Jessica Jackley: Poverty, money -- and love

Translator: Hasmik Saturyan Reviewer: Gohar Khachatryan

The stories we tell about each other

Այն պատմությունները, որ մենք պատմում ենք միմյանց մասին,

matter very much.

մեծ նշանակություն ունեն:

The stories we tell ourselves about our own lives matter.

Մեր սեփական կյանքի մասին պատմությունները, որ պատմում ենք ինքներս մեզ, նշանակություն ունեն:

And most of all,

Եվ ամենակարևորը,

I think the way that we participate in each other's stories

ես կարծում եմ, որ այն, թե ինչպես ենք մենք մասնակցում մեկս մյուսի պատմությանը,

is of deep importance.

մեծ կարևորություն ունի:

I was six years old

Ես վեց տարեկան էի,

when I first heard stories about the poor.

երբ առաջին անգամ աղքատների մասին պատմություններ լսեցի:

Now I didn't hear those stories from the poor themselves,

Ես այդ պատմություններն անձամբ աղքատներից չէի լսում,

I heard them from my Sunday school teacher

ես լսում էի դրանք իմ կիրակնօրյա դպրոցի ուսուցչից

and Jesus, kind of via my Sunday school teacher.

և Հիսուսից՝ իհարկե իմ կիրակնօրյա դպրոցի ուսուցչի միջոցով:

I remember learning that people who were poor

Ես հիշում եմ, որ սովորում էինք, թե աղքատության մեջ գտնվող մարդիկ

needed something material --

ինչ-որ նյութական բանի կարիք ունեն՝

food, clothing, shelter -- that they didn't have.

սնունդ, հագուստ, կացարան, որ նրանք չունեին:

And I also was taught, coupled with that,

Եվ դրա հետ միասին, ես հիշում եմ, որ սովորել եմ,

that it was my job -- this classroom full of five and six year-old children --

որ իմ պարտականությունն էր` ամենայն հավանականությամբ, այդ լսարանը լցրած հինգից վեց տարեկան բոլոր երեխաների

it was our job, apparently, to help.

պարտականությունն էր՝ օգնել նրանց:

This is what Jesus asked of us.

Ահա, թե ինչ էր Հիսուսը մեզանից պահանջում:

And then he said, "What you do for the least of these, you do for me."

Իսկ հետո նա ասաց. «Այն, ինչ դուք անում եք նրանց համար, դուք անում եք ինձ համար»:

Now I was pretty psyched.

Ես, պետք է ասել, բավականին ոգևորված էի:

I was very eager to be useful in the world --

Շատ էի ուզում օգտակար լինել աշխարհին:

I think we all have that feeling.

Կարծում եմ, մենք բոլորս էլ ունենում ենք այս զգացումը:

And also, it was kind of interesting that God needed help.

Մյուս կողմից էլ, մի տեսակ հետաքրքիր էր, որ Աստված օգնության կարիք ուներ:

That was news to me,

Դա ինձ համար նորություն էր,

and it felt like it was a very important thing to get to participate in.

ու այնպիսի տպավորություն էր, որ շատ կարևոր էր այդ գործին մասնակցություն ունենալ:

But I also learned very soon thereafter

Բայց շատ շուտով ես ևս մի բան սովորեցի՝

that Jesus also said, and I'm paraphrasing,

այն, որ Հիսուսն ասել է, թե

the poor would always be with us.

մեզ մեջ միշտ էլ աղքատներ կլինեն:

This frustrated and confused me;

Սա ինձ հիասթափեցրեց ու խառնաշփոթի ենթարկեց:

I felt like I had been just given a homework assignment

Այնպիսի տպավորություն էր, թե ինձ հենց նոր տնային առաջադրանք էին հանձնարարել,

that I had to do, and I was excited to do,

որը ես պիտի կատարեի, ինչի կապակցությամբ շատ ոգևորված էի,

but no matter what I would do, I would fail.

բայց ինչ էլ չանեի, անհաջողության էի մատնված:

So I felt confused, a little bit frustrated and angry,

Այսպիսով, ես շփոթված, մի փոքր հիասթափված ու զայրացած էի,

like maybe I'd misunderstood something here.

կարծես մի բան սխալ էի հասկացել:

And I felt overwhelmed.

Ես ինձ գերբեռնված էի զգում:

And for the first time,

Եվ առաջին անգամ,

I began to fear this group of people

ես սկսեցի վախենալ մարդկանց այդ խմբից

and to feel negative emotion towards a whole group of people.

և բացասական էմոցիաներ զգալ մարդկանց մի ամբողջ խմբի հանդեպ:

I imagined in my head, a kind of long line of individuals

Ես մտքումս անհատների մի տեսակ երկար շղթա էի պատկերացնում,

that were never going away, that would always be with us.

որոնք երբեք չէին անհետանալու և միշտ մեզ հետ էին լինելու:

They were always going to ask me to help them and give them things,

Նրանք ինձ անընդհատ խնդրելու էին, որ իրենց օգնեմ և բարիքներ տամ,

which I was excited to do,

ինչը ես իհարկե ուրախ էի անել,

but I didn't know how it was going to work.

բայց չգիտեի, թե ինչպես էր դա օգնելու իրավիճակին:

And I didn't know what would happen when I ran out of things to give,

Ես նաև չգիտեի, թե ինչ էր լինելու, երբ ես էլ ոչինչ չունենայի տալու,

especially if the problem was never going away.

հատկապես, որ խնդիրն երբևէ լուծելի չէր:

In the years following,

Հաջորդ տարիներին

the other stories I heard about the poor growing up

աղքատության աճի վերաբերյալ պատմությունները

were no more positive.

էլ ավելի հուսահատեցնող էին:

For example, I saw pictures and images

Օրինակ՝ ես տեսա նկարներ ու պատկերներ,

frequently of sadness and suffering.

որոնցում հիմնականում տխրություն ու տառապանք էր:

I heard about things that were going wrong in the lives of the poor.

Ես իմացա շատ բաների մասին, որ վատ էին աղքատների կյանքում:

I heard about disease, I heard about war --

Ես իմացա հիվանդությունների, պատերազմների մասին:

they always seemed to be kind of related.

Դրանք ինձ միշտ մի տեսակ կապված են թվացել:

And in general,

Եվ ընդհանուր առմամբ,

I got this sort of idea

ինձ մոտ այնպիսի տպավորություն ստեղծվեց,

that the poor in the world lived lives

որ աղքատների ապրած կյանքը

that were wrought with suffering and sadness,

լի է տխրությամբ և տառապանքով,

devastation, hopelessness.

դատարկությամբ ու հուսալքությամբ:

And after a while, I developed what I think many of us do,

Եվ շուտով իմ մոտ առաջացավ, իմ կարծիքով, շատերին ծանոթ

is this predictable response,

և կանխատեսելի արձագանք՝

where I started to feel bad every time I heard about them.

ես սկսեցի վատ զգալ ամեն անգամ, երբ լսում էի նրանց մասին:

I started to feel guilty for my own relative wealth,

Ես սկսեցի մեղավոր զգալ ինձ իմ հարաբերական հարստության համար,

because I wasn't doing more, apparently, to make things better.

որովհետև ես, փաստորեն, բավական բան չէի անում իրավիճակը շտկելու համար:

And I even felt a sense of shame because of that.

Եվ ես անգամ ամաչում էի դրա համար:

And so naturally,

Այսպիսով, ես սկսեցի

I started to distance myself.

աստիճանաբար հեռանալ այդ իրականությունից:

I stopped listening to their stories

Ես դադարեցի լսել նրանց պատմություններն

quite as closely as I had before.

այնքան ուշադիր, ինչքան առաջ:

And I stopped expecting things to really change.

Եվ ես դադարեցի հավատալ, որ իրավիճակն իրոք մի օր կփոխվի:

Now I still gave -- on the outside it looked like I was still quite involved.

Բայց ես դեռ տալիս էի: Կողքից այնպիսի տպավորություն էր, թե ես դեռ ներգրավված էի:

I gave of my time and my money,

Ես տալիս էի իմ գումարներն ու ժամանակը:

I gave when solutions were on sale.

Ես վճարում էի պատրաստի լուծումների համար:

The cost of a cup of coffee can save a child's life, right.

Մի բաժակ սուրճի գնով իրոք կարելի է երեխայի կյանք փրկել:

I mean who can argue with that?

Նկատի ունեմ՝ ո՞վ կարող է վիճարկել դա:

I gave when I was cornered, when it was difficult to avoid

Ես տալիս էի, երբ խուսափելը դժվար էր, ու այլ ելք չկար,

and I gave, in general, when the negative emotions built up enough

և տալիս էի ընդհանրապես, երբ բացասական էմոցիաներն այնքան էին կուտակվում,

that I gave to relieve my own suffering,

որ ստիպված էի զուտ սեփական տառապանքիս վերջ տալու

not someone else's.

համար անել դա:

The truth be told, I was giving out of that place,

Եթե անկեղծ լինենք, դա էր իմ տալու պատճառը,

not out of a genuine place of hope

ոչ թե իրական հույսը

and excitement to help and of generosity.

կամ առատաձեռնությունն ու օգնելու մեծ ցանկությունը:

It became a transaction for me,

Դա ինձ համար գործարք դարձավ,

became sort of a trade.

առևտրի պես մի բան:

I was purchasing something --

Ես ինչ-որ բան էի գնում:

I was buying my right to go on with my day

Ես գնում էի իմ իրավունքը ապրել իմ օրը

and not necessarily be bothered by this bad news.

և չանհանգստանալ այդ վատ լուրերի մասին:

And I think the way that we go through that sometimes

Եվ ես կարծում եմ, որ այն, թե ինչպես ենք մենք երբեմն անցնում դրա միջով,

can, first of all,

կարող է, առաջին հերթին,

disembody a group of people, individuals out there in the world.

ապամարմնավորել մարդկանց մի խումբ, աշխարհում ապրող մի շարք անհատներ:

And it can also turn into a commodity,

Դա կարող է նաև ապրանքի վերածվել,

which is a very scary thing.

ինչը շատ վախենալու բան է:

So as I did this, and as I think many of us do this,

Այսպիսով, երբ ես անում էի սա, ու ես մտածում եմ, որ մեզանից շատերն անում են,

we kind of buy our distance,

մենք մի տեսակ մեզ համար հեռավորություն ենք գնում,

we kind of buy our right to go on with our day.

մեր օրն հանգիստ շարունակելու իրավունք:

I think that exchange can actually get in the way of the very thing that we want most.

Ես մտածում եմ, որ այս փոխանակումն իրականում խանգարում է մեզ հասնել այն բանին, որ մենք ամենաշատն ենք ուզում:

It can get in the way of our desire

Դա կարող է խանգարել մեր ցանկությունը՝

to really be meaningful and useful in another person's life

իսկապես անհրաժեշտ ու օգտակար լինել մեկ այլ մարդու կյանքում,

and, in short to love.

իսկ եթե ավելի կարճ լինենք՝ սիրել:

Thankfully, a few years ago, things shifted for me

Ես շնորհակալ եմ, որ իրերն փոխվեցին ինձ համար մի քանի տարի առաջ,

because I heard this gentleman speak, Dr. Muhammad Yunus.

քանի որ ես լսեցի պարոն Մուհամադ Յունուսի խոսքը:

I know many in the room probably know exactly who he is,

Ես գիտեմ, որ շատերն այստեղ շատ լավ գիտեն, թե նա ով է,

but to give the shorthand version

բայց նրան կարճ ներկայացնելու համար

for any who have not heard him speak,

ցանկացած մարդուն, ով չի լսել նրա խոսքը, ասեմ, որ

Dr. Yunus won the Nobel Peace Prize a few years ago

Պ-ն Յունուսը պարգևատրվել է խաղաղության Նոբելյան մրցանակով մի քանի տարի առաջ,

for his work pioneering modern microfinance.

ժամանակակից միկրոֆինանսավորմումը սկզբնավորող իր աշխատանքի համար:

When I heard him speak, it was three years before that.

Ես նրան լսել եմ դրանից երեք տարի առաջ:

But basically, microfinance -- if this is new to you as well --

Որպես այդպիսին, միկրոֆինանսավորումը, եթե սա էլ է նոր ձեզ համար,

think of that as financial services for the poor.

կարելի է համարել ֆինանսական ծառայություններ աղքատների համար:

Think of all the things you get at your bank

Մտածեք այն ամենի մասին, ինչ դուք ստանում եք ձեր բանկում,

and imagine those products and services

և պատկերացրեք այդ ապրանքներն ու ծառայությունները՝

tailored to the needs of someone living on a few dollars a day.

համապատասխանեցված մեկի պահանջներին, ով օրական մի քանի դոլարով է ապրում:

Dr. Yunus shared his story,

Պարոն Յունուսը պատմեց իր պատմությունը՝

explaining what that was,

բացատրելով, թե ինչ էր դա,

and what he had done with his Grameen Bank.

և թե ինչ է նա արել իր Grameen Bank-ի միջոցով:

He also talked about, in particular, microlending,

Նա նաև առանձնահատուկ նշեց միկրովարկերի մասին,

which is a tiny loan

որոնք փոքրիկ վարկեր են,

that could help someone start or grow a business.

որ կարող են օգնել բիզնես սկսել կամ զարգացնել այն:

Now, when I heard him speak, it was exciting for a number of reasons.

Նրա խոսքը շատ հետաքրքիր էր մի շարք պատճառներով:

First and foremost, I learned about this new method of change in the world

Առաջինն այն է, որ ես իմացա աշխարհը փոխելու այս նոր մեթոդի մասին,

that, for once, showed me, maybe,

որն առաջին անգամ ինձ ցույց տվեց

a way to interact with someone

մեկի հետ համագործակցելու և

and to give, to share of a resource in a way that wasn't weird

ռեսուրսներով կիսվելու, դրանք տալու մի ձև, որ տարօրինակ չէր,

and didn't make me feel bad --

ու որից ես ինձ վատ չէի զգում:

that was exciting.

Դա հիասքանչ էր:

But more importantly, he told stories about the poor

Բայց ինչն ավելի կարևոր է, նա պատմեց պատմություններ աղքատների մասին,

that were different than any stories I had heard before.

որոնք տարբերվում էին իմ մինչ այդ լսած պատմություններից:

In fact, those individuals he talked about who were poor was sort of a side note.

Իրականում, այն աղքատ մարդիք, որոնց մասին նա խոսում էր, մի տեսակ ուրիշ էին:

He was talking about strong, smart,

Նա խոսում էր ուժեղ, խելացի,

hardworking entrepreneurs who woke up every day

աշխատասեր ձեռներեցների մասին, որոնք արթնանում էին ամեն առավոտ

and were doing things to make their lives and their family's lives better.

և ինչ-որ բան էին անում իրենց ու իրենց ընտանիքների կյանքը բարելավելու համար:

All they needed to do that more quickly and to do it better

Այն, ինչ անհրաժեշտ էր նրանց դա ավելի արագ ու ավելի լավ անելու համար

was a little bit of capital.

մի փոքր կապիտալն էր:

It was an amazing sort of insight for me.

Դա ինձ համար մի զարմանալի նորություն էր:

And I, in fact, was so deeply moved by this --

Եվ իրականում, ես խորապես ազդվեցի դրանից.

it's hard to express now how much that affected me --

դժվար է բացատրել, թե ինչ մեծ ազդեցություն ունեցավ դա ինձ վրա,

but I was so moved that I actually quit my job a few weeks later,

բայց փաստորեն, ես այնքան էի ազդվել, որ մի քանի շաբաթից թողեցի աշխատանքս

and I moved to East Africa

ու տեղափոխվեցի Արևելյան Աֆրիկա՝

to try to see for myself what this was about.

փորձելու համար ինքս պարզել, թե ինչպիսին է իրավիճակը:

For the first time, actually, in a long time

Փաստորեն, երկար ժամանակի ընթացքում առաջին անգամ

I wanted to meet those individuals, I wanted to meet these entrepreneurs,

ես ուզում էի տեսնել այդ անհատներին, այդ ձեռներեցներին,

and see for myself what their lives were actually about.

ինքս տեսնել, թե ինչպիսին է նրանց կյանքը:

So I spent three months in Kenya, Uganda and Tanzania

Այսպիսով ես երեք ամիս անցկացրեցի Քենիայում, Ուգանդայում և Տանզանիայում՝

interviewing entrepreneurs that had received 100 dollars

զրուցելով այն ձեռներեցների հետ, որոնք 100 դոլար էին ստացել

to start or grow a business.

բիզնես սկսելու կամ զարգացնելու համար:

And in fact, through those interactions,

Եվ իրականում, այդ շփման միջոցով

for the first time, I was starting to get to be friends

ես առաջին անգամ ընկերացա

with some of those people in that big amorphous group out there

մարդկանց հետ, որոնք պատկանում էին այն մեծ ամորֆ խմբին,

that was supposed to be far away.

որ ենթադրաբար գտնվում է մեզանից շատ-շատ հեռու:

I was starting to be friends and get to know their personal stories.

Ես ընկերացա նրանց հետ ու ծանոթացա նրանց անձնական պատմություններին:

And over and over again,

Եվ նորից ու նորից,

as I interviewed them and spent my days with them,

զրուցելով նրանց հետ ու միասին ժամանակ անցկացնելով,

I did hear stories of life change

ես կյանքի բեկման պատմություններ էի լսում

and amazing little details of change.

ու այդ փոփոխությունների զարմանալի փոքրիկ մանրուքներ:

So I would hear from goat herders

Այսպիսով, ես իմանում էի հովիվների մասին,

who had used that money that they had received to buy a few more goats.

որոնք իրենց ստացած գումարն օգտագործել էին ևս մի քանի այծ գնելու համար:

Their business trajectory would change.

Փոխվում էր նրանց բիզնեսի հետագիծը:

They would make a little bit more money;

Նրանք ավելի շատ գումար էին աշխատում:

their standard of living

Նրանց կյանքի ստանդարտները

would shift and would get better.

տեղաշարժվում էին, դառնում ավելի բարձր:

And they would make really interesting little adjustments in their lives,

Եվ նրանք իրոք հետաքրքիր փոքր շտկումներ էին մտցնում իրենց կյանքում.

like they would start to send their children to school.

օրինակ՝ սկսում էին իրենց երեխաներին դպրոց ուղարկել:

They might be able to buy mosquito nets.

Նրանք կարող էին մոծակներին դիմակայելու համար ցանցեր գնել:

Maybe they could afford a lock for the door and feel secure.

Միգուցե նրանք կարող էին իրենց թույլ տալ դռան կողպեք գնել ու իրենց ապահով զգալ:

Maybe it was just that they could put sugar in their tea

Կամ միգուցե նրանք ուղղակի կարող էին իրենց թեյի մեջ շաքարավազ լցնել

and offer that to me when I came as their guest

և այն ինձ առաջարկել, երբ ես նրանց այցելում էի,

and that made them feel proud.

ու սա նրանց համար հպարտության առիթ էր:

But there were these beautiful details, even if I talked to 20 goat herders in a row,

Բայց այս գեղեցիկ մանրուքները միշտ առկա էին, եթե անգամ ես զրուցեի 20 հովիվի հետ իրար հետևից,

and some days that's what happened --

ինչը և շատ ժամանակ պատահում էր,

these beautiful details of life change

կյանքի փոփոխության այս գեղեցիկ մանրուքները,

that were meaningful to them.

կարևոր էին նրանց համար:

That was another thing that really touched me.

Դա ևս մի բան էր, որ շատ հուզեց ինձ:

It was really humbling to see for the first time,

Իրոք խոնարհեցնող էր առաջին անգամ տեսնել,

to really understand

իսկապես հասկանալ,

that even if I could have taken a magic wand and fixed everything,

որ եթե անգամ ես կարողանայի կախարդական փայտիկ վերցնել ու շտկել ամեն ինչ,

I probably would have gotten a lot wrong.

ես, միևնույն է, շատ բան սխալ կանեի:

Because the best way for people to change their lives

Որովհետև կյանքը փոխելու ամենալավ ձևն այն է,

is for them to have control and to do that in a way that they believe is best for them.

որ մարդիկ իրենք կառավարեն իրենց կյանքը և վարվեն այնպես, ինչպես, իրենց կարծիքով ավելի լավ կլինի իրենց համար:

So I saw that and it was very humbling.

Այսպիսով ես տեսա դա, և դա շատ խոնարհեցնող էր:

Anyway, another interesting thing happened while I was there.

Ամեն դեպքում, մեկ այլ հետաքրքիր բան պատահեց մինչ ես այնտեղ էի:

I never once was asked for a donation,

Ինձ ոչ մի անգամ չխնդրեցին նվիրատվություն անել,

which had kind of been my mode, right.

ինչն այն էր, ինչ ես միշտ արել էի:

There's poverty, you give money to help --

Եթե կա աղքատություն, դու գումար ես տալիս, որպեսզի օգնես:

no one asked me for a donation.

Ոչ ոք ինձանից նվիրատվություն չխնդրեց:

In fact, no one wanted me to feel bad for them at all.

Իրականում, ոչ ոք բացարձակ չէր ուզում, որ ես իրենց համար վատ զգայի:

If anything, they just wanted to be able to do more of what they were doing already

Միակ բանը, որ նրանք ուզում էին, այն էր, որ կարողանան անել ավելին քան արդեն անում էին

and to build on their own capabilities.

և մեծացնեն սեփական հնարավորությունները:

So what I did hear, once in a while,

Այսպիսով, ես այստեղ վերջապես լսեցի, որ

was that people wanted a loan --

մարդիկ վարկ էին ուզում.

I thought that sounded very reasonable and really exciting.

իմ կարծիքով դա շատ խելամիտ ու հիացմունքի արժանի է:

And by the way, I was a philosophy and poetry major in school,

Եվ իմիջիայլոց, դպրոցում ես փիլիսոփայություն և պոեզիա էի ուսումնասիրում,

so I didn't know the difference between profit and revenue when I went to East Africa.

այնպես որ, ես չգիտեի, թե ինչ տարբերություն կա շահույթի ու եկամտի միջև, երբ գնում էի Արևելյան Աֆրիկա:

I just got this impression that the money would work.

Ինձ մոտ ուղղակի այնպիսի տպավորություն էր, որ գումարը կօգնի։

And my introduction to business

Բիզնեսի մասին իմ պատկերացումն

was in these $100 little infuses of capital.

այդ փոքրիկ 100 դոլարանոց կապիտալի ներդրումների մեջ էր:

And I learned about profit and revenue, about leverage, all sorts of things,

Եվ ես սովորեցի շահույթի և եկամտի, վճարունակության, նման շատ բաների մասին

from farmers, from seamstresses, from goat herders.

ֆերմերներից, դերձակներից ու հովիվներից:

So this idea

Այսպիսով այն միտքը,

that these new stories of business and hope

որ բիզնեսի և հույսի այս նոր պատմությունները

might be shared with my friends and family,

ես կարող եմ կիսել իմ ընտանիքի ու ընկերների հետ,

and through that, maybe we could get some of the money that they needed

և միտքը, որ մենք միգուցե կարող ենք գտնել նրանց բիզնեսներն շարունակելու համար

to be able to continue their businesses as loans,

անհրաժեշտ գումարների մի մասը վարկերի տեսքով

that's this little idea that turned into Kiva.

հենց այն փոքրիկ գաղափարն է, որ վերածվեց Kiva-ի:

A few months later, I went back to Uganda

Մի քանի ամիս անց, ես վերադարձա Ուգանդա

with a digital camera and a basic website

թվային տեսախցիկով և մի պարզ վեբկայքով,

that my partner, Matthew, and I had kind of built,

որ ես ու իմ գործընկեր Մեթյուն կառուցել էինք,

and took pictures of seven of my new friends,

և նկարեցի իմ նոր ընկերներից յոթին,

posted their stories, these stories of entrepreneurship, up on the website,

տեղադրեցի նրանց պատմությունները, ձեռներեցության այդ պատմությունները կայքում,

spammed friends and family and said, "We think this is legal.

ուղղարկեցի դրանք ընտանիքիս ու ընկերներիս և ասացի. «Մենք կարծում ենք` սա օրինական է:

Haven't heard back yet from SEC on all the details,

Մենք դեռ պատասխան չենք ստացել Բորսաների և արժեթղթերի հանձնաժողովից բոլոր դետալների վերաբերյալ,

but do you say, do you want to help participate in this,

բայց արդյո՞ք դուք համաձայն եք, արդյո՞ք ուզում եք օգնել, մասնակցել սրանում,

provide the money that they need?"

տրամադրել այն գումարը, որի կարիքը նրանք զգում են:»

The money came in basically overnight.

Գումարն եկավ մեկ օրվա ընթացքում:

We sent it over to Uganda.

Մենք դա ուղարկեցինք Ուգանդա:

And over the next six months, a beautiful thing happened;

Եվ հաջորդ վեց ամսվա ընթացքում մի հրաշալի բան տեղի ունեցավ.

the entrepreneurs received the money,

ձեռներեցները ստացան իրենց գումարները,

they were paid, and their businesses, in fact, grew,

նրանց վճարեցին, և նրանց բիզնեսներն իսկապես աճեցին,

and they were able to support themselves

և նրանք հնարավորություն ստացան ոտքի կանգնել

and change the trajectory of their lives.

փոխել իրենց կյանքի հետագիծը:

In October of '05,

2005 թ․-ի հոկտեմբերին,

after those first seven loans were paid,

երբ այդ յոթ վարկերն արդեն մարված էին,

Matt and I took the word beta off of the site.

ես ու Մեթը վերացրինք կայքից «բետա» բառը:

We said, "Our little experiment has been a success.

Մենք ասացինք. «Մեր փոքրիկ փորձարկումը հաջողություն ունեցավ:

Let's start for real." That was our official launch.

Եկեք սկսենք իրական գործը»: Դա մեր պաշտոնական բացումն էր:

And then that first year, October '05 through '06,

Եվ հետո, այդ իսկ տարի` 2005-ի հոկտեմբերից 2006-ը,

Kiva facilitated $500,000 in loans.

Kiva-ի միջոցով 500,000 դոլարի վարկ տրամադրեց:

The second year, it was a total of 15 million.

Հաջորդ տարվա վարկերի ընդհանուր գումարը կազմեց 15մլն,

The third year, the total was up to around 40.

երրորդ տարում` մոտ 40մլն դոլար:

The fourth year, we were just short of 100.

Չորրորդ տարում մեզ շատ քիչ էր պակասում 100մլն դոլարին հասնելու համար:

And today, less than five years in,

Եվ այսօր, չանցած հինգ տարի,

Kiva's facilitated

Kiva-ն ներգրավել է

more than 150 million dollars, in little 25-dollar bits,

ավելի քան 150մլն դոլար, փոքրիկ 25 դոլարանոց կտորներից

from lenders and entrepreneurs --

ընդհանուր 200 երկրների ավելի քան միլիոն

more than a million of those, collectively in 200 countries.

փոխատուներից և ձեռներեցներից:

So that's where Kiva is today, just to bring you right up to the present.

Ահա, թե ինչ հաջողության է հասել այսօր Kiva-ն:

And while those numbers and those statistics

Եվ չնայած այդ թվերի ու վիճակագրության մասին

are really fun to talk about and they're interesting,

խոսելն իսկապես զվարճալի է ու հետաքրքիր,

to me, Kiva's really about stories.

ինձ համար Kiva-ի գաղափարն իրականում պատմությունների մասին է:

It's about retelling

Այն աղքատների

the story of the poor,

պատմությունը վերապատմելու մասին է,

and it's about giving ourselves

և այն մեզ տալիս է

an opportunity to engage

հնարավորություն միջամտել

that validates their dignity,

մի ձևով, որը կարևորում է նրանց արժանապատվությունը,

validates a partnership relationship,

հաստատում է գործնական հարաբերություններ,

not a relationship that's based

ոչ թե հարաբերություններ, որոնք հիմնված են

on the traditional sort of donor beneficiary

ավանդական դոնոր-շահառու

weirdness that can happen.

տարօրինակ մոդելի վրա:

But instead a relationship that can promote respect

Բայց փոխարենը` հարաբերություն, որը կարող է առաջ բերել հարգանք

and hope

ու հույս

and this optimism

և լավատեսություն,

that together we can move forward.

որ միասին, մենք կարող ենք առաջ շարժվել:

So what I hope is that,

Այսպիսով, ես հույս ունեմ, որ

not only can the money keep flowing forth through Kiva --

ոչ միայն փողը կարող է շարունակել հոսել Kiva-ի միջով,

that's a very positive and meaningful thing --

ինչը շատ դրական և իմաստավոր բան է,

but I hope Kiva can blur those lines, like I said,

այլև որ Kiva-ն կարող է վերացնել, ինչպես ես ասացի,

between the traditional rich and poor categories

ավանդական հարուստ և աղքատ կատեգորիաների միջև գոյություն ունեցող այն սահմանը,

that we're taught to see in the world,

որը մեզ սովորեցրել են տեսնել աշխարհում,

this false dichotomy of us and them, have and have not.

այս կեղծ բաժանումը «մենք ու նրանք»-ի, «ունեն և չունեն»-ի:

I hope that Kiva can blur those lines.

Հուսով եմ, որ Kiva-ն կարող է վերացնել այդ սահմանները:

Because as that happens,

Որովհետև եթե դա տեղի ունենա,

I think we can feel free to interact

ես կարծում եմ, մենք կարող ենք ազատորեն համագործակցել

in a way that's more open, more just and more creative,

իրար հետ ավելի բաց, ավելի ազնիվ և ավելի ստեղծագործորեն,

to engage with each other and to help each other.

շփվել միմյանց հետ ու օգնել իրար:

Imagine how you feel

Պատկերացրեք, թե ինչ եք զգում,

when you see somebody on street who is begging

երբ տեսնում եք ինչ-որ մեկին փողոցում մուրելիս,

and you're about to approach them.

և պատրաստվում եք մոտենալ նրան:

Imagine how you feel;

Պատկերացրեք, թե ինչ եք զգում:

and then imagine the difference when you might see somebody

Իսկ հետո պատկերացրեք տարբերությունը, երբ դուք կարող եք տեսնել մեկին,

who has a story of entrepreneurship and hard work

ով ձեռներեցության ու քրտնաջան աշխատանքի պատմություն ունի,

who wants to tell you about their business.

ով ուզում է պատմել ձեզ իր բիզնեսի մասին:

Maybe they're smiling, and they want to talk to you about what they've done.

Միգուցե նրանք ժպտում են և ուզում են խոսել ձեզ հետ այն մասին, թե ինչ են արել:

Imagine if you're speaking with somebody

Պատկերացրեք, որ դուք խոսում եք մարդկանց հետ,

who's growing things and making them flourish,

որ ինչ-որ բան են աճեցնում և ծաղկեցնում,

somebody who's using their talents

մարդկանց, որ օգտագործում են իրենց տաղանդը

to do something productive,

ինչ-որ արտադրողական գործ անելու համար,

somebody who's built their own business from scratch,

մարդկանց, որ կառուցել են իրենց բիզնեսը զրոյից,

someone who is surrounded by abundance,

որ շրջապատված են լիությամբ,

not scarcity,

ոչ թե սղությամբ,

who's in fact creating abundance,

որոնք իրականում իրենք են կառուցում այդ լիությունը,

somebody with full hands with something to offer,

մարդկանց, որոնց ձեռքերը լի են ու առաջարկելու բան ունեն,

not empty hands

ոչ թե դատարկ են ու

asking for you to give them something.

խնդրում են ձեզ մի բան տալ:

Imagine if you could hear a story you didn't expect

Պատկերացրեք, որ կարող էիք մի անսպասելի պատմություն լսել

of somebody who wakes up every day

ինչ-որ մեկից, որ արթնանում է ամեն օր

and works very, very hard to make their life better.

և տքնաջան աշխատում իր կյանքը բարելավելու համար:

These stories can really change the way that we think about each other.

Այս պատմություններն իրոք կարող են փոխել մեր կարծիքը մեկս մյուսի մասին:

And if we can catalyze

Եվ եթե մենք կարողանաք ստեղծել

a supportive community to come around these individuals

մի աջակցող համայնք, որ կհավաքվի այս անհատների կողքին

and to participate in their story

ու կմասնակցի նրանց պատմությունների մեջ

by lending a little bit of money,

մի փոքր գումար պարտք տալով,

I think that can change the way we believe in each other

ես կարծում եմ` մեր հավատը մեկս մյուսի և միմյանց

and each other's potential.

պոտենցիալի հանդեպ կարող է փոխվել:

Now for me, Kiva is just the beginning.

Ինձ համար Kiva-ն միայն սկիզբն է:

And as I look forward to what is next,

Եվ մինչ ես անհամբերությամբ սպասում եմ հետագա քայլերին,

it's been helpful to reflect on the things I've learned so far.

շատ օգտակար էր անդրադառնալ այն ամենին, ինչ ես մինչ այս սովորել էի:

The first one is, as I mentioned, entrepreneurship was a new idea to me.

Ինչպես նշեցի, առաջինն այն էր, որ ձեռներեցությունն ինձ համար նոր գաղափար էր:

Kiva borrowers, as I interviewed them and got to know them over the last few years,

Kiva-ի պարտապանները, մինչ ես զրուցում էի նրանց հետ և ճանաչում նրանց,

have taught me what entrepreneurship is.

սովորեցրին ինձ, թե ինչ է ձեռներեցությունը:

And I think, at its core, it's deciding that you want your life to be better.

Եվ ինձ թվում է, որ դրա իմաստն այն է, որ դու ուզում ես բարելավել կյանքդ:

You see an opportunity

Դու հնարավորություն ես տեսնում

and you decide what you're going to do to try to seize that.

և որոշում, թե ինչ պիտի անել դրանից օգտվելու համար:

In short, it's deciding that tomorrow can better than today

Կարճ ասած, դա որոշում է, որ վաղն ավելի լավ կարող է լինել, քան այսօր է

and going after that.

և դրա համար ինչ-որ բան անել:

Second thing that I've learned is that loans are a very interesting tool for connectivity.

Երկրորդ բանը, որ ես սովորեցի, այն էր, որ վարկերը կապ հաստատելու համար շատ հետաքրքիր գործիքներ են:

So they're not a donation.

Այսպիսով, դրանք նվիրատվություն չեն:

Yeah, maybe it doesn't sound that much different.

Այո, հնարավոր է, որ այդ երկու գաղափարներն այնքան էլ տարբեր չեն հնչում:

But in fact, when you give something to someone

Բայց իրականում, մի բան է, երբ դու մեկին մի բան ես տալիս,

and they say, "Thanks," and let you know how things go,

և նա ասում է «Շնորհակալություն» ու տեղյակ է պահում քեզ, թե ինչպես են

that's one thing.

գործերն առաջ գնում:

When you lend them money, and they slowly pay you back over time,

Երբ դու պարտքով ես փող տալիս, իսկ նրանք քեզ դանդաղ հետ են վճարում ժամանակի ընթացքում,

you have this excuse to have an ongoing dialogue.

դու ունես այս շարունակական երկխոսության արդարացումը:

This continued attention -- this ongoing attention --

Այս շարունակական ուշադրությունն

is a really big deal

իրոք մեծ նշանակություն ունի

to build different kinds of relationships among us.

մեր միջև տարբեր տեսակի հարաբերությունների կառուցման համար:

And then third, from what I've heard from the entrepreneurs I've gotten to know,

Եվ երրորդ բանը, որ ես սովորեցի այն ձեռներեցներից, ում հետ ծանոթացա, այն էր,

when all else is equal,

որ այլ հավասար պայմաններում,

given the option to have just money to do what you need to do,

երբ մարդկանց տրվում է ընտրություն` վերցնել ուղղակի փող և անել դրա հետ, ինչ անհրաժեշտ է,

or money plus the support and encouragement

կամ փող` գումարած ոգեշնչանք և աջակցություն

of a global community,

համաշխարհային համայնքի կողմից,

people choose the community plus the money.

նրանք ընտրում են երկրորդը:

That's a much more meaningful combination, a more powerful combination.

Դա շատ ավելի իմաստալից և հզոր համադրություն է:

So with that in mind, this particular incident

Այսպիսով, սա մտքում պահելով, այս եզակի դեպքը

has led to the things that I'm working on now.

պատճառ հանդիսացավ նրա համար, ինչի վրա ես հիմա աշխատում եմ:

I see entrepreneurs everywhere now, now that I'm tuned into this.

Այժմ, երբ ես ներգրավվել եմ սրա մեջ, ես ամենուրեք տեսնում եմ ձեռներեցների:

And one thing that I've seen

Եվ ևս մի բան, որ ես նկատեցի, այն է,

is there are a lot of supportive communities that already exist in the world.

որ աշխարհում արդեն գոյություն ունեն բավական օժանդակող համայնքներ:

With social networks,

Սոցիալական ցանցերը

it's an amazing way, growing the number of people that we all have around us

զարմանահրաշ միջոց են` արագ մեծացելու մեր սեփական օժնդակող համայնքներում

in our own supportive communities, rapidly.

մեր շուրջ եղած մարդկանց թիվը:

And so, as I have been thinking about this,

Եվ այսպիսով, սրա մասին մտածելիս

I've been wondering: how can we engage these supportive communities

ինձ հետաքրքրում էր` ինչպես մենք կարող ենք ներգրավել այս բոլոր աջակցող համայնքները

to catalyze even more entrepreneurial ideas

ավելի շատ ձեռներեցական գաղափարներ իրականացնելու

and to catalyze all of us

և մենք բոլորս, ինքներս

to make tomorrow better than today?

վաղվա օրն ավելի լավը դարձնելու համար:

As I've researched what's going on in the United States,

Հետազոտելով, թե ինչ է կատարվում ԱՄՆ-ում`

a few interesting little insights have come up.

իմ մոտ առաջացան մի քանի հետաքրքիր մտքեր:

So one is that, of course, as we all might expect,

Այսպիսով, մեկն այն է, որ իհարկե, ինչպես մենք բոլորս կարող էինք ենթադրել,

many small businesses in the U.S. and all over the world

շատ մանր բիզնեսներ ԱՄՆ-ում և ողջ աշխարհում

still need money to grow and to do more of what they want to do

դեռևս գումարի կարիք ունեն` աճելու կամ ավելի արդյունավետ անելու այն, ինչ ուզում են,

or they might need money during a hard month.

կամ էլ նրանք կարող են գումարի կարիք ունենալ ծանր ամիսներին:

But there's always a need for resources close by.

Բայց շրջակայքում միշտ էլ ռեսուրսների կարիք կա:

Another thing is, it turns out,

Մեկ այլ հետաքրքիր փաստն այն է, որ այդ ռեսուրսները, պարզվում է,

those resources don't usually come from the places you might expect --

միշտ չէ, որ գալիս են այն տեղերից, որ դուք կարող էիք ակնկալել

banks, venture capitalists,

(բանկեր, ռիսկային կապիտալիստներ,

other organizations and support structures --

այլ կազմակերպություններ ու օժանդակող հաստատություններ).

they come from friends and family.

դրանք գալիս են ընկերներից ու ընտանիքից:

Some statistics say 85 percent or more of funding for small businesses

Որոշ վիճակագրաբաններ ասում են, որ մանր բիզնեսի ֆինանսավորման 85%-ը կամ ավելին

comes from friends and family.

կատարվում են ընկերների ու ընտանիքի կողմից:

That's around 130 billion dollars a year --

Դա տարեկան մոտ 130մլրդ դոլար է:

it's a lot.

Դա շատ է:

And third, so as people are doing this friends and family fundraising process,

Եվ երրորդը, քանի որ մարդիկ ֆինանսավորում են ստանում ընկերներից ու ընտանիքից,

it's very awkward, people don't know exactly what to ask for,

շատ անհարմար է, երբ մարդիկ չգիտեն, թե կոնկրետ ինչ խնդրեն,

how to ask, what to promise in return,

ինչպես խնդրեն, ինչ խոստանան վերադարձնել,

even though they have the best of intentions

անգամ եթե նրանք ամենալավ նպատակներն ունեն

and want to thank those people that are supporting them.

ու ուզում են շնորհակալություն հայտնել իրենց աջակցող մարդկանց:

So to harness the power of these supportive communities in a new way

Այսպիսով, այս օժանդակող համայնքների հզորությունը նոր ձևով գործի դնելու

and to allow entrepreneurs to decide for themselves

և ձեռներեցներին հնարավորություն տալու համար ինքնուրույն որոշել,

exactly what that financial exchange should look like,

թե կոնկրետ ինչպիսի ֆինանսական փոխանակություն են պատկերացնում,

exactly what fits them and the people around them,

ինչն է իրենց և իրենց շրջապատող մարդկանց հարմար,

this week actually,

հենց այս շաբաթ

we're quietly doing a launch of Profounder,

մենք կամաց պատրաստվում ենք Profounder-ի թողարկմանը,

which is a crowd funding platform for small businesses to raise what they need

որը ֆինանսավորման տաղավար է մանր բիզնեսների համար`

through investments from their friends and family.

իրենց ընկերների և ընտանիքի ներդրումների միջոցով քաղելու իրենց անհրաժեշտ կապիտալը:

And it's investments, not donations, not loans,

Ու սա ներդրումներ են` ոչ թե նվիրատվություն կամ վարկեր,

but investments that have a dynamic return.

այլ ներդրումներ, որոնք ունենում են դինամիկ վերադարձ:

So the mapping of participating in the story,

Այսպիսով, այս պատմության մեջ մասնակցության գաղափարը

it actually flows with the up and down.

իրականում, հիմնված է բիզնեսի հաջողության տատանվող բնույթի վրա:

So in short, it's a do-it-yourself tool

Կարճ ասած, դա ֆինանսավորում պեղելու «արա ինքդ» գործիք է

for small businesses to raise these funds.

մանր բիզնեսի համար:

And what you can do is go onto the site, create a profile,

Եվ ձեր հնարավորությունն է գնալ կայք, ստեղծել անհատական էջ

create investment terms in a really easy way.

ու ներդրման պայմաններ մշակել, ինչն իրոք շատ պարզ է:

We make it really, really simple for me

Մենք դա իրոք շատ-շատ պարզ ենք դարձրել ինձ

as well as anyone else who wants to use the site.

և այլ ցանկացած մեկի համար, ով կցանկանա օգտագործել կայքը:

And we allow entrepreneurs to share a percentage of their revenues.

Եվ մենք հնարավորություն ենք տալիս ձեռներեցներին կիսել իրենց եկամտի մի որոշ տոկոս:

They can raise up to a million dollars

Նրանք կարող են մինչև մեկ միլիոն դոլար հավաքել

from an unlimited number of unaccredited, unsophisticated investors --

անսահմանափակ քանակով ոչ պաշտոնական, պարզ ներդրողներից`

everyday people, heaven forbid --

սովորական մարդկանցից,

and they can share those returns over time --

և կարող են կիսել իրենց եկամուտը ժամանակի ընթացքում,

again, whatever terms they set.

նորից իրենց ընտրած պայմաններով:

As investors choose to become involved

Եթե ներդրողները որոշում են ներգրավվել

based on those terms,

այդ պայմանների դեպքում,

they can either take their rewards back as cash,

իրենք կարող են կամ ստանալ իրենց փոխհատուցումը կանխիկի տեսքով,

or they can decide in advance

կամ նախօրոք որոշել

to give those returns away to a non-profit.

այդ գումարները տալ ինչ-որ մի շահույթ չհետապնդող կազմակերպության:

So they can be a cash, or a cause, investor.

Այպիսով, նրանք կարող են լինել կամ կանխիկ կամ գործարքային ներդրողներ:

It's my hope that this kind of tool can show anybody who has an idea

Ես հույս ունեմ, որ այս տեսակի գործիքը կարող է ցանկացած մեկին, ով գաղափար ունի, ցույց տալ

a path to go do what they want to do in the world

ուղի` անելու այն, ինչ նա ցանկանում է անել այս աշխարհում,

and to gather the people around them that they already have,

և հավաքել իր շուրջ եղած մարդկանց, որոնք արդեն այնտեղ են,

the people that know them best

որոնք ամենալավն են իրեն ճանաչում

and that love them and want to support them,

ու սիրում են իրեն, ու ուզում են աջակցել,

to gather them to make this happen.

հավաքել նրանց այս բանն իրական դարձնելու համար:

So that's what I'm working on now.

Ահա, թե ինչի վրա եմ ես հիմա աշխատում:

And to close, I just want to say, look these are tools.

Եվ ավարտելով, ես կուզենաի ուղղակի ասել, որ սրանք գործիքներ են:

Right now, Profounder's right at the very beginning,

Հենց հիմա Profounder-ը ստեղծման դեռ սկզբնական փուլում է,

and it's very palpable; it's very clear to me, that it's just a vessel, it's just a tool.

և ինձ համար շատ պարզ ու հասկանալի է, որ դա միայն խողովակ է, ընդամենը` գործիք:

What we need are for people to care, to actually go use it,

Միակ բանը, որ մեզ անհրաժեշտ է, այն է, որ մարդիկ հետաքրքրվեն ու օգտագործեն այն,

just like they've cared enough to use Kiva

ճիշտ այնպես, ինչպես նրանք բավական հոգատար գտնվեցին ու օգտագործեցին Kiva-ն

to make those connections.

այդպիսի կապեր ստեղծելու համար:

But the good news is I don't think I need to stand here and convince you to care --

Բայց լավն այն է, որ, ես չեմ կարծում, թե կարիք կա այստեղ կանգնելու և ձեզ համոզելու հոգ տանել:

I'm not even going to try.

Ես անգամ չեմ պատրաստվում փորձել:

I don't think, even though we often hear,

Ես այդպես չեմ կարծում, չնայած գիտեք, որ հաճախ մենք լսում ենք

you know, hear the ethical and moral reasons,

էթիկական և բարոյական պատճառներ,

the religious reasons,

կրոնական պատճառներ`

"Here's why caring and giving will make you happier."

«Ահա, թե ինչու հոգատար լինելն ու տալը ձեզ ավելի երջանիկ կդարձնի»:

I don't think we need to be convinced of that. I think we know;

Ինձ չի թվում, որ մեզ պետք է համոզել դրանում: Ինձ թվում է` մենք գիտենք:

in fact, I think we know so much,

Իրականում, ինձ թվում է` մենք այնքան շատ գիտենք,

and it's such a reality

և մենք իրոք շատ ենք ցավում

that we care so deeply,

այս ամենի համար,

that in fact, what usually stops us

և իրականում, մեզ կանգնեցնում է միայն այն,

is that we're afraid to try and to mess up,

որ մենք վախենում են փորձել ու ձախողվել,

because we care so very much about helping each other

որովհետև անչափ շատ ենք ուզում օգնել մեկս մյուսին

and being meaningful in each other's lives.

ու իմաստ մտցնել մեկս մյուսի կյանքում:

So what I think I can do today,

Այսպիսով, կարծում եմ, ամենալավ բանը,

that best thing I can give you --

որ ես կարող եմ այսօր անել

I've given you my story, which is the best I can do.

իմ պատմությունը ձեզ հետ կիսելն է:

And I think I can remind us that we do care.

Եվ, ինձ թվում է, ես կարող եմ հիշեցնել, որ մենք բոլորս իսկապես ցավում ենք:

I think we all already know that.

Կարծում եմ` մենք բոլորս դա արդեն գիտենք:

And I think we know that love is resilient enough

Եվ ես կարծում եմ, որ մենք գիտենք, որ սերը բավական ուժեղ է,

for us to get out there and try.

որ մեզ ստիպի փորձել:

Just a sec.

Մեկ վայրկյան:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thanks.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thanks.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

For me, the best way to be inspired to try

Ինձ համար փորձելու համար ոգեշնչվելու ամենալավ ձևը

is to stop and to listen

կանգնել ու մեկի պատմությունը

to someone else's story.

լսելն է:

And I'm grateful that I've gotten to do that here at TED.

Եվ ես երախտապարտ եմ, որ հնարավորություն ունեցա անել դա այստեղ` TED-ում:

And I'm grateful that whenever I do that,

Ես երախտապարտ եմ, որ երբ էլ ես դա անում եմ,

guaranteed, I am inspired --

ես միանշանակ ոգեշնչվում եմ,

I am inspired by the person I am listening to.

այն մարդու կողմից, ում լսում եմ:

And I believe more and more every time I listen

Եվ ամեն անգամ լսելով` ես ավելի ու ավելի եմ հավատում

in that that person's potential to do great things in the world

այդ մարդու` աշխարհում հսկայական բաներ անելու պոտենցիալին

and in my own potential to maybe help.

ու իմ սեփական` միգուցե օգնել կարողանալու պոտենցիալին:

And that --

Եվ այդ...

forget the tools, forget the moving around of resources --

մոռացեք գործիքները, մոռացեք ռեսուրսների շարժը․

that stuff's easy.

այդ ամենն իրոք շատ պարզ է:

Believing in each other,

Մեկս մյուսի ուժերին հավատալն է,

really being sure when push comes to shove

իրոք վստահ լինելը, որ երբ կա օգնություն,

that each one of us can do amazing things in the world,

մեզանից յուրաքանչյուրը կարող է զարմանահրաշ բաներ անել աշխարհում,

that is what can make our stories into love stories

դա է վերածում մեր պատմությունները սիրո պատմությունների,

and our collective story

իսկ մեր ընդհանուր պատմությունը`

into one that continually perpetuates hope

մի պատմության, որ շարունակաբար հույս

and good things for all of us.

ու շատ այլ լավ բաներ է անմահացնում մեզ բոլորիս համար:

So that, this belief in each other,

Այսպիսով սա է` իրար ուժերի նկատմամբ այս հավատը,

knowing that without a doubt

դրա անկասկած գիտակցումն

and practicing that every day in whatever you do,

ու ամեն օր, ցանկացած մեր քայլում դա հիշելն է,

that's what I believe will change the world and make tomorrow better than today.

որ, իմ համոզմամբ, կփոխի աշխարհն ու վաղվա օրն ավելի լավը կդարձնի։

Thank you.

Շնորհակալ եմ:

(Applause)

(Ծափահարություններ)