti në të cilën jemi, sistemi solar është një kuti.

This brings you to my latest box.

Kjo iu bie tek kutia ime më e fundit.

It's a brick box. It's called Pioneer Works.

Është një kuti tullash. Quhet Puna e Pionerëve.

(Cheers)

(Brohoritje)

Inside of this box is a physicist,

Brenda kësaj kutie kemi një fizikan,

a neuroscientist, a painter, a musician,

një neuroshkencëtar, një piktor, një muzikant,

a writer, a radio station, a museum, a school,

një shkrimtarë, një radiostacion, një muze, një shkollë,

a publishing arm to disseminate all the content we make there into the world;

një krah publikues që shpërndan në botë gjithë përmbajtjen të cilën e krijojmë;

a garden.

një kopsht.

We shake this box up,

E shkundim këtë kuti,

and all these people kind of start hitting each other like particles.

dhe të gjithë këta njerëz do të godasin njëri-tjetrin sikur grimca.

And I think that's the way you change the world.

Unë mendoj se kështu ndërrohet bota.

You redefine your insides and the box that you're living in.

E ripërcakton përbërjen tënde dhe kutinë ku je duke jetuar.

And you come together to realize that we're all in this together,

Pastaj bashkohesh për të kuptuar se jemi në këtë gjë së bashku,

that this delusion of difference --

se ky iluzion i diferencave --

this idea of countries, of borders, of religion -- doesn't work.

kjo idea e shteteve, e kufijve, e fesë – nuk funksionon.

We're all really made up of the same stuff, in the same box.

Ne jemi të përbërë nga gjërat e njëjta, në kutinë e njëjtë.

And if we don't start exchanging that stuff sweetly and nicely,

Dhe nëse nuk fillojmë t’i shkëmbejmë këto gjëra të ëmbël dhe me mirësjellje,

we're all going to die real soon.

atëherë të gjithë do të vdesim së shpejti.

Thank you very much.

Faleminderit shumë.

(Applause)

(Brohoritje)