Malte Spitz: Your phone company is watching

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Sokol Dollani Reviewer: Besnik Bleta

Hi. This is my mobile phone.

Përshëndetje! Ky është celulari im.

A mobile phone can change your life,

Një telefon celular mund t'ju ndryshojë jetën

and a mobile phone gives you individual freedom.

dhe njëkohësisht një celular ju jep liri individuale.

With a mobile phone,

Me një celular,

you can shoot a crime against humanity in Syria.

mund të nxirrni në foto një krim kundër njerëzimit në Siri.

With a mobile phone,

Me një celular,

you can tweet a message

mund të cicëroni një mesazh

and start a protest in Egypt.

e të nisni një protestë në Egjipt.

And with a mobile phone,

Dhe me një celular,

you can record a song, load it up to

mund të regjistroni një këngë, ta ngarkoni atë në SoundCloud

SoundCloud and become famous.

e të bëheni të famshëm.

All this is possible with your mobile phone.

Të gjitha këto janë të mundshme me telefonin tuaj celular.

I'm a child of 1984,

Jam një fëmijë i vitit 1984

and I live in the city of Berlin.

dhe jetoj në qytetin e Berlinit.

Let's go back to that time, to this city.

Të kthehemi mbrapa në atë kohë, në këtë qytet!

Here you can see

Këtu mund të shihni

how hundreds of thousands of people

se si me qindra mijëra njerëz

stood up and protested for change.

u ngritën dhe protestuan për ndryshim.

This is autumn 1989,

Bëhet fjalë për vjeshtën e 1989-s.

and imagine that all those people standing up

Imagjinoni sikur të tërë këta njerëz, që u ngritën

and protesting for change had a

dhe protestuan, të kishin një celular

mobile phone in their pocket.

në xhepin e tyre.

Who in the room has a mobile phone with you?

Kush ka celular me vete këtu?

Hold it up.

Ngrijeni lart.

Hold your phones up, hold your phones up!

Ngrijini telefonat tuaj!

Hold it up. An Android, a Blackberry, wow.

Një Android, një Blackberry.

That's a lot. Almost everybody today has a mobile phone.

Shumë. Sot thuajse çdokush ka një celular.

But today I will talk about me and my mobile phone,

Por sot do të flas për veten dhe për telefonin tim

and how it changed my life.

dhe se si ma ndryshoi jetën.

And I will talk about this.

Dhe do të flas për këto këtu.

These are 35,830 lines of information.

Këto janë 35,830 rreshta informacion.

Raw data.

Të dhëna të papërpunuara.

And why are these informations there?

Çne këtu këto informacione?

Because in the summer of 2006,

Sepse në verë të vitit 2006,

the E.U. Commission tabled a directive.

Komisioni i Bashkimit Evropian hartoi një direktivë.

This directive [is] called Data Retention Directive.

Kjo direktivë quhet Direktiva e Ruajtjes së të Dhënave.

This directive says that each phone company in Europe,

Në direktivë thuhet se çdo kompani telefonike në Evropë,

each Internet service company all over Europe,

çdo kompani shërbimesh Interneti anembanë Evropës,

has to store a wide range of information about the users.

duhet të ruajë një gamë të gjerë informacioni rreth përdoruesve.

Who calls whom? Who sends whom an email?

Kë merr tjetri? Kush dërgon një mesazh elektronik?

Who sends whom a text message?

Kush i dërgon një mesazh në tekst tjetrit?

And if you use your mobile phone, where you are.

Dhe ku gjendeni, nëse përdorni celularin tuaj.

All this information is stored for at least six months,

Të gjitha këto informacione ruhen të paktën nga gjashtë muaj

up to two years by your phone company

gjer në dy vjet nga kompania juaj e telefonit,

or your Internet service provider.

ose nga mundësuesi juaj i shërbimeve Interneti (ISP).

And all over Europe, people stood up and said,

Në tërë Evropën, njerëzit u ngritën dhe thanë,

"We don't want this."

"Nuk e duam këtë".

They said, we don't want this data retention.

Ata thanë, "Nuk e duam këtë ruajtje të dhënash.

We want self-determination in the digital age,

Duam vetëpërcaktim në epokën digjitale

and we don't want that phone companies and Internet companies

dhe s'duam që kompanitë telefonike dhe të Internetit

have to store all this information about us.

të ruajnë të gjitha këto informacione rreth nesh.

They were lawyers, journalists, priests,

Pati avokatë, gazetarë, priftërinj.

they all said: "We don't want this."

Të gjithë deklaruan, "Nuk e duam këtë".

And here you can see, like 10 thousands of people

Dhe këtu mund të shihni, ndoshta 10 mijë veta

went out on the streets of Berlin and said,

që dolën në rrugët e Berlinit dhe thanë njëzëri,

"Freedom, not fear."

"Liri, jo frikë".

And some even said, this would be Stasi 2.0.

Madje disa thanë se kjo do të bëhet Stasi 2.0.

Stasi was the secret police in East Germany.

Stasi qe policia sekrete në Gjermaninë Lindore.

And I also ask myself, does it really work?

Gjithashtu e pyes veten, funksionon vërtet?

Can they really store all this information about us?

Vërtet mund t'i ruajnë të gjitha këto të dhëna rreth nesh?

Every time I use my mobile phone?

Çdo herë që përdor celularin tim?

So I asked my phone company, Deutsche Telekom,

Kështu që pyeta kompaninë time të telefonit, Telekomin Gjerman,

which was at that time the largest phone company in Germany,

që në atë kohë ishte kompania më e madhe telefonike në Gjermani

and I asked them, please,

dhe i pyeta, ju lutem,

send me all the information you have stored about me.

më dërgoni të gjitha të dhënat që keni ruajtur për mua.

And I asked them once, and I asked them again,

I pyeta një herë, i pyeta sërish

and I got no real answer. It was only blah blah answers.

dhe s'mora asnjë përgjigje reale. Ishin thjesht përgjigje koti.

But then I said, I want to have this information,

Por pastaj iu thashë, dua t'i kem këto të dhëna,

because this is my life you are protocoling.

sepse po protokolloni jetën time.

So I decided to start a lawsuit against them,

Vendosa të nisja një padi kundër tyre,

because I wanted to have this information.

sepse doja ta kisha këtë informacion.

But Deutsche Telekom said, no,

Por Telekomi Gjerman tha,

we will not give you this information.

"Jo, nuk ta japim këtë informacion".

So at the end, I had a settlement with them.

Në fund, arrita një marrëveshje me ta.

I'll put down the lawsuit

Do të pushoja padinë

and they will send me all the information I ask for.

dhe ata do të më dërgonin të dhënat që iu kërkova.

Because in the mean time,

Sepse ndërkohë,

the German Constitutional Court ruled

Gjykata Kushtetuese Gjermane vendosi

that the implementation of this E.U. directive

se zbatimi i kësaj direktive të BE-së

into German law was unconstitutional.

në ligjin gjerman ishte jokushtetues.

So I got this ugly brown envelope

Ndaj mora këtë zarf të shëmtuar ngjyrë kafe

with a C.D. inside.

me një CD brenda.

And on the C.D., this was on.

Dhe CD-ja përmbante këto.

Thirty-five thousand eight hundred thirty lines of information.

35,830 rreshta informacion.

At first I saw it, and I said, okay,

Në fillim e pashë dhe thashë,

it's a huge file. Okay.

"Dakord, është një dosje gjigande. "

But then after a while I realized,

Por pas një farë kohe kuptova,

this is my life.

kjo është jeta ime.

This is six months of my life,

Këto janë gjashtë muaj të jetës sime

into this file.

brenda në këtë dosje.

So I was a little bit skeptical, what should I do with it?

Isha pak skeptik. Ç'të bëja me të?

Because you can see where I am,

Sepse mund të shihni ku jam,

where I sleep at night,

ku fle natën

what I am doing.

dhe çfarë po bëj.

But then I said, I want to go out with this information.

Por pastaj thashë, dua të dal publikisht me këtë informacion.

I want to make them public.

Dua t'i bëj publike.

Because I want to show the people what does data retention mean.

Sepse dua t'iu tregoj njerëzve se çfarë nënkupton ruajtja e të dhënave.

So together with Zeit Online and Open Data City, I did this.

Së bashku me Zeit Online dhe Open Data City, bëra këtë.

This is a visualization of six months of my life.

Ky është një vizualizim i gjashtë muajve të jetës sime.

You can zoom in and zoom out,

Mund ta afroni, ta largoni,

you can wind back and fast forward.

mund të ktheheni mbrapa e të ecni para.

You can see every step I take.

Mund të shihni çdo hap që bëj.

And you can even see

Madje mund të shihni

how I go from Frankfurt by train

si shkoj me tren nga Frankfurti

to Cologne, and how often I call in between.

në Këln dhe sa shpesh telefonoj mes këtij intervali.

All this is possible with this information.

Krejt kjo është e mundshme me këtë informacion.

That's a little bit scary.

Është pak e frikshme.

But it is not only about me.

Por s'është vetëm për mua.

It's about all of us.

Është për të tërë ne.

First, it's only like, I call my wife and she calls me,

Fillimish, marr vetëm gruan time dhe ajo më merr mua

and we talk to each other a couple of times.

dhe flasim disa herë me njëri-tjetrin.

And then there are some friends calling me,

Pastaj më telefonojnë disa miq

and they call each other.

dhe ata marrin njëri-tjetrin.

And after a while you are calling you,

Dhe pastaj ju merrni ata

and you are calling you, and you have this great

dhe ata juve dhe krijohet

communication network.

një rrjet i madh komunikimi.

But you can see how your people are communicating with each other,

Por mund ta shihni si njerëzit tuaj komunikojnë me njëri-tjetrin,

what times they call each other, when they go to bed.

në ç'kohë telefonojnë njëri-tjetrin, kur shkojnë të flenë.

You can see all of this.

Mund t'i shihni të gjitha këto.

You can see the hubs, like who are the leaders in the group.

Mund të vështroni qendrat, se kush janë udhëheqësit në grup.

If you have access to this information,

Nëse mund të hyni në këto të dhëna,

you can see what your society is doing.

mund të shihni se çfarë bën shoqëria juaj.

If you have access to this information,

Nëse mund të hyni në këto të dhëna,

you can control your society.

mund ta kontrolloni shoqërinë tuaj.

This is a blueprint for countries like China and Iran.

Ky është një model për vendet si Kina dhe Irani.

This is a blueprint how to survey your society,

Ky është një model si të mbikëqyret shoqëria,

because you know who talks to whom,

sepse dini se kush flet me njërin, apo tjetrin,

who sends whom an email, all this is possible

kush i dërgon mesazh elektronik kujt, krejt kjo është e mundshme,

if you have access to this information.

nëse mund të hyni në këto të dhëna.

And this information is stored for at least six months

Në Europë këto informacione ruhen të paktën

in Europe, up to two years.

për gjashtë muaj, e gjer në dy vite.

Like I said at the beginning,

Siç thashë në fillim,

imagine that all those people on the streets of Berlin

përfytyroni sikur të gjithë ata njerëz në rrugët e Berlinit

in autumn of 1989

në vjeshtën e vitit 1989

had a mobile phone in their pocket.

të kishin një celular në xhepin e tyre.

And the Stasi would have known who took part at this protest,

Dhe Stasi do të kish ditur se kush mori pjesë në atë protestë,

and if the Stasi would have known

dhe po ta kish ditur Stasi

who are the leaders behind it,

se cilët janë drejtuesit pas saj,

this may never have happened.

ajo mund të mos kish ndodhur kurrë.

The fall of the Berlin Wall would maybe not [have been] there.

Rënia e Murit të Berlinit mund të mos ishte kryer.

And in the aftermath, also not the fall of the Iron Curtain.

Dhe si pasojë, as rënia e Perdes së Hekurt.

Because today, state agencies and companies

Sot, agjencitë dhe kompanitë shtetërore

want to store as much information as they can get about us,

duan të ruajnë sa më tepër të dhëna rreth nesh që të munden,

online and offline.

në linjë dhe jashtë linje.

They want to have the possibility to track our lives,

Duan të kenë mundësinë të gjurmojnë jetët tona

and they want to store them for all time.

dhe duan t'i ruajnë tërë kohës.

But self-determination and living in the digital age

Por mes vetëpërcaktimit dhe ekzistencës në epokën digjitale

is no contradiction.

nuk ka kontradiktë.

But you have to fight for your self-determination today.

Por sot duhet të luftosh për vetëpërcaktim.

You have to fight for it every day.

Për të duhet luftuar përditë.

So, when you go home,

Kur të shkoni në shtëpi,

tell your friends

u thoni miqve tuaj

that privacy is a value of the 21st century,

se privatësia është një vlerë e shek. 21-të

and it's not outdated.

dhe nuk është vjetruar.

When you go home, tell your representative

Kur të shkoni në shtëpi, u thoni përfaqësuesve tuaj

only because companies and state agencies have the possibility

se thjesht pse kompanitë dhe agjencitë shtetërore kanë mundësinë

to store certain information, they don't have to do it.

të ruajnë një informacion të caktuar, s'kanë pse ta bëjnë.

And if you don't believe me,

Nëse s'më besoni,

ask your phone company what information they store about you.

pyesni kompaninë tuaj telefonike se çfarë informacioni kanë ruajtur për ju.

So, in the future, every time you use your mobile phone,

Në të ardhmen, sa herë që të përdorni celularin,

let it be a reminder to you

të sillni në mend

that you have to fight for self-determination in the digital age.

se duhet të luftoni për vetëpërcaktim në epokën digjitale.

Thank you.

Ju faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)