Jessica Jackley: Poverty, money -- and love

Translator: Helena Bedalli Reviewer: Valbona Bushi

The stories we tell about each other

Historitë që tregojmë për njëri-tjetrin

matter very much.

kanë shumë vlerë.

The stories we tell ourselves about our own lives matter.

Historitë që i tregojme vetes për jetën tonë kanë vlerë.

And most of all,

Dhe mbi të gjitha,

I think the way that we participate in each other's stories

Unë mendoj se mënyra si marrim pjesë në tregimet e njëri-tjetrit

is of deep importance.

ka rëndësi të madhe.

I was six years old

Unë isha gjashtë vjeç

when I first heard stories about the poor.

kur dëgjova për herë të parë tregime për të varfërit.

Now I didn't hear those stories from the poor themselves,

Tani, unë nuk i kam dëgjuar këto histori nga të varfërit vetë,

I heard them from my Sunday school teacher

I dëgjova ato nga mësuesi i shkollës së të dielës

and Jesus, kind of via my Sunday school teacher.

dhe Jezusi, me anë të mësuesit të kishës.

I remember learning that people who were poor

Mbaj mend që mësova se njerëzve të varfër

needed something material --

u duhej diçka materiale

food, clothing, shelter -- that they didn't have.

ushqim, veshje, strehim - te cilat nuk i kishin.

And I also was taught, coupled with that,

Po ashtu mësova, së bashku me të,

that it was my job -- this classroom full of five and six year-old children --

se ishte puna ime - kjo klasë plot me fëmijë pesë dhe gjashtë vjeçare -

it was our job, apparently, to help.

ishte puna jonë, me sa duket, të ndihmonim.

This is what Jesus asked of us.

Kjo ishtë ajo që Jezusi kërkoi prej nesh.

And then he said, "What you do for the least of these, you do for me."

Dhe pastaj ai tha, "Çfarëdo të bëni së paku, ju e bëni për mua."

Now I was pretty psyched.

Tani, u frymëzova goxha.

I was very eager to be useful in the world --

Unë kam qenë shumë e etur të jem e dobishme në botë.

I think we all have that feeling.

Mendoj se ne të gjithë e kemi atë ndjenjë.

And also, it was kind of interesting that God needed help.

Dhe gjithashtu, ishte interesante që Perëndia kishte nevojë për ndihmë.

That was news to me,

Ky ishte lajm për mua ,

and it felt like it was a very important thing to get to participate in.

dhe ndjeva se pjesëmarja në të ishte një gjë shumë e rëndësishme.

But I also learned very soon thereafter

Por po ashtu shumë shpejt paskësaj mësova

that Jesus also said, and I'm paraphrasing,

se Jezusi gjithashtu tha, dhe po e parafrazoj,

the poor would always be with us.

të varfërit do të jenë gjithmonë me ne.

This frustrated and confused me;

Ky më irritoi dhe hutoi.

I felt like I had been just given a homework assignment

Unë ndjeva sikur sapo më ishte dhënë një detyrë shtëpie

that I had to do, and I was excited to do,

që duhej të bëja, dhe isha e ngazëllyer ta bëja atë,

but no matter what I would do, I would fail.

por pavarësisht nga përpjeket e mia, unë do të dështoja.

So I felt confused, a little bit frustrated and angry,

Pra, u ndjeva e hutuar, pak e pashpresë dhe e zemëruar,

like maybe I'd misunderstood something here.

si ndoshta unë do të kem keqkuptuar diçka këtu.

And I felt overwhelmed.

Dhe u trondita.

And for the first time,

për herë të parë,

I began to fear this group of people

fillova të kem frikë nga ky grup njerëzish

and to feel negative emotion towards a whole group of people.

dhe të kem ndjenja negative ndaj një grupi të tërë njerëzish.

I imagined in my head, a kind of long line of individuals

Në mëndjen time imagjinova një rresht të gjatë individësh

that were never going away, that would always be with us.

që kurrë nuk do të ishin larg, që gjithmonë do të jenë me ne.

They were always going to ask me to help them and give them things,

Ata vazhdimisht do të më kerkonin t'i ndihmoja dhe t'i jepja gjëra,

which I was excited to do,

të cilën isha e ngazëllyer ta bëja,

but I didn't know how it was going to work.

por unë nuk e dija se si do të funksionte.

And I didn't know what would happen when I ran out of things to give,

Dhe s'e dija se ç'do të ndodhte kur të më mbaroheshin gjërat për të dhënë,

especially if the problem was never going away.

veçanërisht nëse problemi nuk do zhdukej kurre.

In the years following,

Në vitet në vijim,

the other stories I heard about the poor growing up

tregime të tjera që kam dëgjuar për të varfërit

were no more positive.

nuk ishin më pozitive.

For example, I saw pictures and images

Për shembull, pashë fotografi dhe imazhe

frequently of sadness and suffering.

shpesh te trishtimi dhe vuajtje.

I heard about things that were going wrong in the lives of the poor.

Dëgjova për gjëra që nuk po shkonin mire në jetën e të varfërve.

I heard about disease, I heard about war --

Dëgjova për sëmundjet. Dëgjova për luftrat.

they always seemed to be kind of related.

Gjithnje duket të jetë nje lloj lidhje.

And in general,

Dhe në përgjithësi,

I got this sort of idea

Krijova këtë lloj ideje

that the poor in the world lived lives

që të varfërit në botë kanë jetuar jetë

that were wrought with suffering and sadness,

te mbrujtura me vuajtje dhe trishtim,

devastation, hopelessness.

shkatërrim, pashpresë.

And after a while, I developed what I think many of us do,

Dhe pas një kohe, unë zhvillova atë që mendoj se e bëjnë shumë prej nesh,

is this predictable response,

është kjo përgjigje e parashikueshme,

where I started to feel bad every time I heard about them.

ku fillova të ndihem keq çdo herë sa dëgjoja për ta.

I started to feel guilty for my own relative wealth,

Fillova të ndjehem fajtore për pasurinë time relativisht,

because I wasn't doing more, apparently, to make things better.

sepse unë nuk po bëja më shumë, me sa duket, për t'i përmirësuar gjërat.

And I even felt a sense of shame because of that.

Bile, ndjeja edhe një ndjenjë turpi për shkak të kësaj.

And so naturally,

Dhe në mënyrë të natyrshme,

I started to distance myself.

Unë fillova të distancoj veten.

I stopped listening to their stories

Ndala se dëgjuari historitë e tyre

quite as closely as I had before.

aq ngushtë si më parë.

And I stopped expecting things to really change.

Dhe nuk prisja që gjërat të ndryshonin me të vërtetë.

Now I still gave -- on the outside it looked like I was still quite involved.

Tani, përsëri unë dhashë. Në pamjen e jashtme dukesha mjaft e përfshirë.

I gave of my time and my money,

Dhashë kohën dhe paratë e mia.

I gave when solutions were on sale.

I dhashë kur zgjidhjet ishin në shitje.

The cost of a cup of coffee can save a child's life, right.

Kostoja e një filxhan kafe mund të shpëtojë jetën e fëmijës, e drejtë.

I mean who can argue with that?

Do të thoja, kush mund të argumentojë me këtë?

I gave when I was cornered, when it was difficult to avoid

I dhashë kur s'kisha ç'të bëja, kur ishte e vështirë të shmangesha

and I gave, in general, when the negative emotions built up enough

dhe dhashë, në përgjithësi, kur më ishin mbledhur shume ndjenja negative

that I gave to relieve my own suffering,

dhashe për të lehtësuar vuajtjet e mia personale,

not someone else's.

jo të dikujt tjetër.

The truth be told, I was giving out of that place,

Të them të vërtetën, kjo ishte arsyeja e dhënies,

not out of a genuine place of hope

jo nga një burim i vërtetë shprese

and excitement to help and of generosity.

dhe gjallerie për të ndihmuar dhe bujarie.

It became a transaction for me,

Ai u bë një transaksion për mua,

became sort of a trade.

u bë një lloj tregtie.

I was purchasing something --

Unë po blija diçka.

I was buying my right to go on with my day

Po blija të drejtën për të vazhduar ditën time

and not necessarily be bothered by this bad news.

dhe jo domosdoshmërisht të shqetësohesha nga ky lajm i keq.

And I think the way that we go through that sometimes

Dhe mendoj se mënyra sesi shkojmë përmes saj nganjëherë

can, first of all,

mund, para së gjithash,

disembody a group of people, individuals out there in the world.

te shkëpuse një grup njerëzish, individë në botë.

And it can also turn into a commodity,

Dhe gjithashtu mund të kthehet në një mall,

which is a very scary thing.

që është një gjë shumë e frikshme.

So as I did this, and as I think many of us do this,

Pra, siç e bëra unë, dhe siç mendoj se shumë prej nesh e bëjnë këtë,

we kind of buy our distance,

ne blejmë distancën,

we kind of buy our right to go on with our day.

ne blejmë të drejtën tonë për të vazhduar ditën tonë.

I think that exchange can actually get in the way of the very thing that we want most.

Unë mendoj se këmbimi në fakt mund të pengojë tamam atë gjë që ne duam më shumë.

It can get in the way of our desire

Mund të pengojë dëshirën tonë

to really be meaningful and useful in another person's life

për t'u bërë me të vërtetë i rëndësishëm dhe i dobishëm në jetën e një personi

and, in short to love.

dhe, me pak fjalë, të duash.

Thankfully, a few years ago, things shifted for me

Fatmirësisht, disa vjet më parë, gjërat ndryshuan për mua

because I heard this gentleman speak, Dr. Muhammad Yunus.

pasi dëgjova flalimin e Dr Muhammad Yunus.

I know many in the room probably know exactly who he is,

e di që ndoshta shumë nga ju e dini saktësisht se kush është ai,

but to give the shorthand version

por për të dhënë versionin e shkurtuar

for any who have not heard him speak,

për ndonjë që nuk e ka dëgjuar atë duke folur,

Dr. Yunus won the Nobel Peace Prize a few years ago

Dr Junus fitoi Çmimin Nobel për Paqe disa vite më parë

for his work pioneering modern microfinance.

për punën e tij si pionier i mikrofinancimit modern.

When I heard him speak, it was three years before that.

Kur dëgjova fjalimin e tij, ishte tre vjet përpara kesaj.

But basically, microfinance -- if this is new to you as well --

Por në thelb, mikrofinancimi - nëse kjo është e re për edhe ju, -

think of that as financial services for the poor.

mendojeni si sherbime financiare për të varfërit.

Think of all the things you get at your bank

Mendoni të gjitha gjërat që ju beni me bankën tuaj

and imagine those products and services

dhe imagjinoni ato produkte dhe shërbime

tailored to the needs of someone living on a few dollars a day.

të përshtatura për nevojat e dikujt që jeton me pak dollarë në ditë.

Dr. Yunus shared his story,

Dr Junus tregoi historinë e tij,

explaining what that was,

duke shpjeguar se çfarë ishte,

and what he had done with his Grameen Bank.

dhe atë që kishte bërë me Bankën e tij Grameen.

He also talked about, in particular, microlending,

Gjithashtu ai foli, në veçanti, për mikrokredite,

which is a tiny loan

e cila është një kredi e vogël

that could help someone start or grow a business.

që mund të ndihmonte dikë të fillonte ose të rriste biznesin.

Now, when I heard him speak, it was exciting for a number of reasons.

Tani, kur degjova fjalimin e tij, ai ishte emocionues për një numër arsyesh.

First and foremost, I learned about this new method of change in the world

Së pari dhe më kryesorja, mësova në lidhje me këtë metodë të re të ndryshimit në botë

that, for once, showed me, maybe,

që, më tregoi për herë të pare se, mund te kete,

a way to interact with someone

një mënyrë për të bashkëvepruar me dikë

and to give, to share of a resource in a way that wasn't weird

për të dhënë dhe për të ndarë te mirat në mënyrë te pamistershme

and didn't make me feel bad --

dhe nuk me bëri të ndihem keq.

that was exciting.

Kjo ishte emocionuese.

But more importantly, he told stories about the poor

Por më e rëndësishmja, ai tregoi histori për të varfërit

that were different than any stories I had heard before.

që ishin të ndryshme nga çdo histori që kisha dëgjuar deri atehere.

In fact, those individuals he talked about who were poor was sort of a side note.

Në fakt, individët e varfër për të cilët foli, ishin diçka anësore.

He was talking about strong, smart,

Ai po fliste për të fortët, të zgjuarit,

hardworking entrepreneurs who woke up every day

sipërmarrës që zgjoheshin çdo mengjes

and were doing things to make their lives and their family's lives better.

e përpiqeshin të ndertonin një jetë më të mirë per vete dhe familjen e tyre.

All they needed to do that more quickly and to do it better

E vetmja gjë që kishin nevojë për ta bërë këtë më shpejt e më mirë

was a little bit of capital.

ishte pak kapital.

It was an amazing sort of insight for me.

Kjo depërtoi në menyre të mahnitshme tek une.

And I, in fact, was so deeply moved by this --

Dhe, unë, në fakt, u gjallërova aq shume nga kjo,

it's hard to express now how much that affected me --

është e vështirë ta shpreh tani sa shumë me ndikoi,

but I was so moved that I actually quit my job a few weeks later,

por u nxita në ate mënyrë që në fakt lashë punën disa javë më vonë,

and I moved to East Africa

dhe vajta në në Afrikën Lindore

to try to see for myself what this was about.

të shihja me syte e mi se çfare ishte.kjo

For the first time, actually, in a long time

Për herë të parë, në të vërtetë, për një kohë të gjatë

I wanted to meet those individuals, I wanted to meet these entrepreneurs,

doja të takoj keta individë, këto sipërmarrës,

and see for myself what their lives were actually about.

dhe shoh me syte e mi se si është jeta e tyre në të vërtetë.

So I spent three months in Kenya, Uganda and Tanzania

Kështu që kalova tre muaj në Kenia, Uganda dhe Tanzani

interviewing entrepreneurs that had received 100 dollars

duke intervistuar sipërmarrës që kishin marrë 100 dollarë

to start or grow a business.

për të filluar ose rritur nje biznes.

And in fact, through those interactions,

Dhe në fakt, përmes këtyre maredhenieve,

for the first time, I was starting to get to be friends

për herë të parë, unë fillova të miqesohem

with some of those people in that big amorphous group out there

me disa njerëz të atij grupi të madh amorf

that was supposed to be far away.

që mendohej të ishte shumë larg.

I was starting to be friends and get to know their personal stories.

Unë fillova të miqesohem dhe të njihen me historite e tyre personale.

And over and over again,

Dhe pa pushim,

as I interviewed them and spent my days with them,

ndersa intervistoja dhe kaloja ditët e mia me ta,

I did hear stories of life change

kam dëgjuar histori të ndryshimit te jetës

and amazing little details of change.

dhe detaje të mahnitshme të ndryshimit.

So I would hear from goat herders

Kështu dëgjova nga barinjte e dhenve

who had used that money that they had received to buy a few more goats.

që kishin përdorur parane e marrë për të blerë disa dhi më shumë.

Their business trajectory would change.

Trajektorja e biznesit të tyre do të ndryshonte.

They would make a little bit more money;

Ata do të bëjnë para pak më shumë.

their standard of living

Standardi i tyre i jeteses

would shift and would get better.

do ndryshoje e do të bëhet më i mirë.

And they would make really interesting little adjustments in their lives,

e do të bëjnë ndryshime të vogla vërtet interesante në jetën e tyre,

like they would start to send their children to school.

si do të fillojnë të dërgojnë fëmijët e tyre në shkollë.

They might be able to buy mosquito nets.

mund të jenë në gjendje të blejnë rrjeta kundër mushkonjave.

Maybe they could afford a lock for the door and feel secure.

Ndoshta mund të përballojnë një çeles për derën e të ndjehen të sigurt.

Maybe it was just that they could put sugar in their tea

Ndoshta vetëm sa të mund t'i hedhin sheqer çajit

and offer that to me when I came as their guest

dhe të ma ofrojne mua kur vajta si mysafire

and that made them feel proud.

dhe që i bëri ata të ndjehen krenarë.

But there were these beautiful details, even if I talked to 20 goat herders in a row,

Por ishin këto detaje të bukura, edhe në se bisedova me 20 barinj rresht,

and some days that's what happened --

dhe disa ditë kjo ndodhi -

these beautiful details of life change

këto detaje të bukura të ndryshimit te jetës

that were meaningful to them.

që ishin të rëndësishme për ta.

That was another thing that really touched me.

Tjetër gjë që me të vërtetë më preku.

It was really humbling to see for the first time,

U ndjeva vërtet modeste se për herë të parë,

to really understand

e kuptova me të vërtet

that even if I could have taken a magic wand and fixed everything,

se, edhe nëse unë kisha një shkop magjik dhe rregulloja çdo gjë,

I probably would have gotten a lot wrong.

Unë ndoshta do të kisha bere shumë gjëra gabim.

Because the best way for people to change their lives

Sepse mënyra më e mirë që njerëzit të ndryshojne jetën e tyre

is for them to have control and to do that in a way that they believe is best for them.

është që të kenë kontroll e ta bëjnë këtë në mënyrën që besojnë se është më mirë për ta.

So I saw that and it was very humbling.

E pashë kete dhe u ndjeva shumë modeste.

Anyway, another interesting thing happened while I was there.

Gjithsesi, një gjë tjetër interesante ndodhi, ndërsa isha atje.

I never once was asked for a donation,

asnjëherë kurrë s'mu kërkua ndonjë donacion,

which had kind of been my mode, right.

e cila kishte qenë disi menyra ime, e drejtë.

There's poverty, you give money to help --

Ka varfëri, ti i jep para për të ndihmuar.

no one asked me for a donation.

Askush nuk më kërkoi një donacion.

In fact, no one wanted me to feel bad for them at all.

Në fakt, askush nuk donte që unë të ndihesha keq për ta.

If anything, they just wanted to be able to do more of what they were doing already

Nëse ndonjë gjë, ata vetëm kërkonin të ishin në gjendje të bënin më shumë ne atë që ishin duke bërë tashmë

and to build on their own capabilities.

dhe të ndërtonin mbi aftësitë e tyre.

So what I did hear, once in a while,

Pra, ajo që dëgjova, ndonjeherë,

was that people wanted a loan --

ishte se njerëzit kërkonin një hua -

I thought that sounded very reasonable and really exciting.

Mendova se dukej shumë e arsyeshme dhe me të vërtetë emocionuese.

And by the way, I was a philosophy and poetry major in school,

E meqë ra fjala, unë kam studiuar filozofi dhe letersi ne shkollë,

so I didn't know the difference between profit and revenue when I went to East Africa.

kështu që nuk e dija dallimin në mes të fitimit dhe të ardhurave, kur shkova në Afrikën Lindore.

I just got this impression that the money would work.

pata vetëm përshtypjen se paratë do të punonin.

And my introduction to business

Dhe fillimi i biznesit

was in these $100 little infuses of capital.

ishte në këto shuma te vogla 100 dollarshe.

And I learned about profit and revenue, about leverage, all sorts of things,

Dhe mësova për fitimin dhe të ardhurat, për kredite, të gjitha llojet e gjërave,

from farmers, from seamstresses, from goat herders.

nga fermerët, rrobaqepëset, barinjte e dhenve.

So this idea

Pra, kjo ide

that these new stories of business and hope

që këto histori të reja të biznesit dhe shpreses

might be shared with my friends and family,

mund t'i ndaja me familjen dhe miqtë e mi,

and through that, maybe we could get some of the money that they needed

e nepermjet kesaj, ndoshta mund të gjenim një pjesë të parave që ata kishin nevojë

to be able to continue their businesses as loans,

si kredi, për të vazhduar bizneset e tyre,

that's this little idea that turned into Kiva.

kjo ide e vogel u kthye në Kiva.

A few months later, I went back to Uganda

Disa muaj më vonë, unë u ktheva në Uganda

with a digital camera and a basic website

me një aparat dixhital dhe një faqe interneti bazë

that my partner, Matthew, and I had kind of built,

që kisha ndërtuar me partnerin tim, Matthew,

and took pictures of seven of my new friends,

dhe nxora të fotografi shtatë nga shokët e mi,

posted their stories, these stories of entrepreneurship, up on the website,

vendosa tregimet e tyre të sipërmarrjes, në faqen e internetit,

spammed friends and family and said, "We think this is legal.

bezdisa miqtë dhe familjen e i thashe: "Ne mendojmë se kjo është e ligjshme.

Haven't heard back yet from SEC on all the details,

Nuk kam marre pergjigje ende nga KSHZ-ja për të gjitha detajet,

but do you say, do you want to help participate in this,

por si thoni, nese doni të ndihmoni të merrni pjesë në këtë,

provide the money that they need?"

mund të siguroni paratë që kanë nevojë? "

The money came in basically overnight.

Parate erdhën brenda natës.

We sent it over to Uganda.

Ne i dërguam ato në Uganda.

And over the next six months, a beautiful thing happened;

Dhe gjatë gjashtë muajve të ardhshëm, ndodhi një gjë e bukur;

the entrepreneurs received the money,

sipërmarrësit i morrën të hollat,

they were paid, and their businesses, in fact, grew,

ata u paguan, dhe bizneset e tyre, në fakt, u rriten,

and they were able to support themselves

dhe ata ishin në gjendje të mbështetnin veten

and change the trajectory of their lives.

dhe të ndryshonin trajektoren e jetës së tyre.

In October of '05,

Në tetor të '05,

after those first seven loans were paid,

pasi ishin paguar shtatë kredite e para,

Matt and I took the word beta off of the site.

Une dhe Mat hoqem fjalën beta jashtë të faqes se internetit.

We said, "Our little experiment has been a success.

Thame, "eksperimenti ynë ishte një sukses.

Let's start for real." That was our official launch.

Le të fillojmë për së vërteti. "Kjo ishte zyrtarisht futja .

And then that first year, October '05 through '06,

Dhe pastaj që vitin e parë, tetor '05 deri '06,

Kiva facilitated $500,000 in loans.

Kiva leshoi 500.000 $ në kredi.

The second year, it was a total of 15 million.

Ne vitin e dytë, ishte një total prej 15 milionësh.

The third year, the total was up to around 40.

Në vitin e tretë, numri i përgjithshëm ishte deri në rreth 40.

The fourth year, we were just short of 100.

Në vitin e katërt, ne ishim shumë afër 100.

And today, less than five years in,

Deri sot, më pak se pesë vjet nga nisja,

Kiva's facilitated

Kiva ka lehtësuar

more than 150 million dollars, in little 25-dollar bits,

më shumë se 150 milionë dollarë, në shuma të vogla 25-dollarshe,

from lenders and entrepreneurs --

nga huadhënësit dhe sipërmarrësit -

more than a million of those, collectively in 200 countries.

më shumë se një milion e tyre, kolektivisht në 200 vende.

So that's where Kiva is today, just to bring you right up to the present.

Pra, këtu është Kiva sot, sa për tju sjellë deri në të tashmen.

And while those numbers and those statistics

Dhe ndërsa ato numra dhe ato statistikat

are really fun to talk about and they're interesting,

janë me të vërtetë kënaqësi dhe interesante për të folur,

to me, Kiva's really about stories.

për mua, Kiva eshte me të vërtetë për historite.

It's about retelling

Eshte per te ritreguar

the story of the poor,

historine e të varfërve,

and it's about giving ourselves

me dhënien vetes

an opportunity to engage

një mundësi për t'u angazhuar

that validates their dignity,

qe vërteton dinjitetin e tyre,

validates a partnership relationship,

provon një marrëdhënie partneriteti,

not a relationship that's based

jo një marrëdhënie që është e bazuar

on the traditional sort of donor beneficiary

mbi natyrën tradicionale te përfituesit të dhurates

weirdness that can happen.

e pazakontë që të ndodhë.

But instead a relationship that can promote respect

Por një marrëdhënie që promovon respektin

and hope

dhe shpresen

and this optimism

dhe ky optimizëm

that together we can move forward.

që ne të shkojmë përpara së bashku.

So what I hope is that,

Pra, ajo që shpresoj është se,

not only can the money keep flowing forth through Kiva --

jo vetëm që paratë vazhdojne te levizin nëpermjet Kiva -

that's a very positive and meaningful thing --

kjo është një gjë shumë pozitive dhe kuptimplote -

but I hope Kiva can blur those lines, like I said,

por shpresoj qe Kiva mund zvogeloje dallimet siç thashe,

between the traditional rich and poor categories

mes kategorive tradicionale te te pasurve dhe të varfërve

that we're taught to see in the world,

qe jemi mësuar të shohim në botë,

this false dichotomy of us and them, have and have not.

këtë ndarje në dy pjesë të rreme prej nesh dhe tyre, kanë dhe nuk kanë.

I hope that Kiva can blur those lines.

unë shpresoj se Kiva mund ti zbuse këto kufij.

Because as that happens,

Sepse, ndërsa ndodh kjo,

I think we can feel free to interact

mendoj se mund të ndihemi të lirë për të bashkëvepruar

in a way that's more open, more just and more creative,

në një mënyrë më te hapur, më te drejtë e më krijuese,

to engage with each other and to help each other.

për t'u angazhuar dhe për të ndihmuar njëri-tjetrin.

Imagine how you feel

Mendoni si do ndjeheni

when you see somebody on street who is begging

kur shihni dikë që po lyp në rrugë

and you're about to approach them.

dhe jeni gati ti perqaseni atyre.

Imagine how you feel;

Mendoni si do ndjeheni

and then imagine the difference when you might see somebody

Dhe pastaj imagjinoni dallimin kur mund të shihni dikë

who has a story of entrepreneurship and hard work

i cili ka një histori të sipermarjes dhe nje punë të madhe

who wants to tell you about their business.

qe dëshiron t'ju tregojë për biznesin e vet.

Maybe they're smiling, and they want to talk to you about what they've done.

Ndoshta te buzeqeshur duan të bisedojnë me ju për atë që kanë bërë.

Imagine if you're speaking with somebody

Mendoni se ju jeni duke folur me dikë

who's growing things and making them flourish,

qe rrit gjëra dhe i bën ato të lulëzojnë,

somebody who's using their talents

dikush që përdor talentin e vet

to do something productive,

për të prodhuar diçka,

somebody who's built their own business from scratch,

dikush që ka ndërtuar biznesin e vet nga e para,

someone who is surrounded by abundance,

dikush që është i rrethuar nga bollëku,

not scarcity,

jo nga mangesite.

who's in fact creating abundance,

i cili në fakt po e krijon bollëkun,

somebody with full hands with something to offer,

dikush me duart plot me diçka për të ofruar,

not empty hands

jo duar bosh

asking for you to give them something.

duke kërkuar që ju t'i jepni atyre diçka.

Imagine if you could hear a story you didn't expect

Imagjinoni nëse ju mund të dëgjoni një histori qe nuk e prisni

of somebody who wakes up every day

te dikujt qe zgjohet çdo ditë

and works very, very hard to make their life better.

dhe punon shumë, shumë per të bere jetën e tyre më te mirë.

These stories can really change the way that we think about each other.

Këto tregime me të vërtetë të ndryshojnë mënyrën se si ne mendojmë për njëri-tjetrin.

And if we can catalyze

Dhe nëse ne mund të përshpejtojmë

a supportive community to come around these individuals

një komunitet mbështetës rreth këtyre individëve

and to participate in their story

e të marrim pjesë në historinë e tyre

by lending a little bit of money,

duke i dhene ca para hua,

I think that can change the way we believe in each other

Unë mendoj se mund të ndryshojë mënyrën se si besojmë në njëri-tjetrin

and each other's potential.

dhe ne potencialin e njëri-tjetrit.

Now for me, Kiva is just the beginning.

Tani për mua, Kiva është vetëm fillimi.

And as I look forward to what is next,

Dhe ndersa me zor pres çdo te ndodhe ne te ardhmen,

it's been helpful to reflect on the things I've learned so far.

ishtë e dobishme të reflektoja mbi gjërat që kam mësuar deri tani.

The first one is, as I mentioned, entrepreneurship was a new idea to me.

E para është, siç e përmenda, sipërmarrja është një ide e re për mua.

Kiva borrowers, as I interviewed them and got to know them over the last few years,

Huamarrësit e Kiva, që intervistova dhe njoha gjatë viteve të fundit,

have taught me what entrepreneurship is.

më kanë mësuar se çfarë është sipërmarrja.

And I think, at its core, it's deciding that you want your life to be better.

Dhe mendoj se, në thelbin e vet, është te vendosesh se do qe jeta jote të jetë më e mirë.

You see an opportunity

Ju shikoni një mundësi,

and you decide what you're going to do to try to seize that.

dhe vendosni se çfarë përpjekjesh do të bëni për të kapur atë.

In short, it's deciding that tomorrow can better than today

Me pak fjalë, është te vendosesh që e nesërmja të jete më e mirë se e sotmja

and going after that.

dhe t'i shkosh pas kësaj.

Second thing that I've learned is that loans are a very interesting tool for connectivity.

Gjëja e dytë që unë kam mësuar është se kreditë janë një mjet shumë interesant për lidhje.

So they're not a donation.

Pra ato nuk janë donacion.

Yeah, maybe it doesn't sound that much different.

Yeah, ndoshta ajo nuk ndihet shumë e ndryshme.

But in fact, when you give something to someone

Por në fakt, kur ju jepni diçka dikujt

and they say, "Thanks," and let you know how things go,

dhe ata thonë, "Faleminderit", e ju bejne të ditur si shkojnë gjërat,

that's one thing.

kjo është një gjë.

When you lend them money, and they slowly pay you back over time,

Kur ju jep hua para, dhe ata ngadalë ju paguajne me kalimin e kohës,

you have this excuse to have an ongoing dialogue.

justifikon një dialog të vazhdueshëm.

This continued attention -- this ongoing attention --

Kjo vëmendje e vazhdueshme,

is a really big deal

është diçka vërtetë e madhe

to build different kinds of relationships among us.

për të ndërtuar marrëdhënie të ndryshme midis nesh.

And then third, from what I've heard from the entrepreneurs I've gotten to know,

Dhe pastaj e treta, nga ajo që dëgjova nga sipërmarrësit që njoha,

when all else is equal,

kur çdo gjë tjetër është e barabartë,

given the option to have just money to do what you need to do,

po te jepet zgjedhja që të kene vetëm para për të bërë atë që ju duhet të bëjne,

or money plus the support and encouragement

ose para plus mbështetjen dhe inkurajimin

of a global community,

e komunitetit botëror,

people choose the community plus the money.

njerëzit zgjedhin komunitetin plus para.

That's a much more meaningful combination, a more powerful combination.

Ky është një kombinim shumë më kuptimplotë, një kombinim më i fuqishem.

So with that in mind, this particular incident

Pra, me këtë në mendje, ky incident i veçantë

has led to the things that I'm working on now.

ka çuar në gjërat që jam duke punuar tani.

I see entrepreneurs everywhere now, now that I'm tuned into this.

Unë shoh sipërmarrës kudo tani, tani që jam përshtatur në këtë.

And one thing that I've seen

Dhe një gjë që kam parë

is there are a lot of supportive communities that already exist in the world.

është se ka shumë komunitete mbështetëse që ekzistojnë tashmë në botë.

With social networks,

Me rrjetet sociale,

it's an amazing way, growing the number of people that we all have around us

kjo është një mënyrë e mrekullueshme, numri i njerëzve që kemi rreth nesh rritet

in our own supportive communities, rapidly.

me shpejtësi në komunitetet tona mbështetëse.

And so, as I have been thinking about this,

Dhe kështu, duke menduar në lidhje me këtë,

I've been wondering: how can we engage these supportive communities

kam berë pyetjen: si mund të angazhohen këto komunitete mbështetës

to catalyze even more entrepreneurial ideas

te nxise edhe më shumë ide sipërmarrëse

and to catalyze all of us

dhe te nxitemi ne të gjithë

to make tomorrow better than today?

për të bërë te nesërmen më mirë se te sotshmen?

As I've researched what's going on in the United States,

Siç kam hulumtuar çfarë po ndodh në SHBA,

a few interesting little insights have come up.

kam hasur disa njohuri paksa interesante.

So one is that, of course, as we all might expect,

Pra, njëra është që, natyrisht, mund ta presim,

many small businesses in the U.S. and all over the world

shumë biznese të vogla në SHBA dhe në të gjithë botën

still need money to grow and to do more of what they want to do

ende kane nevojë për para qe të rriten dhe të bëjnë më shumë për atë që duan të bëjnë,

or they might need money during a hard month.

ose mund të kenë nevojë per të holla gjatë një muaj të vështirë.

But there's always a need for resources close by.

Por ka gjithmonë një nevojë për burime afër.

Another thing is, it turns out,

Një gjë tjetër është, siç rezulton,

those resources don't usually come from the places you might expect --

këto burime, nuk vijnë nga vende që mund të presim -

banks, venture capitalists,

banka, sipërmarrje kapitalistëve ,

other organizations and support structures --

organizatat e tjera dhe strukturat mbështetëse -

they come from friends and family.

ato vijnë nga familjet dhe miqtë.

Some statistics say 85 percent or more of funding for small businesses

Disa statistika thonë se 85 për qind ose më shumë e financimit për bizneset e vogla

comes from friends and family.

vijnë nga familjet dhe miqtë.

That's around 130 billion dollars a year --

Kjo është rreth 130 miliardë dollarë në vit.

it's a lot.

Është shumë.

And third, so as people are doing this friends and family fundraising process,

Dhe e treta, ndërsa njerëzit po mbledhin fonde nga miqtë dhe familja,

it's very awkward, people don't know exactly what to ask for,

është shumë e vështirë, njerëzit nuk e dinë tamam se çfarë të kërkojne,

how to ask, what to promise in return,

si të pyesin, çfarë të premtojmë në kthim,

even though they have the best of intentions

madje mendohet se ata kanë qëllimet më të mira

and want to thank those people that are supporting them.

dhe duan të falënderojne ata njerëz që i mbështesin.

So to harness the power of these supportive communities in a new way

Pra, për të shfrytëzuar fuqinë e këtyre komuniteteve mbështetës në një mënyrë të re

and to allow entrepreneurs to decide for themselves

dhe për të lejuar sipërmarrësit të vendosin vete

exactly what that financial exchange should look like,

pikërisht si duhet të duket këmbimit financiar,

exactly what fits them and the people around them,

pikërisht atë që i përshtatet atyre dhe njerëzve rreth tyre,

this week actually,

aktualisht këtë javë,

we're quietly doing a launch of Profounder,

ne, qetesisisht, po bëjmë leshimin e Profounder,

which is a crowd funding platform for small businesses to raise what they need

e cila është një platformë e financimit ne grup për bizneset e vogla për të rritur shumat qe kanë nevojë

through investments from their friends and family.

nëpërmjet investimeve nga miqtë dhe familjet.

And it's investments, not donations, not loans,

Dhe keto janë investime, jo donacione, kredi,

but investments that have a dynamic return.

por investime që kanë një kthim dinamik.

So the mapping of participating in the story,

Keshtu qe historia e pjesëmarrjes në të,

it actually flows with the up and down.

në fakt shkon lart e poshtë.

So in short, it's a do-it-yourself tool

Pra me pak fjalë, kjo është një mjet për ta bërë vetë

for small businesses to raise these funds.

për bizneset e vogla për të rritur këto fonde.

And what you can do is go onto the site, create a profile,

Dhe atë që mund të bëni është të shkoni në këtë faqe interneti, krijojni një profil,

create investment terms in a really easy way.

lehtësisht krijojni kushtet e investimeve.

We make it really, really simple for me

Ne e bëjmë atë vërtet, shume të thjeshtë për mua

as well as anyone else who wants to use the site.

si edhe kushdo tjetër që dëshiron të përdorë këtë faqe interneti.

And we allow entrepreneurs to share a percentage of their revenues.

Dhe ne i lejojmë sipërmarrësit të ndajnë një përqindje te të ardhurave të tyre.

They can raise up to a million dollars

Ata mund të shtohen deri në një milion dollarë

from an unlimited number of unaccredited, unsophisticated investors --

nga një numër i pakufizuar investitorësh te thjeshtë të pa akredituar, -

everyday people, heaven forbid --

njerëzit te zakonshëm, -

and they can share those returns over time --

dhe të ndajnë fitimin me kalimin e kohës -

again, whatever terms they set.

përsëri, pavarësisht nga kushteve që ata vendosin.

As investors choose to become involved

Ndersa investitorët zgjedhin të marrin pjese ne kete

based on those terms,

bazuar në ato kushte,

they can either take their rewards back as cash,

ata mund ose të marrin shpërblimet e tyre si para në dorë,

or they can decide in advance

ose mund të vendosin paraprakisht

to give those returns away to a non-profit.

t'i bejne donacion fitimet tek nje shoqeri jo-fitimprurëse.

So they can be a cash, or a cause, investor.

Kështu ata mund të jenë investitor ne të holla, apo ne një kauze,

It's my hope that this kind of tool can show anybody who has an idea

Shpresoj se ky lloj mjeti mund t'i tregojë kujtdo qe ka një ide

a path to go do what they want to do in the world

një rrugë për të bërë atë që duan të bëjnë në botë

and to gather the people around them that they already have,

dhe për të mbledhur njerëzit e tyre rreth vetes,

the people that know them best

njerëzit që i njohin me mirë ata

and that love them and want to support them,

që i duan ata dhe dëshirojnë t'i mbështesin,

to gather them to make this happen.

t'i mbledhin ata për të realizuar këtë.

So that's what I'm working on now.

Pra, me këtë po punoj tani.

And to close, I just want to say, look these are tools.

Dhe për ta mbyllur, dua të them vetëm, se këto janë mjete.

Right now, Profounder's right at the very beginning,

Tani për tani, Profounder eshte në fillimet e veta,

and it's very palpable; it's very clear to me, that it's just a vessel, it's just a tool.

dhe është shumë e dukshme, shumë e qartë për mua, se kjo është vetëm një anije, është vetëm një mjet.

What we need are for people to care, to actually go use it,

Ajo që ne kemi nevojë është qe njerëzit te deshirojne që në fakt ta përdorin atë,

just like they've cared enough to use Kiva

ashtu siç paten interes te madh të përdorin Kiva

to make those connections.

për të bërë ato lloj lidhjesh.

But the good news is I don't think I need to stand here and convince you to care --

Por një lajm i mirë është që nuk mendoj se kam nevojë të qëndrojmë këtu dhe t'ju bind që te interesoheni.

I'm not even going to try.

As qe do ta marr mundimin,

I don't think, even though we often hear,

Unë nuk mendoj se, edhe pse shpesh dëgjojmë,

you know, hear the ethical and moral reasons,

arsye etike dhe morale,

the religious reasons,

arsye fetare,

"Here's why caring and giving will make you happier."

"Ja pse te kujdesesh dhe te japesh do të bëjnë të lumtur."

I don't think we need to be convinced of that. I think we know;

Unë nuk mendoj se duhet të bindemi për këtë. Mendoj se e dimë.

in fact, I think we know so much,

Në fakt, unë mendoj se e dimë kaq shumë,

and it's such a reality

dhe është një realitet i tillë

that we care so deeply,

se jemi aq të interesuar,

that in fact, what usually stops us

që në fakt, ajo që zakonisht na ndalon

is that we're afraid to try and to mess up,

është frika se do të prishim pune,

because we care so very much about helping each other

sepse deshirojme aq shumë të ndihmojme njëri-tjetrin

and being meaningful in each other's lives.

e te behemi kuptimplotë në jetën e njëri-tjetrit.

So what I think I can do today,

Pra, ajo që mendoj se mund të bëj sot,

that best thing I can give you --

Gjëja më e mirë që mund t'ju jap -

I've given you my story, which is the best I can do.

Ju kam dhënë historine time, gjeja më e mire që mund të bëj.

And I think I can remind us that we do care.

Dhe mendoj se mund t'ju kujtoj se ne duam.

I think we all already know that.

Unë mendoj se të gjithë e dimë tashmë.

And I think we know that love is resilient enough

Dhe mendoj se e dimë qe dashuria është mjaft elastike

for us to get out there and try.

që të na bëje te provojme.

Just a sec.

një sec.

(Applause)

(Duartrokitje)

Thanks.

Falemnderit

(Applause)

(Duartrokitje)

Thanks.

Falemnderit

(Applause)

(Duartrokitje)

For me, the best way to be inspired to try

Për mua, mënyra më e mirë për t'u frymëzuar qe të provoj

is to stop and to listen

është të ndaloj dhe të dëgjoj

to someone else's story.

historinë e dikujt tjetër.

And I'm grateful that I've gotten to do that here at TED.

Dhe jam mirënjohëse që erdha ta bëj këtu në TED.

And I'm grateful that whenever I do that,

Dhe jam mirënjohëse se sa herë që e bëj këtë,

guaranteed, I am inspired --

unë frymëzohem, ju garantoj,

I am inspired by the person I am listening to.

Unë frymëzohem nga personi që po dëgjoj.

And I believe more and more every time I listen

Dhe besoj gjithnje më shumë çdo herë qe e dëgjoj

in that that person's potential to do great things in the world

në mundesine e atij personi për të bërë gjëra të mëdha në botë

and in my own potential to maybe help.

dhe në potencialin tim për të ndihmuar ndoshta atë.

And that --

Dhe kjo -

forget the tools, forget the moving around of resources --

mos llogarisni mjetet, apo lëvizjen e burimeve

that stuff's easy.

ato jane gjera te lehta

Believing in each other,

Besimi tek njëri-tjetri,

really being sure when push comes to shove

të kuptosh vërtetë kur mbeshtetja te shtyn

that each one of us can do amazing things in the world,

që secili prej nesh mund të bëjë gjëra të mahnitshme në botë,

that is what can make our stories into love stories

kjo është ajo që mund t'i kthejë historite tona në histori te deshires

and our collective story

dhe historine tonë te perbashket

into one that continually perpetuates hope

në një të tillë që vazhdimisht përjetëson shpresë

and good things for all of us.

dhe gjëra të mira për të gjithë ne.

So that, this belief in each other,

Pra, besimi te njëri-tjetri,

knowing that without a doubt

te jesh i bindur per te

and practicing that every day in whatever you do,

dhe ta praktikosh çdo ditë në çdo gjë që bën,

that's what I believe will change the world and make tomorrow better than today.

kjo është ajo që besoj se do të ndryshojë botën dhe do t'a beje te nesërmen më të mirë se te sotshmen.

Thank you.

Falemnderit

(Applause)

(Duartrokitje)